73,470 matches
-
în 1299, a fost exploatat de căpeteniile formațiunilor politice de pe teritoriul Moldovei, pentru închegarea unui singur voievodat (stat). Din cronica lui Ottokar de Styria aflăm o știre importantă, potrivit căreia Otto de Bavaria, venind în Transilvania, în 1307-1308, a fost reținut de voievodul Ladislau Kan și apoi trimis ca prizonier la un voievod valah, care stăpânea "dincolo de pădure". Acest voievod român era domn (Herr) "peste ceilalți", adică peste alți conducători politici locali, ceea ce indică gradul de unificare politică a formațiunilor din
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
ale Moldovei, în aspirația ei de a ajunge la Dunăre și Mare. Cât despre instalarea Poloniei la hotarele nordice ale noului stat, aceasta nu aducea Moldovei un aliat în lupta împotriva Hoardei și a Ungariei, ci, dimpotrivă, un vecin incomod, reținut de înaintarea spre sud de tratatele dintre Ludovic I și Cazimir III. Cu toate acestea, românii est-carpatici au acționat cu energie și abilitate, reușind, până la sfârșitul secolului ak XIV-lea, să elibereze spațiul carpato-nistrean și să întindă hotarele până la Dunăre
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
femeile între nouăsprezece și patruzeci de ani urmau să fie pregătiți să lupte în orice război care ar fi putut izbucni. În fabrici și birouri au fost împărțite arme. Deși problemele internaționale și chestiunile economice și politice interne continuau să rețină atenția, cel mai delicat aspect rămîneau conflictele naționale. Următoarea criză a avut drept centru Croația. Temerile poporului croat față de viitorul lui național erau foarte mari. În anii '60, republica aceasta avea cel mai mare număr de emigranți și o rată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
partea „sensibilă” de istorie contemporană - a și purces la lucru. Trecând peste partea anecdotică a relatărilor privind, de pildă, dezbaterile colocviale româno-sovietice pe tema proiectului în derulare (avându-i ca protagoniști pe Al. Vianu și pe amicul său Erusalimski), să reținem că, în anul imediat următor, L. Boicu a realizat un studiu și a întocmit raportul preliminar consacrat metodologiei specifice istoriografiei sovietice în abordarea problematicii istoriei Rusiei, precum: periodizare, dezvoltare economico-socială, evoluție politică, formarea ideologiei moderne, absolutismul rus, politica externă etc.
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
devlet»“. Quod erat demonstrandum. Leonid Boicu, Omul, a plecat, după o viață scurtă - prea scurtă pentru sufletul său mare - și modestă, chiar mult prea modestă pentru înaltele virtuți ale personalității sale. A lăsat în urmă, însă, amintirea faptelor sale vrednice, reținute de contemporani și recomandate posterității printr-o operă istoriografică de excepție. Și poate că urmașii, asimilând spiritul director al acestei opere - identificabil, în expresia acad. Al. Zub, prin „orizont amplu, construcție judicioasă, rigoare metodologică” - în perfectă conjuncție cu o exemplară
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Serbia, Bosnia și Austria. Circa o treime din sarea extrasă în Moldova era destinată consumului intern și două treimi exportului, dar existau opinii potrivit cărora cantitatea de sare consumată în țară depășea în realitate cantitatea exportată. Observația merită să fie reținută, căci deși nu se poate verifica documentar, autorul ei a luat în considerație consumul neînregistrat de sare destinată vitelor, prelucrării pieilor și, în general, industriei alimentare. Cea mai mare parte a beneficiilor realizate din vânzarea sării până în 1862, când statul
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
consacrate raporturilor cu vecinii (ruși, polonezi, bulgari, unguri, cehoslovaci). Relațiile bilaterale acoperă o zonă nebănuit de largă (Egiptul, Iranul, Georgia, Cipru, țările arabe, țările de pe continentul american etc.). Firește, domină în istoriografia noastră raporturile cu marile puteri, dar este de reținut atenția de care se bucură cele cu popoarele mici și mijlocii. Este o bună direcție, de vreme ce o istorie a relațiilor internaționale nu poate fi scrisă în respectul adevărului prin ignorarea entităților naționale mici, fie și numai pentru că ele au fost
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
chestiunii orientale” și al dezmembrării Imperiului Otoman, dă un nou impuls luptei active a popoarelor sud-est europene pentru emancipare națională. În acele împrejurări, pacea de la Carlowitz avea o foarte mare importanță și pentru soarta politică a provinciilor românești. Este de reținut și ideea că „pacea de la Carlowitz a adus însă o schimbare radicală a relațiilor turco-poloneze”, estompând vechea rivalitate între cele două părți, punând Polonia în situația de a căuta sprijinul Porții prin partida republicană sau patriotică (Potoski). Deși polonezii n-
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
