69,376 matches
-
de față). Heidegger nu spune aceasta, dar interpretarea de față nu trebuie să ocolească acest sens, scos deja la iveală din perspectiva unei reducții fenomenologice. "Ca" este timp. Iar în această calitate, el poate fi prezent în mod originar în constituirea locului-de-deschidere al Dasein-ului, în structura ceva-ca-ceva investită cu rolul de prealabil al oricărei constituiri în acest registru, în structurarea enunțului. Și, poate, chiar în scoaterea la iveală, prin reconstituire, a tuturor acestor constituiri intențional-factice în fenomenul enunțului și în "obiectul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acest sens, scos deja la iveală din perspectiva unei reducții fenomenologice. "Ca" este timp. Iar în această calitate, el poate fi prezent în mod originar în constituirea locului-de-deschidere al Dasein-ului, în structura ceva-ca-ceva investită cu rolul de prealabil al oricărei constituiri în acest registru, în structurarea enunțului. Și, poate, chiar în scoaterea la iveală, prin reconstituire, a tuturor acestor constituiri intențional-factice în fenomenul enunțului și în "obiectul" său corelativ, adevărul. Problema acestuia din urmă nu poate fi deschisă, deocamdată. Trebuie lămurită
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
poate fi prezent în mod originar în constituirea locului-de-deschidere al Dasein-ului, în structura ceva-ca-ceva investită cu rolul de prealabil al oricărei constituiri în acest registru, în structurarea enunțului. Și, poate, chiar în scoaterea la iveală, prin reconstituire, a tuturor acestor constituiri intențional-factice în fenomenul enunțului și în "obiectul" său corelativ, adevărul. Problema acestuia din urmă nu poate fi deschisă, deocamdată. Trebuie lămurită întâi constituirea ca atare a enunțului și aportul structurii ceva-ca-ceva și al operatorului "ca"-timp în aceasta. Totuși, am
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acest registru, în structurarea enunțului. Și, poate, chiar în scoaterea la iveală, prin reconstituire, a tuturor acestor constituiri intențional-factice în fenomenul enunțului și în "obiectul" său corelativ, adevărul. Problema acestuia din urmă nu poate fi deschisă, deocamdată. Trebuie lămurită întâi constituirea ca atare a enunțului și aportul structurii ceva-ca-ceva și al operatorului "ca"-timp în aceasta. Totuși, am putea avansa o întrebare asupra căreia va trebui îndreptat discursul, la un moment dat: Dasein-ul este el însuși timp, în mod originar, prin
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
atare a enunțului și aportul structurii ceva-ca-ceva și al operatorului "ca"-timp în aceasta. Totuși, am putea avansa o întrebare asupra căreia va trebui îndreptat discursul, la un moment dat: Dasein-ul este el însuși timp, în mod originar, prin însăși constituirea sa intențional-factică, sau devine timp datorită operatorului "ca" în funcția sa de timporizare prin care se constituie însuși locul-de-deschidere al Dasein-ului? 3.3.3.4. Fenomenul intențional "enunț" (Aussage); adevărul și constituirea "fenomenologică" a Dasein-ului ca întreg. Re-constituirea schematică a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
el însuși timp, în mod originar, prin însăși constituirea sa intențional-factică, sau devine timp datorită operatorului "ca" în funcția sa de timporizare prin care se constituie însuși locul-de-deschidere al Dasein-ului? 3.3.3.4. Fenomenul intențional "enunț" (Aussage); adevărul și constituirea "fenomenologică" a Dasein-ului ca întreg. Re-constituirea schematică a reducției la timp și adevăr din analitica existențială Modalitatea în care sunt constituite cele două "ca"-uri, factic și apofantic, ne-a apărut deja. Dar cum este păstrată diferența lor? Cum este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în contextul de față importanța "istorică" a enunțului constituie o motivație în plus pentru păstrarea atenției către acesta. În sistematica analiticii existențiale, importanța enunțului poate fi apreciată, strict