70,637 matches
-
apartamentele și îmbrăcămintea" (Hegedüs, Somlai în Rusan: 2000, 610). Acum, Nagy va avea timp să reflecteze îndelung asupra evenimentelor care i-au schimbat viața. Va teoretiza "două accepțiuni" ale acestora. Prima, asumată de către Gerő și acoliții acestuia împreună cu conducerea sovietică, consta în reprimarea violentă, cu mijloace tipic post-revoluționar leniniste e a "mișcărilor populare", caracterizate invariabil prin apelativul "contrarevoluționare". Exista apoi a doua variantă de interpretare a revoluției maghiare, ca "mișcare populară revoluționară" care, pentru a avea succes, trebuie ghidată de către partid
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Nu a devenit Lavrenti Beria, temutul lider al NKVD-ului, primul care, la scurt timp după moartea "generalissimului" să ceară reforme economice și politice de o anvergură care l-a neliniștit chiar și pe "reformistul" Hrușciov? Și apoi, în ce consta "evreitatea" lui Rákosi și a lui Gerő și cum se reflecta la nivelul conduitei politice a celor doi? Ce ne-ar împiedica să punem incapacitatea lui Nagy de a soluționa în mod pașnic criza maghiară pe seama faptului că fusese născut
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Într-adevăr, conducerea de la București reușise, datorită unui complex de împrejurări deja menționat, să facă față provocărilor leninismului pre-europenizat. Va surmonta până la urmă și dificultățile generate de procesul de destalinizare, dintre care cu siguranță cea mai amenințătoare pentru regim a constat în proximitatea și efectele contaminante ale revoluției maghiare. Când primele proteste ale studenților și muncitorilor români au început să își facă loc în marile orașe ale țării (București, Timișoara, Cluj), Gheorghiu- Dej se afla într-o vizită oficială în Iugoslavia
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
fel ca și calitatea hranei servite în cantinele studențești, lasă de dorit, partidul sublinia necesitatea remedierii acestor neajunsuri dar și intensificarea activităților cu caracter politic printre studenți (Rețegan: 1995a, 122; Boca în Jela, Tismăneanu: 2006, 169-195). Alte doleanțe ale studenților constau în prezența obligatorie la cursuri, precum și obligativitatea studierii limbii ruse și a marxism-leninismului. Într-un discurs ținut la Cluj în vederea diminuării nemulțumirilor studențești, Miron Constantinescu, viitorul ministru al Educației, se dovedea flexibil în ceea ce privește primul aspect, obligativitatea participării la cursuri, nefăcând
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
subit de lipsurile a căror prezență devenise, cu trecerea anilor, tot mai puțin suportabile pentru populație. Un factor care ar fi temperat într-o anumită măsură contagiozitatea revoluției maghiare în România, susțin istorici ca Florin Constantiniu sau Alexandru Ghișa, a constat în pretențiile emise cu această ocazie asupra Transilvaniei. Pe străzile Budapestei începuseră să fie văzute "hărțile "Ungariei Mari"", iar în centrele de învățământ superior din capitala maghiară "se lansase ideea introducerii în programul revoluției a unui punct distinct unirea Transilvaniei
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
evenimentelor din Ungaria? Ea poate fi dedusă cu ușurință din discursurile ținute, pe de o parte, de Miron Constantinescu în fața studenților din Cluj, respectiv pe de cealaltă parte de către Gheorghiu Dej în Regiunea Autonomă Maghiară, la jumătatea lunii decembrie și constă în adoptarea poziției lui János Kádár, noul prim-secretar al PSUM, pentru care revoluția începuse având în subsidiar cereri legitime ale "oamenilor muncii" dar, ulterior, fusese penetrată de "elemente contrarevoluționare" și devenise astfel indezirabilă, reprimarea ei fiind deci perfect justificată
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
a perceput principalul pericol pentru regimul comunist maghiar ca fiind originat de de cercul Petõfi, de către intelectualitate, căreia i se permisese să se contureze într-o opoziție din ce în ce mai organizată. Pentru RPR, două lecții erau de însușit din revoluția maghiară. Prima consta în "lupta pentru apărarea unității ideologice, a unității de voință și de acțiune a partidului", consolidarea cât mai profundă a PMR pentru a putea gestiona cu succes orice criză de genul care condusese la "destrămarea" PMM. Din acest punct de
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Vasile în Jela, Tismăneanu: 2006, 222-229). Deja în februarie 1957, prim-secretarul PMR anunța că "partidul și guvernul au luat o serie de măsuri prin care s-a îmbunătățit salarizarea mai multor categorii de muncitori, tehnicieni și funcționari". În ce constau ele? "A fost ridicat minimul de salariu", continua Dej, "au fost sportite pensiile mici și s-a acordat alocația de stat pentru copii. De asemenea au fost sporite salariile lucrătorilor din comerțul socialist, ale medicilor și corpului didactic, ale cadrelor
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