cârmuitor, păstrarea țării sale întreagă și fără primejdie de către amândouă părțile”. Treizeci de ani mai târziu, fără să renunțe la explicația de mai sus, N. Iorga adăuga un element în plus: domnitorul n-a trecut deschis de partea țarului, fiind reținut de prudența stolnicului Constantin Cantacuzino, care invoca legăturile cu habsburgii, primejdia tătară și chestiunea dacă sub ruși va fi mai bine decât sub turci, ceea ce contrazice opinia acelora (Virgil Cândea) care atribuiau Cantacuzinilor un filorusism fără rezerve. Paul Cernovodeanu invocă
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
vederi largi, un om al secolului său în care Europa devenea ceea ce s-a înțeles prin ea în epoca modernă, un om deci de acțiune în amplitudini și direcții variate, obișnuit să nu ignore siguranța sa și a țării. Să reținem și observația lui Virgil Cândea că „naivitatea de a crede că un om politic de luciditatea și experiența lui Petru cel Mare ar fi angajat într-un conflict uriaș Imperiul, pe care tocmai îl consolida ca mare putere europeană, de dragul
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
von Solms, duritatea comportamentului Turciei față de Rusia: Poarta a interzis domnitorului Moldovei să primească scrisori de la Obreskov, trimisul țarinei la Constantinopol, încât avertismentele ce trebuiau să-i parvină lui Repnin întârziau (datorită ocolului impus) prin Viena. În sfârșit, să mai reținem două alte incidente, ce figurează printre cele trecute la ceea ce s-a numit „seducția moldovenilor”. În cursul anului 1767, Poarta a incriminat intrigile a șase călugări ruși, zeloși în a ademeni de partea Rusiei pe moldoveni, la care Obreskov a
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
a protecției suverane ortodoxe, a celei de a „treia Rome”. Sensurile capătă un spor de claritate în Manifestul țarinei, din 19 ianuarie același an, către „toți creștinii” din Muntenia, Moldova, Muntenegru, Bulgaria, Bosnia, Herțegovina, Macedonia, Albania „și alte ținuturi rusești”. Reținem, în rezumat, din acest manifest: Petru I și Ana Ivanovna aveau drept scop „să scoată pe aceste noroade de supt jugul turcesc”, dar n-a vrut Dumnezeu; noi reluăm lupta pentru atingerea acestui scop; să vă ridicați odată cu noi să
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
încheie singuri pacea, ruinând Moldova și Muntenia și luând pe toți locuitorii lor. La 1 septembrie, el readucea în discuție „măsura extremă propusă de mine mai înainte”. Alternativa lui Panin era într-adevăr monstruoasă, dar, din fericire, și impracticabilă, istoria reținând-o mai mult ca o reflectare a moravurilor epocii și ca element probant al importanței pe care o aveau Principatele în raporturile politice internaționale ale acelui moment. În cele din urmă, după consumarea rezervelor paroxistice, dezvăluirea tratatului de subsidii a
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
o legătură epistolară directă cu Ecaterina a II-a și Maria Tereza. Atunci au fost invocate și înfățișate așa-zisele capitulații ale românilor. Nu este în intenția noastră să reluăm discuția, devenită astăzi superfluă, asupra autenticității lor. Important este să reținem că ele corespund unei realități istorice, că nu au fost recuzate de turci sub raportul conținutului lor, că au fost însușite de ruși, iar semnificația lor majoră inserată în tratatul de la Kuciuk Kainardji ca o expresie elocventă a dorinței românilor
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
o conduită lineară, date fiind argumentele contrare care ne stau la îndemână. Explicația stă în limitele gândirii sale, care nu excludea subordonarea aspirațiilor celorlalte naționalități atingerii țelului său suprem: eliberarea Poloniei, pentru care revoluția maghiară era atunci principala pârghie. Românii rețineau însă actele sale pozitive, care veneau în întâmpinarea dreptății lor. „Bem - nota N. Bălcescu - apără mult pe românii din Transilvania și Banat [...], e cu totul pentru noi”. Gh. Magheru observa entuziast că Bem, „pretutindeni învingător, proclamă respectul naționalităților și toate
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
fără milă pedeapsă în viață și în avere”. În acel moment, așadar, Bem nu cerea altceva românilor decât neutralitate, ceea ce însemna o recunoaștere a poziției lor particulare în raport cu statul maghiar. Dealtfel, cum bine a observat și Eligiusz Kozlowski, Bem nu reținea pe românii ce refuzau să intre în armata maghiară, ci îi lăsa în libertate cu condiția ca niciodată să nu lupte contra maghiarilor, fără însă să abandoneze ideea atragerii maselor românești în armata sa. Raporturile dintre Bolliac și Bem, de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
ns., L.B.] poate subzista fără modificări, și toate modificările nu se vor opera decât în sensul Unirii”. Conduita unor oameni politici ai epocii, țintind să împiedice Unirea ori s-o amâne, a deconcertat nu puțini istorici. R. W. Seton Watson reține dificultatea de a concepe că oameni de stat serioși au putut crede că jumătăți de măsură ar fi eficace și în stare să zăgăzuiască „mareea sentimentului național [la români - n. ns. L.B.] care se ridica sub ochii lor”, că era
