7,503 matches
-
deținătorii acestor instrumente de percepție, suntem doar un fel de obiecte printre celelalte. Existența fizică a unei sculpturi nu cere ca persoana să fie prezentă în vecinătatea sa, așa cum persoana și opera nu se influențează reciproc prin simpla lor existență. Sculptura rămâne aceeași atunci când persoana părăsește camera, iar persoana nu suferă schimbări atunci când stă lângă o bucată de lemn cioplit. Amenajarea spațiului arhitectural nu este nici ea influențată de vizitatorii care îl străbat. Dar aceasta este o descriere a lumii netrecută
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
un alt aspect al relației spațiale dintre privitor și lucrul privit care se cuvine să fie menționat explicit, deoarece influența-i considerabilă este rareori pusă în discuție. Am afirmat că vederea este slujită optim atunci când linia privirii întâlnește perpendicular obiectul. Sculptura tinde să releve tot ce are ea mai bun, iar pictura își etalează detaliile pe suprafața plană, situându-se atât de aproape de nivelul ochiului, încât devine corespunzătoare scopului propus. Ce putem spune însă despre structura compozițională a scenei prezentate într-
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
al pânzei pictate fiind cea mai de seamă atestare a faptului ca atare. Către sfârșitul secolului al XIX-lea, respectiva cerință de a servi confortului vederii noastre era resimțită atât de tare, încât teoreticienii și artiștii au pretins ca și sculptura să se conformeze unei suprafețe frontale plane. În importanta sa carte Problema formei în arta vizuală (1893), Adolf von Hildebrand sugera că sculptorul ar trebui să conceapă figura ca așezată între două panouri de sticlă paralele, astfel încât punctele sale exterioare
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
trebui să conceapă figura ca așezată între două panouri de sticlă paralele, astfel încât punctele sale exterioare să le atingă; tot el proclama: . Când regula este rostită în acești termeni, ea neagă însăși natura rotunjimii sculpturale. Totuși, este adevărat că multe sculpturi și-au recunoscut de-a lungul timpului dependența de privitor. Expunerea frontală a Paolinei Borghese de Canova (figura 20) se explică doar parțial prin necesitatea reprezentării în sine a figurii umane: ierarhia punctelor de vedere culminează cu simetria curbată a
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
dependentă de judecata artistică. Se poate spune că Muzeul Guggenheim al lui Frank Lloyd Wright are nevoie de fluxul de vizitatori care să coboare pe spirala sa, dar, chiar ca o cochilie goală, el posedă o frumusețe în sine. Numai sculptura pare că nu admite și nici nu cere prezența activă a vizitatorului. Acceptăm că un decor înrudit în spirit precum un sanctuar sau Memorialul lui Lincoln din Washington, DC e capabil să definească o statuie ca fiind gata să-și
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
nu cere prezența activă a vizitatorului. Acceptăm că un decor înrudit în spirit precum un sanctuar sau Memorialul lui Lincoln din Washington, DC e capabil să definească o statuie ca fiind gata să-și primească admiratorii, dar fără acel adaos sculptura pare că își doarme somnul existenței proprii. Chiar și marele Buddha din Kamakura este absorbit în propria-i meditație, incapabil să admită vreun interlocutor. Acest lucru este cu atât mai adevărat în cazul operelor private de funcție publică sau care
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
câtă are nevoie. Când o clădire este împrejmuită de un alt ansamblu arhitectonic, clădirea însăși este compromisă din lipsă de aer. Același lucru rămâne adevărat pentru orice așezare în spațiu a obiectelor, de exemplu, pentru aranjamentul picturilor pe un perete. Sculptura poate fi de asemenea foarte serios afectată atunci când câmpul său de acțiune este blocat. Modificări ale ordinii După cum vom vedea, în mod similar, o compoziție poate fi amplificată, modificată sau distorsionată de alte obiecte văzute în relație cu ea. Aceasta
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
aur. Chiar dacă Michelangelo a avut în minte acest episod biblic, ar fi o greșeală ca privitorul să încerce să „completeze” compoziția făcând apel la gloata „absentă”, îndepărtată din imaginația sa. O astfel de încercare de completare ar distorsiona fatalmente înțelesul sculpturii, făcând din figura lui Moise unul dintre cei doi centri rivali ai compoziției, oscilând în jurul unui al treilea centru, localizat undeva pe pavimentul bisericii San Pietro in Vincoli. Figura ar dobândi astfel o latură interioară și una exterioară - una în fața
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
de viziune ar interfera cu caracterul frontal, esențial simetric al figurii, menit să domine opera. Frontalitatea imanentă este întru totul modificată de întoarcerea capului. Dacă însă direcția privirii lui Moise devine axa excentrică dominantă a figurii, compoziția devine de neînțeles. Sculptura este un centru de vectori îndreptați spre exterior și probabil și al unora îndreptați spre interior, iar privitorul poate avea motivații oportune să coreleze acești vectori cu scopurile sau sursele externe. Dar centrii externi nu pot fi în nici un caz