sau științifice (Moraru în Cătănuș, Buga: 2006, 187; Benea: 2009, 97). Gheorghiu-Dej se pronunța ferm pentru ameliorarea contactelor dintre cele două state: "să înlăturăm tot ce poate stânjeni îmbunătățirea relațiilor. Noi am luat măsuri și vom mai lua". Aceste măsuri constau în principal în permiterea reîntoarcerii etnicilor sârbi și germani deportați în câmpia Bărăganului și despăgubirea acestora pentru suferințele și deposedările pricinuite de către regim (Moraru în Cătănuș, Buga: 2006, 198). În plan ideologic însă, situația se prezenta cu totul altfel. Iugoslavii
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
socialistă și construiește comunismul, stat care, în fruntea lagărului socialist, duce o politică consecventă (sic!) de luptă pentru pace și socialism" (DJTAN, fond Comitetul Regional PMR Timișoara, dosar 41, f. 5). Alte reproșuri aduse de către comuniștii români omologilor lor iugoslavi constau în abordarea improprie a influenței statului în economia socialistă, pe care acesta, în accepțiunea ultimilor, ar avea tendința să o frâneze, precum și implicarea în afacerile interne ale României de care Tito s-ar fi făcut responsabil prin recomandările pe care
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
XX-lea și în rândul maselor fără de partid, ce s-ar fi întâmplat cu partidul nostru? Cu pozițiile de clasă conducătoare a proletariatului în statul democrat popular, cu rezultatele mărețe ale construirii socialismului?". Răspunsul nu era decât unul singur și consta în exemplul evenimentelor survenite în toamna anului 1956 în Polonia și Ungaria (Tudor, Cătănuș: 2001, 196-199, 251). Acționând prompt pentru păstrarea "unității monolitice" a partidului s-a acționat în direcția consolidării și poate chiar supraviețuirii regimului, era de părere același
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
partidul în plan internațional, uitând că numai acesta, nu individualitățile care îl compun, reprezintă forța motrică a mișcării revoluționare. Și cum partidul devenise sinonim cu Gheorghiu-Dej, concluzia se impunea de la sine. Motivele identificate de către Constantinescu pentru explicitarea poziției lui Doncea constau în, pe lângă "resentimentele care merg până la ura personală față de tovarăși", în "influența puternică mic-burgheză, burgheză chiar", în raport cu care acesta "s-a arătat foarte receptiv" (Tudor, Cătănuș: 2000, 152; vezi și Tănase: 2004, 66-70). Discursul nu l-a scutit pe Constantinescu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
sovietici la planul Marshall (Stanciu: 2005, 43), CAER nu a beneficiat de o activitate notabilă în ultimii ani de viață ai lui Stalin. Singurul rezultat relativ important care s-a materializat la inițiativa ministrului sovietic de externe Viaceslav Molotov a constat în construirea în 1950 a podului Giurgiu-Ruse, care unește malul românesc, respectiv bulgar al Dunării, o investiție sprijinită de către "toate țările lagărului socialist" (Țăranu: 2007, 31; Betea: 1997, 144). Revirimentul organizației s-a produs de abia peste patru ani, când
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Aceasta nu ne va aduce pagube ci numai foloase, pericolul imperialist va fi slăbit" (Arhivele Naționale Istorice Centrale, fond CC al PCR, secția Relații Externe, dosar 2/1957, f. 4). Principalele puncte asupra cărora participanții au ajuns la un consens constau în aprecierea progreselor globale ale socialismului în raport cu "imperialismul", a cărui sucombare datorită "contradicțiilor interne" era doar o chestiune de timp; aspirațiile statelor socialiste pentru o dezvoltare pașnică și evitarea conflictelor militare; succesele partidelor comuniste "în combaterea sectarismului și dogmatismului, prin
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
pentru libertate și independență națională a celorlalte popoare asuprite" (Dej: 1961: 265) relațiile sino-române se aflau într-o conjunctură nefavorabilă, iar Beijingul nu manifestase nici o apreciere față de gestul Bucureștiului. Cea mai mare îngrijorare a PMR legată de atitudinea comuniștilor chinezi consta în maniera "dogmatică" în care aceștia din urmă abordau problema războiului. Orientarea Beijingului era echivalată cu o "primejdie deosebită" cu care "nu e de glumă", probând totodată "disprețul [...] față de ființa umană". "Eu cred că oamenii aceștia", afirma Gheorghiu-Dej, "dacă nu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
aprofundarea distincției dintre "libertate" și necesitate" care îi incumbă subiectului cunoscător. "Hegel a fost primul care a prezentat just raportul dintre libertate și necesitate. Pentru el libertatea este înțelegerea necesității. Necesitatea este oarbă numai în măsura în care nu este înțeleasă". Libertatea nu constă în visata independență față de legile naturii", avertizează Engels, "ci în cunoașterea acestor legi și în posibilitatea dată prin aceasta de a le pune în mod sistematic în acțiune pentru atingerea anumitor scopuri (subl. în orig.)". Libertatea constă deci în conștientizarea
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
înțeleasă". Libertatea nu constă în visata independență față de legile naturii", avertizează Engels, "ci în cunoașterea acestor legi și în posibilitatea dată prin aceasta de a le pune în mod sistematic în acțiune pentru atingerea anumitor scopuri (subl. în orig.)". Libertatea constă deci în conștientizarea necesității și în a acționa conform ei, "în a ne domina pe noi înșine și în a domina natura exterioară, dominare întemeiată pe cunoașterea necesităților naturii [...]; ea este, prin urmare, în mod necesar un produs al dezvoltării
