1,633 matches
-
puterii de către clasele de jos, mai ales "clasa fundamentală", proletariatul, depinde vital de cucerirea, mai întîi, a societății civile. Gramsci a atacat, prin aceasta, strategia bolșevică a acaparării puterii de stat prin violență. Scopul cheie al "războiului de poziții" al proletariatului este să evite "statolatria", prin crearea unei societăți civile comuniste a cărei lărgire succesivă ar submina bazele statului și ale puterii de clasă, înlăturînd astfel pericolul dictaturii politice care ar rezulta cu siguranță de pe urma unui asalt frontal, subit, asupra aparatului
by John Keane [Corola-publishinghouse/Science/1061_a_2569]
-
și instituțiile socio-culturale. Ea este, însă, eronată în cîteva privințe. În primul rînd, condițiile sociale și politice din țările capitaliste din nucleu s-au schimbat dramatic în comparație cu perioada avută în vedere de Gramsci, încît teza sa, a "rolului conducător al proletariatului", trebuie respinsă. Fragmentarea recentă a mișcărilor muncitorești naționale, reducerea relativă a clasei "pur" muncitorești din cauza dezindustrializării și a creșterii continue a importanței serviciilor, contestările privind etica muncii și creșterea numărului de inițiative și mișcări cetățenești ca să menționăm doar cele mai
by John Keane [Corola-publishinghouse/Science/1061_a_2569]
-
de divizare și luptă de clasă, și sînt protejate un timp de mecanisme politico-juridice corespunzătoare. Nu numai că societățile civile burgheze sînt un produs al timpurilor moderne, dar speranța lor de viață este limitată prin aceea că ele dau naștere proletariatului, clasa cu lanțuri radicale, clasa din societatea civilă care nu este a societății civile, clasa cu potențial universal care semnalează dispariția tuturor claselor, prin violență dacă va fi nevoie. Deși nu a fost singurul cu aceste convingeri, Marx a avut
by John Keane [Corola-publishinghouse/Science/1061_a_2569]
-
ca un element susceptibil a da naștere unui antagonism violent în interiorul societății civile. Tezele marxiste privind societatea civilă conțin, totuși, cîteva probleme prezentate mai sus -, printre acestea fiind și afirmațiile eronate ale lui Marx că atacurile și crimele lumpenproletariatului și proletariatului vor ceda în fața militantismului organizat al clasei muncitoare, precum și proasta sa înțelegere atît a potențialului de producere a violenței, cît și a celui de absorbție a șocului de către instituțiile nemercantile din cadrul societății civile. În societățile civile bine întemeiate există, cu
by John Keane [Corola-publishinghouse/Science/1061_a_2569]
-
mi-a oferit remarcabile comentarii asupra unui proiect anterior, prezentat în următoarele pagini. 22 Toate citatele provin din G.W.F. Hegel, Grundlinien der Philosophie des Rechts, Frankfurt am Main, 1976. 23 Georg Lukács, "Reification and the Consciousness of the Proletariat", în History and Class Consciousness, Cambridge, Mass., 1971, pp. 83-122. 24 Prin e-mail din Princeton, New Jersey, 20 ianuarie 1998. Sînt recunoscător lui Frank Trentmann pentru multe alte comentarii stimulatoare asupra versiunilor anterioare ale unor părți din această carte. 25
by John Keane [Corola-publishinghouse/Science/1061_a_2569]
-
prezintă deci demisia. Vidul de putere este fructificat de stînga, fără mișcări insurecționale. Chiar în ziua fondării sale, noul partid care se intitulează provizoriu partidul socialist din Ungaria își anunță accesul la comenzile statului: "Partidul preia neîntîrziat toată puterea în numele proletariatului. Dictatura proletariatului este exercitată de către consiliile muncitorești, consiliile țăranilor și soldaților. Din această cauză, proiectul de alegeri al Adunării naționale cade, în mod evident, definitiv"2. Ca și în cazul sovietic, noul guvern înlătură procesul parlamentar în favoarea consiliilor. Congresul consiliilor
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
