7,919 matches
-
mediul rural și chiar, parțial, în cel urban, dar amplitudinea lor s-a diminuat simțitor în ultimul secol (74). Pentru a înțelege la adevărata valoare fenomenul „desfrâului sacru”, ar trebui să ne imaginăm atmosfera sărbătorii cu secole sau chiar cu milenii în urmă. Datele comparative - constată Ovidiu Bârlea - arată cu elocvență că, cu cât mergem mai îndărăt pe scara istorică sau evolutivă, la popoarele din Antichitate și la cele primitive, cu atât Anul Nou este sărbătorit mai zgomotos, cu mai mult
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
pentru a se suprapune sărbătorii mitraice : Dies Natalis Solis Invicti. Cam din acea perioadă (secolul al V- lea), Biserica face din 25 decembrie data oficială de începere a anului bisericesc (annus ecclesiasticus), care se deschide cu Vigilia Nativitatis. Circa un mileniu în Europa, Anul Nou a fost serbat și considerat că începe la 25 decembrie, și nu la 1 ianuarie. Situația a fost întreruptă la Roma în secolul al XIII-lea, în Franța în secolul al XVI-lea (în 1564, sub
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
secolului al XVIII-lea (sub Petru cel Mare) etc. Astfel, după cum a arătat Petru Caraman, bună parte dintre „trăsăturile specifice ale Calendelor lui Ianuar au fost moștenite de sărbătoarea Crăciunului, datorită faptului că aceasta, timp de mai mult de un mileniu - iar în popor, în multe părți, chiar până astăzi -, a fost considerată ca un an nou” (50, p. 73). în momentul-cheie al anului, veghea omului o reclamă și o susține pe cea a zeului, căruia i se insuflă astfel, pe cale
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
pământ [...] ca să se facă soare și să stea ploile” (9, p. 66). Noe înfăptuiește același gest ritual, cu aceeași unealtă și în același scop magic. După ce am trecut în revistă câteva credințe și practici atestate de-a lungul a două milenii și jumătate pe teritoriul carpato-dună- rean, se va înțelege mai bine că inserția în discuție, produsă în mitul biblic al potopului, nu este gratuită, ci simptomatică și definitorie. Legământul prin care Dumnezeul veterotestamentar îi promitea lui Noe că va scăpa
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
pe Nil, într-un coș de papură etanșat cu rășină și smoală (Moshe - ebr. mosheh = „scos din apă”) (Exodul, II, 3) ; Sargon pe Eufrat, într- un coș de trestie ceruit (Sargon este întemeietorul legendar al marelui imperiu akkadian de la sfârșitul mileniului III î.e.n.) ; Romulus și Remus, într-o albie de lemn, pe apele revărsate ale Tibrului (imagine a potopului) ; Perseu, pe valurile mării, într-o ladă de lemn ; fondatorul legendar al dinastiei tibetane, pe Gange, într-o ladă de aramă (26
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
potențe demiurgice și, pe de altă parte, prin „umanizarea” lui Dumnezeu (văzut ca un „om mare” care obosește, greșește, cere ajutor) -, precum și permanenta concordanță a acțiunilor celor doi sunt coordonate caracteristice unei mentalități care s-a perpetuat de-a lungul mileniilor la populația din spațiul carpato-dunărean. <note> Note 1. Mircea Eliade, Aspecte ale mitului, traducere de Paul G. Dinopol, Editura Univers, București, 1978. 2. Marcel Olinescu, Mitologie românească, Editura Casa Școalelor, București, 1944. 3. Tudor Pamfile, Povestea lumii de demult, după
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
dans la maison paysanne traditionnelle, Berger-Levrault, Paris, 1978. 95. Poate nu întâmplător, în aceeași tradiție babiloniană, pământul și celelalte planete erau considerate a fi de forma unor bărci monoxile. O imagine „destul de ciudată” pentru un istoric grec de acum două milenii : „Iar în privința pământului, spun lucruri destul de ciudate : pământul are - zic ei [caldeenii] - forma unei luntri scobite. Și aduc convingătoare dovezi despre aceasta, cum și în ce privește celelalte corpuri cerești” (Diodor Siculus, Biblioteca istorică, II, 31). 96. Analogia simbolică pe care am
