2,262 matches
-
văzut dintr-o perspectivă mai largă, a fost o bătălie decisivă și o afirmare a puterii franceze. Așa cum subliniază Carlo Dionisotti, daca victoria extraordinară a francezilor la Marignano ar fi avut loc, îndemnul lui Machiavelli de a elibera Italia de barbari ar fi părut ridicol 49. O lectură mai exactă a pasajului cu privire la "figliuoli" lui Francesco Sforza evita aceste întrebări și poate chiar explică de ce Chabod și-a retractat sugestia pe care Black și-a însușit-o. Dacă citim "figliuoli" cu
by WILLIAM J. CONNELL [Corola-publishinghouse/Science/989_a_2497]
-
pp. 223-244; „L’atteggiamento din sant’Agostino verso la coercizione religiosa”, ibidem, pp. 245-263. 11. Orașul pămîntesc și Ierusalimul ceresc între timp, alte probleme se iveau, pentru că situația socială, economică și politică se agrava de la o zi la alta. Invaziile barbarilor în Imperiul Roman erau continue, și ultima, cea din 410, fusese cea mai înspăimîntătoare, chiar dacă, pe plan politic, cea precedentă, din 408, nu fusese mai puțin gravă, fiindcă desprinsese din imperiu Spania, Gallia și Britannia. în 410, goții lui Alaric
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
chiar dacă, pe plan politic, cea precedentă, din 408, nu fusese mai puțin gravă, fiindcă desprinsese din imperiu Spania, Gallia și Britannia. în 410, goții lui Alaric jefuiseră Roma, devastaseră Italia pînă la strîmtoarea Messina și urcaseră apoi spre Provence. Invazia barbarilor îi constrînsese pe mulți romani, dintre care unii de familie nobilă, să se refugieze în Africa, unde aduceau informații despre devastările și violențele la care asistaseră. Reacția păgînilor, atenuată de multă vreme, dar încă vie, mai ales în cercurile intelectuale
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
acuzații erau lansate de păgîni, e posibil ca ele să fi făcut să se nască îndoieli și printre creștini, obișnuiți cu ideea opusă, de origine constantiniană și răspîndită de Lactanțiu, conform căreia instaurarea creștinismului ar fi garantat Romei protecția în fața barbarilor. Știrea distrugerii Romei, care în scrierile din epoca imperială era considerată un oraș etern, convingîndu-i, într-o oarecare măsură, și pe unii intelectuali creștini, ca Ieronim, tulburase sufletele tuturor: și Augustin, în epistolele din acei ani, îndeamnă la întoarcerea privirii
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
era considerată un oraș etern, convingîndu-i, într-o oarecare măsură, și pe unii intelectuali creștini, ca Ieronim, tulburase sufletele tuturor: și Augustin, în epistolele din acei ani, îndeamnă la întoarcerea privirii către patria cerească, și nu către cea pămîntească; violențelor barbarilor, care tulburau sufletele, el le contrapunea violențele donatiștilor; jefuirea Romei demonstra efemeritatea bunurilor din această lume: sînt motivele prezente în omilia Despre distrugerea Romei (De excidio urbis Romae). Mai puțin înflăcărate și mai științifice sînt discuțiile purtate de Augustin în
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
de mai mare actualitate, cum ar fi ideea că Imperiul Roman s-ar fi întins prin voința providențială a lui Dumnezeu, ori că religia creștină ar avea o funcție benefică pentru realitatea politică romană, pentru că poate să-i civilizeze pe barbari (fapt pe care creștinii din Italia, de exemplu Ambrozie și Ieronim, îl acceptau cu multă prudență), precum și o evaluare pozitivă a romanității devenite creștine (obiectul discuției sînt împărații Constantin și Theodosius). Din acest motiv, unii cercetători au presupus că în
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
Nu va fi înțelept cel ce va socoti un lucru de seamă prăvălirea lemnelor și a pietrelor și moartea celor muritori»”. Acestea erau cuvintele lui Plotin, care vedea, la fel ca Augustin, cum lumea lui se sfîrșea, răvășită de invaziile barbarilor. Dar, după cum amintește tot Possidius, Augustin avusese grijă ca toate cărțile Bisericii din Hippona și ale bisericilor aflate în subordinea sa să nu fie distruse de incendiile provocate de barbari: un semn, observă Marrou, al continuității tradiției culturii creștine, în
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
ca Augustin, cum lumea lui se sfîrșea, răvășită de invaziile barbarilor. Dar, după cum amintește tot Possidius, Augustin avusese grijă ca toate cărțile Bisericii din Hippona și ale bisericilor aflate în subordinea sa să nu fie distruse de incendiile provocate de barbari: un semn, observă Marrou, al continuității tradiției culturii creștine, în care Augustin crezuse întreaga sa viață. 16. Activitatea de scriitor a lui Augustin în paginile precedente, accentul a fost pus aproape exclusiv (chiar dacă, din necesități de spațiu, în mod succint
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
