12,033 matches
-
multă precizie întreprinderea, determinând ulterior degajarea interacțiunilor dintre noțiuni precum cele de "cultură tehnică", "cultură locală" și "cultură de întreprindere"58. Accentul va fi pus pe sistemele tehnice și pe modurile de transmitere a cunoștințelor sau pe ritualurile colective în uzină 59. Să subliniem că o abordare culturală domină totuși o mare parte din aceste cercetări efectuate pe teren francez: ele se focalizează pe identitatea culturală a unui grup social dat, produs de diviziunea muncii, și pe segmentarea ierarhică a societății
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
etnologului îi revine sarcina de a recompune coerența acestui amestec de locuri ocupate succesiv. Grupul social al salariaților întreprinderii trebuie așadar, în măsura posibilului, să fie metodologic urmărit și studiat în diferitele spații în care se diseminează, odată trecută poarta uzinei: fugi, evitări și / sau apropiere și strângerea relațiilor, susținere și împărțirea micilor plaje de sociabilitate intensă sau refugiul într-un câmp unic, iată tot atâtea fapte sociale care permit o altă privire asupra procesului de ierarhizare care se instituie în interiorul
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
al raporturilor sociale interne în care ancheta este obiectul unei aproprieri semnificative de către subiecți. O cale mitică oferită etnologilor ar consta în angajarea acestora în mod individual de către întreprindere într-un post dat, pentru a fi în contact cu populația uzinei. Această soluție, care nu poate să nu îmbrace un aspect "misionar", după ce a fost mult timp un itinerar militant, tinde să seducă cu ușurință comunitatea antropologilor, dispuși să vadă în ea în mod spontan o reluare fidelă a modelelor fondatoare
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
un aspect "misionar", după ce a fost mult timp un itinerar militant, tinde să seducă cu ușurință comunitatea antropologilor, dispuși să vadă în ea în mod spontan o reluare fidelă a modelelor fondatoare ale disciplinei: a decide să "se stabilească" la uzină ar fi ca și când ar pleca să împărtășească viața unui sat african sau a unui trib amazonian. Recrutarea și angajarea sunt interpretate atunci ca moduri de imersiune, în accepția clasică a termenului, iar acest salt într-un alt univers social este
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
fenomen central al conjuncturii contemporane, am decis, odată instalată la Dacca, să mă prezint direct responsabililor mai multor filiale importante și să le explic foarte clar cercetarea pe care doream să o fac timp de un an asupra salariaților unei uzine. Comportamentele și răspunsurile au fost, după caz, ezitante, neîncrezătoare, invocând în mod curent necesitatea acordului sediului occidental al multinaționalei pentru a-mi permite prezența în întreprindere o durată prelungită. Cu toate acestea, după o discuție amănunțită, unul dintre directori, originar
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
vor rămâne confidențiale, studiul neavând nicio legătură cu direcțiunea. Aceste angajamente au fost respectate cu scrupulozitate un an întreg, implicând indirect prin aceasta un anumit cost pentru întreprindere: salariații au petrecut ore în șir, chiar zile întregi cu mine, la uzină, în cartierele sau în satele lor îndepărtate, unde m-am dus cu câțiva dintre ei. Afectând timpul lor de lucru, această disponibilitate completă era subordonată în întregime nevoilor anchetei, așa cum apăreau ele pe parcursul derulării acesteia. Înlocuiți la posturi de colegii
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
peisajul intern al întreprinderii. Să ne oprim o clipă asupra sensului acestui comportament, a cărui primă incidență a fost de a nu avertiza în niciun fel sediul american central, presupunând astfel de la început denegarea imaginară a autorității alohtone care deținea uzina din Dacca. Ulterior, această distanțare față de dominația străină s-a dovedit a fi fost la baza nu numai a structurii sociale a grupului, ci și a relațiilor dintre categoriile ierarhice antagonice, așa cum s-au cristalizat ele de la preluarea funcțiilor de către
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
se înrădăcinează în principal în egalizarea simbolică pusă în scenă în întreprindere din 1971. Etnologul s-a integrat, fără a o percepe imediat, în această matrice de legitimitate istorică, fie și numai prin acordarea unei atenții egale tuturor persoanelor din uzină, indiferent de postul ierarhic al acestora. Acest demers "egalitarist" al anchetei este interpretat de toți ca fiind animat de același spirit de reformă ca și cel care prevalează sub egida cogestiunii director / sindicat. Din punctul de vedere al actorilor, ancheta
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
forță modalităților specifice ale relațiilor interpersonale. Așadar, o anchetă desfășurată în Franța și una efectuată în Bangladeș nu întâmpină, desigur, același tip de obstacole. G. Althabe subliniază de exemplu în lucrările sale despre salariații industriali dificultățile de a extinde investigația uzinei la sferele rezidențiale, ruptura dintre viața în timpul muncii și viața familială fiind unul din punctele nodale ale identității actorilor: această separare se înscrie în ancheta însăși, avându-și limitele în barierele de netrecut pe care actorii le ridică pentru a
