8,373 matches
-
Compagnon - a „post-literaturii”, de un gînditor francez de stînga, pentru care ruptura este o experiență, o fantasmă, nu o informație. Literatura franceză contemporană tinde - dacă nu e mai corect să spun tindea - să i se conformeze, prin cele două mari paradigme de stil pe care le putem detecta studiindu-i producțiile: minimalismul de la Minuit (proza fenomenologică despre care tocmai am vorbit, aceea a privirii neutre, care „absolutizează”) și literatura enunțării, cea care, prin felurite autoficțiuni, Încearcă să transcrie rostirea, reducînd la
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
nu-l vede decît ca pe o reîntoarcere În trecut, tot mi detașată, speră ea. La urma urmei, nu știm dacă a trecut. Discuția de pînă acum a vizat proza. Poezia franceză contemporană nu pare a fi ieșit vreodată din paradigma modernistă, cea a contradicțiilor, cea a contradicției dintre o expresie autentică și o formă liberă care trebuie să o realizeze. Poezia franceză a rămas, În mod clar, un exercițiu de limbaj, marcat de experimentele oulipiene, o deconstrucție a limbajului cartezian
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
autentică și o formă liberă care trebuie să o realizeze. Poezia franceză a rămas, În mod clar, un exercițiu de limbaj, marcat de experimentele oulipiene, o deconstrucție a limbajului cartezian. Din altă perspectivă, este vorba, Însă, despre fidelitatea absolută față de paradigma Literaturii postromantice care, În proză, spuneam că s-a sfîrșit la Începutul anilor 1980. I. 3. Două regimuri de vizibilitate ale literaturii Din ce În ce mai limpede, În România se conturează o mică industrie literară autohtonă. În Occident, ea există demult. Literatura de
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
se Închide asupra ei. Se Închide? Ușor de spus, greu de demonstrat Însă. Poezia se sustrage mai degrabă esteticii mimetice care nu-și Îndeplinise promisiunile sau, mai indulgent, dădea senzația că nu și le va putea Împlini niciodată. Schimbările de paradigmă În științele umane sînt mereu preventive, acțiunea lor este profilactică și În acest proiect profilactic stă legitimitatea lor. Literatura modernă se naște din decizia de a orienta reprezentarea spre propriul travaliu, de a manifesta conștiința celui care scrie și, de
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
de timpuriu pus la curent. Însă, de la sfîrșitul anilor 1970, intervenții ca cea ale lui John Barth, pe atunci tînăr scriitor și universitar postmodern apăreau În traduceri. Autorul clarifică aici, din punctul de vedere al practicantului și profesorului de literatură, paradigmele modern versus postmodern, cu umor, cu inteligență și cu ceva mai puțină rigoare igienică decît s-a Întîmplat mai tîrziu la noi (unde, pentru ca postmodernismul să prindă, promovarea lui s-a făcut prin apel printre altele la o retorică didactică
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
și Harvey de materialism și crede că În constituția condiției postmoderne trebuie identificate și componente morale, că trebuie, cu alte cuvinte, făcut apel și la așa-zicînd „Întîmplările ființei” alături de cele ale pămîntului, pentru a da seama de o schimbare de paradigmă istorică. Am folosit mai sus un termen străin de cei patru autori americani citați. „Obez” este un calificativ baudrillardian care se poate aplica descrierii societății contemporane făcute de Harvey. Dar numai dacă sîntem de acord asupra existenței a două atitudini
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
liberală”, dar numai recunoașterea și drenarea, iar nu negarea sau adeziunea la această forță poate asigura bunul comerț cu lumea al respectivei societăți. Trebuie, Însă, pînă la urmă, să tranșăm. Cred că există de-a lungul istoriei modele culturale și paradigme de gîndire aflate În concurență. Fiecare crede În adevărul propunerii făcute - propunere intelectuală, socială, de viață. Din cînd În cînd, diferite teste ad-hoc demonstrează viabilitatea uneia sau alteia. Scurt spus, cred că astăzi este pe cale să se dovedească, dacă nu
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
n-o spune, ocolește capcana, dar o vede, atunci cînd scrie: „Astfel, abordarea istoriei, atît de sensibilă În aceste romane, trece prin fabularea cea mai intensă. și este chiar situația sfîrșitului de joc al logicii marxiste care duce la această paradigmă estetică. Trimiterea la Samuel Beckett nu e inocentă. Faptuil că aceste figuri guvernează ficțiunea Împiedică orice fabricare reușită și glorioasă a lumilor. Citim mai puțin În aceste texte o credință naivă În puterile literaturii cît o deconstrucție a acestor puteri
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
Îngroapă pînă și proiectul teoriei literare. Neutralitatea bonomă cu care redă dueluri teoretice celebre au drept corolar afirmația din final cum că teoria literară este În cele din urmă inaplicabilă, de aceea nu e falsificabilă (nu intră sub incidența dinamicii paradigmelor științifice definită de Kuhn) și nu e altceva decît tot ficțiune. Sau, dacă vreți, literatură. Lucrarea sa n-ar fi altceva decît un studiu literar, iar nu teoretic, căci teoria literară s-a Înșelat amarnic Închipuindu-și că poate da