formal, după semnificația locurilor în care autorul așează analiza sa: în contextul constituirii locului-de-deschidere al Dasein-ului și în contextul conclusiv pe tema grijii ca ființă a Dasein-ului, din finalul primei secțiuni din Ființă și timp. În planul constituirii intențional-factice a Dasein-ului, enunțul (judecata) reprezintă fenomenul ca atare, adică Dasein-ul în măsura în care locul-său-de-deschidere s-a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fi apreciată, strict formal, după semnificația locurilor în care autorul așează analiza sa: în contextul constituirii locului-de-deschidere al Dasein-ului și în contextul conclusiv pe tema grijii ca ființă a Dasein-ului, din finalul primei secțiuni din Ființă și timp. În planul constituirii intențional-factice a Dasein-ului, enunțul (judecata) reprezintă fenomenul ca atare, adică Dasein-ul în măsura în care locul-său-de-deschidere s-a constituit prin înțelegere și explicitare, "situare afectivă" și "discurs". Tocmai din această ultimă perspectivă, avem și semnificațiile enunțului: el este, în primul rând, "punere în
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de aici, interesată de reconstituirea fenomenului "enunț" pe direcția unei reducții fenomenologice, acesta vine dinspre structura intențional-factică ceva-ca-ceva și dinspre operatorul intențional "ca". Fără îndoială, întregul complex situațional și existențial al acestor două componente ale intenționalității factice este activ în constituirea fenomenală a enunțului. Cumva, acesta este privit, la nivelul analiticii existențiale, din perspectiva condiției sale de posibilitate. Astfel, în absența unui prealabil propriu-zis fenomenal, totodată complex, alcătuit din "ceva" constituit deja, apoi a altui "ceva" de asemenea constituit, în final
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
lui "ca", acestea două nu ar fi ele însele nimic. Circularitatea în cauză, pusă ca temă de Heidegger chiar în contextul care ne interesează acum, nu este, spune acesta, vicioasă. Și, într-adevăr, ea nu poate fi astfel în orizontul constituirii fenomenale. În plus, veritabilele temeiuri existențiale ale enunțului țin de existențialii înțelegerii și explicitării: deținerea-prelabilă, privirea-prealabilă și conceperea- prealabilă. Acestea din urmă sunt de fapt acte cu rol constitutiv derivat din intenționalitatea factică a Dasein-ului, ceea ce reprezintă o dovadă a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
pare a nu avea de-a face deloc cu sensul de "obiect". Totuși, el însuși, pentru a deveni operațional, trebuie constituit cumva. În plus, el este, așa cum se va dovedi, timpul care timporizează, în acest fel devenind cu putință orice constituire fenomenală în orizontul intenționalității factice a Dasein-ului. Dar timpul se află, tocmai datorită operaționalității sale, în fiecare "ființare" constituită; iar acest fapt are semnificație obiectuală. Împrejurarea din urmă este deosebit de semnificativă în ordinea constituirii enunțului în aspectul său obiectual. Prin
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
acest fel devenind cu putință orice constituire fenomenală în orizontul intenționalității factice a Dasein-ului. Dar timpul se află, tocmai datorită operaționalității sale, în fiecare "ființare" constituită; iar acest fapt are semnificație obiectuală. Împrejurarea din urmă este deosebit de semnificativă în ordinea constituirii enunțului în aspectul său obiectual. Prin enunț, susține Heidegger, privirea ambientală și-a trecut miza de la obiectul dat în unitatea sa ustensilică (ființare-la-îndemână) la obiectul care doar ființează (ființare-simplu-prezentă). "Ca"-ul originar, existențial-hermeneutic, propriu înțelegerii de primă instanță, care ia
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
