1,134 matches
-
au făcut obiectul mai multor cercetări, printre care și cea a savantei americane Elaine Pagels, The Origin of Satan, apărută în 1995. Pagels face o analiză fundamentală a procesului de demonizare a anumitor grupuri religioase - reprezentanții iudaismului tradițional, fariseii, păgânii, ereticii creștini - de către unele minorități radicaliste, aflate „în criză de identitate”. Unul din capitolele cărții sale este consacrat stigmatizării păgânilor de către Iustin. Demonologia sa vizează exclusiv păgânismul. În Dialogul cu Trifon, se vorbește de două ori de Satan (cap. 79 și
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
creștinilor este o manifestare a puterii demonilor. Așa cum subliniază Elaine Pagels, Iustin proiectează evenimentele personale și politice într‑un cadru cosmic, conflictele între doi indivizi sau două comunități devenind astfel conflicte între două principii cosmice. În fine, demonii acționează prin intermediul ereticilor, al falșilor creștini. Dacă față de poeții și împărații păgâni apologetul manifestă o oarecare condescendență - dând de înțeles că aceștia au păcătuit nu din vina lor, ci din neștiință -, în privința ereticilor poziția sa devine tranșantă. Aceștia din urmă trebuie pedepsiți aspru
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
conflicte între două principii cosmice. În fine, demonii acționează prin intermediul ereticilor, al falșilor creștini. Dacă față de poeții și împărații păgâni apologetul manifestă o oarecare condescendență - dând de înțeles că aceștia au păcătuit nu din vina lor, ci din neștiință -, în privința ereticilor poziția sa devine tranșantă. Aceștia din urmă trebuie pedepsiți aspru deoarece ei acționează în deplină cunoștință de cauză, în slujba diavolului. Ereticii denunțați ca „demonofori” sunt: Simon Magul, căruia romanii i‑au ridicat chiar o statuie; Menandru, discipolul celui dintâi
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
o oarecare condescendență - dând de înțeles că aceștia au păcătuit nu din vina lor, ci din neștiință -, în privința ereticilor poziția sa devine tranșantă. Aceștia din urmă trebuie pedepsiți aspru deoarece ei acționează în deplină cunoștință de cauză, în slujba diavolului. Ereticii denunțați ca „demonofori” sunt: Simon Magul, căruia romanii i‑au ridicat chiar o statuie; Menandru, discipolul celui dintâi, mag renumit în Antiohia, și Marcion, predicator al doctrinei despre două divinități diferite: a Legii Vechi și a Legii Noi (1 Apol
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
et le temps și pe care Peerbolte este bucuros să îl adopte. Acceptând această schematizare, trebuie să recunoaștem că mitul Anticristului face legătura între două poziții extreme, dat fiind că preconizează în același timp o eshatologie „deja” împlinită - prin prezența ereticilor ( = „anticriștii”) în lume - și o eshatologie „nu încă” împlinită prin întârzierea lui Anticrist‑Stăpânitor al lumii. Sistematizarea acestui mit va fi realizată abia în a doua jumătate a secolului al II‑lea, prin Irineu de Lyon, primul teolog care a
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
HE, V, 1, 29‑31; 5, 8). Tratatul este redactat pe etape, fiind destinat unor clerici din Asia, atrași de curentele gnostice. Cum Irineu se bucura de o bună reputație în Biserică, i se cer explicații în legătură cu concepțiile anumitor „confrați”, eretici care trec drept creștini adevărați în ochii păgânilor. În cartea I episcopul descrie câteva sisteme gnostice cu caracter ezoteric. Iată, primul punct inedit, unic chiar, într‑o vreme în care grupurile eretice nu își descopereau conținutul doctrinei lor decât unui
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
