69,376 matches
-
tocmai acest scop: să-i reconstituie sensul judicativ. 3.2.2.6. Concluzie În Critica rațiunii pure, Kant reconstruiește analitica și dialectica într-un sens judicativ-constitutiv tare; e drept, sunt schematizate și câteva sensuri non-judicative, care au fost indicate aici. Constituirea fenomenală apare doar ca timporizare: de aici marca dictaturii judicativului; tehnic, este vorba despre sinteză și deducție, în primul rând. Ambele au de-a face atât cu sensibilitatea, cât și cu intelectul, iar în ultimă instanță, ele constituie "posibilitatea experienței
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
din punct de vedere operațional, analitica și dialectica transcendentale kantiene, ca părți ale logicii transcendentale, aceasta din urmă în mod necesar unită cu estetica transcendentală, se desfășoară astfel: 1. reducția (reducția transcendentală a conceptelor de spațiu și timp în sensul constituirii intuiției sensibile ca parte a unei constituiri fenomenale); 2. deducția (deducția transcendentală a categoriilor, în sensul unei constituiri fenomenale integrale, considerată sinteză formal-intuitivă); 3. reconstrucția (constituirea fenomenală, prin schemele imaginației transcendentale și prin principiile inetelectului pur: axiome ale intuiției, anticipații
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
dialectica transcendentale kantiene, ca părți ale logicii transcendentale, aceasta din urmă în mod necesar unită cu estetica transcendentală, se desfășoară astfel: 1. reducția (reducția transcendentală a conceptelor de spațiu și timp în sensul constituirii intuiției sensibile ca parte a unei constituiri fenomenale); 2. deducția (deducția transcendentală a categoriilor, în sensul unei constituiri fenomenale integrale, considerată sinteză formal-intuitivă); 3. reconstrucția (constituirea fenomenală, prin schemele imaginației transcendentale și prin principiile inetelectului pur: axiome ale intuiției, anticipații ale percepției, analogii ale experienței și postulate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în mod necesar unită cu estetica transcendentală, se desfășoară astfel: 1. reducția (reducția transcendentală a conceptelor de spațiu și timp în sensul constituirii intuiției sensibile ca parte a unei constituiri fenomenale); 2. deducția (deducția transcendentală a categoriilor, în sensul unei constituiri fenomenale integrale, considerată sinteză formal-intuitivă); 3. reconstrucția (constituirea fenomenală, prin schemele imaginației transcendentale și prin principiile inetelectului pur: axiome ale intuiției, anticipații ale percepției, analogii ale experienței și postulate ale gândirii empirice, a unității posibilității experienței); 4. reducția (reducția la
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
desfășoară astfel: 1. reducția (reducția transcendentală a conceptelor de spațiu și timp în sensul constituirii intuiției sensibile ca parte a unei constituiri fenomenale); 2. deducția (deducția transcendentală a categoriilor, în sensul unei constituiri fenomenale integrale, considerată sinteză formal-intuitivă); 3. reconstrucția (constituirea fenomenală, prin schemele imaginației transcendentale și prin principiile inetelectului pur: axiome ale intuiției, anticipații ale percepției, analogii ale experienței și postulate ale gândirii empirice, a unității posibilității experienței); 4. reducția (reducția la timp a tuturor operațiilor de constituire, adică a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
3. reconstrucția (constituirea fenomenală, prin schemele imaginației transcendentale și prin principiile inetelectului pur: axiome ale intuiției, anticipații ale percepției, analogii ale experienței și postulate ale gândirii empirice, a unității posibilității experienței); 4. reducția (reducția la timp a tuturor operațiilor de constituire, adică a "prezenței" timpului; reducția la condiția de "regulativ" ca "absență" a timpului). La prima vedere, ar fi vorba doar despre o circularitate constitutivă, în afara căreia nu am avea fenomen și cunoștință veritabilă. În fapt, acesteia i se adaugă sensul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
prealabil, asupra sensurilor pe care le pot avea, la Heidegger, Dasein-ul, ființa, ființarea, temeiul, nimicul, adevărul, timpul etc., precum și asupra modalității în care sunt reconstruite aceste "concepte" cu lungă tradiție filosofică și sunt ele angajate într-un anumit tip de constituire fenomenală. Oricum, astfel de concepte ajung să poarte și sensuri propriu-zis non-judicative, căci ele țin de ceea ce am numit în aplicațiile anterioare la Aristotel și Kant constituire (a unui gând, a unei rostiri, a unei făptuiri) pusă în joc de către
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
cu lungă tradiție filosofică și sunt ele angajate într-un anumit tip de constituire fenomenală. Oricum, astfel de concepte ajung să poarte și sensuri propriu-zis non-judicative, căci ele țin de ceea ce am numit în aplicațiile anterioare la Aristotel și Kant constituire (a unui gând, a unei rostiri, a unei făptuiri) pusă în joc de către Heidegger în ipostaza de constituire de sine a Dasein-ului.157 În contextul acestor aprecieri generale, se cuvine a aminti și faptul că Heidegger lucrează în cheie fenomenologică
