71,250 matches
-
a adoptat o serie de simboluri ale mișcării fasciste. El a organizat, de exemplu, grupuri de tineri îmbrăcați corespunzător în cămăși verzi. Existau în perioada aceasta și alte organizații cu orientări fasciste. Pe lîngă Ustaša croată deja menționată, a fost înființat sub conducerea lui Dimitrije Ljotić un grup sîrbesc, Mișcarea Națională Iugoslavă, cunoscută sub numele de Zbor (Regruparea). Acesta era puternic centralist și naționalist-sîrb ca ideologie, iar obiectivul său era instituirea unui regim corporatist similar celui din Italia. Zbor avea o
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Susținătorii lui declarau că existaseră trei mari perioade în istoria grecilor: clasică, bizantină și Regimul de la 4 August. Se punea un mare accent pe obișnuitele virtuți conservatoare ale familiei, pe religie, stabilitate și pe ordinea socială și politică. A fost înființată o Organizație Națională a Tineretului, menită să-i cuprindă pe copiii din diferite clase sociale, în scopul instruirii militare a băieților și al deprinderii de către fete a îndemînărilor casnice. La începutul celui de-al doilea război mondial, Grecia, ca și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
-se să cîștige sprijinul locuitorilor lor și să-i convingă de faptul că erau de naționalitate bulgară. Au fost făcute încercări de ridicare a nivelului cultural al regiunii, care era una dintre cele mai înapoiate zone ale peninsulei. Autoritățile au înființat aproape opt sute de școli, precum și o bibliotecă, un teatru național și o universitate. Aceste instituții aveau desigur scopul de a servi drept mijloace de asigurare a bulgarizării Macedoniei și Traciei. În același timp, Sfîntul Sinod bulgar a preluat administrarea tuturor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și continuarea politicii gen front popular și a colaborării comuniștilor cu anumite alte partide. În Bulgaria, conform acestui program, Partidul Comunist se afla în spatele organizației Frontul Patriei, care era o combinație lipsită de consistență de organizații politice rivale în trecut. Înființat în iunie 1942, Frontul era alcătuit, pe lîngă membrii Partidului Comunist, din reprezentanți ai social-democraților, ai agrarienilor grupului Pladne și ai grupului societății Zveno condusă de Kimon Gheorghiev. Agrarienii lui Ghicev și democrații lui Mușanov au rămas neutri. În primăvara
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
acordat un oarecare sprijin de către puterea ocupantă și i s-a permis organizarea unui corp de aproape 3.600 de oameni. Sub dominația italiană, Muntenegru a avut parte de o experiență mult mai tragică. Inițial, guvernul italian a încercat să înființeze un regat marionetă. Oficialii voiau să încurajeze și să obțină loialitatea unui mic grup de separatiști muntenegreni care tînjeau după zilele domniei lui Nicolae și să exploateze faptul că regina Italiei era fiica acestui conducător. Pentru italieni, idealul ar fi
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
țara de către guvernele acestor două state. Atît la Belgrad cît și la Zagreb erau la putere regimuri colaboraționiste, dar capacitatea lor de a controla regiunile aflate sub administrația lor era tot timpul pusă sub semnul îndoielii. În mediul rural fuseseră înființate două organizații de rezistență majore cu conduceri rivale și programe politice, naționale și sociale diferite. Trebuie să menționăm că o dezbinare asemănătoare exista și în ținuturile slovene, unde existau neînțelegeri atît în cadrul grupurilor de colaboraționiști, cît și între organizațiile de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
prea puternicul partid bulgar să organizeze acțiuni ale partizanilor îndreptate împotriva soldaților bulgari. În această situație, cei mai militanți organizatori iugoslavi au reușit să organizeze o serie de acțiuni, iar în toamna anului 1941, sub conducerea lui Koliševski, au fost înființate primele detașamente. Eforturile acestora au eșuat însă de la bun început, rezultatele lor constituind un adevărat dezastru. Forțele de ocupație bulgare au reușit să anihileze organizațiile de partid și primele acțiuni ale partizanilor. În 1943, partizanii iugoslavi au încercat din nou
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
urmărit în timpul ocupației puterilor Axei realizarea cîtorva dintre principalele ei obiective naționaliste. În ciuda acestui fapt, și aici, ca și în ținuturile grecești și iugoslave învecinate, a fost organizată o rezistență. În 1940, Abas Kupi, care reprezenta clanurile din nordul țării, înființase o serie de detașamente pentru a-l sprijini pe regele Zog. Pe viitor însă, cele mai importante grupuri au fost cele formate de Partidul Comunist și de Frontul Național, sau Balli Kombëtar, rivalul acestuia. Vom vedea că Partidul Comunist era
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
