6,769 matches
-
au admirat tenacitatea cu care se agățau românii de limba lor. Altfel ar fi greu de explicat faptul că mulți țărani români analfabeți își botezau fiii cu nume de împărați romani și fiicele cu numele unor nobile doamne romane. Istoricii unguri au afirmat că, la începutul Evului Mediu, Transilvania era aproape depopulată și că nu au găsit nici un român acolo. "Infiltrarea" românilor în Transilvania a început prin secolul al XIII-lea. Atunci cînd ungurii au pătruns în Transilvania pentru prima oară
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu numele unor nobile doamne romane. Istoricii unguri au afirmat că, la începutul Evului Mediu, Transilvania era aproape depopulată și că nu au găsit nici un român acolo. "Infiltrarea" românilor în Transilvania a început prin secolul al XIII-lea. Atunci cînd ungurii au pătruns în Transilvania pentru prima oară, în secolul al XI-lea, venind din stepele din răsărit, Gyula (Gelu) a fost primul care i s-a supus Regelui Sfînt Ștefan și urmașilor lui. Ungurii au înălțat o gyepú (un fel
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
secolul al XIII-lea. Atunci cînd ungurii au pătruns în Transilvania pentru prima oară, în secolul al XI-lea, venind din stepele din răsărit, Gyula (Gelu) a fost primul care i s-a supus Regelui Sfînt Ștefan și urmașilor lui. Ungurii au înălțat o gyepú (un fel de graniță militară) pe crestele arcului carpatic și ale Alpilor Transilvaniei pentru a proteja așezările din interiorul Ardealului de incursiunile nomazilor semibarbari. Există un mare număr de secui în zona Carpaților Orientali, un alt
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Nu a existat niciodată un decret care să le garanteze colonilor români stabilirea într-un număr atît de mare. Chiar dacă, peste puțin timp (pînă și conform izvoarelor maghiare), numărul lor mare în Transilvania va fi recunoscut oficial. Firește, atunci cînd ungurii au ajuns în Transilvania, nu au găsit aici nici state, nici orașe latine sau de orice alt fel. Dar Transilvania nu era depopulată! Erau latini (și slavi) pe crestele munților și în codrii nepătrunși, așa cum demonstrează numele formațiunilor geografice pe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ajuns în Transilvania, nu au găsit aici nici state, nici orașe latine sau de orice alt fel. Dar Transilvania nu era depopulată! Erau latini (și slavi) pe crestele munților și în codrii nepătrunși, așa cum demonstrează numele formațiunilor geografice pe care ungurii nu au reușit să le asimileze în secolele care au urmat. Astfel, la începutul secolului al XIV-lea, a început un proces de asimilare a căpeteniilor satelor românești emancipate. După trecerea la catolicism, locuitorii acestor sate au devenit membri ai
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
smulge din rădăcini"; sau, cel mai ilustrativ: "Nu-i da, Doamne, românului cît poate să ducă!" Popoarele supraviețuiesc prin luptă, altele supunîndu-se, iar unele reușesc să facă ambele lucruri la momentul potrivit. Aceste schimburi de opinii dintre istoricii români și unguri au degenerat în atmosfera anilor 1937 și 1938. Firește că Iorga a considerat presupunerile lui Dománovszky privind originea românilor drept "agresiuni științifice, replicile lui devenind sardonice. Epitetele maghiare referitoare la românii ardeleni nu erau nici ele prea măgulitoare. Iorga se
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cînd mișcarea radicală fascistă maghiară, Crucea-Săgeată, a promis să recunoască autonomia culturală a naționalităților maghiare (în cadrul unei Ungarii Mari), Iorga a respins Pax Hungarica a acesteia, întrebînd: În aceasta constă tot ce poate gîndi și realiza o nouă generație de unguri?" "Și care sînt garanțiile, continua el, că vor trata aceste naționalități (în această Pax Hungarica) în mod decent?"213 Aceste argumente au provocat o mare amărăciune de ambele părți. Iorga a sesizat acest lucru și a publicat pamfletul Împotriva urii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
publicat pamfletul Împotriva urii dintre națiuni. Iar prin 1940 l-a extins, l-a tradus în maghiară și l-a semnat "Iorga Miklos". Scris într-o maghiară elegantă, pamfletul prezenta o istorie populară (românească) a Transilvaniei. Iorga explica limpede că ungurii și românii de rînd nu se urăsc. Ura aceasta a fost răspîndită numai de presă, școli și de către intelectualii din cele două tabere. El apela la unguri și români ca să se unească împotriva dușmanului comun: bolșevismul rusesc 214. Reconcilierea oferită
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
elegantă, pamfletul prezenta o istorie populară (românească) a Transilvaniei. Iorga explica limpede că ungurii și românii de rînd nu se urăsc. Ura aceasta a fost răspîndită numai de presă, școli și de către intelectualii din cele două tabere. El apela la unguri și români ca să se unească împotriva dușmanului comun: bolșevismul rusesc 214. Reconcilierea oferită de Iorga era bazată pe Sistemul de la Versailles. În acest context, exista o unitate fără nici o fisură între istoricii Noii școli și Iorga. Ungaria se putea opune