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
echivoc: "El este un erou. Dar nu în sensul că ar putea să oprească sau să schimbe mersul firesc al lucrurilor, ci în sensul că activitatea lui este expresia conștientă și liberă a acestui mers necesar și inconștient. În aceasta constă întreaga lui însemnătate, întreaga lui forță" (Plehanov: 1961, 269). În cadrul regimurilor leniniste, așa cum am văzut, eroismul este proiectat asupra partidului de avangardă, rămânând, ca în cazul marxismului, impersonal, dar achiziționând o dimensiune organizațională. În cadrul leninismului romantic, ca și în cazul
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
altă distincție între fascism și leninism apare atunci când analizăm raportarea lor la modernitate. Ambele sunt, după cum voi încerca să demonstrez, fenomene moderne. Din rațiuni tehnologice și (pseudo)științifice, apariția lor ar fi fost imposibilă înaintea Revoluției Franceze. Trunchiul lor comun constă în ostilitatea pe care o manifestă față de ideologiile politice moderne (liberale sau socialiste) și societățile moderne (capitaliste și/sau "burgheze") De obicei, fascismul și leninismul se disprețuiesc reciproc, în termeni mai degrabă ideologici decât organizaționali, chiar dacă asemănările dintre ele sunt
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
nevoie de timp pentru a își demonstra eficiența. În plus, Dubcek îl înștiințează pe Brejnev că a avut loc "o consfătuire cu lucrătorii din presă", unde jurnaliștii antisovietici ar fi fost admonestați. Brejnev este însă de neclintit: Sașa, problema nu constă doar în faptul că a avut loc o consfătuire cu lucrătorii din presă. Nu ne-am înțeles asupra unei consfătuiri. Ne-am înțeles ca toate mijloacele de propagandă în masă presa, radio, televiziunea vor fi puse sub controlul Comitetului Central
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
aproximativ în aceeași perioadă, și un "directorat politic", având rolul de a preveni tendințele centrifugale ale membrilor pactului, în sensul adoptării unor strategii de securitate similare celor iugoslave sau române (Jones: 1981, 164-171). Una dintre activitățile principale ale mebrilor OTV consta în efectuarea de exerciții militare comune. Acestea fuseseră introduse de către mareșalul sovietic Greciko în 1961, argumentează Cristopher Jones, "pentru a împiedica România să dezvolte un sistem teritorial defensiv și să împiedice alte ministere de apărare ale OTV să urmeze exemplele
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
organizație cu rol pur defensiv, care urma să intre în acțiune "numai atunci când o țară dintre cele care s-au asociat în această organizație va fi atacată de o țară imperialistă" (Oancea et. al.: 1981, 38). Forța și coeziunea OTV constau, pentru Ceaușescu, în permanenta întărire a capacităților naționale de întărire a statelor membre, nu în centralizarea ei, din care ar fi rezultat tocmai contrariul. Încă din 1966, când noua echipă sovietică, avându-l în frunte pe Leonid Brejnev, încerca să
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Treia. În ceea ce privește contactele sale cu Moscova și regimurile leniniste est-europene, nu există diferențe majore în raport cu orientarea deja asumată: disidența calculată se va menține pe poziții. O problemă majoră pe care leninismul romantic o va avea de înfruntat în acest deceniu consta în imposibilitatea de a contracara cu succes tendințele, sursele de informare și atractivitatea Occidentului, care se manifesta din plin la nivelul populației. Procesul a condus la fortificarea ideologică a leninismului romantic, a cărui intransigență față de spiritul "burghez" se va amplifica
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
imaginație impregnată de romantism. RSR a deranjat într-o anumită măsură chiar și Uniunea Sovietică, prin insistențele ei permanente asupra respectării suveranității naționale și a neamestecului în afacerile interne deoarece, așa cum am amintit, scopul major al Moscovei la CSCE a constat în legitimarea influenței sale asupra Europei de Est (King: 1972, 1-25). După semnarea Actului Final, s-a pus problema continuării conferinței în vederea implementării și dezvoltării principiilor pe care le adusese în prim plan. Dintre statele socialiste, România și Iugoslavia s-
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
noțiune abstractă, imuabilă, ci că sensurile și conținutul său se modifică corespunzător diferitelor etape de dezvoltare istorică a societății. Esența umanismului revoluționar spre deosebire de cea a umanismului burghez, care cultivă instinctul egoist, individualismul, lupta pentru bunăstarea personală în dauna bunăstării semenilor constă în situarea omului în centrul întregii preocupări și activități a societății și, în același timp, în stabilirea unor raporturi armonioase, organice între individ și colectivitate. Umanismul revoluționar concepe afirmarea și dezvoltarea plenară a personalității umane nu izolat, ci în cadrul ansamblului
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]