1,179 matches
-
română modernă și veche - și anume, deplasarea verbului ca grup (VP-movement) - face următoarele predicții, verificate de datele din română: (i) în structuri sintetice, deplasarea V-la-C se manifestă prin encliza pronumelor clitice; (ii) în structuri analitice, deplasarea V-la-C se manifestă prin inversiunea auxiliarelor: auxiliarele sunt centre și rămân in situ, iar verbele lexicale sunt grupuri și se deplasează prin deplasare specificator-la-specificator la stânga auxiliarelor. Lipsa atestărilor structurilor de tip AUX-CL-V în toate fazele românei verifică această ipoteză de analiză. Analiza deplasării la C
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
sunt centre și rămân in situ, iar verbele lexicale sunt grupuri și se deplasează prin deplasare specificator-la-specificator la stânga auxiliarelor. Lipsa atestărilor structurilor de tip AUX-CL-V în toate fazele românei verifică această ipoteză de analiză. Analiza deplasării la C (i.e. a inversiunii) în maniera propusă în §III.3.5 se poate extinde integral la datele din româna veche. Spre deosebire de alte cercetări (Alboiu, Hill și Sitaridou 2014; Hill și Alboiu 2016), în această secțiune vom exploata metoda cantitativă, folosindu-ne de statistică pentru
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
secțiune vom exploata metoda cantitativă, folosindu-ne de statistică pentru a sublinia asimetria propoziție principală / propoziție subordonată și ponderea gramaticii V-la-C / V2 prin raportare la gramatica V-la-I; profitând de datele adunate, am făcut și o mică statistică privitoare la ponderea inversiunii auxiliarelor după tipul de auxiliar (§3.2.1.2 infra). La fiecare studiu statistic, vom preciza cu claritate exact structurile avute în vedere și ne vom motiva opțiunea. 3.2.1. Inversiunea: prezentare generală 3.2.1.1 O perspectivă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
făcut și o mică statistică privitoare la ponderea inversiunii auxiliarelor după tipul de auxiliar (§3.2.1.2 infra). La fiecare studiu statistic, vom preciza cu claritate exact structurile avute în vedere și ne vom motiva opțiunea. 3.2.1. Inversiunea: prezentare generală 3.2.1.1 O perspectivă descriptivă asupra inversiunii 28 Prezentăm pe scurt în continuare câteva caracteristici ale inversiunilor românei vechi care nu joacă un rol important în diagnoza unei gramatici V2 (v. §3.2.2 infra), însă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
tipul de auxiliar (§3.2.1.2 infra). La fiecare studiu statistic, vom preciza cu claritate exact structurile avute în vedere și ne vom motiva opțiunea. 3.2.1. Inversiunea: prezentare generală 3.2.1.1 O perspectivă descriptivă asupra inversiunii 28 Prezentăm pe scurt în continuare câteva caracteristici ale inversiunilor românei vechi care nu joacă un rol important în diagnoza unei gramatici V2 (v. §3.2.2 infra), însă care sunt importante din perspectiva unei prezentări cât mai cuprinzătoare a
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
studiu statistic, vom preciza cu claritate exact structurile avute în vedere și ne vom motiva opțiunea. 3.2.1. Inversiunea: prezentare generală 3.2.1.1 O perspectivă descriptivă asupra inversiunii 28 Prezentăm pe scurt în continuare câteva caracteristici ale inversiunilor românei vechi care nu joacă un rol important în diagnoza unei gramatici V2 (v. §3.2.2 infra), însă care sunt importante din perspectiva unei prezentări cât mai cuprinzătoare a acestui fenomen; principalele particularități ale enclizei pronumelor clitice au fost
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
principalele particularități ale enclizei pronumelor clitice au fost discutate în §2.1.2 supra și nu vom reveni asupra lor aici. În structurile cu auxiliar simplu (perfect compus: a avea + participiu; condițional prezent / viitor: aș / voi + infinitiv), toate formele de inversiune sunt atestate în textele românei vechi, însă cu frecvență diferită în funcție de auxiliar (77); inversiunea auxiliarului este adesea coocurentă cu encliza pronumelor clitice (77c-e). Structurile inversate sunt întregistrate de-a lungul întregii perioade vechi (cf. exemplele din (77)), înregistrând un apogeu
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
și nu vom reveni asupra lor aici. În structurile cu auxiliar simplu (perfect compus: a avea + participiu; condițional prezent / viitor: aș / voi + infinitiv), toate formele de inversiune sunt atestate în textele românei vechi, însă cu frecvență diferită în funcție de auxiliar (77); inversiunea auxiliarului este adesea coocurentă cu encliza pronumelor clitice (77c-e). Structurile inversate sunt întregistrate de-a lungul întregii perioade vechi (cf. exemplele din (77)), înregistrând un apogeu de frecvență în secolele al 16-17 și fiind în declin treptat până către sfârșitul
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