ca oameni. Aceștia nu‑l interesează decât ca adoratori ai lui Cristos și ai Dumnezeului Creator. Îndepărtându‑i de la adevăratul cult al unsului Domnului, el obține ceea ce caută: să‑i rupă pe oameni de Creatorul lor. Ceea ce se întâmplă cu ereticii”. Pentru diavol, ca și pentru Anticrist, ființa umană nu are nici o valoare în sine, nu reprezintă decât un instrument de care cel răzvrătit se slujește pentru a „lovi” mai bine în Dumnezeu. Anticristul recapitulează istoria răului, fiind în același timp
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
lui Daniel după versiunea lui Theodotion, care conține ƒ> ∠Δ≅ΛΗ. Prin urmare, autorul fie a uitat pur și simplu aceste două cuvinte, citând din memorie, fie le‑a omis în intenția de a evita o polemică sterilă cu anumiți eretici. Această din urmă ipoteză ne pare foarte probabilă. Așa cum ne spune Origen, gnosticul Heracleon interpretează muntele ca pe un simbol al diavolului. Dacă Irineu va fi cunoscut această interpretare - fapt aproape sigur, dat fiind interesul său pentru gnosticism -, evitarea segmentului
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
Hipolit și identificat ulterior cu martirul roman omonim, redacta două opere în apărarea canonicității Apocalipsei și a Evangheliei după Ioan, canonicitate pusă la îndoială de unii creștini, cel mai cunoscut dintre aceștia fiind preotul Gaius, care atribuia paternitatea corpusului ioanic ereticului Cerint. Din cauza revendicării ei de către montaniști, Apocalipsa a fost exclusă din canonul Bisericii din Asia Mică. Lectura sa publică a fost în cele din urmă acceptată cu condiția, se pare, ca ea să fie interpretată alegoric, după modelul alexandrin. Din
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
4). Singura piedică în a‑l considera pe Simon precursorul Anticristului este perioada, mult prea îndepărtată de parusie, în care acesta a trăit și și‑a răspândit învățătura. Marcu, precursor al Anticristului Acest inconvenient dispare însă în cazul unui alt eretic, Marcu, contemporan cu Irineu. El „este un adevărat precursor al Anticristului (praecursor uere Antichristi), căci, amestecând jocurile (ludicra) lui Anaxilaus cu înșelăciunile (nequitia) celor numiți magicieni, el se pretinde făcător de minuni în fața celor care nu au avut niciodată judecată
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
au avut niciodată judecată sau care au pierdut‑o” (I, 13, 1). Trăsătura principală a Anticristului, în opinia lui Irineu, este virtutea magică, în sensul de putere de atracție malefică. Violența se află pe locul doi. Nu întâmplător, printre toți ereticii recenzați, numai Marcu poartă stigmatul de pre‑Anticrist. Și nu întâmplător episcopul lyonez este preocupat atât de mult de priceperea și de calitățile de înșelător ale lui Marcu, încât îi consacră o treime din cartea întâi (câteva zeci de pagini
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
mult de priceperea și de calitățile de înșelător ale lui Marcu, încât îi consacră o treime din cartea întâi (câteva zeci de pagini). Marcu este magicae imposturae peritissimus seducens et uiros multos et non paucas feminas (I, 13, 1). Farmecele ereticului acționează în primul rând asupra femeilor din înalta societate, „cele mai elegante și mai bogate, cele a căror rochie este împodobită cu franjuri purpurii” (I, 13, 1). Minunile pe care le săvârșește sunt legate de euharistie și de darul profeției
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
în învățătură, nici în moravuri, nici în viața de zi cu zi; dar acești oameni, care trăiesc în dezmăț și profesează învățături nelegiuite, se slujesc de Nume ca de un voal cu care își acoperă răutatea (I, 25, 3). Așadar, ereticii nu numai că proclamă o doctrină falsă, fără nici o legătură cu cea transmisă de Apostoli și preoți; mai mult, prin comportamentul lor insolent, compromit Biserica în ochii păgânilor, cărora le este greu să distingă între diferitele nuanțe în sânul noii