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
traducere, prefață și note de Ion Acsan, Editura Univers, București, 1976, p. 31 ; Hesiod și Orfeu - Poeme, traducere, prefață și note de Ion Acsan, Editura Minerva, București, 1987, pp. 139 și 171. 106. Sensul acestui pasaj este controversat de peste două milenii. Filologul grec Aristarh din Samotrache (secolul al II-lea î.e.n.) a eliminat 7 versuri (XXIII, 218-224) din acest episod, considerând că au un conținut inacceptabil. Mulți cărturari l-au imitat până în zilele noastre (W.T.H. Rouse, de exemplu, într-o
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
asemenea, ungându-se pe trup cu o alifie miraculoasă, ea putea să se preschimbe în pasăre (bufniță), pentru a zbura dintr-un loc în altul (Măgarul de aur, II, III). Credințele și practicile descrise de Apuleius se întâlnesc peste un mileniu, în forme aproape identice, la vrăjitoarele Evului Mediu european : practici magice și presupuse puteri meteorologice, folosirea de unguente miraculoase și depla- sarea prin văzduh, călare pe demoni. Mai mult, astfel de credințe (vezi zicala „dracul e calul babelor”) și practici
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
au supraviețuit acestea mă face să admit probabilitatea că, inițial, ponderea celor două tipuri de acțiuni („magice” și „războinice”) era mai echili- brată decât ne-o prezintă legendele și credințele culese în secolul al XIX-lea. În urmă cu două milenii și jumătate, de exemplu, geții (cu siguranță preoții acestora) alungau norii (balaurii) furtunii uzând simultan de două mijloace apotropaice distincte : săgetarea - gest „războinic”, și proferarea de amenințări (descântece) - gest „magic” (Herodot, Istorii, IV, 94). Traian Gherman (8, p. 137) și
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
aserțiune este greu de susținut. Este greu de imaginat că un asemenea motiv a luat naștere în spațiul carpato- -dunărean, într-o epocă arhaică, preromană (cum încearcă să demonstreze Agrigoroaiei), și că el a fost perpetuat apoi, de-a lungul mileniilor, de o tradiție eminamente orală. „Cartea solomonarului” cuprinde, conform tradiției populare, „molitfe de ascultare și supunere [a balaurilor]” (9, p. 188), descântece de chemat, de legat și de supus balaurii (demonii) hidroatmosferici. Or, cum știm foarte bine și cum au
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
de Moses Gaster (102, pp. 224-225). Prezența atât în Talmud, cât și în cronografe a episodului „arderii” cărții lui Solomon de către Iezechia nu lasă nici un dubiu în acest sens. (Pe la 1350, papa Inocențiu al VI-lea a repetat, după două milenii, gestul regelui iudeu Iezechia, dând foc unei cărți groase intitulate Livre de Salomon - 121, p. 59.) De fapt, în măsura în care a existat, „Cartea lui Solomon” nu a fost arsă de oamenii lui Iezechia, ci distrusă, pentru simplul motiv că nu era
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
burghiului, velei de corabie, precum și construirea primilor antropoizi artificiali -, Dedal (gr. daidalos = „meșter iscusit”) este și inventatorul legendar al primului sistem artificial de zbor, conceput după cel natural al păsărilor (asemenea „ornitopterelor” concepute de Leonardo da Vinci, peste circa trei milenii ; cf. 17). Dedal va reuși să parcurgă în zbor drumul dintre Creta și Sicilia, dar fiul său - extaziat de mirajul zborului - se va apropia prea mult de soare și, topindu-se ceara care lega între ele penele aripilor, se va
