69,376 matches
-
posibilitate (anume, posibilitatea faptului-de-a-fi ce constituie Dasein-ul); temeiul lor așa cum ilustrează fragmentul tocmai citat fiind același: constituția ontică a Dasein-ului. Constitutivitatea de acest tip, legată, după cum se vede, de sens deși Heidegger nu face din sens o temă fundamentală pentru constituirea structurii Dasein-ului implică timpul. Ea nu poate fi decât expresia timporizării: e drept, de o natură cu totul specială la Heidegger. În acest fel, ea capătă un sens "logic", care o apropie de cel al constituirii de tip judicativ. Pentru
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
o temă fundamentală pentru constituirea structurii Dasein-ului implică timpul. Ea nu poate fi decât expresia timporizării: e drept, de o natură cu totul specială la Heidegger. În acest fel, ea capătă un sens "logic", care o apropie de cel al constituirii de tip judicativ. Pentru a înțelege mai bine această legătură, ar trebui refăcut întregul demers heideggerian privind "deținerea prealabilă", "privirea prealabilă", "conceperea prealabilă" și modalitățile prin care acestea asigură fundamentarea existențială a enunțului, socotit el însuși un efect ontologic al
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
această legătură, ar trebui refăcut întregul demers heideggerian privind "deținerea prealabilă", "privirea prealabilă", "conceperea prealabilă" și modalitățile prin care acestea asigură fundamentarea existențială a enunțului, socotit el însuși un efect ontologic al "explicitării de ordinul înțelegerii".166 Dar despre această constituire va fi vorba mai cu seamă în partea a doua. În toate acestea observăm precomprehensiuni active în proiectul analiticii existențiale, dar și sensuri bine constituite prin chiar operațiile sale. Ultimul dintre acestea, anume sensul "logic" al constituirii Dasein-ului și a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Dar despre această constituire va fi vorba mai cu seamă în partea a doua. În toate acestea observăm precomprehensiuni active în proiectul analiticii existențiale, dar și sensuri bine constituite prin chiar operațiile sale. Ultimul dintre acestea, anume sensul "logic" al constituirii Dasein-ului și a "lumii sale, trebuie încă întemeiat. Ceea ce ne-ar putea ajuta acum ține de o consecință a "logicității" constituirii Dasein-ului, aflată însă în sistematica analiticii existențiale pe poziția unui principiu: diferența dintre ființă și ființare, adică "diferența ontologică
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
proiectul analiticii existențiale, dar și sensuri bine constituite prin chiar operațiile sale. Ultimul dintre acestea, anume sensul "logic" al constituirii Dasein-ului și a "lumii sale, trebuie încă întemeiat. Ceea ce ne-ar putea ajuta acum ține de o consecință a "logicității" constituirii Dasein-ului, aflată însă în sistematica analiticii existențiale pe poziția unui principiu: diferența dintre ființă și ființare, adică "diferența ontologică" (într-o primă înțelegere a sa). Filosoful german "analizează" această diferență mai cu seamă în Problemele fundamentale ale fenomenologiei (lucrarea reprezentând
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
1927, integrată ea însăși, cum s-a menționat deja, în proiectul unei analitici existențiale heideggeriene)167, și în Vom Wesen des Grundes / Despre esența temeiului (studiu publicat în 1929). Și cu toate că expresia nu apare ca atare în Sein und Zeit, constituirea sa de sens existențial intră în scenariul analiticii existențiale a Dasein-ului.168 În plus, Heidegger folosește sensul existențial al diferenței ontologice pentru a interpreta alte proiecte filosofice: unele vechi: presocratice, platonician, aristotelician, altele moderne, îndeosebi pe cel al lui Kant
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
analitica existențială a Dasein-ului, adică ontologia umanului, atât cât ea a fost edificată, țin balanța în echilibru: unele trag spre judicativul constitutiv: e vorba îndeosebi de temeiuri strict formale, altele către orizontul non-judicativului: anume acelea care fac cu putință însăși constituirea structurii existențiale a Dasein-ului. Oricum, limbajul filosofic heideggerian nu mai ține cu totul de condiția mult prea tehnică în care l-a dus metafizica modernă; el pare a fi mai apropiat, în semantica sa, se-nțelege, și terminologic, poate și
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de a păstra într-un anume echilibru sensurile judicativ-constitutive și pe cele non-judicative. Potrivit proiectului său, analitica existențială nu este o "teorie"; ea nu explică anumite fapte prin altceva decât ele însele. Dimpotrivă, ea este, fenomenologic vorbind, o metodă de constituire a unor structuri existențiale care au în centru Dasein-ul (și îl au în centru pentru că acestea îi aparțin lui). Aceste structuri existențiale, care au drept unitate ființarea "căreia îi este propriu faptul-de- a-fi-în-lume", sunt veritabile făptuiri (intențional-constitutive) ale Dasein-ului. Toate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fiind fapte care țin de dictatura judicativului. Dacă țin, atunci simpla lor descriere nu mai are puterea de a le revela; este necesară, pentru acest scop, o reducție de tip fenomenologic, care să indice intenționalitatea Dasein-ului împlicată în propria sa constituire existențială. De aceea o descriere a "structurii factice" a acestuia nu mai este suficientă pentru a-l lăsa să se ivească în ceea-ce-este el însuși. 3.3.2.2. Principiul "fenomenologic" al analiticii existențiale: adevărul; orizonturile intenționale ale enunțului Pe