întîlniri, au fost oficial primiți în partid un număr de 130 de membri. Dominarea iugoslavilor era totală. Partidul albanez a primit instrucțiuni referitor la organizare, la recrutarea de noi membri și la modul de operare în mediul rural. A fost înființată și o organizație de tineret. De asemenea, sub îndrumarea iugoslavilor, în septembrie 1942 a fost stabilită o coaliție politică gen front popular, numită Mișcarea de Eliberare Națională, care avea în limba albaneză inițialele LNC. Cu toate că era dominată de comuniști, această
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
ghegilor din nord, care sprijineau revenirea pe tron a lui Zog. Cea mai puternică forță politică rămînea totuși LNC-ul dominat de comuniști. Acesta a organizat în mai 1944, la Permët, un congres, unde, urmînd tot exemplul iugoslav, reprezentanții au înființat Consiliul Anti-Fascist de Eliberare Națională, în fruntea căruia a fost numit Enver Hodja. În cadrul unei a doua întruniri, ținută la Berat în octombrie 1944, a fost format un guvern provizoriu. Pe viitor, politica albanezilor avea să fie desigur determinată de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fost foarte mult simplificată de atacul german împotriva Uniunii Sovietice; a putut fi adoptată astfel o puternică poziție naționalistă față de puterile ocupante, iar vechea agitație politică a continuat. Harta 11. Ocuparea Greciei în 1941 În toamna anului 1941 au fost înființate organizații de gherilă în toate regiunile muntoase ale Greciei. În septembrie a fost fondat sub conducerea comuniștilor Frontul de Eliberare Națională, sau EAM. Membrii lui aparțineau unui spectru larg de opinii politice, nu numai de stînga, ci și din rîndul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
pentru prima oară prezența activă în vara lui 1942, avea legături strînse cu acest centru politic. Au apărut în aceeași perioadă și alte grupuri de rezistență. Cea mai importantă rivală a EAM/ELAS era Liga Națională Grecească Republicană, sau EDES, înființată în septembrie 1941 sub conducerea colonelului Napoleon Zervas. Aceasta recunoștea autoritatea generalului Plastiras, liderul republican, care era în acel moment în exil în Franța. Un al treilea grup, mai puțin numeros, cel al Eliberării Naționale și Sociale, sau EKKA, avînd
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
1943, în mare măsură ca o reacție la acțiunile violente ale partizanilor și la influența lor politică tot mai mare, o serie de personalități grecești proeminente, printre care se aflau și generalii Pangalos și Gonatas, se alăturaseră Batalioanelor de Securitate înființate în timpul regimului de sub ocupația germană. Țelurile lor erau respectarea legii și menținerea ordinii în districtele amenințate. EAM a fondat în martie 1944 Comitetul Politic de Eliberare Națională, sau PEEA. Ca și AVNOJ, grupul acesta era o potențială autoritate rivală a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a devenit adunarea națională provizorie și a început apoi pregătirile pentru organizarea alegerilor. În ciuda poziției lui extrem de puternice, regimul partizanilor a recurs la metode de terorizare și intimidare pe care le-am văzut practicate și în alte părți. A fost înființată o poliție secretă condusă de Alexandru Ranković. Ea a fost intitulată inițial Departamentul de Apărare a Poporului (OZNA), dar numele ei a fost curînd schimbat în Serviciul de Securitate al Statului (UDBA). Presiunea poliției, spionii și informatorii erau utilizați frecvent
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a fost organizată pe o bază federală (vezi harta 12). Într-o încercare de vindecare a urmărilor cîtorva conflicte naționale crîncene din perioada interbelică, statul a fost împărțit în șase republici: Bosnia-Herțegovina, Croația, Macedonia, Muntenegru, Serbia și Slovenia. Au fost înființate în cadrul Serbiei două provincii autonome: Kosovo, cu o majoritate albaneză, și Vojvodina, cu o populație mixtă alcătuită din unguri, români, sîrbi, croați, slovaci și ucraineni. Erau recunoscute patru limbi importante: croata, macedoneana, sîrba și slovena; albaneza și maghiara aveau un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
o componentă majoră a forțelor comuniste. Chiar și înainte de izbucnirea unui nou conflict național, legăturile cu partidul iugoslav, nu numai ale acestui grup, ci și cele ale KKE, erau apropiate. Comuniștii greci puteau trece liber granița; în 1945 au fost înființate în interiorul Iugoslaviei tabere destinate adăpostirii refugiaților și asigurării unei oarecari instruiri militare a acestora. Această asociere strînsă cu vecina de la nord implica inevitabil problema Macedoniei și chestiunea viitorului statut al sectorului ei egeean. Întrucît ambele implicau o posibilă cedare a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
influenței celui din urmă. Avînd experiență în luptele de gherilă, comandantul militar dorea să continue aplicarea acestor metode, dar a fost învins de cei care preferau adoptarea principiilor războiului convențional. În decembrie 1947, influențați tot de experiența iugoslavilor, rebelii au înființat un Guvern Democrat Provizoriu al Greciei, care semăna cu AVNOJ (Consiliul Anti-Fascist de Eliberare Națională a Iugoslaviei). Markos era prim-ministru și ministru de război. Este interesant să observăm că nici unul dintre guvernele est-europene nu a recunoscut acest regim. În timpul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