în structura sa fenomenală apar doar ființări-simplu- prezente ("ceva" și alt-"ceva"). E drept, spațiul acesta dintre constatarea utilității unui lucru și enunțul care stabilește raporturi (de legare sau separare) între ființări- simplu-prezente este încărcat cu fel de fel de constituiri "propoziționale", care nu pot fi reduse, spune Heidegger, la sensul de enunț teoretic; totuși, ele sunt enunțuri, au aceeași bază existențială ca enunțul teoretic și țin, ca și acesta din urmă, în perspectivă existențială, de "explicitarea de la nivelul privirii-ambientale".189
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
lăsa nelămurit faptul că starea-de-deschidere a acestuia este totuna cu starea-de-descoperire a ființării. Dar pentru a înțelege atât unitatea în identitate a celor două "stări", cât și pentru a justifica unitatea lor în diferență, trebuie revenit la fenomenul "enunț", la constituirea sa pe baza structurii intențional-factice reprezentată de ceva-ca-ceva și a operatorului intențional "ca". Enunțul a fost privit până aici ca un fenomen care se constituie în orizontul intențional al Dasein-ului. Dar el, odată constituit și se constituie de fiecare dată
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ființare-la-îndemână, lucru luat după însușirea sa de a fi util la ceva. Dincolo de această intenționalitate ustensilică pe care o poartă enunțul și care s-a dezvăluit până acum doar formal se află și o intenționalitate "descoperitoare", care este originară în privința constituirii enunțului; de fiecare dată, enunțul, spune Heidegger, este despre "ceva": anume despre o ființare descoperită și a cărei stare de descoperire aparține stării-de-deschidere a Dasein-ului. Dar odată căpătat acest sens ustensilic de către enunț, acesta va trage după sine însuși raportul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
cu starea de descoperire a unei ființări este un eveniment. Prin urmare, legile lui Newton exemplul lui Heidegger nu rămân descoperite la propriu, în sensul că mențin necondiționat o ființare în starea sa de descoperire, ci sunt "descoperite" cu fiecare constituire a stării-de-deschidere a unui Dasein. Mulțimea de transformări pe care le produc actele intențional-factice ale Dasein-ului, schițate mai sus, reprezintă, de fapt, în perspectivă istorică, mulțimea însăși a operațiilor "intelectuale" prin care adevărul devine relație de corespondență între enunț și
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
are, totuși, o condiționare, atunci aceasta nu poate fi decât ontologică și circulară: ontologică, fiindcă doar ființa îl constituie; circulară, fiindcă el însuși constituie ființa. Ființa și adevărul 'sunt' deopotrivă de originare."193 Înțelegem că adevărul enunțului nu reprezintă orice constituire pe linia adevărului. Nici enunțul și nici adevărul acestuia nu reprezintă fenomene originare ale constituirii intențional-factice a Dasein-ului. Dar adevărul este, așa cum îl înfățișează Heidegger, un existențial originar (fără o legătură originară cu enunțul, cu judecata), iar prin operatorul "ca
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
doar ființa îl constituie; circulară, fiindcă el însuși constituie ființa. Ființa și adevărul 'sunt' deopotrivă de originare."193 Înțelegem că adevărul enunțului nu reprezintă orice constituire pe linia adevărului. Nici enunțul și nici adevărul acestuia nu reprezintă fenomene originare ale constituirii intențional-factice a Dasein-ului. Dar adevărul este, așa cum îl înfățișează Heidegger, un existențial originar (fără o legătură originară cu enunțul, cu judecata), iar prin operatorul "ca", timpul apare și el cu acest sens. De fapt, și în cazul său constatăm universalitatea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
și în cazul adevărului. Dar legătura acestora reprezintă un aspect fundamental al judicativului constitutiv. Iar la nivelul judecății, cuplul adevăr-timp reprezintă aspectul alethic al acesteia. Dacă luăm enunțul (judecata) în sensul strict heideggerian, atunci adevărul și timpul, deși intervin în constituirea sa, nu reprezintă un sens de esență al său. Dar dacă pornin de la funcțiile pe care le au timpul și adevărul în constituirea Dasein-ului, atunci sesizăm mai degrabă judicativitatea constitutivă a acesteia. Nu suntem, așadar, în afara judicativului constitutiv prin analitica