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
nu și legitimitatea enunțurilor. Dar, conchisă astfel, evaluarea Înăbușă În fașă motivația unor alte proiecte teoretice. Pe de altă parte, competențele disponibilizate nu-i permit autorului să facă sugestii privitor la direcțiile unei teorii literare a secolului al XXI-lea. Paradigmele noi de interpretare literară enunțate În capitolul final, “qui définissent aujourd’hui la théorie littéraire” sînt psihanaliza, marxismul, feminismul, culturalismul. Lingvistica, prin noile ei direcții, teoria enunțării sau pragmatica, sînt lăsate la o parte (deși pragmatica nu e total ignorată
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
prin volumele monografice care au Însoțit, În 2005, apariția ultimului său roman, Posibilitatea unei insule, ci prin ceea ce cred că reprezintă mizele majore ale proiectului lui. Din perspectivă estetică, literatura lui Houellebecq reînnoadă tradiția literaturii naturaliste franceze, Înscrisă Într-o paradigmă romantică pe care moderniștii secolului ai XX-lea au dus-o la ultimele consecințe: la ilizibilitate (după unii) sau la poezie pură (după alții). Houellebecq reia, În prag de mileniu III, un proiect balzacian, fidel crezului său pozitivist: autenticitatea reprezentării
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
parcul uman” (Sloterdijk) Într-o grădină zoologică soft, unde concurența sexuală decide totul: fericirea și nefercirea, viața și moartea. Din perspectivă culturalistă, romanele lui Houellebecq se opresc asupra perioadei secolului trecut pe care scriitorul o consideră responsabilă de schimbarea de paradigmă antropologică: din anii 60, omul occidental trăiește În regimul unui individualism absolut, care face să dispară solidaritatea și nu mai mizează decît pe relația pur sexuală (chiar dacă Îndulcită cu mitologie romantică). Eroii houellebecquieni sîntem noi, Înainte Însă de a ne
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
decît În măsura În care pune probleme, În care invită la reflecție. La o reflecție autentică, nu la una care decurge din deprinderea cu un anumit discurs despre literatură deconstrucționismul, de pildă. În România, vîrful de lance al literaturii Mircea Cărtărescu aparține unei paradigme literare istoricizate, și era imposibil să se fi Întîmplat altfel cu cineva care s-a născut poet. Pentru a supraviețui În societate, literatura trebuie să-și privească vîrsta modernă din afară: nu, nu cum s-ar grăbi cineva să completeze
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
formă de „matérialisme sémantique” și ei Încearcă „să demonstreze că În cîmpul limbajului există raporturi Între infrastructuri și suprastructuri”. De aceea, vreau să fac trei observații de ordin sociologic pentru a demonstra de ce merită să vorbim despre autoficțiune doar ca paradigmă literară specifică postmodernității, dar nu și neapărat postmodernă. Faptul că trăim Într-o lume care, după cum spunea Baudrillard, se impersonalizează pe măsură ce verbul a personaliza se folosește tot mai frecvent, este evident. În al doilea rînd, la fel de ostentativă este individualizarea axiologică
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
enunțarea fiind imprimată pe pagină, adevărul acesta rămîne). Este sigur, deci, că autoficțiunea, ca practică literară a unui individ occidental educat, dar instabil, dezrădăcinat și avid, tocmai de aceea, de imprimare, nu este un bildungs și nici nu aparține strict paradigmei textului. Felul În care criticii români Întrebuințează termenul, ca și neîncrederea nominalistă cu care este Întîmpinata noțiunea, dă seamă mai Întîi de perspectiva strict literară din care este ea interpretată. Atunci cînd concede autoficțiunii dreptul la existență, criticul român o
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
afirma că o direcție a prozei franceze contemporane este cu atât mai impresionantă cu cât se apropie de tonul confesiv, intim, dar și de șocurile fulgurante ale poeziei. Autoficțiunea mizează, la fel ca și poezia, pe funcția expresivă a limbajului: paradigma este romantică, dar exercițiul autorelativizării va fi fost Între timp realizat. Aceasta pentru literatura născută din crize - mulți se vor grăbi să acuze aici o concepție modernistă asupra literaturii. Nu credem că poate fi vorba despre așa ceva: deși se scrie
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
poți face Conservatorul fără să știi muzică, În timp ce oricine face Literele. De ce? Dar problema esențială cu care trebuie să se confrunte orice discuție despre oportunitatea studierii instituționalizate a literaturii este aceea a canonului modern, sau mai precis a celor două paradigme literare existente Într-un curriculum școlar sau universitar: literatura premodernă și literatura modernă. Altfel spus: dacă literatura clasică face parte din bagajul de cunoștințe generale la fel de importante ca teorema lui Pitagora În matematică sau ca mecanica newtoniană În fizică, care