ținut cursuri pentru analfabeți și pentru adulți în limba macedoneană și de istorie a Macedoniei. Au ținut conferințe asupra vieții din Republica Populară Macedoneană și au fondat la Gorna Djumaja un Teatru Național Macedonean pentru reprezentarea pieselor macedonene. Ei au înființat un trust de presă, numit "Cartea macedoneană", care a publicat în cîteva luni peste 80.000 de cărți, broșuri și reviste... Guvernul Republicii Populare Macedonene a acordat 149 de burse studenților din Macedonia pirineană și a înființat cursuri pentru profesori
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
macedonene. Ei au înființat un trust de presă, numit "Cartea macedoneană", care a publicat în cîteva luni peste 80.000 de cărți, broșuri și reviste... Guvernul Republicii Populare Macedonene a acordat 149 de burse studenților din Macedonia pirineană și a înființat cursuri pentru profesori la care s-au înscris un număr de 135 de profesori din Macedonia pirineană.19 În ciuda acordului de la Bled și a relațiilor ostentativ prietenești cu Belgradul, guvernul bulgar era extrem de îngrijorat de aceste activități. Situația din timpul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
iugoslav sprijineau acum formarea unei organizații internaționale care să înlocuiască parțial Kominternul desființat de Stalin în 1943. În septembrie 1947, reprezentanții partidelor din Bulgaria, Ungaria, România, Cehoslovacia, Iugoslavia, Uniunea Sovietică, Franța și Italia s-au întîlnit în Polonia și au înființat Biroul de Informații al Partidelor Comuniste, sau Kominformul. Așa cum indica titlul acestuia, principalul lui obiectiv era instituirea unui centru de schimburi de informații, al cărui cartier general era Belgradul. Ulterior a fost editat și un ziar, Pentru o pace durabilă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
deschise și veninoase ale statelor vecine și numeroasele incidente de frontieră care au urmat ridicau problema unei posibile acțiuni militare a guvernelor Kominformului. De un interes imediat era însă apariția dificultăților economice. Drept replică la Planul Marshall, statele comuniste au înființat în ianuarie 1949 Consiliul de Ajutor Economic Reciproc, cunoscut sub numele de Comecon, CEMA sau CAER. În ciuda cererii de a face parte din acest organism, Iugoslavia a fost exclusă, iar prin vara anului 1949 era în plină desfășurare o boicotare
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
vecina într-o colonie economică. Existau plîngeri că iugoslavii plăteau prețuri incredibil de mici pentru materiile prime, că exploatau țara prin înființarea de companii mixte și că puneau intenționat piedici dezvoltării economice a țării. Albanezii voiau să fie ajutați să înființeze industrii pentru producerea bunurilor de consum și să construiască rafinării de petrol. La rîndul lor, iugoslavii doreau ca ei să se concentreze asupra îmbunătățirii metodelor de cultivare și a exploatării resurselor lor minerale. Acuzațiile albanezilor împotriva consilierilor iugoslavi și a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
rezolvat problema organizînd un uriaș pod aerian. În perioada aceasta, puterile de ocupație au instituit în zonele lor instituții politice corespunzătoare propriilor lor modele de guvernare. Republica Federală Germană, care beneficia de susținerea Occidentului, cu capitala la Bonn, a fost înființată oficial în mai 1949. În octombrie 1950 a fost proclamată Republica Democrată Germană, care era sprijinită financiar și militar de Uniunea Sovietică. Ultima decizie asupra fostelor teritorii germane a fost luată în privința Austriei: în 1955, după negocieri extrem de tergiversate și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
bucurat de un succes enorm, a dus la progresul rapid al participanților la el. O serie de alte eforturi depuse în domeniul cooperării economice au avut drept rezultat instituirea în 1957 a Pieții Comune Europene. Drept contramăsură, blocul comunist a înființat în ianuarie 1959 Comecon-ul (CAER-ul), care, date fiind resursele relativ limitate ale membrelor lui, nu putea atinge un nivel de performanță similar. În aprilie 1949, puterile occidentale au încheiat o alianță militară oficială, Tratatul Atlanticului de Nord (reintitulat ulterior
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
alarmante erau condițiile sociale și economice tot mai grele din regiune. Populația din ce în ce mai numeroasă exercita o presiune insuportabilă asupra pămîntului și a resurselor; nu fusese atins un nivel de industrializare destul de ridicat pentru absorbirea excesului populației rurale. Înainte de 1945 fuseseră înființate partide socialiste și agrariene care căutau să rezolve chestiunile interne arzătoare prin reforme radicale, cea mai mare parte a lor revendicînd un anumit grad de intervenție a statului în problemele economice, ceea ce constituia o derogare de la programele liberale de pînă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]