2,571 matches
-
What is this? Death / Urizen is a clod of clay" (E: 74). Polemică în turbionul căreia sunt atrași Urizen și Los dezvăluie conflictul acut dintre ego și eul creator. În acest sens, cel mai util instrument exegetic este oferit de dialectica lui Geoffrey H. Hartman, care postulează distincția dintre eul exterior și cel interior. Criticul plasează în opoziție eul comun și eul romantic, observând că "eul romantic se manifestă în chip nostalgic atunci când s-au pierdut siguranță și simplitatea" (1978, p.
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
face câteva notații în marginea ideii de eu ficțional: "Întreaga confuzie din teoria literară modernă privitoare la eul ficțional, fie că acesta îl reprezintă pe scriitor în ipostaza de persoana, fie că îl reprezintă doar că persona, poate reflectă o dialectica inerentă în poezie între eul relativ conștient de sine și eul din interiorul eului" (1978, p. 304). În terminologia pe care o propun aici, "eul relativ conștient de sine" desemnează pur și simplu ego-ul, în timp ce "eul din interiorul eului" desemnează
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
al anulării eului. Concret, în Jerusalem, eul, Isus, trebuie să se sacrifice, astfel încât ego-ul, Satan, să dispară. Fiindcă, sugerează Blake, ego-ul, ca întrupare arhetipala a erorii, nu poate exista în sine; el dobândește o vagă extensie ontologica doar în relația dialectica pe care o dezvolta cu eul, ca expresie a autenticității. Dacă adevărul dispare, dispare și eroarea odată cu el. Dacă pe lectorul circumspect l-ar putea miră amestecul dintre planurile creativ și religios, subliniez aici, pentru a îndepărta orice urmă de
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
biunivoca, în sensul că primul nu poate fi pe deplin înțeles în absență ultimului și viceversa 45. Devine evident, în acest punct, că problema opoziției dintre ego și eu implică o altă serie de dihotomii, un alt set de contradicții. Dialectica lui Blake se deschide în direcția psihologiei abisale și, pentru că ea se referă în principal la funcția eului creator, am ales s-o pun în discuție în prima parte a cercetării mele, nu în a treia, acolo unde ar părea
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
Sarcina modificării estetice a conținuturilor vizionare este asumată fie de o forță transcendență indefinita, fie de una definită. După cum am precizat deja, inspirația trebuie înțeleasă în relația să strânsă, chiar interdependenta, cu imaginația. În acord cu propensiunea blakeană pentru fuziune dialectica, se pot descoperi rare instanțe de inspirație pură în opera să, după cum sunt puține exemplele de imaginație genuina. Pe de o parte, viziunile empirice blakeene, ce preceda stadiul creator, se bazează pe o sinteză între inspirație și imaginație, ultima transformând
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
lui Blake, referitoare la starea de conflict permanent care definește orice dezvoltarea relaționala, atât pe plan material, cât și pe plan spiritual. Nu se poate înțelege ierarhia vizionara blakeană și polaritățile interne ale acesteia în absența unei analize prealabile a dialecticii postulate și aplicate consecvent de artistul englez. 3.4. Dialectica lui Blake Este necesar să pun în discuție problemă dialecticii blakeene fiindcă aceasta constituie, simultan, modalitatea de compoziție artistică preferată de Blake și metodă principala prin care artistul configurează și
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
orice dezvoltarea relaționala, atât pe plan material, cât și pe plan spiritual. Nu se poate înțelege ierarhia vizionara blakeană și polaritățile interne ale acesteia în absența unei analize prealabile a dialecticii postulate și aplicate consecvent de artistul englez. 3.4. Dialectica lui Blake Este necesar să pun în discuție problemă dialecticii blakeene fiindcă aceasta constituie, simultan, modalitatea de compoziție artistică preferată de Blake și metodă principala prin care artistul configurează și înțelege realitatea. Christine Gallant opinează că, "dacă luăm în calcul
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
plan spiritual. Nu se poate înțelege ierarhia vizionara blakeană și polaritățile interne ale acesteia în absența unei analize prealabile a dialecticii postulate și aplicate consecvent de artistul englez. 3.4. Dialectica lui Blake Este necesar să pun în discuție problemă dialecticii blakeene fiindcă aceasta constituie, simultan, modalitatea de compoziție artistică preferată de Blake și metodă principala prin care artistul configurează și înțelege realitatea. Christine Gallant opinează că, "dacă luăm în calcul opera ca întreg, este dificil să ne gândim la un
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