Römer); 292, 1974 (Spania și Portugalia: J. Divjak); 306, 1976 și 350, 1979 (Republica Federală Germană și Berlinul de Vest: R. Kurz); 601, 1993 (Austria: D. Weber). CAPITOLUL XIV EPOCA INVAZIILOR BARBARE îN OCCIDENT în secolul al V-lea, problema barbarilor devine mult mai gravă decît lăsase să se întrevadă epoca lui Theodosius, încheiată în 395; dar tocmai marile invazii care au început în 406-408 și s-au succedat fără încetare de-a lungul întregului secol au caracterizat viața lumii mediteraneene
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
a lungul întregului secol au caracterizat viața lumii mediteraneene, și în special a Occidentului de limbă latină. Realitatea barbară, sosită o dată cu marile invazii din primii ani ai secolului al V-lea, nu mai era, firește, o noutate; se vorbea despre barbari încă de pe vremea lui Tacit. La început, problema avusese mai ales un caracter ofensiv, cel puțin pînă în epoca lui Traian, însă a căpătat un caracter defensiv în secolul al II-lea, în plină înflorire a imperiului. Invazii ale barbarilor
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
barbari încă de pe vremea lui Tacit. La început, problema avusese mai ales un caracter ofensiv, cel puțin pînă în epoca lui Traian, însă a căpătat un caracter defensiv în secolul al II-lea, în plină înflorire a imperiului. Invazii ale barbarilor au avut loc la puțină vreme după cuceririle lui Traian, sub Antoninus Pius; sub Marc Aureliu, aceștia au ajuns pînă în Italia septentrională și trebuie să fi produs o serioasă îngrijorare în lumea romană, care de trei secole nu se
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
imperiului. Timp de circa un secol, o pace relativă a domnit de-a lungul Rinului și al Dunării, pînă cînd, în 378, înfrîngerea suferită de romani la Adrianopole, în Moesia, a pus din nou în evidență, pe neașteptate, gravitatea problemei barbarilor. într-adevăr, goții, învingători, nu numai că masacraseră armata romană, omorîndu-l - lucru nemaiauzit - chiar pe împăratul Valens, ci organizaseră, stimulați de victoria obținută, nenumărate incursiuni devastatoare în anii următori; se liniștiseră datorită intervenției, în esență diplomatică și mai puțin militară
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
și să-i accepte în interiorul imperiului, plătindu-le un tribut și formînd cu oamenii lor un corp de miliții imperiale (lucru care se mai întîmplase în momentele cele mai rele din secolul al III-lea). începînd cam din anul 380, barbarii nu mai puteau fi considerați pur și simplu niște invadatori, pentru că se stabiliseră deja în interiorul granițelor imperiului: tocmai de aceea reprezentau o problemă, atît concretă, cît și teoretică. Din această din urmă perspectivă, barbarii dăduseră naștere unei dezbateri între intelectualii
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
-lea). începînd cam din anul 380, barbarii nu mai puteau fi considerați pur și simplu niște invadatori, pentru că se stabiliseră deja în interiorul granițelor imperiului: tocmai de aceea reprezentau o problemă, atît concretă, cît și teoretică. Din această din urmă perspectivă, barbarii dăduseră naștere unei dezbateri între intelectualii păgîni: unii propuneau o politică de netă intransigență și de ostilitate față de ei (o atitudine veleitară și greu de pus în practică), iar alții voiau să găsească mijloacele pentru a se folosi de forțele
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
neașteptate, în ciuda tuturor dificultăților pe care le presupunea o asemenea soluție. Tradiționalist a fost, de exemplu, Libanius, faimosul literat păgîn din secolul al IV-lea, și ostili față de „barbarie” au fost creștinii Ambrozie, Ieronim și Synesius, care au văzut în barbari numai manifestarea violenței, a devastării și a lipsei de civilizație. Rufin a scris Istoria Bisericii ca să se consoleze cu amintirea trecutului glorios și pentru a uita nenorocirile provocate de devastările din prezent ale barbarilor. Pentru Biserică (sau, mai bine zis
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
și Synesius, care au văzut în barbari numai manifestarea violenței, a devastării și a lipsei de civilizație. Rufin a scris Istoria Bisericii ca să se consoleze cu amintirea trecutului glorios și pentru a uita nenorocirile provocate de devastările din prezent ale barbarilor. Pentru Biserică (sau, mai bine zis, pentru diversele Biserici creștine care, în această privință, nu s-au comportat ca și cum ar fi fost legate între ele) a apărut o problemă similară: aceea de a stabili relații cu barbarii păgîni, însă, nefiind
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
stabili relații cu barbarii păgîni, însă, nefiind încă formată mentalitatea misionară ce va deveni foarte clară abia la două secole după ilustrul pontif Grigorie cel Mare, constituind apoi un element esențial al creștinismului din Evul Mediu timpuriu, răspunsul dat problemei barbarilor a fost, în secolul al V-lea, contradictoriu și confuz. Nu se poate spune că n-a existat: se știe, din unele mărturii, că unii creștini, luați ca sclavi de barbari, i-au convertit pe stăpînii lor; sau, invers, creștinii