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
riscul (și șansa) formulării unei ipoteze : este posibil ca, inițial (de data aceasta fără ghilimele), cea care lega Minotaurul să fi fost chiar Ariadna. Ar fi vorba de ecouri din epoca „Vechii Europe” (în termenii antropologului american Marija Gimbutas), anterioară mileniilor IV-III î.e.n., anterioară deci invaziei valurilor succesive de populații indo- europene. Aceste triburi de călăreți războinici au impus în Europa (dar și în India și Iran) structura lor socială patriarhală, în dauna celei matriarhale, activitatea pastorală, în dauna celei agrare
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
de primăvară sau a Lunii noi : Una mie, Una ție [planetei invocate], Una popii Irimie (33, p. 36 ; 11, p. 123). Acest tip de practică religioasă este extrem de vechi, datând din preistorie, deci dinainte de invazia triburilor indo-europene pe continentul nostru (mileniile IV-III î.e.n.) (vezi 66). Odată cu degradarea și dispariția acestor practici sacrificiale, s-a pierdut funcția magico-rituală a ofrandelor, astfel că, în folclorul infantil mai nou, prinosurile alimentare tradiționale (pâine cu sare, colac, pită, turtă etc.) au fost înlocuite în cadrul invocațiilor
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
singur exemplu, ales din mai multe motive : pentru că descrie o situație analoagă cu cea comentată mai sus, pentru că este mai puțin cunoscut și pentru marea sa vechime. Este vorba de un fragment dintr-un text egiptean (Cartea Vacii) de la sfârșitul mileniului al II-lea î.e.n. : „Pământul era cufundat în beznă ; când se iviră zorile, oamenii aceștia au ieșit cu arcuri și săgeți [și au ridicat] mâna asupra vrăjmașilor lui Ra” (16). în zona carpato-dunăreană, gesturile rituale de săgetare, de amenințare cu
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
vorba probabil de anumite broaște veni- noase, bufonide, care secretă în afară de venin și unii alcaloizi halucinogeni (bufotenină, bufotalină etc.). Practici similare cu cele privind intoxicarea masageților descrise de Herodot (Istorii, I, 202) par să se fi perpetuat timp de peste două milenii la descendenții îndepărtați ai sciților masageți. Este vorba de oseții nord-caucazieni, care vorbesc până azi singura limbă (indo-europeană) ce a supraviețuit dintre cele folosite de sciții pontici. Este o zonă izolată din punct de vedere cultural, fără mari influențe. Supraviețuirile
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
păcate, nici Cezar Bolliac, nici Vasile Pârvan nu au dat exemple, dar afirmațiile lor sunt corecte. În Oltenia, Moldova, dar și în alte zone ale țării, semințele de cânepă erau folosite aproape în același mod ca în urmă cu două milenii. „Te afumi cu ele când te dor urechile”, spunea Simeon Fl. Marian la sfârșitul secolului al XIX-lea (13, p. 417). Pentru calmarea sau înlăturarea diferitelor dureri (de cap, de măsele, de urechi etc.), se puneau într-o „oală nouă
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
tratatului cu Ucraina (ticălosul tratat semnat de președintele Constantinescu si ministrul de externe Adrian Severin), prin care s-a renunțat benevol la teritoriile românești, fraților, vom putea cu greu explica faptul că românii pierd la sfârșitul celui de al doilea mileniu, la nord-estul țării, circa o sută de mii de kilometri pătrați de teritorii naționale. Teritorii în care, la venirea slavilor ocupanți, românii constituiau majoritatea covârșitoare a populației. Dovadă, în Transnistria, în anul 1723, când Rusia a ocupat acest teritoriu, românii
Dacă nu ai amintiri, nu ai dreptate! by Constantin Chirilă () [Corola-publishinghouse/Memoirs/776_a_1536]
