75,903 matches
-
o acută lipsă de bărbați. În Uniunea Sovietică, numărul femeilor Îl depășea pe cel al bărbaților cu 20 de milioane - dezechilibru corectat abia o generație mai târziu. Economia rurală sovietică depindea acum de femei pentru toate tipurile de muncă: nu lipseau numai bărbații, ci și caii. În unele sate din Iugoslavia nu mai rămăsese nici un bărbat, din pricina acțiunilor germane de represiune, În care au fost Împușcați toți cetățenii de sex masculin de peste 15 ani. Chiar și În Germania, doi din trei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
zicem, cea a lui Pierre Laval. Justiția cehoslovacă postbelică folosea noțiunea vagă și Îngrijorătoare de „crime Împotriva națiunii”, o metodă de pedeapsă colectivă, ideală pentru germanii sudeți. Dar În acei ani procedeele justiției franceze, de exemplu, erau chiar și mai lipsite de temei. Succesul proceselor și al epurărilor antifasciste din zonele europene ce fuseseră ocupate este greu de măsurat. La vremea respectivă, sentințele au fost aspru criticate: cei judecați când războiul era Încă În plină desfășurare sau imediat după eliberare au
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mâna În foc că el nu ar fi Împins fragilele democrații europene Într-un hău fără fund? Chiar dacă Programul de Reconstrucție Europeană nu a făcut decât să ofere un răgaz, el a reprezentat o contribuție crucială, fiindcă exact asta Îi lipsea Europei: timpul. Planul Marshall era un program economic, dar el a prevenit o criză politică. Beneficiile pe termen lung ale Planului Marshall sunt greu de evaluat. Unii au fost dezamăgiți de aparentul eșec al americanilor, care nu i-au convins
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
explica de ce, Într-o scrisoare adresată colegului său laburist Fenner Brockway: „Unii șmembri ai Partidului Laburistț credeau că trebuie să ne concentrăm eforturile pe clădirea unei A Treia Forțe În Europa. Foarte drăguț, fără Îndoială. Dar la vremea aceea ne lipsea o bază materială sau spirituală. Europa - sau ce mai rămăsese din ea - nu era În stare să reziste de una singură Rusiei. O putere mondială nu putea fi oprită decât de altă putere mondială... fără barajul american, rușii puteau mătura
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
activă de 21,5 milioane) erau Înrolați sau fabricau arme. În loc să dimensioneze efortul de război după resursele limitate ale țării, Winston Churchill a riscat totul, Împrumutând de la americani și vânzând posesiuni britanice din străinătate pentru ca banii și echipamentul să nu lipsească. Cum spunea un ministru de Finanțe din timpul războiului, În acești ani „Anglia s-a transformat din cel mai mare creditor În cel mai mare debitor din lume”. Al doilea război mondial a costat Marea Britanie de două ori mai mult
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Nu s-a făcut nici un calcul economic comparativ. Modelul sovietic al anilor ’30, improvizat pentru circumstanțele tipic sovietice (distanțe mari, materii prime abundente și mână de lucru ieftină, inepuizabilă), nu se potrivea deloc unor state mici ca Ungaria sau Cehoslovacia, lipsite de materii prime, dar bogate În muncitori calificați și piețe de desfacere internaționale pentru produse cu valoare adăugată mare. Cazul ceh e frapant. Înainte de al doilea război mondial, Boemia și Moravia (care reprezentau până În 1914 inima industrială a Imperiului Austro-Ungar
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mânată la rândul ei de teamă și suspiciune. Nu era o experiență nouă În regiune. Dar anti-guvernarea comunistă se remarca prin cinism: abuzurile tradiționale erau acum migălos Înveșmântate Într-o retorică a egalității și progresului social, ipocrizie de care se lipsiseră atât oligarhii interbelici, cât și ocupanții naziști. și, Încă o dată, această proastă administrație servea unei puteri străine, ceea ce a făcut Uniunea Sovietică odioasă dincolo de propriile granițe. Sovietizat, Estul european s-a Îndepărtat constant de jumătatea vestică a continentului. În timp ce Europa de Vest
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Republicii Federale nu avea o orientare politică. Opțiunile extremiste de orice fel erau excluse explicit din viața publică, iar tinerii scriitori ca Böll ezitau să se implice În politica de partid (spre deosebire de generația care avea să urmeze). Debușeurile culturale nu lipseau, cu siguranță: până În 1948, penuria de hârtie fusese depășită, rețelele de distribuție reconstituite, peste două sute de publicații literare și politice circulau În Zona Vestică a Germaniei (deși multe aveau să dispară după reforma valutară), iar proaspăta Republică Federală se putea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În raport cu tendințele majore ale vieții intelectuale europene. Melvin Lasky, jurnalist și editor berlinez, scria În 1950 despre situația intelectuală a Germaniei: „Niciodată În istoria modernă, cred, o nație și un popor nu s-au dovedit atât de secătuite, atât de lipsite de inspirație și chiar de talent”. Contrastul cu efervescența culturală anterioară a Germaniei explică În parte dezamăgirea Încercată de mulți observatori interni și internaționali la contemplarea noii republici: Raymond Aron nu era singurul care Își amintea că, În urmă cu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