epocii vechi. Realizând o statistică pe baza mai multor texte vechi, originale și traduceri, Dragomirescu (2014) subliniază faptul că structurile de condițional prezent (76c) se inversează cel mai rar (de exemplu, în textele originale DÎ, Dragomirescu 2014 nu înregistrează nicio inversiune, deși inversiunea este bine reprezentă pentru alte forme verbale) (v. și Zafiu 2016 pentru aceeași observație) (v. §3.2.1.2 infra). (77) a. Deci pârcălabul ne-a<u> strâ<n>s pe toț, pe cum scrie cinstită cartea mării
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
Realizând o statistică pe baza mai multor texte vechi, originale și traduceri, Dragomirescu (2014) subliniază faptul că structurile de condițional prezent (76c) se inversează cel mai rar (de exemplu, în textele originale DÎ, Dragomirescu 2014 nu înregistrează nicio inversiune, deși inversiunea este bine reprezentă pentru alte forme verbale) (v. și Zafiu 2016 pentru aceeași observație) (v. §3.2.1.2 infra). (77) a. Deci pârcălabul ne-a<u> strâ<n>s pe toț, pe cum scrie cinstită cartea mării tale, și
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
în cele inversate se preferă selecția infinitivului lung verbal (cf. Vrear-ară în PH.1500-10: 123v) (v. și Onu 1965). Autorii explică această distribuție prin intoleranța românei la hiat, o explicație care se poate generaliza pentru a explica raritatea generală a inversiunii formelor de condițional remarcate de alți autori (Dragomirescu 2014): în mod sistematic, inversiunile condiționale cu auxiliarul aș (deja cel mai frecvent auxiliar de condițional în secolul al 16-lea) rezultă în mod sistematic în structuri vocală-vocală, generatoare de hiat, problemă
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
1500-10: 123v) (v. și Onu 1965). Autorii explică această distribuție prin intoleranța românei la hiat, o explicație care se poate generaliza pentru a explica raritatea generală a inversiunii formelor de condițional remarcate de alți autori (Dragomirescu 2014): în mod sistematic, inversiunile condiționale cu auxiliarul aș (deja cel mai frecvent auxiliar de condițional în secolul al 16-lea) rezultă în mod sistematic în structuri vocală-vocală, generatoare de hiat, problemă neîntâlnită la celelalte forme simple care se inversează (care au ca rezultat configurații
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
a fi o constrângere fonotactică puternică, cu importante implicații diacronice (v. schimbarea proprietăților de linearizare ale cliticului de acuzativ feminin singular o discutată în §2.1.2 supra). Referitor la formele cu auxiliar multiplu, se înregistrează două tipuri distincte de inversiuni: inversiunea verbului lexical față de complexul de auxiliare (78) și inversiunea auxiliarelor între ele (79). Ambele forme de invesiune sunt rare; cu privire la al doilea tip de inversiune, Stan (2013: 109) observă că: "[i]nversiunea celor două auxiliare se înregistrează doar în
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
fi o constrângere fonotactică puternică, cu importante implicații diacronice (v. schimbarea proprietăților de linearizare ale cliticului de acuzativ feminin singular o discutată în §2.1.2 supra). Referitor la formele cu auxiliar multiplu, se înregistrează două tipuri distincte de inversiuni: inversiunea verbului lexical față de complexul de auxiliare (78) și inversiunea auxiliarelor între ele (79). Ambele forme de invesiune sunt rare; cu privire la al doilea tip de inversiune, Stan (2013: 109) observă că: "[i]nversiunea celor două auxiliare se înregistrează doar în forme
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
v. schimbarea proprietăților de linearizare ale cliticului de acuzativ feminin singular o discutată în §2.1.2 supra). Referitor la formele cu auxiliar multiplu, se înregistrează două tipuri distincte de inversiuni: inversiunea verbului lexical față de complexul de auxiliare (78) și inversiunea auxiliarelor între ele (79). Ambele forme de invesiune sunt rare; cu privire la al doilea tip de inversiune, Stan (2013: 109) observă că: "[i]nversiunea celor două auxiliare se înregistrează doar în forme vechi, cu caracter de excepție; [f]enomenul nu este
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
2 supra). Referitor la formele cu auxiliar multiplu, se înregistrează două tipuri distincte de inversiuni: inversiunea verbului lexical față de complexul de auxiliare (78) și inversiunea auxiliarelor între ele (79). Ambele forme de invesiune sunt rare; cu privire la al doilea tip de inversiune, Stan (2013: 109) observă că: "[i]nversiunea celor două auxiliare se înregistrează doar în forme vechi, cu caracter de excepție; [f]enomenul nu este reprezentativ pentru acel stadiu de limbă; [î]n general, în formele verbale vechi, cele două sau
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
cu caracter de excepție; [f]enomenul nu este reprezentativ pentru acel stadiu de limbă; [î]n general, în formele verbale vechi, cele două sau trei auxiliare coocurente au topică relativă fixă". A se observa și că majoritatea structurile care permit inversiunea auxiliarelor între ele sunt dintre structurile cu auxiliar care nu s-au păstrat în trecerea la limba modernă. (78) Cădea-ți-s-au vrutție să dai argintul mieu neguțătorilor (NT.1648: 33v) (79) a. și viind eu fire-aș luat al mieu cu