demisia. Vidul de putere este fructificat de stînga, fără mișcări insurecționale. Chiar în ziua fondării sale, noul partid care se intitulează provizoriu partidul socialist din Ungaria își anunță accesul la comenzile statului: "Partidul preia neîntîrziat toată puterea în numele proletariatului. Dictatura proletariatului este exercitată de către consiliile muncitorești, consiliile țăranilor și soldaților. Din această cauză, proiectul de alegeri al Adunării naționale cade, în mod evident, definitiv"2. Ca și în cazul sovietic, noul guvern înlătură procesul parlamentar în favoarea consiliilor. Congresul consiliilor promulgă deci
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
adeziunea nu este directă și la 15 iulie este format Comitetul Internațional Sindical (CIS) ale cărui obiective principale sînt: "de a face o amplă propagandă de agitație pentru a difuza ideile luptei revoluționare de clasă, ale revoluției sociale, ale dictaturii proletariatului și ale acțiunii revoluționare de masă avînd drept scop răsturnarea sistemului capitalist și a statului burghez; de a lupta împotriva colaborării dintre clase, care subminează mișcarea sindicală internațională și împotriva speranței de a se trece în mod pașnic de la capitalism
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
unitatea care i-ar fi fost favorabilă. Congresul internațional se deschide la 22 iunie 1921 într-o atmosferă tensionată. Teza "asupra situației mondiale și a sarcinilor Internaționalei Comuniste" nu ascunde adevărul și subliniază: Este absolut incontestabil că lupta revoluționară a proletariatului pentru putere manifestă la ora actuală, în lume, o anumită slăbire, o anumită încetineală". Trebuie deci să se acționeze în funcție de această constatare. Urmînd exemplul celui de al X-lea Congres al partidului bolșevic desfășurat cu cîteva săptămîni mai devreme, actualul
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
cele 59 de teze ale celui de al III-lea Congres. Articolele din l'Humanité și cele din ziarul Le Peuple al lui Henri Fabre (...) nu sînt toate redactate de către comuniști convinși, care să-și fi dovedit devotamentul la cauza proletariatului, neîndeplinind astfel prima condiție"4. În diferite rînduri, Executivul IC admonestează secțiunea franceză, fără prea multe rezultate. Această luptă între IC și conducerea PCF se cristalizează în jurul persoanei lui Boris Souvarine, reprezentantul francez pe lîngă IC și partizan al autorității
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
front unic, și permite, singura urmă durabilă în Occident, constituirea în primăvara anului 1925 a unui comitet anglo-rus pentru unitatea sindicală, regrupînd reprezentanți oficiali ai consiliului general al TUC și sindicate sovietice. Gaj al unei solidarități efective, dar difuze, a proletariatului englez cu revoluția rusă, acest comitet constituia de asemenea o garanție deloc neglijabilă pentru politica externă a statului rus. El va constitui piatra unghiulară a opțiunii politice a IC. Vîrf de lance al mișcării muncitorești engleze, minerii, se confruntă cu
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
ocazia învestirii sale în 1926. Executant zelos, Thaelmann împinge logica clasă contra clasă pînă la ultima limită: misiunea partidului este în primul rînd aceea de a apăra URSS-ul prin acte revoluționare de masă a căror finalitate este instituirea dictaturii proletariatului. În această luptă, care nu îngăduie nici o alianță, din moment ce doar PC reprezintă proletariatul, inamicul principal, furierul fascismului, și în curînd o variantă specifică de social-fascism, este de acum încolo SPD. Naționalsocialismul devine doar o forță reacționară printre multe altele. De la
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
pînă la ultima limită: misiunea partidului este în primul rînd aceea de a apăra URSS-ul prin acte revoluționare de masă a căror finalitate este instituirea dictaturii proletariatului. În această luptă, care nu îngăduie nici o alianță, din moment ce doar PC reprezintă proletariatul, inamicul principal, furierul fascismului, și în curînd o variantă specifică de social-fascism, este de acum încolo SPD. Naționalsocialismul devine doar o forță reacționară printre multe altele. De la sine, crearea de către comuniști a noilor sindicate sfîrșește prin a slăbi forța clasei