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
bunăvoință ale noului guvern în favoarea liberalismului economic. Structurile de comunicare instituite între cei doi poli ierarhici ai întreprinderii vor conduce la o soluție stranie, însă bine înrădăcinată în uzajele socio-etice ale populației, pentru "a salva", în fața și împotriva tuturor, o uzină cu care se identifică fiecare: foștii lideri sindicali vor decide împreună cu directorul lor, care va cumpăra întreprinderea alături de câțiva membri ai familiei sale, să înființeze o ONG a cărei țintă de acțiune prioritară va fi una dintre provinciile din care
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
piața locală, chiar dacă se plâng de condiții de lucru dificile și de ritmuri epuizante. Față de directorul lor, căruia îi susțin ambițiile, mărturisesc o admirație fără limite, lăudându-i calitățile umane, morale și de manager. Totuși, toți se gândesc la părăsirea uzinei în următorii cinci sau zece ani, după ce vor fi acumulat un mic capital care să le permită să practice agricultura, creșterea animalelor sau comerțul în cadrul unei economii sătești caracterizate de schimburi micro-comerciale. Aceste atitudini nu ar putea fi interpretate ca
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
au estompat cu atât mai repede cu cât fuseseră ridicate în slăvi; ideologia anilor 2000, înarmată cu o "necesitate economică" teoretizată în universal și împodobită cu o științificitate irefutabilă, nu are astăzi nicio nevoie de "suprastructuri culturale" pentru a închide uzinele nerentabile sau pentru a-și apropia salariații a căror precaritate este privită, dimpotrivă, ca o regulă necesară. Se pare deci că etnografii au devenit inutili în a-i ajuta pe gestionari în conducerea întreprinderilor naționale respective, pentru care delocalizarea producției
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
o regulă necesară. Se pare deci că etnografii au devenit inutili în a-i ajuta pe gestionari în conducerea întreprinderilor naționale respective, pentru care delocalizarea producției a devenit un imperativ. Într-o mică măsură, le este cedat un teren, în afara uzinelor, unde se află în concurență cu consilierii de marketing: "etnomarketingul", care face să reapară o definiție sărăcită a "culturii" puse în serviciul vânzării produselor și al adecvării acestora la înclinațiile și gusturile culturale ale potențialilor clienți. Cultura în versiunea ei
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
raționalității economice "occidentale" și depune un efort sortit eșecului pentru a scăpa de închiderea într-o definiție negativă a omului de afaceri țintuit în originea lui "africană". Supus unor injoncțiuni și practici statale contradictorii, el este prins în însuși interiorul uzinei sale prin logica procesului, scandat diferit de fracțiunile ierarhice: la nivelul inferior, oamenii persistă în a discredita gestionarea acestuia ca modalitate de incompetență indigenă, pusă în legătură cu competența fostului dominant (colonial), în timp ce cadrele superioare, sub amenințarea ilegitimității, sunt reduse la autoprotecție
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
tinde să dizolve întreprinderea într-o ficționalizare culturală a pieței, reflectă sub diverse unghiuri conjunctura economică prezentă: gestionarea mâinii de lucru este încredințată unor autohtoni, mediatori în vederea unei investiții externe profitabile. Cazul Chinei este din acest punct de vedere exemplar: uzine regionale, conduse de cadre ale partidului, reconvertite în oameni de afaceri, asigură întreprinderilor străine structurile materiale ale producției (construcție, echipament tehnic etc.), recrutarea și coordonarea muncitorilor nevoiași, selectați din straturile rurale cele mai sărace (tinere celibatare de preferință) și marcați
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
recunoașterea pluralității religioase. Această ideologie progresistă în materie de religie, rară în țările cu o majoritate musulmană copleșitoare, a fost constant reafirmată de sindicatul întreprinderii studiate, preocupat îndeosebi să-i reducă la rolul lor strict religios pe imamii de la moscheea uzinei pe care era însărcinat să-i angajeze. Unul din acești imami, care-și depășise funcțiile prin mesaje care făcuseră referire la islamul politic, a fost astfel repede dat afară. Cu toate acestea iar în acest punct lecturile pot fi divergente
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
islamul politic, a fost astfel repede dat afară. Cu toate acestea iar în acest punct lecturile pot fi divergente -, unul dintre actele acestui sindicat a fost de a interzice recrutarea femeilor în categoria muncitoare, în vreme ce acestea erau numeroase în multiplele uzine autohtone, anumite întreprinderi textile nefuncționând decât cu o mână de lucru precară și ieftină. Această interdicție a sindicatului intervine într-un context societal în care regulile de separare a sexelor și de izolare a femeilor (purdah) reprezintă o normă imaginară
