7,215 matches
-
mimesis-ul însuși va fi înțeles prea puțin în sensul unei reprezentări fidele a unui real preexistent, cât în cel mai permisiv și mai flexibil - în consonanță cu eterogenitatea și complexitatea lumii contemporane - de exploatare conștientă și deliberată a resurselor unui „imaginar mimetic”245, care presupune nu de puține ori schimbul de roluri (între Cititor și Autor, de pildă), travestiul, deghizarea textuală, simularea. Și toate aceasta - trebuie să precizăm - nu ca modalități de exhibare a unei autoreferențialități principiale a limbajului și a
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
unor scriitori ca Marin Sorescu, Mircea Ivănescu sau Mircea Cărtărescu (pentru a-i aminti doar pe cei mai importanți) - acelor indicii care demonstrează că „ficționalitatea” nu are doar o funcție de „evaziune”, ci și una implicit subversivă. În legătură cu această funcție a „imaginarului mimetic” (adeseori trecută cu vederea), Matei Călinescu făcea o remarcă extrem de pertinentă: Ludicul și ficționalitatea nu sunt lipsite de riscuri direct proporționale cu suspiciunile grave pe care le pot provoca. Datorită ambiguității lor inevitabile, precarității actelor imitative, confuziilor premeditate sau
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
acela primejdios al unei capcane iluzioniste, la acela, salutar, al unei terapii paradoxale prin minciună”342, nu ne rămâne decât să urmărim, din aproape în aproape, cum se realizează transferul subtil sau, după expresia lui Roland Barthes, „substituirea perversă a imaginarului dorinței cu imaginarul adevărului”. Poeții și prozatorii generației ’80 încearcă să contrazică, și în bună măsură chiar reușesc, prejudecata adânc înrădăcinată, conform căreia informațiile cele mai puțin utilizabile despre un autor sunt acelea pe care el însuși le oferă. Textele
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
unei capcane iluzioniste, la acela, salutar, al unei terapii paradoxale prin minciună”342, nu ne rămâne decât să urmărim, din aproape în aproape, cum se realizează transferul subtil sau, după expresia lui Roland Barthes, „substituirea perversă a imaginarului dorinței cu imaginarul adevărului”. Poeții și prozatorii generației ’80 încearcă să contrazică, și în bună măsură chiar reușesc, prejudecata adânc înrădăcinată, conform căreia informațiile cele mai puțin utilizabile despre un autor sunt acelea pe care el însuși le oferă. Textele lor teoretice, la fel de
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
crea un limbaj al persoanei, un limbaj ce recuperează intimitatea și respectul de sine al individului, un limbaj care să poată denumi nu atât originile, cât proximitatea, care să exploreze ficțiunile și utopiile omului particular, adevăratul efort de a controla imaginarul patetic și dizolvant pentru individualitate prin practicile ironiei și autoironiei, l-au făcut însă Mircea Ivănescu, Leonid Dimov, Virgil Mazilescu sau Emil Brumaru 371. Oricare ar fi miza, rămâne însă de natura evidenței faptul că, atât în cazul fenomenului postmodern
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
Brumaru 371. Oricare ar fi miza, rămâne însă de natura evidenței faptul că, atât în cazul fenomenului postmodern din occident, cât și în cel al literaturilor apărute sub presiunea regimurilor comuniste din sud-estul Europei, exploatarea conștientă și deliberată a resurselor „imaginarului mimetic”372 se constituie nu de puține ori ca un tip particular de reacție autodefensivă la stimulii unei realități schizoide. Strategia aceasta valorifică, în parte, virtuțile terapeutice ale ficțiunii (funcțiile sale compensatorii și evazioniste în fața unui real prea puțin satisfăcător
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
care ar putea exista obiectiv și aprioric cunoașterii ei de către noi. Însă esențial rămâne faptul că toată abundența aceasta de mundan, ostentația aceasta a concretului, ascunde o reevaluare subterană a raportului dintre literatură și lume și, implicit, a aceluia dintre imaginar și real. Contururile se destramă, iar „oglinda purtată de-a lungul unei oglinzi” nu este în fapt deloc obedientă față de real, ci mai curând sfidează imaginea lumii, oglindind deja oglinditul: venea seara, orașul se anima, venea noaptea, străzile sfârâiau ca
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
de (re)reglare a simțurilor 407. Până și în pasajele în care interesul este acaparat în mod evident de universul obiectelor mărunte, iar discursul capătă aspectul celei mai „transparente” proze, ceea ce frapează este o anumită opulență barocă, proprie numai virtuozilor imaginarului, din speța lui Leonid Dimov, de pildă: Cotrobăi prin șifonier, ii și lamé-uri și fuste-nflorate și veste matlasate de mătase și cordoane și poleieli de discotecă și cămăși de pânză topită și gulere fanteziste și patru perechi de blugi
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
