7,959 matches
-
straturi etnice: tracii (daco-geții), care locuiau în nordul și sudul Dunării, ei au fost supuși de romani și latinizați, iar la începutul evului mediu (secolele VI-VII), slavii au cucerit ambele maluri ale fluviului și au reușit să desprindă romanitatea orientală de restul ei, iar latinii de răsărit, detașați de masa romanității, au asimilat pe slavi și s-au închegat într-un popor nou, românii. Spațiul de naștere (formare) al unui popor nu este un cuib restrâns, ci o regiune întinsă
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de apus a spațiului în care s-a format poporul român. O masă romanică se întindea în provinciile care legau nordul Italiei de apusul Balcanilor, dar acești romanici nu făceau parte din strămoșii direcți ai românilor și nici din romanitatea orientală. Închegarea poporului român nu poate fi înțeleasă fără cunoașterea amănunțită a romanității sud-dunărene-a reduce spațiul etnogenezei românești la regiunile nord-dunărene este o eroare. Prin urmare, poporul român este continuarea etnică a romanității orientale, el s-a format pe un spațiu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
direcți ai românilor și nici din romanitatea orientală. Închegarea poporului român nu poate fi înțeleasă fără cunoașterea amănunțită a romanității sud-dunărene-a reduce spațiul etnogenezei românești la regiunile nord-dunărene este o eroare. Prin urmare, poporul român este continuarea etnică a romanității orientale, el s-a format pe un spațiu întins a cărui axă era Dunărea. Pentru români, ca și pentru migratori, Dunărea n-a fost o graniță, o limită geografică insurmontabilă. P. P. Panaitescu subliniază că pentru înțelegerea nașterii poporului român și
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de origine maghiară, numele lor (Szekely) însemna apărător (păzitor) de graniță, iar cealaltă afirmă că secuii erau o populație diferită sau doar înrudită cu ungurii. Cercetările cele mai recente susțin că secuii sunt rezultatul unui amestec de populații diferite: turcice, orientale și maghiare. Pentru a identifica originea lor, trebuie să avem în vedere un complex de factori social-economici, istorici, etnografici, lingvistici, juridici, care au dus la formarea grupului de populație, numită "națiunea se cuilor". Secuii, în ciuda limbii vorbite, foarte apropiată de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
grupuri de sași, în sudul Transilvaniei, acești secui au fost mutați apoi, după mijlocul secolului al XII-lea, în colțul de sud-est al Transilvaniei. Al doilea grup de secui s-a deplasat din părțile Bihorului spre versantul apusean al Carpaților Orientali, de unde s-au răspândit apoi în Gurghiu, Harghita și Ciuc. În această regiune sunt atestați, la mijlocul secolului al XIII-lea, români și secui care s-au opus mongolilor, când au încercat să treacă prin pasurile Carpaților în Transilvania. La începuturile
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
au luat cu asalt principalele orașe ale Horezmului, Buhara și Samarkand, capitala statului, Urghenci, a fost ocupată în 1221 și, în același an, ei au invadat Afganistanul și Chorasanul, unde se refugiaseră luptătorii islamici. Cele două teritorii ocupate, împreună cu Iranul oriental, au fost incluse în statul (ulusul) mongol. În anii următori, 1226-1227, mongolii au atacat din nou tanguții din China, deoarece aceștia au refuzat să susțină militar campania din Asia Centrală.14 După cucerirea Horezmului, hoardele mongole au continuat înaintarea spre apus
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
frunte cu căpetenia lor Kuthen, a obținut permisiunea regelui Bela IV al Ungariei de a se așeza în țara sa, în 1239. În același timp, alte cete de cumani au trecut Dunărea în ținuturile balcanice (bulgare). În legătură cu migrația cumanilor, cronicarul oriental Ibn Tagribirdi menționează că nomazii au intrat în legătură cu suveranul "vlahilor", Unus-han, care a acceptat stabilirea lor într-o regiune stăpânită de el. Dar, ulterior, acesta și-a schimbat atitudinea binevoitoare față de cumani și i-a atacat. Se pare că acel
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
între tradiția românească și cea ungară, sub raport structural, a exclus posibilitatea transpunerii versiunii maghiare. Concluzia sa este că motivul vânătorii rituale a bourului are o sorginte autohtonă, ca supraviețuire a riturilor și miturilor ancestrale, comune zonei carpatice și lumii orientale și mediteraneene. Valoarea istorică a tradiției despre "descălecatul" lui Dragoș, acreditată de letopisețele slavo-române și acceptată de cronicari și istoricii romantici, a fost primită cu rezerve de școala critică istorică, de la sfârșitul secolului al XIX-lea și începutul secolului al
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
