69,376 matches
-
anume pierde din ceea ce a avut inițial, în momentul instituirii sale ca termen (element) al judecății, după operația de atemporalizare la care este supus? Deocamdată să consemnăm "mișcarea" judecății înseși, faptul că ea își continuă prin atemporalizarea subiectului operațiile de constituire a pozițiilor logice de S și P. Problema nu este atât de complicată: odată ce timpul a intervenit, tragerea lui S în orizontul ființării este un fapt firesc: sensul obiectual este covârșitor aici; de vreme ce S a căpătat acest statut, în-ființat fiind
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
mai cu seamă, cum se realizează raportul dintre prezentuire și survenirea viitorului, semnificativ, cum spuneam mai sus, pentru aspectul alethic al judecății? În orizont judicativ sau în unitatea judecății aspectul alethic este secund față de structura formală S P, din perspectiva constituirii lor. Acești doi termeni din urmă trebuie să fie constituiți și am văzut că sunt deja pentru ca adevărul sau falsitatea judecății să capete valabilitate obiectuală, adică să-și capete propria "ființă", devenind, ca "valori de adevăr", semnificativi ca ființare; de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
clar pe temeiul prezenței secunde a aspectului alethic în judecată, prezență condiționată, judicativ, de aspectul formal, și aceasta atât pentru logos-ul formal, cât și pentru cel ca atare. Logos-ul, în ambele sale ipostaze, se află dincolo de orice întruchipare (constituire) alethică a judicativului (dincolo de orice judecată, chiar dacă aceasta are un aspect formal descins direct din logos-ul însuși). Judecata îl caută, am putea spune, în sensul de a-l recupera nu doar obiectual, ci propriu-zis operațional, pentru că, de fapt, l-
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
introduse, dincolo de caracteristicile obiectuale proprii, de fiecare aspect al judecății trebuie reținută, fiindcă tocmai ea va putea deschide, alături de alte idei, orizontul în care se va opera reducția non-judicativă a dictaurii judicativului; e drept, trebuie identificate și alte acte de constituire sau măcar noi operații subordonate prezentuirii temporale, chemării trecutului și survenirii viitorului. Sensul de poziție sau atitudine, introdus de aspectul formal, și sensul de transcendent, introdus de aspectul alethic, nu se încadrează într-un loc din orizontul strict delimitat al
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
operarea reducției non-judicative a dictaturii judicativului, indică, scoate la iveală, și semne ale unor posibile căi către non-judicativ tocmai prin ceea ce ea respinge; și respinge, fiindcă nu are acte constitutive potrivite și, în urmare, nici sensuri obiectuale care să încheie constituirea unui "obiect", cum este fiecare dintre cele patru elemente din structura (operațional-obiectuală) a judecății. Aporia ar putea fi socotită, din perspectiva acestui fapt, o cale către non-judicativ (totuși, din orizontul dictaturii judicativului). 4.4. Timporizarea subiectului și predicatului, în sensul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
mai poate fi, judicativ, decât cu ajutorul predicatului; odată alăturat însă predicatul, subiectul devine ființarea cutare, iar funcțiunile judicative se precizează: unitatea judecății este instituită în sens operațional și constituită în sens obiectual. Totuși, nu este vorba aici atât despre o constituire la propriu, cât despre o instituire; ar trebui, pentru a vorbi despre o (nouă) constituire, să putem prelua și prelucra un subiect, un predicat, fiecare separat unul de altul, însă o asemenea operație nu este posibilă în orizontul dictaturii judicativului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
iar funcțiunile judicative se precizează: unitatea judecății este instituită în sens operațional și constituită în sens obiectual. Totuși, nu este vorba aici atât despre o constituire la propriu, cât despre o instituire; ar trebui, pentru a vorbi despre o (nouă) constituire, să putem prelua și prelucra un subiect, un predicat, fiecare separat unul de altul, însă o asemenea operație nu este posibilă în orizontul dictaturii judicativului. Este posibilă, totuși, însă după alte reconstrucții ale rostirii decât cea propriu-zis judicativă, ceea ce pretinde
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
el reprezintă însăși "ființarea subiectivă" respectivă; dar aceasta nu înseamnă că acel subiect este însuși timpul (și acesta din urmă, trebuie precizat, nu poate fi decât ființarea acelui subiect, timpul său (durata sa) doar, nu al altuia, potrivit regulilor de constituire). De o parte se află subiectul, de alta timpul; dar în unitatea de ființare a subiectului, acesta, subiectul, este însuși timpul său; nu însă timpul ca atare. Abia acesta din urmă, un fel de general care plutește deasupra tuturor subiectelor
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
