69,376 matches
-
o unitate de viață, anumite forme de cunoaștere și recunoaștere a lor. Și fiindcă tehnicile în cauză sunt ele însele posibile printr-o "facultate sufletească", anume "gândirea" (în sens psihologic și logic) sau "conștiința" (în sens fenomenologic), facultate care înlesnește constituirea unor "dispoziții habituale" (héxis, deprindere căpătată prin învățare, dar stabilă, după conceptul aristotelic), anumite modalități ale gândirii, înglobând, formal, întreaga fenomenalitate sufletească, au căpătat preeminența de care aminteam. Aceste modalități ar putea fi interpretate, provizoriu, ca fiind tot una cu
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în propria sa necesitate: totuși, cum demersul va arăta, într-o necesitate locală, particulară, așadar, în bună măsură, predeterminată "semantic". Dar tocmai acesta este rostul unei readuceri la origine: ceea ce pare a fi întâmplător să se arate în toată "necesitatea" constituirii sale obiectuale. Căci tocmai aceasta din urmă îi dă sensul pe care faptul întâmplător îl poartă cu sine chiar în orizontul în care sensul său de întâmplare îi domină apariția. Cele câteva enunțuri rostite până acum au deschis deja anumite
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acte auto-constitutive, adică ele însele, obiectualizate, reprezintă unitatea de viață omenească. Rămân, însă, toate întrebările de mai sus, în măsura în care "obiectul" reflecției este viața umană istoric preluată și prelucrată de gândirea autonomă, iar aceasta, tocmai din perspectiva propriilor sale acte de constituire, se arată însoțită de o "altă gândire", cu o valabilitate "paralelă", ea însăși, deși mult mai slabă decât toate elementele gândirii autonome, prezentă în actele de constituire a oricărei fapt cuprins într-o unitate de viață omenească. Dar această din
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
prelucrată de gândirea autonomă, iar aceasta, tocmai din perspectiva propriilor sale acte de constituire, se arată însoțită de o "altă gândire", cu o valabilitate "paralelă", ea însăși, deși mult mai slabă decât toate elementele gândirii autonome, prezentă în actele de constituire a oricărei fapt cuprins într-o unitate de viață omenească. Dar această din urmă gândire are vreun sens pentru "practici", socotite din perspectiva gândirii autonome drept faptele originare ale vieții omenești? Deocamdată este bine să sesizăm putința de a fi
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
își răsfrânge autoritatea asupra cazurilor, însă nu doar în sensul acesta inițial (formal), doar al ei, ci și în sensuri particulare, legate, coerent, de regula inițială, dar și de cazurile însele (în "specificul" lor), ceea ce indică intervenția unor acte de constituire a "cazului". Cu alte cuvinte, dacă acceptăm că există o preeminență a gândirii justificatoare, doar formale, care reglează tot ce ține de gândirea însăși, de rostire și de făptuire, în virtutea originarității sale "temporale", atunci nu este de acceptat, chiar cu
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vizare devine posibilă, autonomia gândirii este luată ca un dat, fără a fi chestionată, așadar fără a fi înțeleasă. Vizarea numită aici non-naturală sau fenomenologică are ca "obiect" tocmai gândirea autonomă cu toate actele sale constitutive, adică întreaga serie de constituiri prin care "lucrurile" sunt preluate și prelucrate, în așa fel încât ele să facă parte din "lumea noastră", o lume ea însăși constituită după reglementările gândirii autonome. O șansă de a junge "la lucrurile însele" poate fi căpătată prin această
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fenomenologică. Dar mai trebuie observat că tocmai ceea ce pare a fi aici "natural", adică ceea ce pare a fi dat prin propria natură, cu alte cuvinte, ca atare prin el însuși, este, de fapt, prins într-un șir de acte de constituire proprii gândirii autonome. În scopul de a regăsi aceste acte, se înaintează pe calea unei reducții de tip fenomenologic, în stare să conducă spre "lucrurile însele". Dar deja "lumea istoric-naturală" a fost părăsită, iar operarea unei reducții nu mai este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în forma sa, a fi tot istorică; desigur, nu istoric-naturală, ci în sensul că mișcarea gândirii autonome nu este spontană, ci reglată, iar aceasta presupune o administrare a urmelor gândirii autonome urme evidente în fel de fel de acte de constituire ale sale prin gândirea autonomă însăși, care capătă întruchipare propriu-zis istorică. Autonomia gândirii (justificatoare) față de unitatea de viață a condus și către o sistematizare a practicilor și chiar a unităților de viață omenească; până la urmă, și a modalităților de gândire
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
