6,769 matches
-
nu era doar profesor universitar, ci și ministrul naționalităților în noul guvern democrat al Ungariei. Într-un mesaj adresat lui, Iorga a rămas la fel de inflexibil ca întotdeauna: "Dacă fiecare naționalitate este mulțumită de teritoriul ei, atunci îi vom iubi pe unguri!"121 Aceasta nu era numai poziția lui Iorga, ci și a majorității copleșitoare a românilor ardeleni, practic poziția întregii națiuni române. Problema ar consta în cum să fie implementat principiul ca "fiecare naționalitate să fie mulțumită cu teritoriul pe care
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ci și a majorității copleșitoare a românilor ardeleni, practic poziția întregii națiuni române. Problema ar consta în cum să fie implementat principiul ca "fiecare naționalitate să fie mulțumită cu teritoriul pe care îl locuiește!" Grupări numeroase, turbulente și nemulțumite de unguri urmau să fie încorporate în statul român și în alte state. La 1 Decembrie 1918, delegații românilor transilvăneni s-au adunat la Alba Iulia, capitala lui Mihai Viteazul. În cadrul unei uriașe Adunări Populare, ei au proclamat unirea Transilvaniei cu România
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Iorga îl descria în ziarul său, explicînd că Maniu își avea sorgintea în atmosfera glorioasă a Centrului Ecleziastic al Bisericii Unite de la Blaj și că era purtătorul spiritului acestuia. Iorga continua, spunînd că toată ura și toate abuzurile comise de unguri împotriva lui Maniu nu i-au putut schimba spiritul și nici diminua calitățile lui pozitive. Pentru că "în Transilvania, toată lumea știe în ultimii douăzeci de ani că dacă este vorba despre cineva fără prihană al cărui drum este drept și cinstit
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
panaceu universal; ea avea să adauge noi probleme la binecunoscutele probleme vechi. Unitatea națională fusese realizată cu prețul includerii minorităților numite naționalități conlocuitoare -, care alcătuiau aproximativ 30% din populație. Înainte de 1918 (cu excepția evreilor), nu exista practic nici una. Din aceste minorități, ungurii și evreii erau cei mai numeroși, plasați strategic și problematici. Alcătuiau împreună aproape două milioane și jumătate, un 15% deloc de neglijat din totalul locuitorilor. Cheia problemei minorităților era Transilvania; acolo, ungurii și evreii erau pe același plan, o minoritate nemulțumită
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu excepția evreilor), nu exista practic nici una. Din aceste minorități, ungurii și evreii erau cei mai numeroși, plasați strategic și problematici. Alcătuiau împreună aproape două milioane și jumătate, un 15% deloc de neglijat din totalul locuitorilor. Cheia problemei minorităților era Transilvania; acolo, ungurii și evreii erau pe același plan, o minoritate nemulțumită care nu avea nici măcar pretenția că acceptă administrația românească. Încurajați de Ungaria, nu făceau altceva decît să aștepte momentul potrivit 3. Pe lîngă ei, mai erau și ucrainenii, bulgarii și lipovenii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
tot cuprinsul țării. Se spune că siguranța națională este pentru națiune cum este cancerul pentru individ; cît timp nu se află acolo, nu te poți gîndi la nimic altceva. Siguranța națională a României era bine organizată în ceea ce privește pretențiile revizioniste ale ungurilor și bulgarilor. Rusia era cu totul altceva. Dar România făcea parte din sistemul de alianță francez și avea un rol clar de jucat în cadrul acestuia și al "cordonului sanitar" care izola Rusia Sovietică. Reforma agrară radicală a fost inițiată în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
conaționalii lor. La mijlocul lui martie 1919, colonelul Vyx i-a înmînat o notă lui Károlyi, prin care îl anunța că liniile de demarcație care trasau înaintarea trupelor cehe, române și iugoslave (trasate în multe cazuri peste zone locuite incontestabil de unguri) urmau să fie considerate drept granițe provizorii. În acest moment disperat, singura posibilitate rămasă era apelarea la solidaritatea internațională a clasei muncitoare. Károlyi i-a predat puterea unui agent bolșevic, Béla Kun, care a venit la putere la 21 martie
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
la Budapesta: Ispășirea. Cunoștea bine Budapesta și scria: Ce putem spune despre Budapesta?", descriindu-i superbele clădiri publice, podurile, bulevardele largi și sfătuindu-i pe români să învețe de la dușman 11. După părerea lui Iorga, forțele române fuseseră bine primite. Ungurii erau fericiți să scape de teroarea bolșevică, iar românii s-au comportat exemplar la Budapesta. Petru, fiul lui Iorga, ofițer de carieră, a intrat în Budapesta o dată cu trupele române și i-a scris numeroase scrisori de acolo tatălui său12. Acesta
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