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
sociale de ascensiune ale acestora, familiarizarea cu familiile acestora conduc la un alt mod de descifrare a interdicției proclamate. Pentru grupul liderilor sindicali, care, mai mult, nu invocase niciodată islamul ca principiu de fondare a legitimității excluderii femeilor muncitoare din uzină prezente de altfel în perioada pakistaneză -, miza principală era elaborarea statutară la care munceau cu îndârjire: apropierea claselor mijlocii și superioare, a căror reprezentare idealizată blochează femeia nu atât acasă, cât în afara muncii exterioare, sinonimă unei condiții foarte inferioare; separarea
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
de o demnitate egală cu cea a straturilor mijlocii întâlnite în cartierul lor fost pakistanez, unde femeile nu trebuie să muncească în afara căminului. Riscul unei cereri presante de recrutare a femeilor de către rudele acestora rămase în mediul rural făcând ca uzina să regreseze în categoria întreprinderilor locale în care sindicatele externe și patronatul își dispută roadele unei exploatări indecente se dovedește cu atât mai concret, cu cât sindicatul înscrisese în carta întreprinderii prioritatea la angajare a rudelor muncitorilor permanenți (în fapt
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
această ruptură politică este tradusă în întreprindere printr-o ruptură față de ordinea anterioară pakistaneză, în care se amestecau bărbați și femei prinși într-o dublă inferioritate în calitate de bengali și de muncitori. Restaurarea unui statut în virtutea independenței naționale trece deci, în uzină, prin înscrierea într-o normă de separare a sexelor interzisă în trecut straturilor bengali dominate de statul străin pakistanez. Paradoxal, eliminarea femeilor muncitoare din uzină se prezintă astfel ca un act de reapropriere a câmpului de lucru și de control
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
inferioritate în calitate de bengali și de muncitori. Restaurarea unui statut în virtutea independenței naționale trece deci, în uzină, prin înscrierea într-o normă de separare a sexelor interzisă în trecut straturilor bengali dominate de statul străin pakistanez. Paradoxal, eliminarea femeilor muncitoare din uzină se prezintă astfel ca un act de reapropriere a câmpului de lucru și de control exercitat de către muncitori care decurge din emanciparea politică pe care vine să o reafirme pe plan microsocial. O atare interpretare, care suprimă orice legătură "culturală
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
reapropriere a câmpului de lucru și de control exercitat de către muncitori care decurge din emanciparea politică pe care vine să o reafirme pe plan microsocial. O atare interpretare, care suprimă orice legătură "culturală" imediată dintre islam și exilarea femeilor în afara uzinei, nu își propune deloc ceea ce ar fi absurd ocultarea articulărilor pe care le determină. Implicarea reprezentărilor și a practicilor diferențiale ale islamului în raporturile sociale, transformările dominației statale și sferele politicului arată puterea simbolică de ierarhizare a acestei organizări religioase
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
diverse locuri 84. La vremea respectivă, însă, studiul relațiilor instaurate în sfera muncii ca atare nu s-a impus în atenția cercetătorilor: abia către anii șaptezeci și optzeci antropologii au început să se intereseze cu adevărat de raporturile stabilite în interiorul uzinelor sau întreprinderilor. Totuși, problematica formulată încă din anii treizeci consta, desigur, în observarea schimbărilor induse de industrializare și urbanizare. Putem atribui acestei origini una din axiomaticile stabile ale disciplinei, în sânul căreia calificativele urban și industrial apar întotdeauna ca indisociabile
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
competențelor muncitorești, a transmiterii tehnicilor, a formelor culturale interne sau a unor aspecte de sociabilitate a muncii apare ca o cantonare a etnologilor în observarea și descrierea posturilor de lucru sau a frecventării automatului de cafea. Studiind cartierele muncitorești din apropierea uzinelor unde lucrează locuitorii acestora, etnologul merge uneori până la explorarea formelor de muncă; la intrarea în atelierele de producție, uneori indirect, de altfel, prin intermediul poveștilor pe care le spun muncitorii, sau chiar prin consultarea arhivelor. Sunt repetate însă și acum un
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
uneori indirect, de altfel, prin intermediul poveștilor pe care le spun muncitorii, sau chiar prin consultarea arhivelor. Sunt repetate însă și acum un număr de studii care, în loc să se străduiască să restituie sensul schimbărilor care sunt operate pe terenurile studiate (cartiere, uzine), elaborează o etnologie martoră a trecutului. Mizele sociale, simbolice, politice dispar în favoarea unei atenții centrate pe detaliile unui cotidian închis. Prezentul e surprins și prezentat ca fiind complet întors spre trecut; acesta din urmă e încremenit. Analiza modalităților de schimbare
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]