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
despre obiectul corelativ, ori despre amândouă. Dar ceea ce poate cuprinde într-o unitate toate cele trei elemente acestea fiindu-i constitutive este adevărul. Acesta din urmă se arată acum, însă numai într-o reprezentare formală asupra actelor intenționale de (auto)constituire a Dasein-ului și a factelor sale corespunzătoare. Am mai putea spune, în acest moment al cercetării, doar că evidența, ca principiu logic al analiticii existențiale (în formula completă a actului-de-principiu), îngăduie, odată socotită după funcțiile sale ontologic-existențiale, referitoare la rezultatul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
sale corespunzătoare. Am mai putea spune, în acest moment al cercetării, doar că evidența, ca principiu logic al analiticii existențiale (în formula completă a actului-de-principiu), îngăduie, odată socotită după funcțiile sale ontologic-existențiale, referitoare la rezultatul unei operări, o descriere a constituirii factice a Dasein-ului, a "trecutului" său, a genezei sale fenomenologice, pornind de la ceea ce el este la un moment dat, dintr-un anumit punct de vedere; o descriere existențielă. Dar în felul acesta, deși se produce o reorizontalizare a condiționărilor discursului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ei. Potrivit înseși reglementărilor judicativ-constitutive, gândirea cea mai profundă și nu mă îndoiesc că gândirea a atins adâncimi neobișnuite în proiectul heideggerian se gândește pe sine și ea intră, potrivit propriei mișcări (judicative sau non-judicative), într-un anumit orizont de constituire a "gândului", iar această intrare nu poate fi controlată de nici un "subiect gânditor" (fie acesta filosof autentic), fiind vorba de un fapt, cum ar spune chiar Heidegger, destinal, adică de un "eveniment" (de sens kairotic); poate că gândirea însăși a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Dasein-ului, ca gândire a lui Heidegger, iar nu aceasta din urmă ce pare a fi liberă de multe dintre convențiile funcționale în orizontul judicativului constitutiv a gândit ca fiind "gândirea" predeterminată a istoriei filosofiei. Luând aceste evenimente "fenomenale" în sensul constituirii existențiale a Dasein-ului, devine evident saltul de la principiul logic, al evidenței, la cel fenomenologic, al adevărului, în orizontul analiticii existențiale. Se cuvine, tocmai de aceea, a zăbovi în preajma acestui joc al dictaturii judicativului care angajează "gândirea liberă" proprie, cel puțin
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
seama de preeminența ustensilică a ființării pusă în sens de Dasein, de antecedența "deținerii prealabile" față de "privirea prealabilă" și a acesteia față de "conceperea prealabilă" în structura factică a Dasein-ului, altfel spus, de funcția propedeutică a unei hermeneutici a facticității în constituirea structurii (existențiale a) Dasein-ului. Problema în cauză ar avea, potrivit lui Heidegger, puternice înrâuriri asupra demersurilor filosofice în genere. La prima vedere, ne aflăm în fața unui comentariu fenomenologic asupra problemei statutului copulativ sau/și existențial al lui "este" din structura judecății
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
un sens răspunsul adecvat, iar în contextul analiticii existențiale, se poate ivi îndoiala privind valabilitatea în sine a ființei și a ființării, în măsura în care aceasta din urmă este ceva numai pe temeiul ființei, ea însăși "deschisă" de Dasein. Din această perspectivă, constituirea factică a Dasein-ului, ceea ce ar corespunde unei "ontologii" a acestuia, capătă rolul de analiză pregătitoare a ontologiei ca atare; tocmai de aceea ea este "ontologie fundamentală". Întoarcerea la analitica existențială, așa cum ea a fost desfășurată în Ființă și timp, a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
statutul "obiectului" dezvăluit prin enunț (semnalat de subiect), în funcție de intenționalitatea Dasein-ului. Consecințele directe sunt legate de "adevăr", de felul în care acesta este raportat la enunț (de exemplu, dacă este doar al enunțului, dacă sancționează conformitatea obiectului unui act de constituire cu actul însuși, dacă, astfel, reprezintă un existențial al Dasein-ului etc.). Fiecare ființare vizată de enunț corespunde unei intenționalități a acestuia; de fapt, ea capătă, fără putință de tăgadă, un sens "obiectual". Desigur, intenționalitatea Dasein-ului se manifestă întâi în privința ustensilității
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Desigur, intenționalitatea Dasein-ului se manifestă întâi în privința ustensilității ființării, apoi, corespunzător însuși nivelului puterii de semnificare a enunțului, în privința ființării ca ființare și a ființei sale. Prin funcția intenționalității, dualitatea fenomenologică "intenție obiect intențional" capătă sens, iar orizontul ontologic de constituire este deschis; și chiar către sensul de adevăr. Enunțul, așadar, poate fi tocmai acest topos al constituirii sensurilor propriu-zis ontologice ale lui "este" și, în această măsură, al adevărului (dar al adevărului întreg?). De aici poziția sa privilegiată pentru constituirea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