la care s-au dedat Puterile Centrale în România, acțiunile de la Budapesta ale trupelor române ar putea fi considerate drept niște flecuștețe. Iorga își amintea că forțele române au recuperat din Arhivele Naționale Ungare (printre altele) anumite documente luate de unguri din biblioteca și Arhivele Academiei Române și ale Bibliotecii Naționale. În ceea ce privește politica, în primăvara și vara lui 1918 a început la Iași conflictul dintre Iorga și Cuza. Acesta din urmă a părăsit Partidul Naționalist Democrat și a devenit unul dintre cofondatorii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Versailles urma să fie o absență mai mult decît remarcabilă, dar toată elocința maghiară nu putea face nimic împotriva autodeterminării și a validității tratatelor secrete. În ce măsură au fost aplicate aici principiile wilsoniene? Tratatele de pace lăsau circa trei milioane de unguri (care deveneau acum cea mai numeroasă minoritate aflată sub stăpînire străină din Europa) sub o dominație străină pe care o urau. Și mai mult de jumătate din acești unguri trăiau în regiuni unde o modificare de 30 sau 50 de
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
aici principiile wilsoniene? Tratatele de pace lăsau circa trei milioane de unguri (care deveneau acum cea mai numeroasă minoritate aflată sub stăpînire străină din Europa) sub o dominație străină pe care o urau. Și mai mult de jumătate din acești unguri trăiau în regiuni unde o modificare de 30 sau 50 de kilometri ar fi inclus două din trei dintre ele în statul maghiar. Situația din Transilvania era totuși diferită. Clujul și zona secuiască, precum și alte insule maghiare întinse din cadrul majorității
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
50 de kilometri ar fi inclus două din trei dintre ele în statul maghiar. Situația din Transilvania era totuși diferită. Clujul și zona secuiască, precum și alte insule maghiare întinse din cadrul majorității române (sau germane), erau izolate de zonele locuite de unguri. Era imposibil ca acestea să fie incluse în Ungaria fără a-i priva pe tot atîția români de dreptul lor la autodeterminare. Acest lucru a fost făcut în 1940, cînd, în urma Dictatului de la Viena, Transilvania a fost împărțită. Era oare
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
și a dus-o în ultimă instanță la un destin jalnic. Un incident ne poate da de gîndit. Masarýk a fost singurul care a făcut în 1930 un gest în favoarea Ungariei, încercînd să-i înapoieze cîteva zone locuite doar de unguri. În ciuda faptului că îl admira pe Masarýk, Iorga a avertizat că un asemenea gest va deschide o cutie a Pandorei, întrucît era convins că revizionismul integral și nu autodeterminarea era scopul urmărit de unguri; Scopul ungurilor este să restaureze "Ungaria
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
înapoieze cîteva zone locuite doar de unguri. În ciuda faptului că îl admira pe Masarýk, Iorga a avertizat că un asemenea gest va deschide o cutie a Pandorei, întrucît era convins că revizionismul integral și nu autodeterminarea era scopul urmărit de unguri; Scopul ungurilor este să restaureze "Ungaria așa cum a fost și cum Ungaria nu poate fi""20. Să medităm puțin asupra rezultatului ofertei lui Masarýk. Guvernul maghiar nu l-a luat niciodată în serios, iar Cehoslovacia democrată a rămas statul cel
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
zone locuite doar de unguri. În ciuda faptului că îl admira pe Masarýk, Iorga a avertizat că un asemenea gest va deschide o cutie a Pandorei, întrucît era convins că revizionismul integral și nu autodeterminarea era scopul urmărit de unguri; Scopul ungurilor este să restaureze "Ungaria așa cum a fost și cum Ungaria nu poate fi""20. Să medităm puțin asupra rezultatului ofertei lui Masarýk. Guvernul maghiar nu l-a luat niciodată în serios, iar Cehoslovacia democrată a rămas statul cel mai detestat
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
restaureze "Ungaria așa cum a fost și cum Ungaria nu poate fi""20. Să medităm puțin asupra rezultatului ofertei lui Masarýk. Guvernul maghiar nu l-a luat niciodată în serios, iar Cehoslovacia democrată a rămas statul cel mai detestat în ochii ungurilor dintre toate statele succesoare. Iorga a avut dreptate în ultimă instanță: "Popoarele noilor state naționale nu doresc deloc să reintre în "închisoarea Apostolică" a vechii Ungarii"21. (Prin "Apostolică", Iorga se referea la caracterul tradițional al Regatului Ungariei). Iorga, cu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
naționale nu doresc deloc să reintre în "închisoarea Apostolică" a vechii Ungarii"21. (Prin "Apostolică", Iorga se referea la caracterul tradițional al Regatului Ungariei). Iorga, cu simțul său al istoriei, ar fi trebuit să țină seama de impactul evenimentelor asupra ungurilor al loviturii cutremurătoare, al șocului pierderii a o mie de ani de vechi patrimoniu! și nu numai asupra claselor conducătoare! Luptînd împotriva tratatelor de pace de la Versailles, ungurii erau îndepărtați de clasele conducătoare și atrași în masă de Partidul Social
