69,376 matches
-
reducției judicative. Ne-am putea întreba dacă reducția operează aici în mod legitim. Dar legitimitatea nu este ceva formal, ci ea însăși un aspect al operării ca atare a reducției, aspect ce iese în evidență oricând este vorba despre o constituire fenomenală în act, despre un fenomen pur și simplu, chiar dacă orizontul de aplicare este facticitatea Dasein-ului. Desigur, identificarea "fenomenului" poate conduce către alte "obiecte" decât cele identificate în construcția "existențială" propriu-zisă (analitica existențială). Cert este că reducția poate clarifica, prin
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Cert este că reducția poate clarifica, prin reconstituire, statutul "legitim" al celor trei instanțe despre care este vorba acum, mai întâi al structurii intenționale ceva-ca-ceva. Spațiul factic pe care Heidegger îl are în vedere vorbind despre cele trei "fenomene" aparține "constituirii existențiale a locului-de-deschidere", adică a stării-de-deschidere a Dasein-ului. Trei existențiali fundamentali situarea afectivă, înțelegerea (și explicitarea) și discursul sunt exprimați în termeni "operaționali". Impresia imediată este că acestea trei desemnează operații de constituire a Dasein-ului într-o anumită dimensiune a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vedere vorbind despre cele trei "fenomene" aparține "constituirii existențiale a locului-de-deschidere", adică a stării-de-deschidere a Dasein-ului. Trei existențiali fundamentali situarea afectivă, înțelegerea (și explicitarea) și discursul sunt exprimați în termeni "operaționali". Impresia imediată este că acestea trei desemnează operații de constituire a Dasein-ului într-o anumită dimensiune a sa. Totuși, ca existențiali, cei trei termeni desemnează "facte" din structura (existențială a) Dasein-ului, ceea ce înseamnă că ele îl "arată" pe acesta ca atare și, în urmare, ei desemnează fenomenul Dasein. De fapt
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vorba mai sus: ceva-ca-ceva, ca și enunțul. Este clară formula fenomenologică în care lucrează Heidegger în acest context. De altfel, însăși starea-de-deschidere a Dasein-ului reprezintă un fel de structură care, odată descoperită, funcționează ca un prealabil al "mișcării" sale către constituirea de sine deplină; ea este ceva ce trebuie "umplut". Dar cu ce? Cu ceea ce capătă sens (constituire) tocmai ca "obiect" corelativ al stării de deschidere: o altă ființare, ființa însăși etc. Dar poate fi vorba aici despre "intenționalitatea" actelor de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
context. De altfel, însăși starea-de-deschidere a Dasein-ului reprezintă un fel de structură care, odată descoperită, funcționează ca un prealabil al "mișcării" sale către constituirea de sine deplină; ea este ceva ce trebuie "umplut". Dar cu ce? Cu ceea ce capătă sens (constituire) tocmai ca "obiect" corelativ al stării de deschidere: o altă ființare, ființa însăși etc. Dar poate fi vorba aici despre "intenționalitatea" actelor de (auto)constituire ale Dasein-ului? Starea sa de deschidere, având un sens numai dacă este prinsă într-o
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
sine deplină; ea este ceva ce trebuie "umplut". Dar cu ce? Cu ceea ce capătă sens (constituire) tocmai ca "obiect" corelativ al stării de deschidere: o altă ființare, ființa însăși etc. Dar poate fi vorba aici despre "intenționalitatea" actelor de (auto)constituire ale Dasein-ului? Starea sa de deschidere, având un sens numai dacă este prinsă într-o reciprocitate constitutivă, fiind "umplută", altfel spus, cu ceea ce va căpăta statut de "fenomen" (ființare, ființa etc.), nu este ea prefigurată intențional în structura factică a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