conceptuală. Apoi, poate fi vorba despre timpul tot una cu ființarea unui subiect și timpul "abstract" al Celuilalt, identificat el însuși cu ființarea reprezentată de subiectul Celălalt; poate fi vorba, de asemenea, despre timpul subiectiv, originar, și timpul obiectiv, al constituirilor obiective, mai bine zis, despre care vorbește Husserl. Primul cuplu de termeni timpul ca atare și timpul conceput într-o formă abstractă de către un subiect nu are o semnificație deosebită în contextul de față, pentru că prin el este înfățișată o
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ar fi el, de fapt, blocat "existențial", ființial, ontologic? Și, până la urmă, nu cumva doar dispoziția noastră către conceptualizare (citește: judicativizare) ne creează o astfel de problemă a timpului și a relațiilor sale cu subiectul etc., dincolo de fireasca problemă a constituirii subiectului? Timpul judicativ este obiectiv, dar nu în sensul preeminenței "obiectului" în constituirea "lumii", ci după regulile judecății, care prestabilesc orice constituire, de orice nivel sau tip, inclusiv pe aceea a "lumii". În plus, timpul judicativ își sporește nuanța obiectivă
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
cumva doar dispoziția noastră către conceptualizare (citește: judicativizare) ne creează o astfel de problemă a timpului și a relațiilor sale cu subiectul etc., dincolo de fireasca problemă a constituirii subiectului? Timpul judicativ este obiectiv, dar nu în sensul preeminenței "obiectului" în constituirea "lumii", ci după regulile judecății, care prestabilesc orice constituire, de orice nivel sau tip, inclusiv pe aceea a "lumii". În plus, timpul judicativ își sporește nuanța obiectivă prin susținerea sa de către conștiința filosofică, istorică în esența sa. Judecata care, obiectual
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
creează o astfel de problemă a timpului și a relațiilor sale cu subiectul etc., dincolo de fireasca problemă a constituirii subiectului? Timpul judicativ este obiectiv, dar nu în sensul preeminenței "obiectului" în constituirea "lumii", ci după regulile judecății, care prestabilesc orice constituire, de orice nivel sau tip, inclusiv pe aceea a "lumii". În plus, timpul judicativ își sporește nuanța obiectivă prin susținerea sa de către conștiința filosofică, istorică în esența sa. Judecata care, obiectual, este timp își întemeiază obiectivitatea (se-nțelege, și obiectivitatea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
el însuși, ca proprie durată; iar dacă ar fi, atunci chiar că nu ar fi nimic; poate nici măcar nimicul; aceasta, doar dacă el operează judicativ: și operează, timporizează, prin prezentuire, chemarea trecutului și survenirea viitorului, umplându-se astfel durate corespunzătoare constituirilor obiectuale. Cum știm, este el însuși o asemenea constituire obiectuală, însă una dată drept corelativ al actului de a judeca. Dar în sensul observației de la începutul paragrafului, trebuie să observăm că nimicul este el însuși timp, în măsura în care durează, ființează, cumva
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
atunci chiar că nu ar fi nimic; poate nici măcar nimicul; aceasta, doar dacă el operează judicativ: și operează, timporizează, prin prezentuire, chemarea trecutului și survenirea viitorului, umplându-se astfel durate corespunzătoare constituirilor obiectuale. Cum știm, este el însuși o asemenea constituire obiectuală, însă una dată drept corelativ al actului de a judeca. Dar în sensul observației de la începutul paragrafului, trebuie să observăm că nimicul este el însuși timp, în măsura în care durează, ființează, cumva, cel puțin pentru faptul că vorbim despre el ca
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
poate fi gândită această origine, altfel decât în sensul în care în-ființarea și ființarea sugerează, anume ca ființă? Este adevărat că timpul însuși se împlinește, cumva, dacă luăm în seamă, atunci când îl reconstruim, faptul că tocmai reconstrucția sa, care presupune constituirea ființării Celuilalt și "conștiința" ființării acestuia, adică timpul în altă ipostază decât ființarea care este timpul "meu", îl deschide către ceea ce el poate fi, nu doar către ceea ce el efectiv este (și el este ființarea care sunt eu). Totuși, condiția
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
-l acceptăm ca fiind ceva peste ființare, dincolo de aceasta, iar într-o asemenea situație nu se poate afla decât ceva ce are sensul pe care în-ființarea și ființarea îl sugerează, anume sensul de ființă, survenit însă sub alte reguli de constituire obiectuală decât cele care au prins ritm până aici. Totuși, mergând pe firul reducției judicative, pare a fi imposibil să identificăm timpul cu ființarea pur și simplu, în absența unui "subiect" (cel puțin a unuia), pentru că acesta, ca substrat luat
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
