69,376 matches
-
pot fi preluate de cei dintâi. De altfel, așa se și întâmplă. Totuși, problema pusă nu are doar această înțelegere formală. Dimpotrivă, cel mai semnificativ fapt care s-a ivit deja este prezența, cu un rol constitutiv în sens de constituire fenomenală în orizontul Dasein-ului a timpului și adevărului, ca sensuri fundamentale ale fenomenului ca atare, Dasein-ul. Structura existențială a acestuia este dată chiar de unitatea operațional-fenomenală în care se află, originar, timpul și adevărul. Ar mai fi de observat, dincolo de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
Dasein-ului a timpului și adevărului, ca sensuri fundamentale ale fenomenului ca atare, Dasein-ul. Structura existențială a acestuia este dată chiar de unitatea operațional-fenomenală în care se află, originar, timpul și adevărul. Ar mai fi de observat, dincolo de "locul" propriu acestei constituiri fenomenale, faptul că analitica existențială păstrează aspectul alethic al judecății (și judicativului), în vreme ce reformalizarea logos-ului prin instituirea logicii simbolice păstrează tocmai aspectul formal al judecății (și judicativului). Prin ceea ce s-a arătat aici, a fost pregătită o interpretare propriu-zis
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
fapt nu anulează judecata tocmai formulată. Așa încât, scopul punerii în discuție a analiticii existențiale a fost atins. Cum susțineam mai sus, pentru o interpretare propriu-zis fenomenologică de aici trebuie pornit: de la sensul originar al unității timp-adevăr pe care îl are constituirea (de sine a) Dasein-ul însuși. 3.4. Încheiere la Prima Secțiune: Sensuri "finale" ale analiticii și dialecticii Din exemplificările propuse aici am căpătat încă o dovadă pentru faptul că nu este întâmplătoare constituirea discursului filosofic pe baza celor două modele
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
al unității timp-adevăr pe care îl are constituirea (de sine a) Dasein-ul însuși. 3.4. Încheiere la Prima Secțiune: Sensuri "finale" ale analiticii și dialecticii Din exemplificările propuse aici am căpătat încă o dovadă pentru faptul că nu este întâmplătoare constituirea discursului filosofic pe baza celor două modele judicativ-constitutive, analitica și dialectica. Aceste două veritabile topos-uri logice oferă proiecții ale unor interogații, răspunsuri, argumentări etc. neconstituite încă, "modele teoretice" cu funcțiune de prealabil tematic și metodologic pentru discursul filosofic, în
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
lor originar, anume gândirea-care-se-gândește-pe-sine. Aristotel, Kant și Heidegger, dar și alți filosofi, au forțat limita judicativului constitutiv. Dar acest fapt se încadrează chiar în limitele constitutive ale judicativului. Una dintre problemele cele mai semnificative în această privință este aceea a constituirii cunoștinței veritabile. Ea derivă direct din principiu, adică din gândirea-care-se-gândește-pe-sine. Aceasta, interpretată strict formal, implică, așa cum am menționat și mai devreme, două "poziții". Formal, ceva este gândirea care gândește și altceva este gândirea care este gândită. Fie a gândirea în
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este întâi; ceea ce înseamnă că a susține a', altfel spus, că el este un fel de "suport", de subiect (hypokeimenon), iar a' este ceva ce îi aparține. Am putea gândi însă că tocmai al doilea a este întâi, în ordinea constituirii: dar ce ar putea "gândi" cel dintâi a, acum? Dacă cel de-al doilea a ar fi dat, așadar ar fi înaintea celui dintâi a (în ordinea constituirii), atunci acesta ar fi implicat deja angajamente strict ontologice, privind ființarea a
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
putea gândi însă că tocmai al doilea a este întâi, în ordinea constituirii: dar ce ar putea "gândi" cel dintâi a, acum? Dacă cel de-al doilea a ar fi dat, așadar ar fi înaintea celui dintâi a (în ordinea constituirii), atunci acesta ar fi implicat deja angajamente strict ontologice, privind ființarea a ceva (ființarea sa). Neîndoielnic, aici avem deja structura judicativă originară S P; care traduce strict formal gândirea-care-se-gândește-pe-sine. Aristotel a consacrat această interpretare formală. Dar el aparține, totuși, unei
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
gândirii care se gândește pe sine", așa cum îi găsim și la Eleați). Kant, de asemenea, a recontextualizat logic gândirea-care-se-gândește- pe-sine, prin felul în care a concentrat-o în semantica termenului "eu gândesc" (apercepția originară) și prin analitica fenomenului de constituire a cunoștinței veritabile, prin schematismul temporal al imaginației, prin diferența dintre lucrul-în-sine și fenomen etc. Spre deosebire de Aristotel, care se folosește direct și formal în mod radical de ideea despre gândirea care se gândește pe sine, Kant nu o ia ca
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