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
bine, „fără însă ca marile puteri să poată exercita funcția lor de moașe” (sagges femmes). În schimb, am adăuga noi, n-au renunțat la cea de guvernante orgolioase și abuzive cu pretenții de inamovibilitate incontestabilă „întru odihna Europei”. Este de reținut că niciun om de stat al epocii, posedând un minimum de clarviziune, indiferent în ce ape plutea, n-a diminuat evenimentele din 1859 la exercițiul alegerii domnitorului, fără să mai vorbim de înșiși românii, care au simțit „glasul ursitei națiunii
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
faptului împlinit practicată de români în 1859 nu este, iertată-mi fie banalitatea, o inovație în istorie, ea se particularizează însă prin statutul juridico-politic internațional al Principatelor. Ce-i drept, oamenii de stat contemporani evenimentelor, apoi publiciștii și istoricii, au reținut, cu excepții nesemnificative, zestrea de simțământ patriotic, inteligență și abilitate politică a corifeilor luptei pentru emancipare națională a românilor, trăsături probate cu o surprinzătoare maturitate pentru niște amatori, novici în „treburile înalte de stat”, cu atât mai mult în cele
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și împrejurări internaționale înțelese, abil asumate și cultivate de responsabilii politici recunoscuți de majoritatea covârșitoare a poporului, ce-i drept, un popor analfabet în proporție de 70-80% (datele diferă, sunt deci aproximative, dar concludente în ansamblul lor). Observatorul în survol reține aparențele, deși numărul „călătorilor străini” în Principate (vezi colecția de volume publicate la noi și, îndeosebi, cele comentate de Dan A. Lăzărescu) nu ne îngăduie să dresăm o listă fără de cusur a superficialității. Mai presus de toate, spre a nu
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
că nicăieri n-a stipulat interdicția ca funcțiile domnitorilor din Iași și București să fie cumulate de una și aceeași persoană. Imprecizia Convenției în redactarea acestui punct nu schimbă lucrurile decât pentru amatorii de exegeze juridice speculative până la exces. De reținut și precizările din 1859 ale unui jurist francez: este clar că dubla alegere nu este nici prevăzută, nici interzisă, nici semnalată în Convenție ca un caz ce ar putea atrage anularea ei, „dar Austria și Turcia socot că este un
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
domeniul ipotezelor, riscând apropieri adeseori formale. De altfel, viața și opera lui N. Bălcescu îndreptățesc afirmația că invocarea providenței era menită să „întărească caracterul de necesitate a progresului nelimitat al omenirii”. Cititorul de astăzi al operei lui N. Bălcescu va reține din ea elementele materialiste, precăderea pe care el a dat-o fenomenelor economice și sociale, caracterul dialectic al gândirii sale, ideea dezvoltării și a progresului legic, succesiunea istorică de la inferior la superior, prin lupta dintre vechi și nou, dintre exploatați
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
lui N. Iorga în privința utilității istoriei. În acest caz, istoria era pentru el o armă de luptă. * * * În numeroase rânduri, N. Iorga și-a expus vederile sale în legătură cu trecerea pe cale revoluționară către noua societate modernă. Ele sunt cunoscute. Este de reținut că, în 1915, el respingea explicația simplistă, naivă și falsă a revoluțiilor de la 1848 din țările române prin așa-zisa contagiune: cauza revoluțiilor de la 1848 - scria N. Iorga - nu este numai contagiunea revoluționară, ci, anume, pregătirea unei clase capabile de
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
Iorga scrie: „Unirea Principatelor nu e deci opera Franciei de la 1856-9, ci opera personală a împăratului care stăpânea absolut, în momentul acela, la Paris”. Dar, în ciuda acestor inadvertențe și contradicții, pe care nu putem și nu trebuie să le ignorăm, reținem din opera lui Iorga consacrată Unirii informații, idei și soluții ca bunuri ale culturii și istoriei noastre câștigate pentru totdeauna. Cum este și firesc, N. Iorga a făcut o strânsă legătură între ideea de Unire și independență. În 1927, el
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
atâta vreme cât strâmtorile rămâneau închise, Marea Neagră este accesibilă numai vaselor de război ale celor două puteri riverane; noi - spunea Nesselrode - nu contestăm inferioritatea Turciei fată de Rusia; împăratul nu se opune ca sultanul să iasă din izolarea forțată în care-l reține închis Marea Neagră, atâta timp cât ea este închisă; împăratul este cel dintâi care admite dreptul sultanului de a deschide strâmtorile pentru vasele de război ale puterilor cu care Poarta se află în stare de pace, dar deschiderea să aibă reciprocitate în favoarea tuturor
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]