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
al istoriei, ar fi trebuit să țină seama de impactul evenimentelor asupra ungurilor al loviturii cutremurătoare, al șocului pierderii a o mie de ani de vechi patrimoniu! și nu numai asupra claselor conducătoare! Luptînd împotriva tratatelor de pace de la Versailles, ungurii erau îndepărtați de clasele conducătoare și atrași în masă de Partidul Social Democrat (și chiar de ilegalul Partid Comunist). Pierderea a două treimi din Ungaria istorică și a unei poziții de importanță europeană (elementul maghiar domina în Imperiul austro-ungar) în schimbul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Pierderea a două treimi din Ungaria istorică și a unei poziții de importanță europeană (elementul maghiar domina în Imperiul austro-ungar) în schimbul uneia de relativă insignifianță, și toate acestea în numele "autodeterminării" atît de cinic aplicată! Datorită acestui eșec al autodeterminării pentru unguri va deveni revizionismul maghiar atît de puternic. Iorga susținea că nu autodeterminarea, ci restitutio ad integram era scopul urmărit de unguri. Versailles era locul unde acest lucru putea fi verificat! Dar nu s-a întîmplat așa. În ceea ce privește politica internă a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
uneia de relativă insignifianță, și toate acestea în numele "autodeterminării" atît de cinic aplicată! Datorită acestui eșec al autodeterminării pentru unguri va deveni revizionismul maghiar atît de puternic. Iorga susținea că nu autodeterminarea, ci restitutio ad integram era scopul urmărit de unguri. Versailles era locul unde acest lucru putea fi verificat! Dar nu s-a întîmplat așa. În ceea ce privește politica internă a României, care deținea o mare întindere de moșii, conservatorii nu reprezentau o forță importantă în politica postbelică. Liderul aproape indisputabil era
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a trecut în ilegalitate, avînd circa o mie de membri și nu a constituit niciodată un partid important în perioada interbelică. Printre membrii lui se aflau puțini etnici români, dar, în schimb, un mare număr aparținînd așa-numitelor naționalități "ostile": unguri, ucraineni și mulți evrei. Începînd din anul 1920, Iorga nu a mai avut nici o oscilație. Mult înainte ca Stalin să fi transformat Cominternul într-o secție a Comisariatului Sovietic al Poporului pentru Afaceri Externe, Iorga considera Uniunea Sovietică drept o
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
România Mare, bazată pe resursele ei bogate. Minoritățile ar fi fericite să beneficieze de "o economie puternică"76. Dar economia de tip Lumea a Treia a României nu era suficient de puternică, ci potențialul ei era puternic. Dintre toate minoritățile, ungurii erau cei mai turbulenți. Autorul acestei cărți i-a auzit de multe ori pe prietenii familiei sale de la Cluj, un bastion al ungurilor, spunînd că "nu vor accepta niciodată să fie conduși de cei care fuseseră înainte servitorii și birjarii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a Treia a României nu era suficient de puternică, ci potențialul ei era puternic. Dintre toate minoritățile, ungurii erau cei mai turbulenți. Autorul acestei cărți i-a auzit de multe ori pe prietenii familiei sale de la Cluj, un bastion al ungurilor, spunînd că "nu vor accepta niciodată să fie conduși de cei care fuseseră înainte servitorii și birjarii lor". Iorga înțelegea acest lucru. El comenta că "la Cluj există în prezent o societate care nu ne agreează și nu ne poate
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
77. În județul Trei Scaune, secuii manifestau după părerea lui Iorga o ură "asiatică" față de români. Episcopul Majláth refuza de ani de zile să-și ocupe postul oferit în Senatul României. În anii '30, Iorga comenta: "În Transilvania, evreii rămîn unguri, aristocrația ne închide ușa în nas"78. După război, Iorga avea intenții bune față de ungurii din Transilvania, atît creștini, cît și evrei, în cadrul României Mari. Dar atunci cînd a început să se lovească de realitățile revizionismului maghiar dinăuntru și din afara
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
români. Episcopul Majláth refuza de ani de zile să-și ocupe postul oferit în Senatul României. În anii '30, Iorga comenta: "În Transilvania, evreii rămîn unguri, aristocrația ne închide ușa în nas"78. După război, Iorga avea intenții bune față de ungurii din Transilvania, atît creștini, cît și evrei, în cadrul României Mari. Dar atunci cînd a început să se lovească de realitățile revizionismului maghiar dinăuntru și din afara Transilvaniei a ajuns la o concluzie pragmatică: ungurii din Transilvania trebuie să renunțe la revizionism
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]