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
al acesteia. Dacă luăm enunțul (judecata) în sensul strict heideggerian, atunci adevărul și timpul, deși intervin în constituirea sa, nu reprezintă un sens de esență al său. Dar dacă pornin de la funcțiile pe care le au timpul și adevărul în constituirea Dasein-ului, atunci sesizăm mai degrabă judicativitatea constitutivă a acesteia. Nu suntem, așadar, în afara judicativului constitutiv prin analitica existențială din Ființă și timp, cel puțin în registrul de constituire a locului-de-deschidere a Dasein-ului. Fiindcă acesta (locul-de-deschidere) este Dasein-ul însuși în măsura în care apare
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
dacă pornin de la funcțiile pe care le au timpul și adevărul în constituirea Dasein-ului, atunci sesizăm mai degrabă judicativitatea constitutivă a acesteia. Nu suntem, așadar, în afara judicativului constitutiv prin analitica existențială din Ființă și timp, cel puțin în registrul de constituire a locului-de-deschidere a Dasein-ului. Fiindcă acesta (locul-de-deschidere) este Dasein-ul însuși în măsura în care apare constituit el însuși prin "umplerea" locului-său-de-deschidere cu ceea ce el întâlnește, cu ceea ce i se poate alătura omogen fiind tocmai ca sens de constituire din "lumea" sa. De altfel
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
cel puțin în registrul de constituire a locului-de-deschidere a Dasein-ului. Fiindcă acesta (locul-de-deschidere) este Dasein-ul însuși în măsura în care apare constituit el însuși prin "umplerea" locului-său-de-deschidere cu ceea ce el întâlnește, cu ceea ce i se poate alătura omogen fiind tocmai ca sens de constituire din "lumea" sa. De altfel, discursul heideggerian din lucrarea tocmai amintită merge către constituirea Dasein-ului ca timp și a ființei ca adevăr. La începutul lucrării, susțineam că suspendarea valabilității unuia dintre cele două aspecte ale judecății și judicativului, formal sau
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Dasein-ul însuși în măsura în care apare constituit el însuși prin "umplerea" locului-său-de-deschidere cu ceea ce el întâlnește, cu ceea ce i se poate alătura omogen fiind tocmai ca sens de constituire din "lumea" sa. De altfel, discursul heideggerian din lucrarea tocmai amintită merge către constituirea Dasein-ului ca timp și a ființei ca adevăr. La începutul lucrării, susțineam că suspendarea valabilității unuia dintre cele două aspecte ale judecății și judicativului, formal sau alethic, nu afectează nici operaționalitatea judicativă, nici constitutivitatea fenomenală care se ivește în acest
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
se ivește în acest orizont. Și aceasta, pentru că aspectul activ poate prelua unele funcții ale celui suspendat. De fapt, suspendarea despre care vorbeam ține doar de o prezența nominală a elementelor celor două aspecte, nu de exercitarea unor funcții de constituire judicativă. Pun această problemă, fiindcă în formula analiticii existențiale, cel puțin în registrul constituirii locului-de-deschidere al Dasein-ului, nu se află cu un sens propriu decât termenii aspectului alethic al judicativului (adevărul și timpul), nu însă și cei ai aspectului formal
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ale celui suspendat. De fapt, suspendarea despre care vorbeam ține doar de o prezența nominală a elementelor celor două aspecte, nu de exercitarea unor funcții de constituire judicativă. Pun această problemă, fiindcă în formula analiticii existențiale, cel puțin în registrul constituirii locului-de-deschidere al Dasein-ului, nu se află cu un sens propriu decât termenii aspectului alethic al judicativului (adevărul și timpul), nu însă și cei ai aspectului formal, anume subiectul și predicatul. Dar funcțiile acestora din urmă pot fi preluate de cei
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]