București, 1976. Idem, Organizarea eclesiastică a provinciei Scythia Minor în sec. IV-VI, în S.T., 1980, nr. 7-10, p. 590-605. Idem, Christianitas Daco-Romanae, București, 1994. Popescu N. M., Ioan, ˝preutul˝ Episcopiei aromânilor, 1934, nr. 7-8, p. 457-460. Popescu-Ciocănel Gh., Influența orientală în toponimia românească, în Bul. Soc. Geogr., 31, 1910, p. 21-41. Porcescu Scarlat, Iosif, cel dintâi mitropolit cunoscut al Moldovei, în MMS, 1964, nr. 3-4, p. 126-139. Postică Gh., Românii din codrii Moldovei în evul mediu timpuriu, Chișinău, 1994. Idem
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
teritorială a acestuia. Imperiul Habsburgic avea o atitudine similară. În schimb, Rusia și Franța, cel puțin în cazul anumitor crize, au simpatizat amîndouă cu mișcările naționale. Problema soartei ținuturilor otomane, cunoscută la vremea aceea în diplomație sub numele de Chestiunea Orientală, a constituit poate cel mai important motiv al controversei europene cu implicații internaționale a secolului, în intervalul 1815-1914. Date fiind divergențele dintre puterile europene, este de înțeles de ce inițiativa majoră relativ la înlăturarea controlului otoman asupra peninsulei, a aparținut, chiar populației
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
A fost de asemenea instituită o Bulgarie autonomă, dar cu un teritoriu mult mai puțin întins. Statul prevăzut prin Tratatul de la San Stefano a fost împărțit în trei: o Bulgarie autonomă la nord de Munții Balcani, o provincie semi-autonomă, Rumelia Orientală, la sud de aceștia, iar Macedonia a fost redată stăpînirii otomane. Atît Serbia cît și Muntenegru au anexat cîteva teritorii. În 1881, ca parte a aranjamentului general, Grecia a primit Tesalia și o parte a Epirului. Marile puteri și-au
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
secolului următor, numărul acesteia a crescut de mai mult de două ori. De pildă, Serbia avea în 1878 o populație de 1,7 milioane de locuitori, cifră care s-a ridicat prin 1910 la 2,9 milioane. Bulgaria și Rumelia Orientală aveau 2,8 milioane în 1881 și 4,3 milioane în 1910. Ținuturile românești aveau circa 1,5 milioane în 1815 și 6,9 milioane în 1910. Cifrele pentru celelalte zone au crescut proporțional. Creșterea pare să se fi datorat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în viața politică a tuturor statelor balcanice. În paginile următoare sunt prezentate evoluțiile politice, sociale și economice ale fiecărei națiuni și problemele de politică externă care implică interesele statului respectiv. Grație hotărîrii marilor puteri de a împiedica apariția unei crize orientale și a concentrării lor asupra altor regiuni ale lumii, peninsula balcanică a beneficiat totuși, între războiul sîrbo-bulgar din 1895 și 1912, de o veritabilă perioadă de relativă liniște. Este adevărat că au existat momente de criză, ca războiul greco-turc din
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de drepturi civile și politice, de la ocuparea posturilor, funcțiilor și de la acordarea onorurilor publice, sau de la exercitarea diverselor profesiuni și meserii indiferent în ce localitate."2 Prevederi similare fuseseră incluse și în secțiunile tratatului referitoare la Serbia și la Rumelia Orientală, unde ele îi protejau în special pe locuitorii musulmani ai acestor regiuni. În România, aceste reglementări afectau în primul rînd statutul evreilor. La începutul secolului al XIX-lea, Principatele dunărene nu aveau astfel de probleme cu minoritățile. Populația lor era
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
internă și amînarea oricărei aventuri externe pînă cînd țara nu va fi mai bine pregătită atît militar cît și economic. Cabinetele lui au beneficiat de sprijinul guvernului britanic, care descuraja permanent orice acțiune care ar fi readus în actualitate Chestiunea Orientală. În anii cît a guvernat, Trikoupis a reorganizat poliția, armata și marina și a pus în aplicare un puternic program de construcții de drumuri, căi ferate și portuare. Principala lui realizare a fost construirea canalului Corintului, care făcea legătura între
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
extrem de importante pentru opinia publică din Grecia. Pretențiile asupra insulei Creta implicau mai ales relațiile grecești cu Constantinopolul, în timp ce lupta pentru Macedonia afecta interesele tuturor statelor balcanice. Ca și guvernul sîrb, acela grec fusese tulburat de unirea Bulgariei cu Rumelia Orientală. Fusese creat un stat de o mărime și o populație considerabile. În general, liderii greci întîmpinau mari greutăți în a ajunge la înțelegere cu această națiune. Provocarea bulgarilor la adresa poziției grecilor era ceva relativ nou; în secolele anterioare, Patriarhia formată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
multe contradicții interne și era slăbit de rivalități atît de înverșunate, încît nu a dus la subjugarea politică sau economică a peninsulei. Pe lîngă instituirea regimurilor independente, statele balcanice au realizat marea tranziție de la ceea ce era un sistem de viață oriental sau otoman la unul bazat pe modelele europene. Efectele acestei schimbări pot fi supraapreciate; este adevărat că această schimbare se aplica mai ales la nivelurile superioare ale vieții naționale, modificînd radical de-a lungul secolului în special aspectul orașelor balcanice