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
privitorul și invitându-l să se alăture scenei, legătura vectorială îl țintește pe acesta din urmă, nefăcându-l însă participant la acțiune, atât timp cât imaginea este înțeleasă ca o operă de artă compusă, și nu ca o imagine reală. Funcțiile ramelor Sculpturile și clădirile se mulțumesc să-și împartă spațiul fizic cu restul lumii atât timp cât li se lasă destul spațiu de joc pentru a-și desfășura propria dinamică. De ce atunci picturile, cel mai adesea, sunt înconjurate de rame care le despart de
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
abstract, o tendință spre o distribuire mai egală a ponderii vizuale a luat locul concentrării către bază din arta tradițională. Un sentiment al suspensiei menține opera în stare de plutire, așa cum putem observa în cea mai mare parte a arhitecturii, sculpturii și picturii moderne. Pătratul și cubul se află în armonie cu această tendință. Printre numeroasele exemple din pictura modernă, o comparație rapidă între operele lui Joseph Albers și Piet Mondrian ar putea fi instructivă. Seria lui Albers Omagiul pătratului oferă
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
Toate acestea se adaugă unei serii de vectori excentrici deviați, pendulând pe măsură ce ochii privitorului se mișcă de-a lungul corpului suspendat. Din punct de vedere istoric, figura lui Michelangelo este un exemplu târziu și rafinat față de ceea ce a început în sculptura Greciei Antice, ca practică a contrapoziției sau a contrapposto-ului, introdusă pentru a elibera figurile verticale arhaice, kuroi, de simetria rigidă. Prototipul clasic de contrapposto a devenit purtătorul de suliță sau Doriforul lui Policlet, cunoscut nouă după o copie romană (figura
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
a fost antrenată în cea de-a treia dimensiune, așa cum a arătat David Summers, de artiștii italieni ai Renașterii. În acea vreme, oscilația figurii frontale devine treptat mișcare continuu șerpuitoare a figurii, care descrie o elicoidă în jurul axei interne a sculpturii. Citită de jos în sus, mișcarea sculpturii lui Michelangelo, Victoria (figura 75), începe printr-o diagonală abruptă, creată prin ridicarea de pe piciorul drept întins către piciorul stâng îndoit. De la șolduri, spatele continuă întoarcerea în sensul invers acelor de ceasornic, către
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
treia dimensiune, așa cum a arătat David Summers, de artiștii italieni ai Renașterii. În acea vreme, oscilația figurii frontale devine treptat mișcare continuu șerpuitoare a figurii, care descrie o elicoidă în jurul axei interne a sculpturii. Citită de jos în sus, mișcarea sculpturii lui Michelangelo, Victoria (figura 75), începe printr-o diagonală abruptă, creată prin ridicarea de pe piciorul drept întins către piciorul stâng îndoit. De la șolduri, spatele continuă întoarcerea în sensul invers acelor de ceasornic, către umeri, unde spirala este schimbată repede și
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
greutate considerabilă în cap, dar atrage privitorul, prin contact vizual, pentru a-l conduce în direcția centrului primar. Strategia exact opusă este evidentă în operele care pun accent pe natura spirituală sau intelectuală a omului. Ea este valabilă pentru multe sculpturi sacre din Evul Mediu. În mozaicul bizantin prezentat în figura 8, vectorii verticali ai figurilor așezate se deplasează dincolo de centrii mediani fără încetare, ajungând la punctul culminant incontestabil, situat la nivelul suitei de capete. Saltimbancii și Guernica Voi completa discuția
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
a corpului uman. Ceea ce membrele fac pentru corp fac și fața pentru cap și degetele pentru mână. Poate părea artificial să separăm fața de cap, numind capul un volum și fața un nod de vectori. Dar o privire asupra istoriei sculpturii ne arată că această separare s-a impus singură de la început ca o problemă depășită doar de reprezentările realiste sofisticate. În principiu, craniul este o sferă organizată simetric în jurul centrului său, în timp ce fața este o suprafață în relief. Astfel, în
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
că această separare s-a impus singură de la început ca o problemă depășită doar de reprezentările realiste sofisticate. În principiu, craniul este o sferă organizată simetric în jurul centrului său, în timp ce fața este o suprafață în relief. Astfel, în majoritatea vechilor sculpturi, chipul se reduce la câteva semne pe rotundul capului sau este conceput ca un ecran plat, pentru a fi oarecum combinat cu volumul craniului. Există un cap de bronz realizat de Picasso în care o față în formă de romb
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