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
de Apostoli și preoți; mai mult, prin comportamentul lor insolent, compromit Biserica în ochii păgânilor, cărora le este greu să distingă între diferitele nuanțe în sânul noii religii, între adevărații și falșii creștini. Cu câțiva ani înainte, Iustin acuza deschis ereticii că dărâmă din interior creștinismul. Pentru el, doctrinele lui Simon, Ptolemeu sau Marcion reprezintă tot atâtea simptome evidente ale unei reactivări a păgânismului. Raționamentul său poate fi rezumat în schema următoare: erezie = păgânism; păgânism = demonism; în consecință, erezie = demonism. Acest
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
Irineu. Acesta din urmă construiește o teologie a istoriei pe principiul evoluției sau maturizării progresive, o teologie a istoriei tolerantă față de păgânism în general și față de stăpânirea romană, în special. El ramifică silogismul precursorului său, plasând sub stăpânirea diavolului numai ereticii, lăsând deoparte păgânii. Anticristul își găsește astfel un predecesor colectiv în grupările falșilor taumaturgi. Falșii taumaturgi Un alt aspect, legat de cel anterior, este săvârșirea minunilor. Evangheliile prezintă numeroase istorisiri despre minunile lui Isus și ale apostolilor, dintre care cele
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
un predecesor colectiv în grupările falșilor taumaturgi. Falșii taumaturgi Un alt aspect, legat de cel anterior, este săvârșirea minunilor. Evangheliile prezintă numeroase istorisiri despre minunile lui Isus și ale apostolilor, dintre care cele mai însemnate sunt vindecările, exorcismele și învierile. Ereticii, predecesori ai Anticristului, nu se lasă mai prejos. Dimpotrivă, reputația lor pare a fi întemeiată tocmai pe aceste virtuți terapeutice, de taumaturgi. În dosarul său anticristologic din cartea a V‑a (28, 2), Irineu inserează un pasaj bine cunoscut din
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
induce pe ceilalți in perniciem et in errorem, printr‑o serie întreagă de iluzii magice (per magicas elusiones) și prin tot „felul de înșelăciuni” (uniuersa fraude). Astfel, în loc să ajute, ei provoacă pagube (plus laedentes); voind să vindece, ei distrug iremediabil. Ereticii, discipolii lui Carpocrat, operează la nivelul imaginarului, dând numai iluzia vindecării, căci ei nu sunt capabili „să redea orbilor vederea, surzilor, auzul, să alunge demonii (în afara celor pe care ei înșiși i‑au trimis) sau să‑i tămăduiască pe cei
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
cei morți. Pe de altă parte, aceste învieri nu se pot produce decât în împrejurări excepționale. Minunea reprezintă o țâșnire a tainei dumnezeirii în trama cotidianului, o descoperire la lumina zilei a acelui mysterium tremendum et fascinans. Prin concepția lor, ereticii banalizează acest fapt extraordinar, transformându‑l în simplu „exercițiu spiritual” pe care fiecare ar putea și ar trebui să‑l practice în particular. Căci, pentru ei, tot ceea ce aparține domeniului sacrului se desfășoară în secret, în cea mai mare intimitate
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
îndeosebi minunile interioare ale credinței, gnosticii constituie un real pericol pentru coeziunea trupului văzut al Bisericii. Al treilea aspect: adevăratele minuni sunt lucrarea întregii comunități creștine (in fraternitate). Întreaga comunitate este cea care validează, săvârșește și atestă minunea. În cazul ereticilor, în schimb, individul cere, săvârșește și atestă minunea. În fine, minunea trebuie să fie necesară (propter aliquid necessarium), adică trebuie cerută de împrejurări; o prea mare frecvență atrage după sine riscul de a reduce minunea la o simplă realitate rituală