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
concepte ajung să poarte și sensuri propriu-zis non-judicative, căci ele țin de ceea ce am numit în aplicațiile anterioare la Aristotel și Kant constituire (a unui gând, a unei rostiri, a unei făptuiri) pusă în joc de către Heidegger în ipostaza de constituire de sine a Dasein-ului.157 În contextul acestor aprecieri generale, se cuvine a aminti și faptul că Heidegger lucrează în cheie fenomenologică, iar în opera magistrului său întru fenomenologie, Husserl, cel puțin în Logische Untersuchungen / Cercetările logice și în Ideen
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
structurale a Dasein-ului. Demersul în cauză se constituie el însuși prin atitudine fenomenologică, iar valabilitatea elementelor sale nu se păstrează decât în orizontul de sensuri în care Dasein-ul ființarea căreia îi este constitutivă relația cu ființa ocupă centrul (locul de constituire fenomenală de sine și a lumii). Însuși existențialul de Dasein-ul indică o asemenea reorizontalizare a ființării; de aici necoincidența dintre acesta și om (esența omului, condiția umană, omul individual sau general etc., cu care lucrează antropologia); și, desigur, greșeala pe
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
altă instanță "antropologică" dintre cele amintite). Tocmai din astfel de motive, analitica existențială nu mai apare ca un discurs croit după toate exigențele exprimate de canonul logic-judicativ, metafizic, în limbajul lui Heidegger. Ea propune, în mod explicit, un orizont de constituire fenomenală (a Dasein-ului), întrucâtva "teoretic", din care nu sunt totuși alungate fără drept de apel regulile "logice" obișnuite, în fond, judicative. O anumită diferență față de proiectele de discurs structurate strict după regulile judicativului constitutiv este de sesizat la nivelul structurii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fără drept de apel regulile "logice" obișnuite, în fond, judicative. O anumită diferență față de proiectele de discurs structurate strict după regulile judicativului constitutiv este de sesizat la nivelul structurii proiectului, în privința terminologiei etc., dar mai cu seamă la orizontul de constituire a discursului însuși, fiindcă acesta este pus de la început pe seama unei atitudini fenomenologice, care aneantizează "atitudinea naturală" (ontică, proprie prezenței cotidiene a omului). De altfel, de la bun început analitica existențială angajează un procedeu "recalcitrant" față de regulile de constituire judicativă a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
orizontul de constituire a discursului însuși, fiindcă acesta este pus de la început pe seama unei atitudini fenomenologice, care aneantizează "atitudinea naturală" (ontică, proprie prezenței cotidiene a omului). De altfel, de la bun început analitica existențială angajează un procedeu "recalcitrant" față de regulile de constituire judicativă a discursului. Acest procedeu este neobișnuit într-un demers stăpânit de normele discursive acreditate (judicativ) și constă în "scoaterea la iveală, prin punere în evidență, a unui temei (subl. C.)."160 Datorită unei astfel de tehnici de construcție filosofică
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
existențială" întemeiată pe operația de "scoatere la iveală a temeiului prin punerea sa în evidență"; b) construcția dovezii privind sensurile fundamentale ale analiticii existențiale judicative și/sau non-judicative prin "recuperarea" câtorva contexte ale sale în care se pune explicit problema constituirii, în acest caz, nu a simplei cunoștințe, ci a înseși structurii (existențiale a) Dasein-ului. Ordinea demersului se va pune la punct prin tematizarea problemelor semnificative față de aceste două "ramuri" tematice. 3.3.2. Principiul analiticii existențiale și intenționalitatea fenomenologică a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
discursului, nu este ca atare înainte de Aristotel și de proiectul său al logicii-organon, ceea ce înseamnă că dictatura judicativului nu este ea însăși activă ca atare, cu toate drepturile sale constitutive și regulative, decât odată acestea funcționând tocmai în acte de constituire: a cunoștinței veritabile, a "obiectului", a "lumii", "realității", "existenței", "condiționatului și necondiționatului" (determinatului și nedeterminatului), a "temeiului" etc. Iar în alt sens, putem spune că și atunci când ar exista argumente suficiente pentru a dovedi semnificația judicativ-constitutivă a gândurilor filosofilor presocratici
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
un sens pe care Heidegger însuși îl va socoti "ontic-ontologic": un sens "mixt" ce pare a fi neobișnuit pentru dictatura judicativului. Nu este vorba despre un "obiect", pentru care trebuie să ființeze și un "subiect", ci despre un act de constituire, în același timp, a celor două instanțe (poziții judicative: subiect și obiect), dar nu în separația lor, ci în unitatea lor originară, ele putând căpăta un sens abia pe seama a priori-ului originar reprezentat de propria lor unitate. În scopul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