politice la care Îi obliga Războiul Rece erau familiare măcar Într-o privință: ei Îi cunoșteau de mult pe comuniști și erau destul de vârstnici ca să-și amintească amarele lupte fratricide din anii sumbri dinaintea Frontului Popular. Celor mai tineri le lipsea această consolare. Albert Camus - care În anii ’30 făcuse parte pentru scurt timp din Partidul Comunist Algerian - credea cu tărie la sfârșitul războiului, ca mulți dintre contemporanii săi, Într-o coaliție rezistențialistă a comuniștilor, socialiștilor și reformatorilor radicali de orice
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
biologice În Coreea - au găsit un public receptiv. În probleme culturale, comuniștii nu aveau nevoie să ia inițiativa. Teama de dominația americană și de pierderea autonomiei și inițiativei naționale a adus În tabăra progresistă oameni de toate orientările politice - sau lipsiți de orientare. În comparație cu țările sărăcite și dependente din Vest, America părea carnivoră din punct de vedere economic și obscurantistă În materie de cultură: o combinație letală. În octombrie 1949 - al doilea an de ajutor Marshall și momentul finalizării proiectelor NATO
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
umeri falși, mâneci bufante și o avalanșă de funde și falduri) a fost adoptat, după posibilități, de femei de toate vârstele: aspectul exterior era Încă determinat de clasă și venit, mai degrabă decât de etate. Desigur, tensiunile dintre generații nu lipseau. În timpul războiului, tinerii parizieni și londonezi arborau, spre oroarea celor mai În vârstă, costume zazou de inspirație americană (pantaloni bufanți și haină până la genunchi, cu umeri supradimensionați), iar entuziasmul boemilor și intelectualilor, la sfârșitul anilor ’40, pentru scurta din nolton
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În Berlinul de Est, traversau zona sovietică de ocupație spre zonele vestice, apoi treceau prin coridorul rutier și de cale ferată care lega Berlinul de Vest de restul RFG. Ajunși acolo, aveau automat dreptul la cetățenia vest-germană. Călătoria nu era lipsită de riscuri, iar refugiații puteau avea doar bagaje de mână - ceea ce nu i-a oprit pe est-germanii mai tineri. Din primăvara anului 1949 până În august 1961, Între 2,8 și 3 milioane de est-germani au trecut În Vest prin Berlin
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
la care spusese „Non!” candidaturii Marii Britanii la CEE), el „simpatiza” cu aspirațiile vest-germane spre un statut nuclear. În săptămâna ce a urmat avea să transforme „simpatia” Într-un Tratat de Prietenie Franco-Germană. Dar, cu toate surlele și trâmbițele, tratatul era lipsit de substanță. Schimbarea de orientare a lui Adenauer a fost dezaprobată de mulți dintre colegii săi de partid; În cursul aceluiași an, ei au conspirat pentru a-l Îndepărta de la putere și a-și reafirma loialitatea față de NATO. Cât despre
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
niciodată. De Gaulle avea motive solide să nutrească sentimente ambivalente față de Washington, unde Franklin Roosevelt nu-l luase niciodată În serios. Statele Unite menținuseră cu regimul de la Vichy relații mult mai bune decât ar fi fost decent sau prudent. Franța a lipsit de la negocierile aliate din timpul războiului, și chiar dacă acest lucru i-a permis ulterior lui de Gaulle să se lepede cu cinism de orice responsabilitate pentru Înțelegerile de la Yalta (cu care, de altfel, În sinea lui era de acord), amintirea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
fie un satelit al Statelor Unite, foarte bine - Însă nu putea fi și „europeană” În același timp. În paralel, de Gaulle s-a orientat, după cum am văzut, către Bonn și a semnat Tratatul cu Republica Federală - plin de Încărcătură simbolică, dar lipsit de obiect. Ideea că Franța putea compensa vulnerabilitatea la presiunile anglo-americane printr-o aliniere cu vechiul său inamic de peste Rin nu era câtuși de puțin nouă. În iunie 1926, diplomatul francez Jacques Seydoux Îi informa pe superiorii săi politici, Într-
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
prin planificare, reglementare, strategii de creștere economică și felurite subsidii. Însă promovarea exporturilor, direcționarea resurselor dinspre vechile industrii spre cele noi, Încurajarea sectoarelor privilegiate precum agricultura sau transportul - toate acestea necesitau cooperare transfrontalieră. Nici una dintre economiile vest-europene nu se putea lipsi de celelalte. Această tendință spre coordonarea reciproc avantajoasă a fost așadar determinată de interesul național, și nu de obiectivele Autorității Cărbunelui și Oțelului a lui Schuman, care nu a avut greutate În elaborarea politicii economice În acei ani. Aceeași preocupare