schițat orizontul cel mai larg în care se așează demersul corespunzător problemelor asumate în această cercetare și sunt instituite indicii privind căile de lucru proprii acestui demers. Tehnicile filosofice au întotdeauna, pe de o parte, sensul unei reconstrucții (sens de constituire a ceva), așa încât ele nu pot fi socotite în sine, ci numai împreună cu ceea ce ele reconstruiesc, "tehnicizează", în sensul de a institui (și dărui) sens: în cazul acesta, cu ceea ce poate fi numit, pe anumite temeiuri care vor fi formulate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
originare". Până la urmă, însă, ea nu are decât acest sens limitat, de instituire "natural-istorică" a unui act; totuși, ea nu poate fi nesocotită, tocmai pentru că are preeminență în sens istoric, fiind și mai vizibilă în orizontul existenței omenești. Prin evenimentul constituirii gândirii autonome s-a petrecut o formalizare a logos-ului, așa încât faptul de a gândi (în mod formal) a devenit preeminent; cumva, și separat față de propriul său "obiect". Abia acum putem vorbi despre o coincidență între ceea-ce-este-formal și ceea-ce-este-a-priori. De
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de a căpăta răspunsuri și la aceste întrebări. Ceea ce se află în orizontul viețuirii omenești, la un moment dat, este autorizat din perspectiva convențiilor formale instituite de gândirea autonomizată. Faptul că aceste convenții sunt luate drept elemente a priori ale constituirii oricărui gând, ale constituției oricărei rostiri sau făptuiri, pare a fi mai degrabă rezultatul unei opțiuni întâmplătoare, decât al unei decizii bine întemeiate, care ar implica și criterii de altă natură decât cele formale, sau care ar pretinde o "necesitate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
tip de ființă. E drept, timpul are un "sistem" ordonat, ierarhizat, de forme (ipostaze), fiindcă el însuși este fiecare dintre acestea și, totodată, toate la un loc (el este unitatea tuturor, fiind, totuși, fiecare în parte); și fiecărui nivel de constituire a sa îi corespunde, cum este firesc, un anumit act constitutiv, care nu poate fi pus în evidență întotdeauna cu toată claritatea, dar care nu poate lipsi, fiindcă tocmai el "constituie", ca atare, un anumit "sens" al obiectului intențional "timp
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nu pe linia unui prezent abstract, ci după structura complexă a timporizării, neproducând astfel lucrul ca atare, ci în-ființându-l. Așadar, o anumită preeminență va căpăta, prin operarea reducției, timpul, ca obiect intențional al actului judecății, fiindcă el preia sarcini de constituire "activă", prin operații de timporizare. De fapt, actul judecății are o mulțime de intervenții, la diferite niveluri și orizonturi de constituire a timpului, a ipostazelor sale, unele dintre ele enumerate mai sus; dar toate aceste operații sunt, cumva, operații de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
anumită preeminență va căpăta, prin operarea reducției, timpul, ca obiect intențional al actului judecății, fiindcă el preia sarcini de constituire "activă", prin operații de timporizare. De fapt, actul judecății are o mulțime de intervenții, la diferite niveluri și orizonturi de constituire a timpului, a ipostazelor sale, unele dintre ele enumerate mai sus; dar toate aceste operații sunt, cumva, operații de timporizare, iar timpul se constituie obiectual tocmai prin activarea judicativă a tuturor acestor operații. Metodologic, acest fapt al unei preeminențe a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fenomenologic. Timpul judicativ pare a fi mai degrabă obiectiv, dar obiectivitatea sa ține de originea sa judicativă și de poziția judecății în orizontul gândirii, rostirii și făptuirii reglate după logos-ul formal, iar nu după regulile unei preeminențe intuitive în constituirea oricărui obiect natural sau valoric, intrumental sau logic etc. Timpul judicativ este de la bun început împreună cu judecata și orice constituire obiectuală îi este supusă, așa cum orice act de constituire este supus judecății. Aceste sensuri, doar enunțate acum, se vor limpezi
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
judecății în orizontul gândirii, rostirii și făptuirii reglate după logos-ul formal, iar nu după regulile unei preeminențe intuitive în constituirea oricărui obiect natural sau valoric, intrumental sau logic etc. Timpul judicativ este de la bun început împreună cu judecata și orice constituire obiectuală îi este supusă, așa cum orice act de constituire este supus judecății. Aceste sensuri, doar enunțate acum, se vor limpezi prin discursul care urmează. Totuși, înțelesurile de bază ale timpului în orizontul dictaturii judicativului sunt acestea. Cea de-a doua
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
logos-ul formal, iar nu după regulile unei preeminențe intuitive în constituirea oricărui obiect natural sau valoric, intrumental sau logic etc. Timpul judicativ este de la bun început împreună cu judecata și orice constituire obiectuală îi este supusă, așa cum orice act de constituire este supus judecății. Aceste sensuri, doar enunțate acum, se vor limpezi prin discursul care urmează. Totuși, înțelesurile de bază ale timpului în orizontul dictaturii judicativului sunt acestea. Cea de-a doua reducție, pe care o numesc non-judicativă, deși va fi