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
știți că și voi aceștii lumi deșartă vă priceștuiți și realeloru ei (CC2.1581: 470; Stan 2013) e. obida rrea, o, iudei, după cuvântu amu fire-aș ascultându voi (CV.1563-83: 1r;Stan 2013) În structura modală [putea + infinitiv scurt], inversiunea afectează verbul modal, ceea ce arată un grad mare de solidaritate al construcției cu predicat complex (Stan 2013: 206): (80) a. putea-se-vaspăsi(CC2.1581: 294) b. Doamne, de vei vrea, poți-mă curăți (NT.1648: 10r) c. De vei vria, poți
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
solidaritate al construcției cu predicat complex (Stan 2013: 206): (80) a. putea-se-vaspăsi(CC2.1581: 294) b. Doamne, de vei vrea, poți-mă curăți (NT.1648: 10r) c. De vei vria, poți-mă curăți (NT.1648: 42r) O altă particularitate a inversiunii privește maniera de deplasare a verbului. Natura locală a deplasării verbului (i.e. deplasare prin fiecare specificator al domeniului flexionar IP) este revelată, ca și pentru româna contemporană, de comportamentul semiadverbului aspectual mai32: mai se încorporează prin adjuncție în structura verbului
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
ș-al doilea episcop (ULM.~ 1725: M.f.17v) f. Mai socotit-au și din letopisățul lui Evstratie logofătul și a lui Simion dascalului și a lui Misail călugărului nește cuvinte câteva (NL.~1750−66: 4) Negația propozițională blochează în general inversiunea din motive care țin de specificul deplasării verbului în româna veche și modernă (v. §2.1.3 supra). Structurile cu inversiune verb-clitic la dreapta negației (nu - verb - clitic (mai ales reflexiv)) sunt atestate în traduceri (v. §§2.1.2; 2
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
Simion dascalului și a lui Misail călugărului nește cuvinte câteva (NL.~1750−66: 4) Negația propozițională blochează în general inversiunea din motive care țin de specificul deplasării verbului în româna veche și modernă (v. §2.1.3 supra). Structurile cu inversiune verb-clitic la dreapta negației (nu - verb - clitic (mai ales reflexiv)) sunt atestate în traduceri (v. §§2.1.2; 2.1.3 supra); inversiunea verb-auxiliar (nu - verb - auxiliar) are doar patru înregistrări, doar în CB.1559-60 (Zafiu 2014, 2016), deci nu
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
țin de specificul deplasării verbului în româna veche și modernă (v. §2.1.3 supra). Structurile cu inversiune verb-clitic la dreapta negației (nu - verb - clitic (mai ales reflexiv)) sunt atestate în traduceri (v. §§2.1.2; 2.1.3 supra); inversiunea verb-auxiliar (nu - verb - auxiliar) are doar patru înregistrări, doar în CB.1559-60 (Zafiu 2014, 2016), deci nu poate fi considerată o structură cu circulație reală în perioada veche. Vom reține următoarele idei: negația induce un efect de blocare a deplasării
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
verb - auxiliar) are doar patru înregistrări, doar în CB.1559-60 (Zafiu 2014, 2016), deci nu poate fi considerată o structură cu circulație reală în perioada veche. Vom reține următoarele idei: negația induce un efect de blocare a deplasării V-la-C; atestarea inversiunii (verb-clitic) la dreapta negației se datorește influenței străine originale asupra traducerilor. Distribuția inversiunii sub coordonare se prezintă astfel: situațiile cele mai frecvente sunt acelea în care inversiunea se distribuie simetric (în ambii conjuncți) (83) sau asimetric, cu inversiune în primul
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
deci nu poate fi considerată o structură cu circulație reală în perioada veche. Vom reține următoarele idei: negația induce un efect de blocare a deplasării V-la-C; atestarea inversiunii (verb-clitic) la dreapta negației se datorește influenței străine originale asupra traducerilor. Distribuția inversiunii sub coordonare se prezintă astfel: situațiile cele mai frecvente sunt acelea în care inversiunea se distribuie simetric (în ambii conjuncți) (83) sau asimetric, cu inversiune în primul conjunct și structură neinversată în cel de-al doilea (/ următorii conjuncți, pentru coordonarea
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]
-
reține următoarele idei: negația induce un efect de blocare a deplasării V-la-C; atestarea inversiunii (verb-clitic) la dreapta negației se datorește influenței străine originale asupra traducerilor. Distribuția inversiunii sub coordonare se prezintă astfel: situațiile cele mai frecvente sunt acelea în care inversiunea se distribuie simetric (în ambii conjuncți) (83) sau asimetric, cu inversiune în primul conjunct și structură neinversată în cel de-al doilea (/ următorii conjuncți, pentru coordonarea cu mai mult de doi termeni) (84); a se observa și faptul că inversiunea
[Corola-publishinghouse/Science/85002_a_85788]