umplută", altfel spus, cu ceea ce va căpăta statut de "fenomen" (ființare, ființa etc.), nu este ea prefigurată intențional în structura factică a Dasein-ului? Și nu cumva însăși "structura sa factică" este de natură intențională, de vreme ce ea cuprinde orice act de constituire care își are originea în Dasein-ul însuși? Dacă admitem o asemenea determinare a acestuia, atunci trebuie căutate două elemente esențiale care dau identitate oricărei relații intenționale: pe de o parte, actul intențional (de constituire), iar pe de alta, "obiectul" intențional
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de vreme ce ea cuprinde orice act de constituire care își are originea în Dasein-ul însuși? Dacă admitem o asemenea determinare a acestuia, atunci trebuie căutate două elemente esențiale care dau identitate oricărei relații intenționale: pe de o parte, actul intențional (de constituire), iar pe de alta, "obiectul" intențional corelativ, primul fiind cel care își caută "umplerea" și, în acest fel, confirmarea tocmai prin ceva ca ființare (care poate avea mai multe modalități: ființarea-la-îndemână, ființarea-simplu-prezentă, alt Dasein), ori ființa etc. ce "apare" în
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
află și cei trei existențiali spre care suntem deja îndreptați, în primul rând enunțul, apoi "ca" și ceva-ca-ceva. Fenomenul nu este cu putință dincolo de starea-de-deschidere a Dasein-ului. Nici acesta nu poate fi ceva dincolo de propriul său loc-de-deschidere și de o constituire fenomenală de sine și prin sine. Dar locul-de-deschidere nu este autonom, nici nu reprezintă o caracteristică dată, ci el este însuși Dasein-ul activ, adică în act de constituire de sine. Ființa sa relațională el este ființarea căreia îi este esențial-originară
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acesta nu poate fi ceva dincolo de propriul său loc-de-deschidere și de o constituire fenomenală de sine și prin sine. Dar locul-de-deschidere nu este autonom, nici nu reprezintă o caracteristică dată, ci el este însuși Dasein-ul activ, adică în act de constituire de sine. Ființa sa relațională el este ființarea căreia îi este esențial-originară relația cu ființa trece, cum e firesc, în toate ipostazele Dasein-ului însuși. Iar acestea, pe de o parte, reprezintă un rezultat al constituirii sale de sine, iar pe
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
activ, adică în act de constituire de sine. Ființa sa relațională el este ființarea căreia îi este esențial-originară relația cu ființa trece, cum e firesc, în toate ipostazele Dasein-ului însuși. Iar acestea, pe de o parte, reprezintă un rezultat al constituirii sale de sine, iar pe de alta, funcționează ca un "prealabil" într-o nouă constituire a sa. Tocmai acest ultim sens este de luat în seamă pentru a reconstitui fenomenul ceva-ca-ceva în sens de structură intențională a înseși stării-de-deschidere a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
îi este esențial-originară relația cu ființa trece, cum e firesc, în toate ipostazele Dasein-ului însuși. Iar acestea, pe de o parte, reprezintă un rezultat al constituirii sale de sine, iar pe de alta, funcționează ca un "prealabil" într-o nouă constituire a sa. Tocmai acest ultim sens este de luat în seamă pentru a reconstitui fenomenul ceva-ca-ceva în sens de structură intențională a înseși stării-de-deschidere a Dasein-ului. Orice structură intențională are un aspect propriu-zis operațional și altul obiectual; ambele au la
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
luat în seamă pentru a reconstitui fenomenul ceva-ca-ceva în sens de structură intențională a înseși stării-de-deschidere a Dasein-ului. Orice structură intențională are un aspect propriu-zis operațional și altul obiectual; ambele au la rându-le, bineînțeles, sens de prealabil: față de orice constituire fenomenală, care este, în fapt, autoconstituire a Dasein-ului. Din această perspectivă, cele două componente ale unei structuri intenționale actul și obiectul corespunzător ies în evidență, adică pot fi recunoscute ca atare. Funcția structurii intenționale ceva-ca-ceva constă în "legarea" a două