doar pe sine. La Hegel putem recunoaște aspecte ale unei "metafizici a cunoașterii" de tip aristotelic, așa cum la Husserl, în Erfahrung und Urteil / Experiență și judecată, putem recunoaște o "rescriere" a Analiticii secunde, în partea sa care se ocupă de constituirea cunoștinței și, în acest context, de experiență. Aparent pe alte fundamente decât cele fenomenologice, ideea lui Frege despre judecată ca un "mediu" nesaturat și cea a lui Wittgenstein despre medierea pe care o operează structura logică între structura stărilor de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ale tematizării, evaluate ca fiind semnificative. Însă datorită acestei "poziții" a timpului ca fenomen judicativ originar capătă sens toate elementele logos-ului formal; ceea ce înseamnă că toate caracteristicile dictaturii judicativului, multe dintre ele așezate deja într-o ordine a de-constituirii acesteia, dar și unitatea lor ca dictatură a judicativului ca atare, se vor lămuri prin reducția judicativă la timp. De altfel, aceste caracteristici nu pot fi primare, originare, față de unitatea judicativului, căreia îi corespunde un orizont de mișcare a gândului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
pot fi contemplate limitele dictaturii judicativului, adică se poate ivi un gând despre ceea ce ar avea puterea de a deschide o altă cale a gândirii, una diferită de cea proprie istoriei judicativului constitutiv, totuși, una care nu ar avea puterea constituirii în afara unei preeminențe în chiar lumea vieții omului, acolo unde gândurile, rostirile și practicile trebuie puse, totuși, în ordine ... temporală. Această cale de gândire, asemenea celei judicativ-constitutive, nu este ea însăși decât un fapt al lumii vieții, dar al acesteia
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de altcineva decât "rostitorul"? Desigur, cele câteva elemente (condiții) au un sens; dar de unde vine acest sens? De la ele însele luat fiecare în parte sau luate împreună ori de la altceva din afara lor, care le ordonează și le așează potrivit evenimentului constituirii dictaturii judicativului? Ceea ce putem deja ști este faptul că toate aceste fapte sunt constituite judicativ, altfel spus, că judecata este actul constitutiv al fiecăreia și că "obiectualitatea" fiecăruia este timp. Încercând să scoatem pe rând din spațiul discursului aceste elemente
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
departe cogito-ul însuși. Ceea ce înseamnă că dictatura judicativului este autonomă față de astfel de elemente (proprii), structurale și istorice, și că tocmai acestea din urmă își primesc sensul de la dictaura judicativului ele fiind gândite numai în legătură cu ea -, nefiind, așadar, condiții de constituire a fenomenului în cauză. Și experimentul prin care poate fi suspendată calitatea de ființare a elementelor (structurale) din schema dictaturii judicativului pe lângă a celor istorice este la îndemâna noastră. Suspendăm, de exemplu, una sau alta dintre cele două "poziții" din structura
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constitutiv) de judecată. Ceea ce înseamnă că, în aceeași ordine de semnificații, judecata, ca act constitutiv universal (orice "obiect" de gândire, rostire și făptuire este constituit prin ea), este necesară și, desigur, a priori; iar obiectul acesteia de diferite niveluri de constituire este, întotdeauna evident. Neîndoielnic, evidența aceasta trebuie interpretată ca o evidență judicativă; așadar, am putea spune mai bine "obiect acreditat" și "acreditare", în loc de "obiect evident" și "evidență" (obiectuală). Dacă există un sens "intențional" către dictatura judicativului al celor două elemente
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
structura sa "noematică": subiectul și predicatul, verbul și timpul. Acești termeni "operează" judicativ ei înșiși, chiar și atunci când exprimă instanțe stabile ale elementelor judicative. De fapt, tocmai pentru că ei au asemenea meniri putem vorbi despre "lucrarea" lor în sensul unei constituiri logice. Primii doi termeni nu ar constitui, doar prin ei înșiși, vreo condiționare semnificativă pentru discurs; dar împreună cu ceilalți doi, ei sunt în stare să-i asigure judecății pe care ei o alcătuiesc, în sens "obiectual" eficiența constitutivă, pe de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de aici "semnul" logos-ului întreg) ce ne apropie de însăși "unitatea de viață", cu practicile și regulile ei, anume tocmai de faptul originar pentru rostire, gândire, făptuire, care, acum, pare a fi de natura non-judicativului. Dar, paradoxal, tocmai prin constituirea temporală a logos-ului însuși, așa cum spuneam, ca un "Corp în carne și oase" paradoxal, fiindcă timpul, corelat obiectual al judecății, devine el însuși act de constituire a "obiectului" logos este cu putință deschiderea orizontului non-judicativ; dinspre dictatura judicativului, timpul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