se întâlnesc într-un dialog, îmbrățișând, combătând, cooperând. Pentru a găsi un sens din infinita bogăție a constelațiilor accesibile unei perechi de mâini, putem arunca doar o privire, urmărind gesturile codificate în mudra, pentru a ne referi numai la dansul, sculptura și pictura budistă. Figura 103 indică mudra concentrării, reprezentând legea divină și umană a lui Buddha prin unirea celor două inele, inelul semnificând perfecțiunea. Într o modalitate mai psihologică, mâinile dramatice pictate de Grünewald în Răstignirea sa (figura 104a-d) ne
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
elice în jurul centrului de echilibru al picturii. În centru, cel care pedepsește apucă încheietura brațului spre a-i împiedica mâna să mai greșească. Încă o dată, subiectul complicat al povestirii din tablou este condensat într-o temă simplă și elocventă. O sculptură de Ernst Barlach (figura 107) sintetizează rolurile compoziționale jucate de volume și vectori. Privit în întregul său, personajul ghemuit este un focar centric 152 | Forța centrului vizual de energie care iradiază de jur-împrejur. El este un centru alcătuit nu dintr-
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
a fi o pasăre cântătoare, mintea lui fiind concentrată asupra înălțătoarei experiențe a muzicii. Capitolul IX Spațiul în adâncime Dacă principiile noastre compoziționale trebuie avute în vedere pentru toate artele vizuale, ele trebuie să aibă aplicabilitate la operele tridimensionale ale sculpturii și arhitecturii așa cum au și în cazul picturii. Am descoperit, de exemplu, că figura de bronz a cântărețului realizată de Barlach (vezi figura 107) își revelează structura dacă o privim organizată în jurul unui centru de echilibru din golul interior al
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
pentru o altă figură ghemuită, Noaptea lui Maillol. Și în acest caz compoziția operei devine vizibilă iarăși atunci când este corelată cu centrul din golul format de brațe, tors și picioarele îndoite. Perceperea celei de-a treia dimensiuni Ambele exemple de sculpturi au fost selecționate astfel încât să facă vizibilă localizarea centrului de echilibru. Nu există aceeași cale de abordare a altor sculpturi, de pildă, la personajele reprezentate în picioare. Pentru astfel de opere, Victoria lui Michelangelo (vezi figura 75), să spunem, locul
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
cu centrul din golul format de brațe, tors și picioarele îndoite. Perceperea celei de-a treia dimensiuni Ambele exemple de sculpturi au fost selecționate astfel încât să facă vizibilă localizarea centrului de echilibru. Nu există aceeași cale de abordare a altor sculpturi, de pildă, la personajele reprezentate în picioare. Pentru astfel de opere, Victoria lui Michelangelo (vezi figura 75), să spunem, locul centrului este dedus perceptiv, din felul în care formele vectoriale ale trunchiului și membrelor sunt privite ca pornind din el
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
Putem privi Noaptea lui Maillol doar dintr-o parte. Din acest unghi, cei trei vectori oblici ai antebrațului, torsului și picioarelor îndoite se grupează perfect într un triunghi în jurul centrului. Astfel de perspective satisfăcătoare sunt posibile în multe stiluri din sculptură. De fapt, putem obține mai mult decât o singură proiecție valabilă. În exemplul nostru, privind frontal femeia ghemuită se poate descoperi o compoziție simetrică la fel de bine raportată la centrul de echilibru după cum este și din profil. Dar, dincolo de acest fapt
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
ghemuită se poate descoperi o compoziție simetrică la fel de bine raportată la centrul de echilibru după cum este și din profil. Dar, dincolo de acest fapt, doar totalitatea aspectelor oferă o înțelegere adecvată a compoziției de jur-împrejur, iar pentru acest motiv preocuparea pentru sculptură s-ar limita la câteva aspecte. O problemă oarecum similară există la stilurile de pictură care oferă perspective în adâncime. Ele tind să prezinte două viziuni diferite: una redusă în esență la proiecția în planul frontal, cealaltă arătând scena ca
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]
-
pentru ilustrarea principiului compozițional discutat în studiul nostru. Elementele desenului de arhitectură se apropie mult de formele definibile geometric și, în consecință, majoritatea clădirilor seamănă cu diagramele teoretice ale analizei noastre mult mai mult decât alte mijloace artistice. Pictura și sculptura au tendința să fie evitate din cauza complexității formelor lor: deseori tributare repertoriului infinit al figurilor umane, animalelor sau peisajelor, își dezvăluie structura compozițională proprie doar indirect, ca șarpantă implicită. Prin contrast, clădirile se conformează prin formele lor abstracte regulilor simple
Forţa centrului vizual: un studiu al compoziţiei în artele vizuale by Rudolf Arnheim () [Corola-publishinghouse/Science/600_a_1427]