-
tot, nu pot. Ce, am să-l scot eu?” „Cu puterea lui Dumnezeu multe se pot întâmpla, spun eu măicuței.” „Se pot întâmpla dragul meu, dar nu peste tot locul. încă nu am ajuns la două mii. Când om merge în mileniu trei, dar eu nu am să mai fiu pe pământ. Da’ nu mai vreau. Eu m-am săturat de pilule, de tot. Eu trebuia să mor prima și apoi moșneagul. El n-o zăcut, nu nimica. O murit sănătos. și
Dacă nu ai amintiri, nu ai dreptate! by Constantin Chirilă () [Corola-publishinghouse/Memoirs/776_a_1536]
-
de apropiere și de unitate Între regiunile al căror litoral Îl scaldă, mai mult decât o barieră ce separă popoarele și civilizațiile, o mare fără egal Între mările euro-asiatice, prin greutatea economică și importanța sa politică, În istoria ultimelor trei milenii. Este vorba despre o mare aproape Închisă care, datorită marilor fluvii ce se revarsă În ea, dar și drumurilor europene sau asiatice care duc spre porturile ei, i-au adus faima de placă turnantă a marelui trafic și comerțului internațional
GHEORGHE I. BRĂTIANU, PATRONUL ŞCOLII MELE by Aglaia C. Buduroi () [Corola-publishinghouse/Memoirs/1188_a_1874]
-
biruindu-se, celelalte părți ale Europei vor trece lesne și fără împotrivire sub jugul Rusiei. Recurs la istorie Ideile Testamentului lui Petru cel Mare le regăsim în politica externă a Rusiei de-a lungul secolelor XVIII XX precum și la începutul mileniului 3. Nenumaratele războaie împotriva Imperiului Otoman, aflat în decădere, au avut drept efect creșterea treptată a influenței rusești în țările Române și Peninsula Balcanică. În urma războiului ruso-turc din anii 1806 -1812, turcii cedează rușilor Basarabia, după negocierile conduse din partea rusă
MEMORIILE REFUGIULUI (1940 - 1944) by Gheorghe Boldur-Latescu () [Corola-publishinghouse/Memoirs/799_a_1668]
-
este însoțită de tehnicizare. Comunicarea politică tinde către o piață a cărei viața devine tumultoasa în perioada campaniilor electorale, dar care încearcă să-și perenizeze existența prin intermediul comunicării instituționale 7. În contextul dezvoltării, în contextul dezvoltării tehnologice a începutului de mileniu, atât comunicarea politică, cât și marketingul politic, nu pot exista fără extensiile lor digitale în mediul online. Internetul este cea mai nouă provocare a inovațiilor tehnologice în comunicarea de masă8. Efectele pozitive ale new media în politica au fost imediat
by IONELA CARMEN BOŞOTEANU [Corola-publishinghouse/Administrative/1115_a_2623]
-
discursurile mediatorilor, profesioniștilor sau chiar în cele ale politicienilor. Atribuindu-i-se o miză socială majoră, comunicarea de masă a cunoscut o dezvoltare fără precedent, atât în a doua jumătate a secolului al XX-lea, cât și la începutul noului mileniu, ceea ce a determinat apariția unor abordări teoretice bine definite, ca și a unor politici și strategii puse în aplicare, fără însă ca acestea să permită o "epuizare" conceptuală a domeniului. Asocierea și interdependenta noțiunilor de comunicare de masă, medium și
by IONELA CARMEN BOŞOTEANU [Corola-publishinghouse/Administrative/1115_a_2623]
-
Internetului. Internetul este un mediu de comunicare care permite, pentru prima dată, comunicarea many to many, în timpul ales și la scară globală. Utilizarea Internetului că sistem de comunicare și organizare a explodat în ultimii ani ai celui de al doilea mileniu. În anul 1995, primul an de utilizare pe scară largă a World Wide Web, au existat aproximativ 16 milioane de utilizatori ai rețelelor de calculatoare din lume. Încă din 2001, Manuel Castells aprecia, ca la începutul anului 2001, au existat
by IONELA CARMEN BOŞOTEANU [Corola-publishinghouse/Administrative/1115_a_2623]