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de un "model" trebuie să funcționeze și în acest discurs, cel puțin sub un aspect tehnic, atunci aș putea spune că este vorba, aici, despre o "fenomenologie constitutivă", în sens husserlian și merleau-pontian, care vizează un segment al actelor de constituire, anume pe cel corespunzător "judecății" ca "formă logică" ordonatoare într-un orizont mult mai larg decât cel propriu. Judicativul este, cum s-a observat deja, mult mai larg decât "judecata", iar orizontul său cuprinde multe alte acte: la limită, tot
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
judicativului, reprezintă și ele "obiect de critică" pentru demersul acestei lucrări. Și nu doar în măsura în care operează în interiorul filosofiei, ci în genere, adică extins la toate gândurile, rostirile și făptuirile acreditate în orizontul viețuirii omenești, orizont "public" în esența sa. Evenimentul constituirii dictaturii judicativului, având înțelesul general de formalizare a logos-ului, reordonează însuși orizontul logos-ului, impunând drept dominante conceptele de adevăr, judecată, raționament, argumentare; logos-ul este rostirea, adică gândirea expresivă, enunțată ca atare, intrată într-o formă căreia îi
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
rostirii și făptuirii): logică, filosofie, știință, ideologie. Consecințele directe dar, firesc, formale ale instituirii dictaturii judicativului, cu toate elementele enunțate mai sus, sunt: a) pierderea întregului în parte (prin analitică), într-un fel, urmare directă a de-naturării logos-ului; b) constituirea aporiilor "logice" (prin dialectică). Întreaga istorie a filosofiei pro-vine, formal, tematic etc., din evenimentul constituirii dictaturii judicativului, chiar dacă istoric acest eveniment este ulterior începuturilor istoriei filosofiei. Despre acest eveniment va fi vorba mai departe. Nu, însă, doar în sensul descrierii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
judicativului, cu toate elementele enunțate mai sus, sunt: a) pierderea întregului în parte (prin analitică), într-un fel, urmare directă a de-naturării logos-ului; b) constituirea aporiilor "logice" (prin dialectică). Întreaga istorie a filosofiei pro-vine, formal, tematic etc., din evenimentul constituirii dictaturii judicativului, chiar dacă istoric acest eveniment este ulterior începuturilor istoriei filosofiei. Despre acest eveniment va fi vorba mai departe. Nu, însă, doar în sensul descrierii și, poate, al explicării sale, ci și în acela al încercării de a potența non-judicativul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
lor de a semnala ceea ce poate căpăta valabilitate dincolo de prescripțiile formale "analitice". Desigur, de fiecare dată va fi vorba despre reguli de corectitudine a gândirii (rostirii și făptuirii) și despre condiții de adevăr (ale cunoașterii); în fond, despre acte de constituire a obiectelor judicative. Fiindcă ne aflăm încă sub dictatura judicativului, analitica și dialectica apar, cred, și în filosofia contemporană: ca filosofie analitică și filosofie continentală. Acest fapt în cazul în care poate primi o dovadă suficientă, și numai angajând o
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
numai angajând o interpretare propriu-zis judicativă a elementelor altor logici decât cea clasică de origine aristotelică reprezintă semnul cel mai clar pentru zăbava filosofiei în spațiul vechilor sale convenții, puse la punct încă din perioada filosofiei clasice grecești, prin evenimentul constituirii dictaturii judicativului. Rămâne, desigur, de dovedit că cele două "discipline" ale dictaturii judicativului, analitica și dialectica, au primit ca formă actuală a lor ceea ce numim filosofie analitică și filosofie continentală sau, cel puțin, că acestea două din urmă stabilesc unele
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
o făptuire după logos-ul ca atare, plin de el însuși, nu redus la forma sa, venit el însuși din sine, în deschiderea ce-i este proprie. Răspunsurile la întrebările și problemele semnalate vor deveni posibile, totuși, printr-o de-constituire filosofică, al cărei orizont a fost deja deschis, demers care va înainta pe două căi, amândouă aflate în putință prin ipoteza despre dictatura judicativului, formulată mai sus: a) calea genealogiei acesteia, folosind tehnica reducției de tip fenomenologic, pentru a-i
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
În bună măsură, intervențiile metodologice din lucrarea de față se justifică prin neasumarea unui postulat despre un "dat" originar care să facă să pro-vină din sine atât "subiectul", cât și "obiectul"; deși acest ceva "originar" poate fi descoperit prin de-constituire filosofic-judicativă. În fapt, problemele de mai sus, îndeosebi cea referitoare la relația subiectului cu un obiect, țin de filosofia contemporană cum și de filosofia mai veche și atunci ele trebuie (re)formulate în așa fel încât să nu-și aneantizeze
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]