7,959 matches
-
exegeza operelor cronicarilor noștri, a activității politice a românilor în acea epocă, cu deosebire a operei stolnicului Constantin Cantacuzino, ei insistă asupra faptului că de la asediul Vienei (1683) se deschide o epocă de importanță crucială pentru sud-estul european și chestiunea orientală. Într-o situație asemănătoare se află și Virgil Cândea, care, în diversele sale studii, nu se oprește la, nu indică un anume moment istoric ca început al chestiunii orientale, dar ne lasă să deducem că îl așază cronologic înainte de secolul
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
deschide o epocă de importanță crucială pentru sud-estul european și chestiunea orientală. Într-o situație asemănătoare se află și Virgil Cândea, care, în diversele sale studii, nu se oprește la, nu indică un anume moment istoric ca început al chestiunii orientale, dar ne lasă să deducem că îl așază cronologic înainte de secolul al XVII-lea. Atunci însă când zăbovește asupra izvoarelor istorice românești, el se arată înclinat să acorde sfârșitului secolului al XVII-lea și începutului celui de al XVIII-lea
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cronologic înainte de secolul al XVII-lea. Atunci însă când zăbovește asupra izvoarelor istorice românești, el se arată înclinat să acorde sfârșitului secolului al XVII-lea și începutului celui de al XVIII-lea importanța unei pietre de hotar în evoluția chestiunii orientale, așa cum s-a întâmplat într-una din lucrările sale consacrate lui Dimitrie Cantemir. Neîndoielnic este că chestiunea orientală a fost privită în istoriografia noastră într-o largă deschidere începând cu A. D. Xenopol. El și istoricii care i-au urmat au
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
să acorde sfârșitului secolului al XVII-lea și începutului celui de al XVIII-lea importanța unei pietre de hotar în evoluția chestiunii orientale, așa cum s-a întâmplat într-una din lucrările sale consacrate lui Dimitrie Cantemir. Neîndoielnic este că chestiunea orientală a fost privită în istoriografia noastră într-o largă deschidere începând cu A. D. Xenopol. El și istoricii care i-au urmat au adăugat puncte de vedere personale de la care s-au inspirat și au pornit mai toți istoricii noștri. Pentru
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
sinteza închinată istoriei românilor, momentul Carlowitz este deschizător al unei noi perioade în istoria Orientului european. Așa cum înfățișează epoca cei doi mari istorici clasici ai istoriografiei române, rezultă limpede că, chiar fără a numi desfășurările, ei au în vedere chestiunea orientală. Constantin Andreescu n-a făcut decât să meargă pe urmele celor doi mari înaintași ai săi, când a scris că Europa și-a dat seama de slăbiciunea turcilor înainte de pacea de la Carlowitz (1699), ca urmare a victoriilor prințului Eugeniu de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
pe urmele celor doi mari înaintași ai săi, când a scris că Europa și-a dat seama de slăbiciunea turcilor înainte de pacea de la Carlowitz (1699), ca urmare a victoriilor prințului Eugeniu de Savoia, încheind: „și atunci se pune net chestiunea orientală”. Alți doi cercetători români, care s-au oprit în mod special asupra epocii de sfârșit al secolului al XVII-lea și începutul celui următor, au ajuns și ei la concluzii care nu mai sunt atât de indecise în privința începuturilor chestiunii
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Alți doi cercetători români, care s-au oprit în mod special asupra epocii de sfârșit al secolului al XVII-lea și începutul celui următor, au ajuns și ei la concluzii care nu mai sunt atât de indecise în privința începuturilor chestiunii orientale. Paul Cernovodeanu dezvoltă ideile sale mai vechi, în sensul că sfârșitul secolului al XVII-lea și începutul celui următor constituie un eveniment de răscruce în istoria politică a sud-estului european. Aceluiași moment i se atribuie însemnătatea unei răscruci și într-
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
un eveniment de răscruce în istoria politică a sud-estului european. Aceluiași moment i se atribuie însemnătatea unei răscruci și într-un plan mai larg, social-economic, de către istoricul Nichita Adăniloaie. Este de observat că nu puțini istorici, care datează începuturile chestiunii orientale chiar în epoca pătrunderii turcilor în Europa, de îndată ce trec la analiza sfârșitului secolului al XVII-lea și începutul celui următor, își modifică, fără să vrea, opiniile inițiale. Iată, de exemplu, Nicolaie Ciachir, care spune că, din punctul său de vedere
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
al XVII-lea și începutul celui următor, își modifică, fără să vrea, opiniile inițiale. Iată, de exemplu, Nicolaie Ciachir, care spune că, din punctul său de vedere, întreaga istorie a Imperiului Otoman, odată cu penetrația turcilor în Europa, coincide cu “problema orientală”, scrie totuși că “pacea de la Carlowitz mai semnifică încă o chestiune importantă și anume că pentru prima dată s-a pus problema moștenirii Imperiului Otoman, fapt cunoscut în istoria diplomației sub numele de problema orientală”. Așadar, chiar și istoricii înclinați