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
filme minore În care jucau regine ale frumuseții și starlete efemere - le maggiorate fisiche (cele „avantajate din punct de vedere fizic”). Până la urmă, chiar și industria italiană de film și publicul italian de cinema și-au pierdut entuziasmul. Producătorii europeni, lipsiți de resursele Hollywoodului, nu puteau spera să concureze ca ritm sau standarde tehnice cu filmele americane, așa Încât s-au limitat tot mai mult la producții ce reflectau „viața obișnuită”, fie că era vorba de „noul val”, „drama de bucătărie” sau
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și mai mult - mult mai mult - pe muzică. Asocierea dintre „adolescent” și „muzica pop”, care a devenit automată la Începutul anilor ’60, avea o bază atât comercială, cât și culturală. În Europa, ca și În America, dacă familia se putea lipsi de contribuția materială a copilului, primul lucru pe care-l făcea adolescentul eliberat era să-și cumpere un gramofon. Discul a fost inventat În 1948. Primul disc la 45 de turații pe minut, cu câte un cântec pe fiecare parte
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Tableau des États-Unis relua toate resentimentele și câteva dintre antisemitismele polemicilor interbelice -, Îi aprobau pe radicalii culturali, cum ar fi Jean-Paul Sartre (sau britanicul Harold Pinter În ultimele decenii): America era tărâmul puritanilor isterici, sclavi ai tehnologiei, standardizării și conformismului, lipsiți de originalitatea gândirii. Asemenea pericole culturale aveau de-a face mai mult cu ritmul schimbării În Europa decât cu provocarea sau amenințarea reprezentată de America. Așa cum adolescenții europeni identificau viitorul cu o Americă pe care nu prea o cunoșteau, la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și Il Deserto rosso (Deșertul roșu, 1964), toate cu Monica Vitti, realismul sever și personajele amare, cinice, raționale anticipează universul pustiu și detașat al artei de la sfârșitul anilor ’60, perfect ilustrat de același Antonioni În Blow-Up (1966). Filmului italian Îi lipsea intelectualismul seducător al filmului francez (sau suedez), dar ce aveau toate În comun - și din abundență - era stilul. Acest stil - un amestec În proporții variabile de siguranță artistică, ambiție intelectuală și spirit cultivat - era factorul care singulariza scena europeană, mai
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
fost construite În mijlocul orașului. Cât despre comune și orașele mici, forțate să absoarbă zeci de mii de foști țărani deveniți mineri sau siderurgiști, ele nu aveau nimic de păstrat, așa Încât s-au metamorfozat peste noapte În cazărmi industriale cărora le lipsea până și farmecul ruinelor. țăranii din colective au fost Înghesuiți În orașe agricole, inventate În anii ’50 de Nikita Hrușciov și perfecționate ulterior de Nicolae Ceaușescu. Noile clădiri, atâtea câte erau - școala tehnică, sediul partidului, casa de cultură -, erau modelate
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
să sufere metamorfoze spectaculoase”. Rezultatul a fost nu doar Turnul Montparnasse (și vlăstarul său firesc, hidosul complex arhitectural La Défense), ci și o puzderie de noi orășele: grupuri de blocuri Înghesuite (denumite, tipic, grands ensembles), plasate la periferia Parisului și lipsite de oportunități de angajare sau servicii locale. Primul și cel mai cunoscut, Sarcelles, la nord de Paris, a crescut ca număr de locuitori de la 8.000 În 1954 la 35.000 după numai șapte ani. Dezrădăcinat din punct de vedere
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
facultăți. În secolul al XIX-lea s-au extins Întrucâtva universitățile tradiționale și au apărut instituții noi ale Învățământului terțiar, Îndeosebi cu caracter tehnic. Dar În Europa anilor ’50, Învățământul superior era rezervat unei minorități infime: familiile care se puteau lipsi de aportul salarial al copiilor, ținându-i În școală până la 18 ani și plătindu-le taxele liceale și apoi universitare. Existau, desigur, burse pentru copiii săraci și din clasa de mijloc. Dar cu excepția admirabilelor instituții școlare egalitariste și meritocratice din
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
se schimbe la un moment dat, dar nu era clar cum s-a Întâmplat acest lucru sau de ce s-au implicat anumiți actori sociali individuali. Ca interpretare a experienței umane, o teorie redusă la un ansamblu de structuri din care lipsea alegerea umană era handicapată de propriile premise. Subversiv din punct de vedere intelectual, structuralismul era pasiv din punct de vedere politic. Impulsul juvenil al anilor ’60 nu era să Înțeleagă lumea; cum spunea Marx În Teza a XI-a despre
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]