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
spiritual. Irineu acuză falșii taumaturgi de pragmatism și de mercantilism - ei vindecă în schimbul banilor, din interes, din sete de recompense. Urmează o întreagă serie de opoziții: în cazul membrilor Bisericii este vorba de miseratio, misericordia, firmitas și ueritas; în cazul ereticilor, de egoism feroce, interes și minciună. În Biserică, minunile sunt săvârșite „spre folosul oamenilor” (ad opitulationem hominum), în cazul ereticilor, pentru a‑i pierde pe oameni și a le distruge sufletele. În Biserică lucrează duhul adevărului, de cealaltă parte, duhul
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
Urmează o întreagă serie de opoziții: în cazul membrilor Bisericii este vorba de miseratio, misericordia, firmitas și ueritas; în cazul ereticilor, de egoism feroce, interes și minciună. În Biserică, minunile sunt săvârșite „spre folosul oamenilor” (ad opitulationem hominum), în cazul ereticilor, pentru a‑i pierde pe oameni și a le distruge sufletele. În Biserică lucrează duhul adevărului, de cealaltă parte, duhul apostaziei (adinspiratione apostatica) și al nedreptății (nequitiae spiritus). Membrii Bisericii îi urmează lui Isus; ereticii îl preced pe Satan - praecursores
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
ad opitulationem hominum), în cazul ereticilor, pentru a‑i pierde pe oameni și a le distruge sufletele. În Biserică lucrează duhul adevărului, de cealaltă parte, duhul apostaziei (adinspiratione apostatica) și al nedreptății (nequitiae spiritus). Membrii Bisericii îi urmează lui Isus; ereticii îl preced pe Satan - praecursores uere draconis eius qui per huiusmodi phantasiam abscedere faciet in caudo tertiam partem stellarum et deiciet eas in terram (Apoc. 12,4). Drept urmare, magia/pseudotaumaturgia constituie un semn eshatologic major. Acțiunea ereticilor „prefațează” sfârșitul lumii
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
urmează lui Isus; ereticii îl preced pe Satan - praecursores uere draconis eius qui per huiusmodi phantasiam abscedere faciet in caudo tertiam partem stellarum et deiciet eas in terram (Apoc. 12,4). Drept urmare, magia/pseudotaumaturgia constituie un semn eshatologic major. Acțiunea ereticilor „prefațează” sfârșitul lumii și venirea Anticristului, întrucât ei împlinesc deja, ca și acesta, false minuni care pervertesc și amăgesc pe credincioși. Pseudotaumaturgia este dublată de pseudoprofeție (vezi mai ales cartea a II‑a, 32, 3‑5). Nu este nevoie să
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
primesc viziuni și rostesc profeții; alții încă vindecă boli fizice per manus impositionem; în sfârșit, alții reușesc chiar să învie morții. Toate aceste harisme sunt indisolubil legate de învierea cu trupul a lui Isus, înviere care nu este admisă de eretici. Pe scurt, concepția lui Irineu despre minuni poate fi prezentată în felul următor: minuni au fost săvârșite întotdeauna și continuă să se săvârșească numai în cadrul comunității ecleziastice, prin harul lui Isus (provenind direct de la Tatăl și nu prin intermediul îngerilor, așa cum
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]
-
nu prin intermediul îngerilor, așa cum susțin adepții lui Carpocrat). Autenticitatea lor este verificată de faptul că sunt săvârșite în beneficiul celorlalți, gratuit, și cu efecte vizibile: cei orbi își recapătă efectiv vederea, surzii aud, morții revin la viață în mod real. Ereticii sunt magicieni și pseudotaumaturgi. Săvârșind false minuni, ei pun în pericol coeziunea Bisericii și devin predecesori ai Anticristului care lucrează deja în lume. Citatele din Apoc. 13, referitoare la cea de‑a doua fiară, și de la 2Tes. 2, asupra „semnelor
[Corola-publishinghouse/Science/2074_a_3399]