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
desigur, pentru a-l reconstitui pe "ca" pur și simplu. Trebuie însă sesizată o anumită duplicitate a pozițiilor acestor elemente ale intentionalității factice a Dasein-ului și, de asemenea, sensul biunivoc al funcțiilor pe care le au elementele structurilor intenționale și constituirile fenomenale din acest orizont: fiecare structură având și funcție de fenomen, fiecare fenomen "activând" ca structură intențională pentru că a căpătat sens de prealabil. 3.3.3.3. Operatorul intențional "ca" (als); adevăr și constituire "fenomenală" dinamică și parțială a Dasein-ului Indicarea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
care le au elementele structurilor intenționale și constituirile fenomenale din acest orizont: fiecare structură având și funcție de fenomen, fiecare fenomen "activând" ca structură intențională pentru că a căpătat sens de prealabil. 3.3.3.3. Operatorul intențional "ca" (als); adevăr și constituire "fenomenală" dinamică și parțială a Dasein-ului Indicarea poziției pe care o are "ca" în orizontul precizat s-a făcut printr-un singur reper: structura intențională ceva-ca-ceva. Existențial, "fenomenul ca" este plasat de Heidegger, cum știm, în orizontul "înțelegerii", componentă a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
raportat la fenomenul ca atare, anume enunțul, care se constituie prin intenționalitate factică în orizontul înțelegerii, "ca" reprezintă antepredicativul, un element al enunțului care nu apare ca atare în structura formală a acestuia, deși este prezent ca o condiție de constituire a legăturii termenilor care îl alcătuiesc. Poziția sa antepredicativă înseamnă, în primul rând, operare pentru "explicitare", punere în corespondență cu "prealabilul" înțelegerii; ambele serii de fapte, corespunzătoare înțelegerii, pe de o parte, corespunzătoare explicitării, pe de alta, au sens numai
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
înseamnă că, în acord cu exigențele facticității acestuia, "ca" asigură trecerea de la ființarea-la-îndemână la ființarea- simplu-prezentă, de la antepredicativ la predicativ, de la structura intențională ceva-ca-ceva la enunț. Sunt, așadar, trei ordini de lucruri în care operează "ca": existențial-ontologică (este vorba despre constituirea și "umplerea" locului-de-deschidere al Dasein-ului), ontic-factică (unde are loc trecerea de la ființarea-la-îndemână la ființarea-simplu-prezentă) și logică (în care se stabilesc relațiile "intenționale" dintre ceva-ca-ceva și enunț); fără îndoială, aceste ordini pot fi discriminate numai prin analiză existențială, în cazul acesta
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
prin reducție fenomenologică, fiindcă altfel ele sunt constituite într-o unitate, iar elementele lor își corespund, după cum ușor se poate observa. Ordinea din mijloc, cea ontic-factică, precum și cea finală, "logică", sunt mai clar înfățișate de Heidegger în contextul discuției despre constituirea stării-de-deschidere a Dasein-ului. Ele au de-a face, în primul rând, cu dubla ipostază a lui "ca" și deschid limbajul către limbă: problema "finală" a contextului precizat. "Ca-ul originar al explicitării (έρμηνεία) care înțelege la nivelul privirii-ambientale îl vom
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
îl vom numi ‚ca'-ul existențial-hermeneutic spre deosebire de ‚ca'-ul apofantic al enunțului."185 Prima ordine cea existențial-ontologică nu poate fi luată prin sine și nici în mod parțial: ea reprezintă însăși unitatea de existență a Dasein-ului și originarul în ordinea constituirii tuturor ipostazelor factice ale acestuia. Tocmai de aceea, ea este implicată în toate tipurile de constituire fenomenală prin intenționalitatea factică a Dasein-ului. Ceea ce ține însă de înțelegere și explicitare, de deținerea-prealabilă, privirea- prealabilă, conceperea-prealabilă, precum și de elementele intenționalității factice legate