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
în Europa, coincide cu “problema orientală”, scrie totuși că “pacea de la Carlowitz mai semnifică încă o chestiune importantă și anume că pentru prima dată s-a pus problema moștenirii Imperiului Otoman, fapt cunoscut în istoria diplomației sub numele de problema orientală”. Așadar, chiar și istoricii înclinați să confunde chestiunea orientală cu întreaga istorie a prezenței turcilor pe continentul european, din momentul în care se opresc asupra începutului decăderii și apoi dezagregării Imperiului Otoman, uită de ceea ce-au scris anterior, pentru
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
pacea de la Carlowitz mai semnifică încă o chestiune importantă și anume că pentru prima dată s-a pus problema moștenirii Imperiului Otoman, fapt cunoscut în istoria diplomației sub numele de problema orientală”. Așadar, chiar și istoricii înclinați să confunde chestiunea orientală cu întreaga istorie a prezenței turcilor pe continentul european, din momentul în care se opresc asupra începutului decăderii și apoi dezagregării Imperiului Otoman, uită de ceea ce-au scris anterior, pentru a data în aceeași epocă ambele începuturi (chestiunea orientală
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
orientală cu întreaga istorie a prezenței turcilor pe continentul european, din momentul în care se opresc asupra începutului decăderii și apoi dezagregării Imperiului Otoman, uită de ceea ce-au scris anterior, pentru a data în aceeași epocă ambele începuturi (chestiunea orientală și dezagregarea Imperiului Otoman). Foarte important este să se țină cont că chestiunea orientală, sub aspectul ei fundamental politic, nu poate fi ruptă nici de aspectele economice și spirituale. În Estul Europei, sfârșitul secolului al XVII-lea coincide cu definirea
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
se opresc asupra începutului decăderii și apoi dezagregării Imperiului Otoman, uită de ceea ce-au scris anterior, pentru a data în aceeași epocă ambele începuturi (chestiunea orientală și dezagregarea Imperiului Otoman). Foarte important este să se țină cont că chestiunea orientală, sub aspectul ei fundamental politic, nu poate fi ruptă nici de aspectele economice și spirituale. În Estul Europei, sfârșitul secolului al XVII-lea coincide cu definirea politicii mercantiliste a Imperiului Habsburgic, care-și trăgea beneficiile din Estul european și nu
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
XVII-lea și începutul secolului al XVIII-lea trebuie considerate ca un moment de răscruce în istoria estului, sud-estului continental și, în parte, a celui central. Considerațiile converg și către ideea, la care noi ne-am raliat, că începuturile chestiunii orientale în înțelesul ei strict definit, istoriografic modern, se plasează în acea epocă. Nu credem că trebuie să se dea întâietate opiniilor generale, izvorâte din preocupări istoriografice de mare întindere tematică și cronologică, față de concluziile la care au ajuns cercetătorii de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
mână firele tuturor relațiilor în care era cuprinsă Poarta. Autorul acelei monografii ajunge și el la concluzia că înfrângerea turcilor sub zidurile Vienei (1683) și anii imediat următori formează “tocmai epoca când s-a născut ceea ce a fost numită chestiunea orientală, ca o problemă a moștenirii pusă de decadența acestui Imperiu” otoman. Dacă atribuim chestiunii orientale înțelesul pe care-l dau istoricii ce-i plasează începutul înainte de sfârșitul secolului al XVII-lea, atunci ea își pierde semnificația reală de problemă clar
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
la concluzia că înfrângerea turcilor sub zidurile Vienei (1683) și anii imediat următori formează “tocmai epoca când s-a născut ceea ce a fost numită chestiunea orientală, ca o problemă a moștenirii pusă de decadența acestui Imperiu” otoman. Dacă atribuim chestiunii orientale înțelesul pe care-l dau istoricii ce-i plasează începutul înainte de sfârșitul secolului al XVII-lea, atunci ea își pierde semnificația reală de problemă clar delimitată, este văduvită și de relația inseparabilă dintre cele două aspecte fundamentale și îi lipsește
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
îi lipsește însăși cadrul dat de partenerii constanți, adică mai precis, între parteneri nu se află înainte de secolul al XVIII-lea nici Rusia, nici Anglia. Nu este nimic surprinzător în faptul că, după cum am mai spus, însăși noțiunea de chestiune orientală a apărut târziu (în Anglia după 1821), deoarece această “chestiune” a fost intim atașată de procesul decăderii și dezagregării Imperiului Otoman și nu de ascensiunea lui. Riguros vorbind, noțiunea a fost atașată perioadei declanșării “reculului ireversibil” (sfârșitul secolului al XVII