enunțului, în privința ființării ca ființare și a ființei sale. Prin funcția intenționalității, dualitatea fenomenologică "intenție obiect intențional" capătă sens, iar orizontul ontologic de constituire este deschis; și chiar către sensul de adevăr. Enunțul, așadar, poate fi tocmai acest topos al constituirii sensurilor propriu-zis ontologice ale lui "este" și, în această măsură, al adevărului (dar al adevărului întreg?). De aici poziția sa privilegiată pentru constituirea structurii (existențiale a) Dasein-ului. Neuitând, desigur, limitele sale în această privință, semnalate mai sus, precum și alte limite
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constituire este deschis; și chiar către sensul de adevăr. Enunțul, așadar, poate fi tocmai acest topos al constituirii sensurilor propriu-zis ontologice ale lui "este" și, în această măsură, al adevărului (dar al adevărului întreg?). De aici poziția sa privilegiată pentru constituirea structurii (existențiale a) Dasein-ului. Neuitând, desigur, limitele sale în această privință, semnalate mai sus, precum și alte limite ale sale descinse din condiționările (existențial-ontologice) diverse sub care se află, de exemplu, de așezarea sa într-o anumită poziție în structura existențial-ontologică
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
dincolo de "ontologia" enunțului). Aceste două probleme sunt legate necesar de cele cinci structuri intenționale dezvăluite de enunț și formulate mai sus. Iar acestea din urmă pot fi ele însele dezvăluite numai printr-o căutare susținută de faptul preeminenței ontologice a constituirii (de sine) a Dasein-ului față de orice altă constituire ființială. După cum îl prezintă Heidegger, enunțul nu este desprins total de determinarea sa judicativă. Cele două determinări logice (judicative), formal și alethic, deși resemnificate fenomenologic, socotite, altfel spus, existențiali, nu-i lipsesc
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
necesar de cele cinci structuri intenționale dezvăluite de enunț și formulate mai sus. Iar acestea din urmă pot fi ele însele dezvăluite numai printr-o căutare susținută de faptul preeminenței ontologice a constituirii (de sine) a Dasein-ului față de orice altă constituire ființială. După cum îl prezintă Heidegger, enunțul nu este desprins total de determinarea sa judicativă. Cele două determinări logice (judicative), formal și alethic, deși resemnificate fenomenologic, socotite, altfel spus, existențiali, nu-i lipsesc enunțului; astfel încât, condiționarea sa (a enunțului) în structura
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
mijloc de explicitare a unei înțelegeri, încercând, totodată, să obținem un răspuns la cele două probleme tocmai formulate. O asemenea cercetare nu mai ține însă de simpla căutare a elementelor judicativ-constitutive sau non-judicative ale analiticii existențiale, ci de tipul de constituire fenomenală propriu acesteia. De aceea operația în cauză reconstituirea intenționalității proprii structurilor existențiale ale Dasein-ului la nivelul enunțului trebuie amanată până sunt ordonate cele câteva sensuri, judicative și non-judicative, scoase la iveală până aici. 3.3.2.3. Sensurile judicative
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nu cumva judicativul funcționează în cazul lor nu doar într-un sens regulativ, așa cum a fost ilustrat în cele stabilite până acum, ci chiar în unul propriu-zis constitutiv? Reducția operată nu este ea însăși dovada acestei apartenențe la orizontul de constituire judicativă? Pentru a răspunde, nu este altceva de făcut decât să reconstituim reducția în cauză. Dar prima operație a acesteia trebuie să fie, dată fiind ordinea de discurs a reconstituirii, raportarea sensurilor heideggeriene ale acestor doi "existențiali" (verbul și Dasein-ul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
nimicul ar putea să nu mai fie (însemne) nimic; iar dacă ar însemna, totuși, ceva, atunci ar putea să nu mai fie în identitate cu ființa. Ar fi cu putință, din perspectiva primului fapt, să fim scoși din orizontul de constituire propriu metafizicii; din perspectiva celui de-al doilea, însă, suntem scoși fără drept de apel. Dar îi este transcendentă cu adevărat rădăcina metafizicii, metafizicii înseși? Am putea vorbi cu sens despre o gândire originară din care metafizica însăși se trage
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ființei la nimic (reducție meontologică). Heidegger însă operează o reducție a nimicului la ființă (reducție ontologică). Acest fapt ne aduce înapoi la reducția judicativ-constitutivă despre care am vorbit mai sus. Căci nu poate fi vorba încă de ființa a cărei constituire propriu-zis ontologică urmează analizei pregătitoare a ființei Dasein-ului, ci doar despre un moment pregătitor pentru reducția la verb ("este"), poate despre un moment în scenariul acesteia. Ceea ce înseamnă că revenim la enunț și la proprietățile lui existențiale. Și fiind vorba
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]