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și Muntenegrului, faptul că aceste state făceau încă parte din imperiu îi confereau acesteia prestigiu, precum și unele avantaje concrete în relațiile externe. Pe lîngă aceasta, Tesalia, o parte a Epirului și ținuturile de la granița cu Serbia și Muntenegru fuseseră cedate. Bulgaria, Rumelia Orientală, Bosnia, Herțegovina și sangeacul Novi Pazar, încă sub suzeranitate otomană, nu mai erau sub autoritatea directă a Constantinopolului. În ciuda serioaselor lui pierderi, imperiul deținea totuși teritorii întinse în Macedonia și Albania, cea mai mare parte a Epirului și Tracia. Nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fiind aceste împrejurări, nu este deloc surprinzător faptul că Tratatul de la Berlin și acorurile asociate cu el nu au marcat sfîrșitul retragerii otomane. În 1882, Marea Britanie a pus practic stăpînire pe Egipt; în 1885 s-au unit Bulgaria și Rumelia Orientală. În anii '90, o criză legată de populația armenească a imperiului a atras atenția cercurilor internaționale. Nodul gordian a fost înfrîngerea armatei grecești din 1897, dar Poarta a fost împiedicată de marile puteri să profite de această victorie. Oricum ar
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
putea conta pe sprijinul britanic, cum făcuse în trecut. Odată cu achiziționarea Egiptului, centrul politicii Marii Britanii au devenit mai curînd zona aceasta și Canalul de Suez decît Constantinopolul. Cu toate acestea, Poarta era ajutată de aversiunea marilor puteri față de resuscitarea Chestiunii Orientale. Participînd activ la marea expansiune imperială a epocii, ele și-au concentrat atenția asupra Africii și a Orientului Îndepărtat și a rivalităților reciproce din aceste regiuni, nerenunțînd însă la intenția de a interveni în afacerile otomane în momente de criză
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
numai a guvernului sîrb, ci și a celui rus. Politica de cooperare cu monarhia habsburgică în problemele Balcanilor a fost brusc abandonată. Pe viitor, Rusia a preferat să încheie acorduri și să ducă o politică ce implica practic redeschiderea Chestiunii Orientale. În octombrie 1909, Nicolae al II-lea și regele Victor Emanuel al III-lea al Italiei, însoțiți de miniștrii lor de Externe, s-au întîlnit la Racconigi și au ajuns la un acord privind interesele lor reciproce în regiune. Această
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
război împotriva celor două puteri. Marea Britanie a intrat în conflict în ajutorul aliaților ei la 4 august. În august 1914, Europa era astfel tîrîtă, în cele din urmă, într-un război de mare anvergură datorat problemelor strîns legate de Chestiunea Orientală și de mișcările de unificare națională din Balcani. Speculațiile asupra chestiunii "vinii pentru declanșarea războiului" constituie un exercițiu inutil. În 1914 fiecare stat a acționat în cadrul crizei după cum considera el că era cel mai bine pentru interesele proprii. Un lanț
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Rusia au contribuit la diminuarea tensiunilor din zonă. Sistemul de alianțe francez a perpetuat conflictele dinainte, chiar dacă sub altă formă. Ascensiunea ulterioară a Italiei fasciste, a Germaniei naziste și a Rusiei comuniste a readus în actualitate multe dintre problemele Chestiunii Orientale. Toate guvernele din Balcani trebuiau să urmărească atent aceste evenimente și, în anii care au precedat implicarea lor în cel de-al doilea război mondial, să acorde firește prioritate mai curînd problemelor externe decît interne. După cum spunea o zicală care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
reușeau adesea să profite de situație dat fiind că războaiele cu Rusia au avut drept rezultat eliberarea Balcanilor de sub controlul otoman -, noile guverne naționale au fost obligate să suporte amestecul permanent al puterilor din afară în afacerile lor interne. Chestiunea Orientală a făcut într-adevăr ca Balcanii să devină "butoiul de pulbere al Europei," dar vina pentru crearea acestei situații aparține în egală măsură marilor puteri și principiului menținerii echilibrului de forțe dintre statele balcanice. Spre sfîrșitul secolului al nouăsprezecelea, așa cum
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
340; 361 Ceaușescu, Nicolae, 338; 340; 361 Cehoslovacia, 126; 133; 177; 178; 181; 185; 199; 291; 321; 323-327; 339; 344; 355; 361; 386; 396 CEMA, vezi Comecon, 296 Cerniaev, M.G., 35 Cervenkov, Vulko, 299; 328-330 Chamberlain, Neville, 183; 200 Chestiunea Orientală, 13; 46; 110; 394 Chișinevschi, Iosif, 335 Chișinău, 148; 150 China, 302; 318; 320-325; 330; 343; 344; 345; 352; 361; 363; 406 Churchill, Winston, 112; 246; 254-260; 273; 274; 285; 296 Ciankov, Gheorghi, 328; 330 Ciano, Galeazzo, conte, 197; 199
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]