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
diseminarea autorității prin ruperea de tradiție, cum mai putem pretinde să predăm literatura În școală atîta vreme cît spiritul ei democratic, iconoclast, interzice ierarhia și deci anulează posibilitatea canonizării? Dimpreună cu celelalte arte, literatura a ieșit de decenii bune din paradigma constitutivă a unei discipline de studiu. Pentru a studia literatura modernă, ai nevoie de alte norme decît cele care stau la baza studiului istoriei religiilor, de pildă. În cazul ultimei, există: un corpus de texte recunoscute care dau identitatea fiecărei
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
care nu limba română le-a emis prin vocea sau pana unor savanți. Dacă lumea aceasta are o coerență, atunci ea nu poate fi considerată o sumă aleatorie de individualități legate prin jocul Întîmplărilor inaccesibile intelectului. La fel, literatura are paradigme și, În interiorul acestora, sintagme. Romantismul este o astfel de sintagmă În interiorul paradigmei literare europene. Poate că nu putem aduce Într-un spațiu omogen literatura chineză și cea franceză, cel puțin În perioadele lor de dezvoltare separate, dar, În cazul romantismului
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
savanți. Dacă lumea aceasta are o coerență, atunci ea nu poate fi considerată o sumă aleatorie de individualități legate prin jocul Întîmplărilor inaccesibile intelectului. La fel, literatura are paradigme și, În interiorul acestora, sintagme. Romantismul este o astfel de sintagmă În interiorul paradigmei literare europene. Poate că nu putem aduce Într-un spațiu omogen literatura chineză și cea franceză, cel puțin În perioadele lor de dezvoltare separate, dar, În cazul romantismului, soluția reprezentării lui sub forma unei constelații de monade lingvistice, etanșe, regizate
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
să o respingi. Îi reproșează, de asemenea, că interpretările "generalizante" sînt constituite doar de la cîteva caracteristici ale noilor practici mediatice, dar are ambiția de a cuprinde toată comunicarea plecînd de la o problematică limitată și suprapune nelegitim informatizarea și comunicarea, iar paradigma calculului este transformată în fundament suficient pentru a analiza ansamblul fenomenelor comunicaționale. Deși în bună măsură aceste observații sînt pertinente, cartea lui Lucien Sfez rămîne cu multe puncte de atracție, mai ales prin semnalizarea exceselor societății comunicaționale, a fenomenelor patologice
Comunicarea by Lucien Sfez [Corola-publishinghouse/Science/922_a_2430]
-
găsești nici o referință la ceea ce eu numesc "tehnologiile spiritului", care sînt în miezul practicilor comunicative de astăzi. Nimic despre inteligența artificială, nimic despre știința cognitivă, nimic despre progresele biologiei, nimic despre psihoterapiile individuale sau de masă; nimic despre schimbările de paradigmă în științe, indisociabile de teoriile comunicării, nimic sau doar generalități despre lingvistică. A trata comunicarea fără a face loc acestor domenii, fără a le insera într-un aparat critic, nu înseamnă că tratezi despre comunicare. Și a crede că prin
Comunicarea by Lucien Sfez [Corola-publishinghouse/Science/922_a_2430]
-
fie ignorate, nici să fie disprețuite. O adevărată putere a rațiunii se naște: Homo Faber creatorul, inventatorul, constructorul de modele este pus, ca și Prometeu, în fața haosului lumii pe care activitatea sa o organizează. Dincolo de această figură arhitectonică se profilează paradigma separării între om și creaturile vii sau neînsuflețite. Omul se detașează net de vecinii săi, căci el are o putere, legată fundamental de folosirea rațiunii, care este aceea de a vorbi. La fel cum procesele general problem solver ale lui
Comunicarea by Lucien Sfez [Corola-publishinghouse/Science/922_a_2430]
-
bine decît paradoxul, ea acoperă și reacoperă alte două elemente ale tautismului: autismul și tautologia. Sursa platoniciană ne oferă două ipoteze care impregnează modul nostru de a vedea: • copia-simulare este inferioară originalului și nu trebuie să avem încredere în ea; • paradigma, copia controlată de științe, este utilă cunoașterii și trebuie să ne servim de ea. Între cele două versiuni există un fel de contaminare reciprocă și sîntem în același timp neîncrezători în imagine și încrezători pînă la extrem în modelul științific
Comunicarea by Lucien Sfez [Corola-publishinghouse/Science/922_a_2430]
-
stări reprezentaționale. Prezentat în acești termeni, putem gîndi calculatorul ca un "spirit", deoarece transportăm ceea ce știm, în momentul actual, despre procesele mentale de recunoaștere a obiectelor și despre modul de funcționare a memoriei pe o mașină "inventată", un fel de paradigmă, construită in abstracto. Gîndirea lui Fodor 141: Intenția teoriei nu este, încă o dată, de a prooroci viitorul ordinatorului, ci de a analiza procesul mintal pe care procesul "computațional" îl poate facilita sub anumite forme. Totul este fondat pe intern. Se
Comunicarea by Lucien Sfez [Corola-publishinghouse/Science/922_a_2430]