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
existențial-ontologică nu poate fi luată prin sine și nici în mod parțial: ea reprezintă însăși unitatea de existență a Dasein-ului și originarul în ordinea constituirii tuturor ipostazelor factice ale acestuia. Tocmai de aceea, ea este implicată în toate tipurile de constituire fenomenală prin intenționalitatea factică a Dasein-ului. Ceea ce ține însă de înțelegere și explicitare, de deținerea-prealabilă, privirea- prealabilă, conceperea-prealabilă, precum și de elementele intenționalității factice legate de acestea, anume structura ceva-ca-ceva, operatorul "ca și fenomenul "enunț", se află sub semnul neîntregului, având
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Acest "ca" rămas neexprimat este tocmai "ca-ul existențial-hermeneutic", propriu explicitării corespunzătoare unei înțelegeri la nivelul privirii- prealabile. De la bun început, așadar, Dasein-ul "înțelege" ceea ce se ivește în orizontul său de viață. El poate rămâne chiar la acest nivel de constituire factică a sa, deși este deja deschisă calea unei spargeri de orizont, a unei depășiri de limită către alte întruchipări ale Dasein-ului. Același element operațional este vorba despre "ca" face cu putință atât constituirea unei ipostaze a Dasein-ului corespunzătoare preluării
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
rămâne chiar la acest nivel de constituire factică a sa, deși este deja deschisă calea unei spargeri de orizont, a unei depășiri de limită către alte întruchipări ale Dasein-ului. Același element operațional este vorba despre "ca" face cu putință atât constituirea unei ipostaze a Dasein-ului corespunzătoare preluării "lucrurilor" ca ființări-la-îndemână, cât și spargerea acestui orizont de constituiri pe linia "menirilor funcționale", ustensilice, a lucrurilor, în sensul trecerii înseși ființării-la-îndemână către sensul de ființare- simplu-prezentă. De aici acest sens operațional al lui
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
spargeri de orizont, a unei depășiri de limită către alte întruchipări ale Dasein-ului. Același element operațional este vorba despre "ca" face cu putință atât constituirea unei ipostaze a Dasein-ului corespunzătoare preluării "lucrurilor" ca ființări-la-îndemână, cât și spargerea acestui orizont de constituiri pe linia "menirilor funcționale", ustensilice, a lucrurilor, în sensul trecerii înseși ființării-la-îndemână către sensul de ființare- simplu-prezentă. De aici acest sens operațional al lui "ca", el însuși sprijinit de intenționalitatea factică a Dasein-ului prin structura (de prealabil) ceva-ca-ceva. Acum ar
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Acum ar trebui diferențiat între funcția lui "ca" în genere și aceea a lui "ca" din ceva-ca-ceva. Este clar de la "prima vedere" că primul "ca" este genul celui de-al doilea. Iar dacă structura intențional-factică ceva-ca-ceva are preeminență, în orizontul constituirii locului-de-deschidere a Dasein-ului, față de orice altă structură, înseamnă că în "ființa" sa subzistă "ca"-ul. Tocmai acesta este operatorul prin care "ceva" și încă "ceva", ambii termeni constituiți ca ceva (descoperiți) în locul-de-deschidere, pot fi aduși la o unitate, constituiți
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constituit fie ca "lucru", fie ca înțelegere-prealabilă la nivelul privirii-prealabile ("stare de lucruri"), fie ca spunere despre aceasta; de asemenea, are un sens ontologic, de vreme ce ține de intenționalitatea factică a Dasein-ului. În plus, dacă admitem că toată această mișcare de constituire a enunțului (și a înțelegerii și explicitării) înseamnă cum susține, de altfel, Heidegger și trecere, în privința "obiectului" care umple locul-de-deschidere al Dasein-ului, de la ființarea-la- îndemână la ființarea-simplu-prezentă, atunci sensurile acestea ontic și ontologic nu pot fi prezente altfel decât prin
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]