acest punct în legătură cu poezia lui Mircea Cărtărescu, putem deduce fără dificultate că esențiale se dovedesc - în ciuda opțiunii teoretice răspicat afirmate pentru o poezie cu „priză la real” - încălcările de granițe ce sfârșesc prin a neutraliza chiar opoziția între real și imaginar. Putem să ne întrebăm, citind aceste texte, dacă nu cumva „există într-adevăr un grad de percepere pentru care realul și imaginarul sunt un tot: o stare de observare clarvăzătoare, accesibilă, sau poate accesibilă poetului sau mai curând poetului celui
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
poezie cu „priză la real” - încălcările de granițe ce sfârșesc prin a neutraliza chiar opoziția între real și imaginar. Putem să ne întrebăm, citind aceste texte, dacă nu cumva „există într-adevăr un grad de percepere pentru care realul și imaginarul sunt un tot: o stare de observare clarvăzătoare, accesibilă, sau poate accesibilă poetului sau mai curând poetului celui mai subtil”412. Către această încheiere ne conduce și următoarea mărturisire extrasă dintr-un fragment de (cvasi)utopie cărtăresciană. Din perspectiva ei
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
un mod cât se poate de tranșant, de către Lorenzo Renzi: „orice poveste adevărată e valabilă numai întrucât pare fictivă”417. Semnificativă mi s-a părut apoi, din perspectiva unei teorii a metatranzitivității, reinterpretarea venerabilului concept de mimesis în sensul de imaginar mimetic, așa cum procedează Kendall Walton. Autorul studiului Mimesis as Make-Believe se ocupă nu numai de implicațiile capacității noastre de a pătrunde în felurite lumi ficționale, unde suntem atrași să jucăm jocuri ale închipuirii, ci și de consecințele deplasării frontierelor dintre
[Corola-publishinghouse/Science/2135_a_3460]
-
uneia sau mai multor identități colective” și deci „conștiința de a aparține unuia sau mai multor grupuri de referință” cu care individul a ajuns să aibă În comun un anumit număr de trăsături identitare (valori, modele comportamentale și interpretative, simboluri, imaginar colectiv, cunoștințe Împărtășite În cadrul grupului etc.). Însă locuțiunea sentiment de apartenență, precum și conceptul de identitate colectivă pe care Îl implică merită să fie studiate mai Îndeaproape. Procesul de identificare și construirea sentimentului de „sine” Un astfel de sentiment se construiește
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
savoarea Diferitului”. Segalen va proslăvi astfel diferențele, singurele care pot spori senzația de viață și care permit, prin interculturalitate, cunoașterea de sine. Cunoaștere care, din punctul lui de vedere, oferă artistului posibilitatea de a se confrunta cu Realul și cu Imaginarul pentru a accede la frumusețe. Textul Cărămizi și țigle, jurnal literar al unei călătorii În China, constituie o aplicare a acestei confruntări, În care autorul pune În practică ceea ce el numește „Exotism esențial”; sentimentele Încercate sunt descrise În lucrări extrem de
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
distinctive” formându-se În cursul unei istorii comune „pe care memoria colectivă a grupului nu a Încetat s-o transmită În mod selectiv și să o interpreteze, făcând din anumite evenimente și din anumite personaje legendare, printr-un efort al imaginarului social, simbolurile semnificative ale identității etnice” (Lapierre, 1995, p. 13). Îi vom urma așadar pe Poutignat și Streiff-Fenart atunci când insistă, În propunerea lor de a circumscrie domeniul de cercetare, asupra originii presupus comune. A studia etnicitatea ar Însemna În acest
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
În ce mod, la homo sapiens. Ceea ce a urmat În istoria umanității arată că, din nefericire, acest transfer nu s-a produs sau s-a efectuat prost. Fără nici o legătură biologică cu hibrizii, monștrii sunt adesea confundați cu ei În imaginar, În folclor, În reprezentările artistice și literare. Confuziile Între cele două categorii au fost favorizate de semnificația lor comună la nivel simbolic și de faptul că mai multe tipuri de monstruozități constau, cel puțin la nivel exterior, În aparențe de
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
a fi diferit ă, ci și, conform spuselor lui Pierre Bourdieu, posibilitatea de a fi recunoscut de celălalt ca „legitim diferit”, ceea ce presupune „posibilitatea reală, garantată juridic și politic, de a afirma oficial diferența” (Bourdieu, 1980, p. 71). Realitate și imaginar. Construcția identitară se situează la intersecția dintre două axe: cea a realului și cea a imaginarului (Pirotte, 2001, pp. 24-25). Fiecare individ și fiecare grup se Înscriu Într-un real obiectivabil/tangibil: mediul fizic, instituțional și cultural. Însă structurarea și
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
de celălalt ca „legitim diferit”, ceea ce presupune „posibilitatea reală, garantată juridic și politic, de a afirma oficial diferența” (Bourdieu, 1980, p. 71). Realitate și imaginar. Construcția identitară se situează la intersecția dintre două axe: cea a realului și cea a imaginarului (Pirotte, 2001, pp. 24-25). Fiecare individ și fiecare grup se Înscriu Într-un real obiectivabil/tangibil: mediul fizic, instituțional și cultural. Însă structurarea și ordonarea acestui real complex dau naștere unor reprezentări mentale care, fără să fie complet rupte de