teologice este acela că principiul antropic se definește în termeni paradoxali, "că fiind simultan Dumnezeu și creatură" (1979, p. 133), uniune care "ar depăși înțelegerea" (1979, p. 134). După ce am văzut în ce rânduri trebuie căutată originea ideii blakeene de dialectica, vă propun să urmărim, în continuare, cum se ipostaziază această în textele propriu-zise. Am avut deja ocazia să subliniez modalitatea dialectica prin care Blake interpretează lumea imaginației, ca și natura complementară a realităților sale polare. Este, de asemenea, important să
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
care "ar depăși înțelegerea" (1979, p. 134). După ce am văzut în ce rânduri trebuie căutată originea ideii blakeene de dialectica, vă propun să urmărim, în continuare, cum se ipostaziază această în textele propriu-zise. Am avut deja ocazia să subliniez modalitatea dialectica prin care Blake interpretează lumea imaginației, ca și natura complementară a realităților sale polare. Este, de asemenea, important să remarc aici că întreaga concepție blakeană legată de unitatea contrariilor poate fi pusă în relație cu Fizică lui Aristotel, devenind, în
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
de contrarii precum rațiune/intelect, memorie/imaginație, vegetativ/spiritual. Profilul vizionar blakean evidențiază o serie de antinomii conceptuale destul de clare, transferate ulterior la nivelul textelor propriu-zise. Concret, în The Marriage of Heaven and Hell (1790-1793)158, text descris, simultan, ca "dialectica prescurtata" (Spector, 2001b, p. 60) și că "manifest critic" (Spector, 2001a, p. 81), Blake observa că starea de conflict dintre subiect și obiect este inerentă; mai mult, ca aceasta este dezirabila și benefică pentru ambii: "Without Contraries is no progression
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
care noi, ca indivizi, o avem în raport cu legile universului? Un punct de vedere mai coerent este formulat de W.J.T. Mitchell, care consideră că tehnică de realizare estetică pe care o utilizează Blake îl determină pe artist să ajungă la dialectica pornind de la dualism. Opozițiile sunt detectabile chiar la un nivel estetic concret: opera de artă blakeană (un produs "compozit", în expresia lui Hagstrum și a lui Frye) este un amestec subtil de text și de ilustrație. Mitchell vorbește chiar despre
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
de la dualism. Opozițiile sunt detectabile chiar la un nivel estetic concret: opera de artă blakeană (un produs "compozit", în expresia lui Hagstrum și a lui Frye) este un amestec subtil de text și de ilustrație. Mitchell vorbește chiar despre o dialectica vizual-verbală: "Blake dorea să combine formă spațială și cea temporală în cărțile sale anluminate nu pentru a produce o imitație completă a lumii obiective totale, ci pentru a dramatiza interacțiunea dualităților aparente din experiența noastră cu lumea și de a
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
întrupa eforturile depuse de acele dualități în direcția unificării" (1978, p. 33). Concluzia studiului lui Mitchell este că "stilul pictural al lui Blake, întocmai formei sale poetice și formei totale a artei sale compozite, este organizat că o interacțiune dramatică dialectica între elemente contrare" (1978, p. 74). Interpretarea pe care o oferă Abrams dualismului blakean indică formarea unei paradigme apocaliptice, a unui "mod de gândire în care toate procesele, fie ele istorice, logice sau empirice, sunt atribuite unei dinamici generate de
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
XVIII-lea, nefiind, în acest caz, vorba despre un eșec, ci tocmai de impunerea unei diferențe culturale semnificative, a unei devieri de la normă. Nu numai chiliasmul discutat anterior, ci și un alt curent esoteric joacă un rol semnificativ în rotunjirea dialecticii blakeene. În acest sens, Stephen Gurney remarcă: "avem motive întemeiate să-l privim pe Blake drept parte a unei tradiții heterodoxe, dar persistente a misticismului occidental, care s-a menținut constant la periferia creștinismului instituțional" (1993, pp. 26-27). Tradiția respectivă
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
lor, că există un Dumnezeu rău, la fel de puternic precum cel bun, care urzește planul de a cotropi cerul, pentru a-i lua prizonieri pe îngerii cei buni și pentru a-i zăvori apoi în trupuri 166. Pe de altă parte, dialectica lui Blake se poate revendică, în egală măsură, de la credință pauliciana în clivajul dintre bine și rău167. Acești gânditori religioși poartă numele de maniheeni în tradiția autorilor bizantini 168. Potrivit lui Malcolm Barber, persanul Mani, fondatorul legendar al acestei secte, este
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
între eul creator și public, profetism și expresie apocaliptica. Nu am omis, în paralel, o analiză a artei grafice a lui Blake și am continuat cu examinarea paradoxului viziunii implicat de gândirea filosofica a lui Blake, dar și cu analiza dialecticii propuse de aceasta. În final, m-am concentrat asupra celor patru tipuri de viziuni (simple, duble, triple și cvadruple), așa cum transpar acestea din crucială epistola către Butts, datata 22 noiembrie 1802. Last but not least, n-am pierdut din vedere