că primul act de în-ființare sau de timporizare este reprezentat de intrarea în lumea ființării a unui subiect. Ontologia elementară nu poate face abstracție de acești termeni: ființarea originară ca subiect, timpul, ființa, în-ființarea; dar nu poate evita nici problemele constituirii judicative a acestor obiecte; în fond, judecata este cea care lucrează aici, ca/în/întru/prin timp. Dar fiecare dintre aceste patru elemente obiectuale are propria sa "funcție", iar în orizontul în care ele se află, fiecare "lucrează" în sensul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
obiectuale are propria sa "funcție", iar în orizontul în care ele se află, fiecare "lucrează" în sensul acestei funcții proprii. De exemplu, timpul în-ființează, trecându-se pe sine din originaritatea ca atare, pe care am tot numit-o, în ordinea constituirii, "ființă", dar pe care nu am lămurit-o încă, fiindcă sensul funcției și lucrării ei nu s-a făcut prezent, în ființare determinată; iar această mișcare este neîncetată. Însăși în-ființarea capătă o direcție, de vreme ce primul său act este îndreptat către
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de-al doilea) este ființare conștientă (care îl constituie pe Celălalt, cum am văzut, prin timporizare, adică prin timpul propriu, acela care l-a constituit pe el însuși, obiectivându-l pe Celălalt ca (fiind) Celălalt; "conștient" desemnează aici această dublă constituire, pe care "subiectul" o ia ca atare: ca timp propriu și ca timp-Celălalt). Până la urmă, ființarea conștientă, într-un sens strict fenomenologic, așa cum s-a precizat, în stare să-și timporizeze ființarea, adică să și-o trimită către propria origine
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
un sens strict fenomenologic, așa cum s-a precizat, în stare să-și timporizeze ființarea, adică să și-o trimită către propria origine obiectuală, ființa, și să se priceapă pe sine în ceea ce este ea, fiind în stare, totodată, să "înțeleagă" constituirea și ființarea reprezentată de Celălalt, dar să și scoată în evidență natura condiționată (prin multiplicare obiectuală) a ființării, a oricărei ființări, reprezintă timpul (pur și simplu). Subiectul ca ființare conștientă este timpul însuși 202; de aici preeminența obiectuală a timpului
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ființarea ca atare a devenit, datorită atemporalizării, însuși subiectul logic, trebuie revenit la acesta pentru a relua înaintarea pe o cale plină de urme, dar încă nedesfășurată în vreun fel în fața noastră, pentru că încă nu i-a fost deschis orizontul constituirii. Subiectul logic poartă cu sine o determinare judicativă este o "poziție" logică -, lămurită mai devreme, și aceasta este esențială pentru ființarea sa și, în consecință, pentru ipostaza temporală (durata) pe care o reprezintă: el este substrat și participă la un
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
prin faptul de a fi posibil și prin statutul de variabilă. Neîndoielnic, faptul că subiectul este timp (ca ființare) condiționează prezența sa ca ceva tocmai ca subiect într-o unitate ea însăși în-ființată și operând din primul moment al tuturor constituirilor (timporizărilor): judecata. Iar aceasta, ca ființare, deși este act constitutiv prin excelență, trebuie să fie, la rându-i, timpul, timpul său; și este, desigur: este judicativul. Pentru judecata care ființează constituind, judicativul cu tot ceea ce implică el este timpul (mai
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
evidență mai devreme. "Ființial", el poate reprezenta o însușire a unui subiect; și se întâmplă aceasta, pentru că el se predică despre un subiect: de aici însuși numele său: "predicat". Predicarea nu este la voia întâmplării, ci după anumite reguli de constituire judicativă, corespunzătoare celor deja intrate în funcțiune în constituirea pozițiilor logice; de fapt, aceste reguli se reiau prin fiecare act de predicare, fiindcă fiecare trebuie să "actualizaze" cele două poziții logice, S și P. Logic, regulile predicării sunt legate intim
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a unui subiect; și se întâmplă aceasta, pentru că el se predică despre un subiect: de aici însuși numele său: "predicat". Predicarea nu este la voia întâmplării, ci după anumite reguli de constituire judicativă, corespunzătoare celor deja intrate în funcțiune în constituirea pozițiilor logice; de fapt, aceste reguli se reiau prin fiecare act de predicare, fiindcă fiecare trebuie să "actualizaze" cele două poziții logice, S și P. Logic, regulile predicării sunt legate intim de aspectul alethic al judecății; ele vizează de la bun
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
rându-i, "este". Desigur, nu poate fi însăși ființarea constituită ca subiect logic sau cea constituită drept predicat logic (legate prin verb, în structura formală a judecății); ceea ce înseamnă că "este" nu reprezintă o funcțiune logică în judecată, iar regulile constituirii sale obiectuale, prin acte judicative, diferă de cele proprii celor două poziții logice. De altminteri, cum știm, Husserl socotea că elementele din structura judecății care nu sunt "obiectele" constituite ca subiect și predicat (verbul, cuantorii, alte determinări ale termenilor) corespund
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]