istoria judicativului constitutiv. Poate că tocmai precomprehensiunile sale în privința Dasein-ului, legate, desigur, și de formația sa filosofică și teologică, l-au condus către problema filosofică a temeiului, în sensul scoaterii la iveală a acestuia, adică după exigențele unui act de constituire (legat, totuși, de actul ca atare al judicativului constitutiv: judecata). Nu este vorba însă nici despre noesis în sens platonician (sau presocratic), cum am precizat mai sus, nici despre ceea ce s-ar putea sesiza pe această cale: temeiul în el
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ceea ce este temeiul, de acesta cum este dat în carne și oase, iar nu de felul în care o "ființare" l-ar putea primi, constituindu-se ea însăși prin acest "dar". A apărut, prin această dislocare tematică, un orizont de constituire a sensurilor filosofice legat, desigur, de fenomenologie și de hermeneutică, așa cum ele au fost regândite de către Heidegger, pe care acesta îl va îmbogăți cu câteva căi noi de intrare în sens a unor fapte care erau în istoria filosofiei pre-condiționate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fi a Dasein-ului, structura posibilităților sale întru ființă. Acesta își este propriul său temei, ar spune Heidegger, iar ceea ce capătă un oarecare rost, ceea ce intră în sens, nu poate fi astfel decât "pe temeiul" Dasein-ului, adică în ordinea sa de constituire. Prin urmare, actul-de-principiu formulat mai sus, prin care temeiul este scos la iveală și adus la evidență, precum și toate constituirile "obiectuale" pe care le îngăduie (toate, bineînțeles, facte sau făptuiri ale Dasein-ului) trebuie privite, preluate și prelucrate interpretativ, nepierzând nicio
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
un oarecare rost, ceea ce intră în sens, nu poate fi astfel decât "pe temeiul" Dasein-ului, adică în ordinea sa de constituire. Prin urmare, actul-de-principiu formulat mai sus, prin care temeiul este scos la iveală și adus la evidență, precum și toate constituirile "obiectuale" pe care le îngăduie (toate, bineînțeles, facte sau făptuiri ale Dasein-ului) trebuie privite, preluate și prelucrate interpretativ, nepierzând nicio clipă din vedere sensul originar al apriori-ului și pe purtătorul său. Date fiind acestea, trebuie urmată calea pe care
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vizează decât "cercul" predicației, așadar spațiul său de strictă valabilitate formală; totuși, ontologică, fiindcă și predicația, asemenea oricărei alte modalități de scoatere la iveală a temeiului (indirect, în acest caz) prin punerea sa în evidență, implică deja o relație (de constituire) cu Dasein-ul căruia îi este constitutivă relația cu ființa. De aici am putea înțelege că prin predicație este scos la iveală (într-o primă instanță, indirect) tocmai Dasein-ul ca temei. Dar ca temei al ce? Al ființării și al determinațiilor
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
sus. Din perspectiva lor, "analitica" (în concept judicativ) este activă în ipostaza analiticii existențiale a Dasein-ului (cazul proiectului heideggerian): însăși "explicitarea" acestuia o presupune prin exercițiul unor funcții judicativ-constitutive, cum este și cea a întemeierii; și, cum se va arăta, constituirea "temporală" a Dasein-ului. Trebuie totuși regândită însăși posibilitatea acestei ipostazieri "existențiale" a analiticii (poate fi vorba doar despre o simplă aplicație a unei formule de filosofare) pe baza regulilor prin care însăși putința proprie de a intra într-o formă
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
dintâi pentru cea de-a doua. Rezultatul acestei regândiri poate fi însă opus ideii despre "activitatea" formală a analiticii în analitica existențială: se poate ajunge la observația după care aceasta din urmă este autonomă, că își prescrie sieși regulile de constituire a "obiectului" propriu pe o cale non-judicativă. De altfel, aceasta pare a fi miza lui Heidegger, deși, după cum am văzut, judicativul poate fi luat în seamă, până la proba contrarie decisivă, drept una dintre regulile de metodă ale analiticii existențiale. Deocamdată
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
o parte, elemente "logice" care schimbă planul judicativ-constitutiv al judecății în sens clasic sau modern, pe de alta. Existențialitatea și existențialii vor constitui "termenii" structuranți ai celei de-a două părți a interpretării de față, adică în contextul tematizării problemei constituirii de tipul analiticii existențiale. Dar și aici ei vor fi avuți în vedere, în măsura în care constitutivitatea lor non-judicativă rămâne la nivelul formal al indicării unor posibilități "semantice" ale ființării. Posibilitatea simplei operații a "analizei" este legată de faptul că Dasein-ul, din
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Dasein și trebuie să fie astfel: fiind, tocmai în acest chip, întru posibilitatea sa cea mai proprie: se pune pe sine în sens și pune orice altceva intră în orizontul său; punerea în sens fiind, pentru regulile analiticii existențiale, însăși constituirea ca ființare, ca ființă a ființării și chiar ca ființă. Necesitatea de față se exprimă, în ultimă instanță, ea însăși, ca o posibilitate (anume, posibilitatea faptului-de-a-fi ce constituie Dasein-ul); temeiul lor așa cum ilustrează fragmentul tocmai citat fiind același: constituția ontică
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]