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
ambițiosul epos The Four Zoas. 38 Pentru mai multe amănunte, cf. Damon, 1988, pp. 246-54. 39 Pentru detalii suplimentare, cf. Frye, 1990, pp. 338-339 et passim. 40 Cf. E: 116-17. 41 Acest lucru poate surveni ca urmare a pasiunii pentru dialectica nutrita de Blake. Pentru mai multe amănunte, cf. partea a treia a cercetării mele. 42 Utilizez termenul de "Doppelgänger", inventat de scriitorul german Jean Paul, ca pe un echivalent perfect al dublului. La origine, conceptul desemnează un soi de "fantomă
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
creație. Uneori, manifestarea să materială este Blake însuși. 144 Pentru o exemplificare elocventa a acestei idei, cf. scrisoarea adresată de Blake lui Flaxman și datata 21 septembrie 1800 (E: 710-711). 145 W.J.T. Mitchell descrie cu acribie ceea ce el numește "dialectica vizual-verbală" a lui Blake (1978, pp. 4-14). Cu toate acestea, Ronald Paulson opinează că antinomia în cauză ar trebui interpretată în termeni de interior/exterior, nu de vizual/verbal: Acordând prioritate timpului, nu spațiului, el preferă urechea ochiului. Aceasta se
Demiurgul din Londra. Introducere în poetica lui William Blake by Cătălin Ghiţă [Corola-publishinghouse/Science/1394_a_2636]
-
este lupta pentru doctrinele cristologice, în special aceea care începe după Calcedon. Autori ca Sever de Antiohia scriu opere teologice de bună calitate, dar numai în măsura în care trebuie să se implice în controverse. Limbajul devine foarte tehnic; retorica și, în special, dialectica cea mai subtilă sînt puse în slujba dezbaterii cristologice. Dintre formele literare, pe lîngă tratatul teologic, adesea polemic, sînt cultivate cele mai potrivite pentru dezvoltarea unor argumentări teologice în contextul unei politici ecleziastice dominat de definirea frontierelor și de căutarea
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
își dorise el, începutul unei noi ere, ci sfîrșitul unei mari epoci ajunse la apus” (G. Ostrogorsky, Storia dell’impero bizantino [1963], trad. it. Einaudi, Torino, 1993 [retip.], pp. 67-68). Și Charles Moeller a văzut în triumful florilegiilor și al dialecticii (care le permitea teologilor să pună de acord textele Sfinților Părinți pe baza unui sistem de definiții necunoscute acestora) trăsăturile care i-au permis să situeze în vremea lui Iustinian „sfîrșitul epocii patristice” și să afirme: „într-un sens ce
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
împărtășit în raport cu o realitate de ordin inferior; în același timp, și unul și altul rămîn neîmpărțibili întrucît își conservă propria identitate, continuînd să fie parte din unul. Structurarea ierarhică a universului pornind de la Dumnezeu elaborată de Pseudo-Dionisie se întemeiază pe dialectica lui Proclus, cu cele trei etape: monê, proodos și epistrophê. în raport cu Tearchia, monê și proodos sînt redefinite ca unitate și diferențiere: „Numim diferențiere (diakrisis) divină purcederile (proodoi) din Tearchie corespunzătoare bunătății sale” (Numele divine 2, 11: 649B). Făcînd toate ființele
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
caracteristic al utopistului este naivitatea; cel al realistului, sterilitatea” (Carr, 1964, p. 12). Rezultă că realismul clasic vede arta politicii internaționale ca echilibrarea practică a cerințelor puterii, pe de o parte, și ale moralității, pe de altă parte, ca o dialectică între putere și moralitate (vezi Kubálková, 1998). Pe scurt, de la început, realismul a fost privit ca un remediu necesar la idealism, dar nu ca un înlocuitor. Pentru realismul clasic, idealismul este necesar ca să configureze acțiunile și interesele, dar realismul va
[Corola-publishinghouse/Science/2126_a_3451]
-
lor epistemologică e următoarea: „Experiența este alpha și omega tuturor cunoștințelor noastre despre realitate”35. La nici unul dintre ei nu este evidentă postularea unor categorii teoretice, legate intern între ele prin deducții, cu un conținut predictibil, în genere. În marea dialectică dintre cunoașterea „empirică” și cea „rațională” de care Einstein vorbea deseori, realiștii tradiționali sunt adepții metodologiei primeia 36. Deoarece nevoia determinării, a predictibilității și a sistematizării logice prin interpretări deductive a fost evitată în mod explicit cel puțin de unul
[Corola-publishinghouse/Science/2126_a_3451]
-
Daneliuc într-o ficțiune cinematografică subversiva, semnificativ intitulată Glissando, a putut constitui, în felul ei, o revanșa. Din păcate, însă, puținii comentatori de astăzi care se referă la calitățile ori, dimpotrivă, limitele acestei pelicule acordă atenție acestui detaliu semnificativ pentru dialectica raportului dintre ficțiunea literară și transfigurarea ei cinematografică: Glissando este, finalmente, (și) o ecranizare a unei nuvele cezarpetresciene. În cel mai bun caz, specialiștii în cinematografia românească îl recomandă drept "ecranizarea unui român de epocă" confuzia nuvelă-roman o regăsim, spre
[Corola-publishinghouse/Science/1489_a_2787]