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
unei întruniri care a avut loc la Abrud, în inima Transilvaniei. Toată lumea cunoaște evoluțiile ulterioare ale acesteia din 1940, 1944 și de după 1944. Cei care făceau politica la Berlin și Moscova trebuie să fi fost mulțumiți de ura sterilă dintre unguri și români, întrucît manifestările de ură dintre unguri și români le ofereau multe oportunități. A existat un epilog trist scris în cadrul conflictului dintre istoricii unguri și români în 1986. Academia de Științe a Ungariei a publicat un prețios studiu în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în inima Transilvaniei. Toată lumea cunoaște evoluțiile ulterioare ale acesteia din 1940, 1944 și de după 1944. Cei care făceau politica la Berlin și Moscova trebuie să fi fost mulțumiți de ura sterilă dintre unguri și români, întrucît manifestările de ură dintre unguri și români le ofereau multe oportunități. A existat un epilog trist scris în cadrul conflictului dintre istoricii unguri și români în 1986. Academia de Științe a Ungariei a publicat un prețios studiu în trei volume intitulat Erdély története (Istoria Transilvaniei) (Budapesta
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
conflictul înverșunat care s-a declanșat între istoricii maghiari și români după apariția acestor trei volume) decît cu mare tristețe. În ciuda faptului că totala cooperare dintre Ungaria și România este obligatorie, dezbaterile sterile continuă. Socialismul nu a rezolvat un lucru: ungurii și românii nu se pot suferi așa cum nu se puteau suferi nici la începutul secolului. Ei nu pot să se înțeleagă în privința trecutului Transilvaniei, în privința prezentului acesteia și este clar că nu sînt de acord nici în privința viitorului Transilvaniei. NOTE
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
apogeul. Anul 1937 a fost cel în care Pactul de la Versailles începea să se clatine. Mulți români urmăreau cu groază acest proces. Alții din cadrul "Pămîntului nimănui" anticipau cu nerăbdare acest lucru, ca, de exemplu, cea mai mare parte a austriecilor, ungurilor, destul de mulți slovaci, croați sau ucraineni (aflați sub dominație poloneză, ca și lituanienii și chiar și un mare număr de bulgari. Oamenii aceștia așteptau cu nerăbdare prăbușirea lumii interbelice, negîndindu-se prea mult la ce vor aduce în locul acesteia un Hitler
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în asemenea vremuri? Spunem adesea "da, dar...", însă acesta este șablonul la care recurg civilizațiile occidentale. Pentru Iorga nu exista însă nici un "dar" în atitudinea adoptată de el împotriva lui Hitler sau a lui Stalin. Putea accepta autonomia culturală a ungurilor (în cadrul României Mari, firește), putea fi de acord cu asimilarea evreilor, dar nazismul și comunismul sponsorizat de ruși erau pentru Iorga doctrine criminale îndreptate împotriva României și a restului omenirii. Iorga nu a oscilat niciodată nici în atitudinea sa îndreptată
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de "Pravda"/14 mai 1938). Iar în aprilie 1938, Hitler îi spunea încă o dată ambasadorului român că are numai interese economice în statele balcanice și își reafirmă promisiunea făcută anterior lui Gheorghe Brătianu de a ține piept pretențiilor revizioniste ale ungurilor" (citat de profesorul Hillgruber, op. cit., p. 118). Iorga era mai puțin decît entuziast în legătură cu considerarea României drept un Rohstoffszone sau Südostraum: "Noi nu sîntem o piață, ci un popor!"21. Se stîrnise un vîrtej de emoții profasciste, ascensiunea nazismului aducînd
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
A. Rupin, Iorga scria că în România se aflau peste 800.000 de evrei, majoritatea acestora (75%, după părerea lui Iorga) fiind înghesuiți în orașe și că evreii din Transilvania, Bucovina și Basarabia erau ostili [României]. Evreii din Transilvania rămîneau unguri, cei din Bucovina austrieci, iar mulți dintre cei din Basarabia erau fie sioniști, fie comuniști. Ceea ce era prea mult pentru România. "Era datoria intelectualilor evrei să recunoască existența problemei, să decongestioneze orașele și să diminueze acest număr pe căi legale
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Iorga le reproșa ostilitatea ireconciliabilă față de administrația română, refuzul de a accepta autodeterminarea românilor și manevrele menite să ducă la revizuirea tratatelor de pace. A pus la stîlpul infamiei caracterul reacționar al instituțiilor maghiare medievale, a atacat "cultura subgermană" a ungurilor și le-a amintit de asuprirea din trecut a românilor, încheind: "vrînd să restabilească monstruoasele și imposibilele granițe medievale (ale Ungariei), oamenii aceștia (care doresc așa ceva) nu-și dau seama de implicațiile politice și sociale și de eventualul preț"35