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
ilegalitate. Antonio Gramsci, proaspăt ales în fruntea partidului, este întemnițat. Într-adevăr, la congresul de la Lyon, în ianuarie 1926, Gramsci a triumfat în mod definitiv asupra lui Bordiga cu sprijinul afirmat al IC, pe baza unui program de alianță între proletariatul muncitoresc și țăranii din Mezzogiorno. Condamnat la 21 de ani de închisoare, eliberat în 1937, el moare în același an. În închisoare, gîndirea sa teoretică, ce va influența toată gîndirea marxistă de după război, îl poartă spre o critică din ce în ce mai categorică
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
alinierea PCI la Internațională, căruia Togliatti, succesorul său, îi devine unul dintre lideri. În clandestinitate, partidul pierde peste o treime din membrii săi. El își trage forța din straturi sociale eterogene, meșteșugari, mici întreprinderi, servicii, și în curînd arendași toscani, proletariatul agricol din sud. El integrează astfel tradiții anarhiste și subversive foarte profunde. În timp ce conducerea trece prin crize succesive ce duc la eliminarea diferiților opozanți de dreapta și de stînga (Bordiga, Tasca, Silone, Leonetti), în interiorul țării politica de înfruntare a fascismului
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
poată bloca. Această evoluție nu s-a produs într-un mod inexplicabil. Ea este consecința unei analize triumfaliste și complet greșite a conjuncturii internaționale, și modelarea acestor partide după o voință care nu mai este cea a conducerii mondiale a proletariatului, ci aceea a lui Stalin. Dar să ne păzim de simplificările abuzive și de mecanismele reducționiste. Nu este un paradox mai mic faptul că aceste partide, făurite de bolșevizare, și conducerile lor instalate pe această bază vor fi actorii, ba
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
organizează solidaritatea față de toate victimile. Zdrobită, Comuna asturiană declanșează procesul de omogenizare: CGTU, de inspirație comunistă se integrează UGT-ului; organizațiile de tineret socialiste cheamă la bolșevizarea partidului lor; Largo Caballero își accentuează evoluția marxistă și se gîndește la dictatura proletariatului. PCE progresează, dar încă foarte încet. Frontul popular și al VII-lea Congres al IC Este foarte greu de înțeles ce aspecte primează în ceea ce avea să devină perioada mitică a comunismului occidental dintre cele două războaie. Acest termen, front
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
avea să devină perioada mitică a comunismului occidental dintre cele două războaie. Acest termen, front popular, devenit generic, reprezintă efectiv o creație comunistă. Succesul de masă și clasele sociale pe care le influențează permit scrierea unui epilog potențialului revoluționar al proletariatului țărilor capitaliste avansate, pentru că tocmai despre acesta și despre acestea este vorba. Unitatea de acțiune cu partidele socialiste se putea înscrie în continuitatea frontului unic muncitoresc și prin acesta, el putea fi prezentat, fără prea mare dificultate, drept un factor
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
perspectivă nu era introdusă în ceea ce privește modul de trecere la socialism și, congresul, fără să explice în vreun fel, admitea faptul că guvernele frontului popular, la care comuniștii ar putea participa, ar putea constitui una dintre modalitățile de tranziție către dictatura proletariatului. Lăsînd de o parte cele cîteva rare intervenții, cum ar fi cele ale britanicilor Palme Dutt sau Campbell, discursurile au fost terne și conformiste, lipsite de orice simț critic. În special Palme Dutt a fost cel care a încercat să
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