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
Într-un real obiectivabil/tangibil: mediul fizic, instituțional și cultural. Însă structurarea și ordonarea acestui real complex dau naștere unor reprezentări mentale care, fără să fie complet rupte de realitate, o reconstruiesc. Identitatea se bazează, În bună parte, pe un imaginar colectiv: ea este „un fel de focar virtual care constituie un indispensabil punct de referință pentru explicarea anumitor lucruri, dar care nu are niciodată existență reală” (Lévy-Strauss, 1976, p. 332). Reprezentările mentale se actualizează În tipologii care sunt tot atâtea
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
În tradiția marxistă) sau a culturalului (legitimitatea sistemului de valori și resorbirea tensiunilor, În sociologia lui Parsons). Analizele contemporane se bazează pe una sau alta dintre aceste problematici, accentul putând să cadă pe „aparatele ideologice de stat” (Louis Althusser), pe „imaginarul societal” (Cornelius Castoriadis), pe „stigmatizare” sau „etichetare” (lucrările lui Michel Foucault sau Erving Goffman asupra „lumilor Închise”: spitale, aziluri, Închisori). Aportul juriștilor (Maurice Hauriou, Hans Kelsen) și al economiștilor (Școala Public Choice, curentul „convenționalist”) merită și el atenție: marcate de
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
fost de natură să sporescă pesimismul mediilor antirasiste, care nu puteau să-și mai pună speranțele decât Într-o Revoluție, modalitate de a rupe complet cu trecutul și, În același timp, mijloc de izbăvire. Speranța utopică intra În rezonanță cu imaginarul unei epoci marcate de tiermondismul revoluționar și mesianic, În care figura Proletariatului tindea să fie Înlocuită de cea a „minorităților” oprimate, Întruchipate În special de grupuri numite rasiale sau etnice, care au fost Între timp Înlocuite, În țările bogate (sau
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
Sears, În primul rând) ca produs al unei Îmbinări, al unei Încrucișări sau al unei fuziuni Între prejudecăți sau stereotipuri rasiste „clasice”, pe de o parte, și, pe de altă parte, valorile individualiste, care constituie cele mai Înalte valori În imaginarul nord-american. În 1981, Sears și Kinder pornesc de laconstatarea că „America albă a devenit, cel puțin În principiu, egalitară din punct de vedere rasial” (Kinder și Sears, 1981, p. 416). Însă recunosc totodată că rezistența la schimbarea rasială persistă. Pe
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
protorasism” european ansamblul doctrinelor „sângelui pur” și al practicilor de păstrare a acestei purități mitice. Aceasta este teza centrală a teoriei modernitare extinse, elaborată În raport cu cele trei principale configurații istorice În care se constituie mitul „sângelui pur” amenințat de „Întinare”. Imaginarul „sângelui” și al „rasei” (ca „stirpe”, și nu ca „tip” sau subspecie) se articulează În trei contexte diferite, caracteristice toate protorasismului occidental, unde Întâlnim obsesia amestecurilor și teama de Întinarea transmisibilă: 1) mitul „purității sângelui” (limpieza de sangre) În Spania
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
sângele „josnic și abject” al plebei (această teoretizare a dualității naționale constituie, În plus, un mod de legitimare a dominației exercitate de nobilime, În virtutea dreptului obținut prin cucerire); 3) apariția, În secolele al XVII-lea și al XVIII-lea, a imaginarului mixofob În Antile și În cele două Americi, focalizat pe metisajul dintre albi și negri, adică dintre stăpânii europeni și sclavii lor africani, pe baza presupunerii că „puțin sânge negru” ajunge pentru ca rasa-stirpe să fie iremediabil „Întinată” (Bonniol, 1992). Acest
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
politică ă pe scurt, rasialism ă decât pe la mijlocul secolului al XIX-lea (Todorov, 1989; Taguieff, 1988 și 2002). Raportarea la „sânge” a precedat raportarea la „rasă” În sens clasificator; obsesia amestecului și a „purității descendenței” a făcut să apară un imaginar protorasist, cu mult timp Înainte de crearea categoriei clasificatoare a „rasei umane” și de elaborarea unei scale uniliniare care să permită, În numele științei (care a furnizat principiul determinismului biologico-rasial al aptitudinilor) și al ideii de progres, ierarhizarea „raselor” identificate, conform unui
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]
-
model rapid standardizat (de sus În jos: albii, galbenii, negrii) (Banton, 1987). Aceste analize istorice ne conduc la o reevaluare a modelului de inteligibilitate elaborat de Robert Pagès și Gérard Lemaine În anii ’60 (Pagès, 1963) și ’70, care plasează imaginarul mixofob În centrul rasismului. Ipoteza psihosociologică a lui Pagès-Lemaine sau ipoteza dorinței de homofiliație fizică și culturală (Lemaine și Matalon, 1985, pp. 46-47) este aceea a dorinței de autoreproducere identică din care ar deriva ostilitatea față de grupurile „diferite”, deoarece acestea
[Corola-publishinghouse/Administrative/1934_a_3259]