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
avut unele presimțiri: "Polonia ar trebui să-și amintească de Frederick II și Ecaterina II!"74. El nu greșea întotdeauna în prezicerea cursului evenimentelor. Îi era teamă de faptul că revizionismul maghiar va fi încurajat de toate acestea. Atunci cînd ungurii au început să-și susțină pretențiile teritoriale, Iorga comenta: "Ora șacalului". Ulterior, atunci cînd primul Dictat de la Viena i-a redat Ungariei partea de sud a Slovaciei, el declara neliniștit: "Ungaria a cîștigat!"75. Dar Iorga uita că redarea acestui
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a redat Ungariei partea de sud a Slovaciei, el declara neliniștit: "Ungaria a cîștigat!"75. Dar Iorga uita că redarea acestui teritoriu era justificată, nu ținea seamă de propriul său principiu etnic organic. Mai mult de 90% din locuitori erau unguri și voiau să revină între granițele Ungariei. Greșeala fusese comisă la Versailles în 1920 și nu la Viena, în 1938. Soarta Ucrainei carpatice (Rutenia) devenea acum o problemă acută. Iorga s-a opus schimbării statu-quo-ului76, cerînd adoptarea unei atitudini vigilente
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
acordat revizionismului maghiar de către această publicație. Atunci cînd Societatea Patriotică a Românilor din Transilvania (ASTRA) a organizat un miting uriaș, Iorga a fost principalul orator. După un atac sardonic la adresa "binecunoscutelor intenții pașnice" ale lui Hitler, el a respins pretențiile ungurilor, continuîndu-și atacurile împotriva istoricilor unguri 77. Iorga le-a mai dat un sfat ungurilor, avertizîndu-i că va veni ziua cînd vor recunoaște adevăratele pericole care îi pîndesc din partea Germaniei și a Rusiei și cînd vor avea nevoie de ajutorul României
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
publicație. Atunci cînd Societatea Patriotică a Românilor din Transilvania (ASTRA) a organizat un miting uriaș, Iorga a fost principalul orator. După un atac sardonic la adresa "binecunoscutelor intenții pașnice" ale lui Hitler, el a respins pretențiile ungurilor, continuîndu-și atacurile împotriva istoricilor unguri 77. Iorga le-a mai dat un sfat ungurilor, avertizîndu-i că va veni ziua cînd vor recunoaște adevăratele pericole care îi pîndesc din partea Germaniei și a Rusiei și cînd vor avea nevoie de ajutorul României 78. "Totul se năruie, întreaga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ASTRA) a organizat un miting uriaș, Iorga a fost principalul orator. După un atac sardonic la adresa "binecunoscutelor intenții pașnice" ale lui Hitler, el a respins pretențiile ungurilor, continuîndu-și atacurile împotriva istoricilor unguri 77. Iorga le-a mai dat un sfat ungurilor, avertizîndu-i că va veni ziua cînd vor recunoaște adevăratele pericole care îi pîndesc din partea Germaniei și a Rusiei și cînd vor avea nevoie de ajutorul României 78. "Totul se năruie, întreaga lume postbelică, tratatele. Să fim pregătiți pentru cea mai
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de poliție, care înregistrează diverse infamii la secție". "Unde este Transilvania nobilă a lui Slavici sau Agârbiceanu?", întreabă Iorga disperat. Ion al lui Rebreanu îi amintea de duhoarea care se înălța din Pămîntul lui Zola. Nici măcar lupta țărinimii române împotriva ungurilor nu-l salvează pe Rebreanu în ochii lui Iorga. Rebreanu încălcase regula "realist-naționalistă" a lui Iorga. El zugrăvea într-o manieră realistă (demoralizatoare, după părerea lui Iorga) satele așa cum erau ele, renunțînd la rolul esențial al literaturii (tot conform lui
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
mai mare problemă era (așa cum explica Iorga) faptul că evreii manifestau simpatie față de statul în care puteau pune mîna pe mai multă putere, adică URSS, ceea ce nu putea fi tolerat 18. A urmat o vară lungă și fierbinte, în timpul căreia ungurii și bulgarii și-au susținut tot mai insistent revendicările. Iorga și-a deschis pentru ultima oară școala de Vară de la Văleni, ceremonie desfășurată într-o atmosferă aproape palpabilă. Ungurii au mobilizat 400.000 de soldați la granița cu România. URSS
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
tolerat 18. A urmat o vară lungă și fierbinte, în timpul căreia ungurii și bulgarii și-au susținut tot mai insistent revendicările. Iorga și-a deschis pentru ultima oară școala de Vară de la Văleni, ceremonie desfășurată într-o atmosferă aproape palpabilă. Ungurii au mobilizat 400.000 de soldați la granița cu România. URSS-ul a început să facă declarații cum că ei considerau drept "nesatisfăcător" acordul încheiat în iunie, concesiile teritoriale ale românilor fiind "insuficiente". Rușii rîvneau la întreaga Moldovă. Ungurii și
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]