fiecărui partid trebuia să rămînă subordonată apărării URSS-ului, dar politica de pace a acesteia, identificîndu-se intereselor globale ale clasei muncitoare, spunea Togliatti, partidele comuniste nu trebuia să suprapună fiecare dintre actele lor, în orice moment, politicii externe sovietice. Participarea proletariatului la războaie de apărare națională era chiar avută în vedere. O altă dimensiune a acestor întruniri mondiale, ultimele ale Internaționalei Comuniste, urma să capete o semnificație aparte în anii ce aveau să vină, și, fără îndoială, la vremea respectivă nu
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
fie în interiorul rîndurilor lor, capacitatea lor organizatorică și mobilizatoare a făcut din ei un actor istoric. De asemenea pretutindeni, partidul clasei muncitoare, de fapt cel mai adesea partid al armatei șomerilor și al celor fără slujbe, sau al straturilor specifice proletariatului, a primit consacrarea unor intelectuali prestigioși. De unde acest sentiment al fericirii, această nevoie inconștientă de prelungire a amintirii, amintire ce nu a reprezentat decît un moment sau o speranță. Drama pactului germano-sovietic, care va distruge visul, întărește teza noastră. Agonia
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
lui Stalin în privința activităților partidului comunist chinez suscitaseră deja numeroase reproșuri la adresa conducătorilor săi, punerea în discuție a personalității sale și a sistemului stalinist nu este deloc apreciată la Pekin. Cu ajutorul a două texte teoretice, "Despre experiența istorică a dictaturii proletariatului" și "Încă o dată despre experiența istorică a dictaturii proletariatului", conducerea PCC indică limitele pe care le impune destalinizării. Acceptînd greșelile experienței staliniste, ea consideră totuși că, dacă punem în paralel greșelile lui Stalin cu ceea ce a realizat, greșelile vor ocupa
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
numeroase reproșuri la adresa conducătorilor săi, punerea în discuție a personalității sale și a sistemului stalinist nu este deloc apreciată la Pekin. Cu ajutorul a două texte teoretice, "Despre experiența istorică a dictaturii proletariatului" și "Încă o dată despre experiența istorică a dictaturii proletariatului", conducerea PCC indică limitele pe care le impune destalinizării. Acceptînd greșelile experienței staliniste, ea consideră totuși că, dacă punem în paralel greșelile lui Stalin cu ceea ce a realizat, greșelile vor ocupa locul al doilea 10. Pentru conducerea PCC, nu atît
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
și comitetul central se delimitează de Uniunea Sovietică și condamnă în mai multe rînduri violarea drepturilor omului în Est. Cel de al XXII-lea Congres, din februarie 1976, este prezentat ca fiind istoric. El hotărăște abandonarea conceptului de dictatură a proletariatului, care contrazice de fapt caracterul fundamental al exigenței democratice. Aceasta reprezintă ruptura față de unul dintre fundamentele importante ale tradiției teoretice marxist-leniniste. Cei care militează pentru schimbare în partid sînt întăriți în convingerile lor. Cu atît mai mult, cu cît în
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]
-
influențată de practicile staliniste. Închisă în dogmele și certitudinile sale, ea este incapabilă să se deschidă preocupărilor noilor pături sociale. Ea este, fără îndoială, cea mai conservatoare dintre marile partide comuniste. Referința la URSS este permanentă, în timp ce apărarea principiilor dictaturii proletariatului și ale marxism-leninismului este intransigentă. Vîntul schimbării pe care-l cunoaște comunismul occidental la mijlocul anilor '70 nu atinge deci KKE. Concurentul său, partidul comunist din interior nu va depăși niciodată 3% la alegerile legislative. După căderea coloneilor, Grecia trăiește o
Europa comuniştilor by José Gotovitch, Pascal Delwit, Jean-Michel De Waele [Corola-publishinghouse/Science/1433_a_2675]