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
al creștinismului din Evul Mediu timpuriu, răspunsul dat problemei barbarilor a fost, în secolul al V-lea, contradictoriu și confuz. Nu se poate spune că n-a existat: se știe, din unele mărturii, că unii creștini, luați ca sclavi de barbari, i-au convertit pe stăpînii lor; sau, invers, creștinii din imperiu îi convertesc la adevărata religie pe barbarii care sînt sclavii lor. Sporadic, răspîndirea creștinismului se realizează prin trimiterea în țările barbare a unor „misionari” care îi însoțesc pe cei
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
și confuz. Nu se poate spune că n-a existat: se știe, din unele mărturii, că unii creștini, luați ca sclavi de barbari, i-au convertit pe stăpînii lor; sau, invers, creștinii din imperiu îi convertesc la adevărata religie pe barbarii care sînt sclavii lor. Sporadic, răspîndirea creștinismului se realizează prin trimiterea în țările barbare a unor „misionari” care îi însoțesc pe cei ce fac comerț în țările din Nord. Paulinus din Milano, biograful lui Ambrozie, povestește (Vita Ambrosii, 36) cum
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
în Cristos și a trimis pe cineva la acel mare om ca să ceară instrucțiuni scrise despre credința creștină. Tot în epoca lui Ambrozie, poetul Paulinus de Nola îl felicită pe Niceta, episcopul de Remesiana, pentru că dusese cuvîntul lui Cristos în mijlocul barbarilor din Moesia sau (ceea ce era cam același lucru) în mijlocul tîlharilor care bîntuiau prin acea regiune (cf. Cîntul 17, 245 și urm.). Nu avem însă informații despre inițiative autonome ale lui Ambrozie sau ale altora care să aibă drept scop declarat
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
creștinarea germanilor. Este vestită „misiunea” episcopului Wulfila printre ei; însă Eusebiu de Nicomedia îl trimisese pe Wulfila în 341 pentru că era nu episcopul tuturor goților în general, ci al creștinilor care trăiau în regiunile unde locuiau goții, probabil prizonieri ai barbarilor sau descendenți ai celor ce fuseseră făcuți prizonieri în anii precedenți. însă, în secolul al V-lea, situația politică s-a schimbat din cauza contactului zilnic cu barbarii invadatori, care se comportau în continuare ca stăpîni, dacă nu de-a dreptul
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
stăpîni, dacă nu de-a dreptul ca asupritori, ca în Africa vandalică, și a făcut ca atitudinea ostilă să devină anacronică, pentru că imperiul nu mai era cel din vremea lui Traian, de aceea s-au oferit diverse soluții pentru problema barbarilor. Uneori era necesar să fie asigurată doar supraviețuirea, așa încît, în Africa, s-a vorbit din nou de „persecuție”. în ce stadiu de creștinare erau barbarii în epoca în care invadau interiorul imperiului e o problemă dificilă și foarte discutată
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
cel din vremea lui Traian, de aceea s-au oferit diverse soluții pentru problema barbarilor. Uneori era necesar să fie asigurată doar supraviețuirea, așa încît, în Africa, s-a vorbit din nou de „persecuție”. în ce stadiu de creștinare erau barbarii în epoca în care invadau interiorul imperiului e o problemă dificilă și foarte discutată; știm ceva mai mult despre goți, care se stabiliseră în Moesia și erau cei mai romanizați dintre germani. în acest nou context social și politic, creștinismul
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
pe acelea care nu ne-au parvenit, ci sînt cunoscute doar indirect, și îl trimitem pe cititor să consulte repertoriile adecvate. Bibliografie. P. Courcelle, Histoire littéraire des grandes invasions germaniques, Et. Augustiniennes, Paris, 1964; E.A. Thompson, „Il cristianesimo e i barbari del Nord”, în, Il conflitto tra paganesimo e cristianesimo nel secolo IV, cit., pp. 65-88. I. DISCIPOLII LUI AUGUSTIN Am reunit sub acest titlu generic toți scriitorii care, pornind de la învățătura lui Augustin, cum au făcut Quodvultdeus și Orosius, sau
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
Tit Liviu. Originar probabil din Bracara, Gallaecia, în Portugalia de azi, iar după alții din Bretania, prezbiterul Orosius (prenumele Paulus nu e deloc sigur) s-a dus în Africa la vîrsta de treizeci de ani, poate pentru a evita violențele barbarilor, poate pentru a-l cunoaște personal pe Augustin, căruia i-a trimis în 414, așa cum am văzut mai sus (p. 000), un Memoriu despre greșeala priscilienilor și a origeniștilor (Commonitorium de errore Priscillianistarum et Origenistarum), iar episcopul de Hippona i-
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]