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
înfrângerea turcilor sub zidurile Vienei (1683). Prin clauzele sale, tratatul de pace de la Carlowitz consfințește importanța modificărilor teritoriale în sud-estul continentului, o nouă configurație a raportului de forțe pe plan european în defavoarea Porții, deschide îndelungatul și cumplicatul curs al „chestiunii orientale” și al dezmembrării Imperiului Otoman, dă un nou impuls luptei active a popoarelor sud-est europene pentru emancipare națională. În acele împrejurări, pacea de la Carlowitz avea o foarte mare importanță și pentru soarta politică a provinciilor românești. Este de reținut și
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
nădejdea de a recupera teritoriile pierdute în cursul catastrofalei confruntări militare cu Liga Sfîntă [...]. Noul elan ofensiv al Imperiului s-a orientat, în chip firesc, cu prioritate spre Moreea, deoarece stăpînirea peninsulei era de însemnătate decisivă pentru hegemonia în bazinul oriental al Mediteranei, dar și pentru că adversarul care trebuia înfruntat - Veneția - se arăta incapabil de a opune o rezistență energică”. După ce a redobândit Azovul (1711), Poarta și-a propus recucerirea Ungariei, anexarea coastei dalmate și chiar o nouă campanie împotriva Vienei
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
a opune o rezistență energică”. După ce a redobândit Azovul (1711), Poarta și-a propus recucerirea Ungariei, anexarea coastei dalmate și chiar o nouă campanie împotriva Vienei. Până la ridicarea Rusiei la rangul de putere europeană, Austria este protagonist în afacerile politice orientale pe contient. Ea n-a devenit totuși și o putere orientală, pentru că „poziția ei îi impunea o alegere penibilă între Occident și Orient”. Reculul Turciei, avansul Rusiei și nevoia de compensații pentru pierderile din Occident (Silezia, de exemplu) a constrâns
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și-a propus recucerirea Ungariei, anexarea coastei dalmate și chiar o nouă campanie împotriva Vienei. Până la ridicarea Rusiei la rangul de putere europeană, Austria este protagonist în afacerile politice orientale pe contient. Ea n-a devenit totuși și o putere orientală, pentru că „poziția ei îi impunea o alegere penibilă între Occident și Orient”. Reculul Turciei, avansul Rusiei și nevoia de compensații pentru pierderile din Occident (Silezia, de exemplu) a constrâns-o la o activizare a politicii sale orientale. Pacea de la Carlowitz
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și o putere orientală, pentru că „poziția ei îi impunea o alegere penibilă între Occident și Orient”. Reculul Turciei, avansul Rusiei și nevoia de compensații pentru pierderile din Occident (Silezia, de exemplu) a constrâns-o la o activizare a politicii sale orientale. Pacea de la Carlowitz consfințește anexarea celei mai mari părți a Ungariei, restul Croației și a Transilvaniei. Fiind stăpână pe cursul mijlociu și, în parte, superior al Dunării, Austria se simte „împinsă” spre extinderea controlului ei și asupra cursului inferior al
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
când ei pun stăpânire pe Banatul Timișoarei, valea Moraviei sârbești, Oltenia, pe drumurile ce debușează la Balcani și în zona Mării Negre; austriecii constituie granițe militare înfipte în corpul puterii otomane și „îndelungatul supliciu al Porții începea”. Definirea mobilurilor politicii expansioniste orientale austriece ar fi incompletă dacă nu am lua în considerare și factorii de natură economică sau, mai bine zis, de politică economică. În secolul al XVIII-lea, mercantilismul austriac devine „program de guvernământ și temelie a politicii interne și externe
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
bine zis, de politică economică. În secolul al XVIII-lea, mercantilismul austriac devine „program de guvernământ și temelie a politicii interne și externe austriece”. În preajma semnării tratatului de la Carlowitz, nota Ioan Moga, împăratul Austriei „a și mărturisit că socotește comerțul oriental ca cel mai important din Europa și că intenționează să organizeze acest negoț în beneficiul statelor austriece”. De altfel, austriecii vor trece la elaborări de planuri și la explorări. Tratatul comercial de la Passarowitz (1718) a format baza tuturor reglementărilor comerciale
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
austriecilor, aceștia din urmă dobândind libertatea comerțului pe Dunăre numai până la Rusciuk, începând cu anul 1735, și pe întreg cursul, inclusiv ieșirea la Marea Neagră și prin strâmtori, de-abia în 1784. Există deci toate motivele pentru a plasa începuturile chestiunii orientale nu în perioada ascensiunii puterii otomane, și nici în cea a începutului decăderii ei, ci în cea a declanșării procesului dezmembrării. Semnificativ este că chestiunea orientală are ca sinonimă denumirea de criza orientală. Plasăm, de asemenea, începuturile chestiunii orientale în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]