făptuire, care, acum, pare a fi de natura non-judicativului. Dar, paradoxal, tocmai prin constituirea temporală a logos-ului însuși, așa cum spuneam, ca un "Corp în carne și oase" paradoxal, fiindcă timpul, corelat obiectual al judecății, devine el însuși act de constituire a "obiectului" logos este cu putință deschiderea orizontului non-judicativ; dinspre dictatura judicativului, timpul, cu o funcție obiectuală covârșitoare alături de judecata continuu activă constitutiv, își va arăta propriul adevăr: tocmai această poziție obiectuală; dinspre non-judicativ, însă, timpul, ca act de constituire
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constituire a "obiectului" logos este cu putință deschiderea orizontului non-judicativ; dinspre dictatura judicativului, timpul, cu o funcție obiectuală covârșitoare alături de judecata continuu activă constitutiv, își va arăta propriul adevăr: tocmai această poziție obiectuală; dinspre non-judicativ, însă, timpul, ca act de constituire a logos-ului ca un "Corp în carne și oase", este actul însuși; desigur, fără judecată. Ne vom întoarce, astfel, de unde am plecat; dar cu o "captură semantică", poate cea mai prețioasă într-o reducție proprie unei fenomenologii constitutive: sensul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
poziția absolută a corelativului actului (constitutiv al) judecății, va deveni inoperant și va atrage judecata însăși spre o asemenea condiție. Dar chiar el, îndepărtând judecata din orizontul tocmai deschis, devine act constitutiv al logos-ului însuși. Consecințele acestui joc al constituirii logos-ului formal și, apoi, a logos-ului însuși nu pot fi încă decât bănuite. Clarificarea lor nu este cu putință decât operând cele două reducții. 4.2. Aspectul formal al judecății și timpul Structura originară a judecății (și, sub
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
formale (logica și matematica) îi recunosc lui Aristotel o poziție de inițiator în privința gândului și folosinței variabilei. Faptul de a fi posibil și statutul de variabilă caracterizează, în primă instanță, funcțiunile logice S și P, care, astfel, sunt "obiecte" de constituire printr-un act care nu a devenit încă suficient de clar; totodată, cele două caracteristici sunt și ale structurii (unității) pe care cei doi termeni o alcătuiesc, anume aspectul formal al judecății; în felul acesta, actul judecății este deja în
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
formale, iar pe de alta, acestea (S și P) nu pot fi nimic în afara judecății și fără a fi prezentuiți după schema arătată mai sus. Această mișcare înlăuntrul spațiului judecății, aflat în proces de concentrare pe "poziții", este originară în privința constituirii oricărui gând, rostire sau făptuire din orizontul judicativului. O separație a funcțiunilor logice a fost propusă în istoria filosofiei: în acest fel s-a constituit o tradiție filosofică, anume aceea a teoriei categoriilor, apreciată de Constantin Noica, de exemplu, ca
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ontologic ("existențial"), lărgind astfel "valoarea instrumentală" a lui "este", care, acum, nu mai reprezintă o simplă copulă (între S și P ce trebuie "legați"), însăși judecata căpătând preeminență operațională, constitutivă, care va avea drept urmare dacă nu cumva a avut deja constituirea unui "orizont" în care va fi cu putință apariția oricărui sens, a oricărei constituiri cu sens, mai bine zis, corespunzător judecății înseși: este vorba despre "judicativ". O identificare a judecății cu însuși cogito-ul luat în general ar fi prematură, nu
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
o simplă copulă (între S și P ce trebuie "legați"), însăși judecata căpătând preeminență operațională, constitutivă, care va avea drept urmare dacă nu cumva a avut deja constituirea unui "orizont" în care va fi cu putință apariția oricărui sens, a oricărei constituiri cu sens, mai bine zis, corespunzător judecății înseși: este vorba despre "judicativ". O identificare a judecății cu însuși cogito-ul luat în general ar fi prematură, nu însă și lipsită de rost; ar fi prematură, fiindcă în ordinea firească a constituirii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
constituiri cu sens, mai bine zis, corespunzător judecății înseși: este vorba despre "judicativ". O identificare a judecății cu însuși cogito-ul luat în general ar fi prematură, nu însă și lipsită de rost; ar fi prematură, fiindcă în ordinea firească a constituirii "lumii" fie aceasta "lume logică pare a avea preeminență constituirea obiectuală a lui S și P, apoi a judecății în sensul "legării" celor doi termeni, obiecte constituite ele însele deja și fără o intenționalitate care să-i vizeze prin ceea ce
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
vorba despre "judicativ". O identificare a judecății cu însuși cogito-ul luat în general ar fi prematură, nu însă și lipsită de rost; ar fi prematură, fiindcă în ordinea firească a constituirii "lumii" fie aceasta "lume logică pare a avea preeminență constituirea obiectuală a lui S și P, apoi a judecății în sensul "legării" celor doi termeni, obiecte constituite ele însele deja și fără o intenționalitate care să-i vizeze prin ceea ce ei nu sunt încă; dar nu lipsită de rost, această
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]