1,920 matches
-
particular, aparținând unei clase date (colegul din fața ta), poate fi referentul înțeles ca referință la acțiune (a citi, nu a cânta), la calitatea numelui (frumos, blând), la atributul acțiunii (frățește, englezește). Tiparele generale de realizare a metasemiei implicative diferă de la lexicul limbilor istorice, la limbajele specializate. La nivel lexical, metasemia se realizează prin tipare generale a căror manifestare concretă este proprie fiecărei limbi. Sunt tipare ce contribuie pe de o parte, la apariția conceptelor noi (Universitate: Universitate Tehnică, Universitate de Medicină
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
blestemul Ondinei, călcâiul lui Achile, mărul lui Adam, sindromul Alice în Țara Minunilor etc. utilizate în sociolingvistică, mai ales, în discursul specializat cu grad mare de popularizare a științei. În sens general, conceptul de metaforă "călătoare" este utilizat în studiul lexicului și are în vedere construcții cvasi-universale, aparținând "moștenirii culturale a Europei" (D. Chiș, 2005) dintre care: de la Ana la Caiafa, de la Alfa la Omega, călcâiul lui Ahile, cutia Pandorei, pânza Penelopei, Patul lui Procust etc. În limbajele specializate, pe lângă cultureme
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
este unul dintre cele mai productive domenii- sursă pentru metafora medicală, din limbajul NA, din terminologia economică. Economie este un construct metaforic format în baza modelului preconceptual οϊκο - și νομ(ο)-, νόμος, intrat în limbajul european prin filieră latină. In lexicul comun al Greciei, oϊκος, οϊκία, avea sensuri multiple: "casă, locuință, mediu ambiant"; "sală, aulă"; "rezidență"; "bunuri, proprietate, avere, patrie", iar νομ(ο)- însemna "obicei, fel; ordin; drept, lege". Acceptiunea de mod de organizare a proprietății private, conferită de Xenofon termenului
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
formațiuni motivate, care însă diminuează transparența denotantului (calofil, anticalofil, filantrop). III.10.1. Transparență și traductibilitate: metafora de Internet Studiile contrastive sunt în măsură să evidențieze gradul de traductibilitate, transparența metaforei terminologice (D. Butiurca, 2014) în limbajul specializat. Relația dintre lexicul comun și lexicul specializat din domeniul Internetului în limba engleză - ca limbă-sursă, relația dintre trunchiul comun dat de limba-sursă și baza semantică de echivalare - din limbile-țintă formează baza argumentației noastre. Limbile utilizate în cercetare sunt diferite sub aspect genealogic și
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
însă diminuează transparența denotantului (calofil, anticalofil, filantrop). III.10.1. Transparență și traductibilitate: metafora de Internet Studiile contrastive sunt în măsură să evidențieze gradul de traductibilitate, transparența metaforei terminologice (D. Butiurca, 2014) în limbajul specializat. Relația dintre lexicul comun și lexicul specializat din domeniul Internetului în limba engleză - ca limbă-sursă, relația dintre trunchiul comun dat de limba-sursă și baza semantică de echivalare - din limbile-țintă formează baza argumentației noastre. Limbile utilizate în cercetare sunt diferite sub aspect genealogic și tipologic. Trei sunt
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
Sunt metafore ce formează un sistem complex de rețele. Cu toate că fiecare tipar metaforic are trăsături distinctive, conceptele interacționează la nivelul aceleași structuri. Interacțiunea este condiția sine qua non a creării unui sistem logic de comunicare în informatică, în general, în lexicul de Internet, în special. Corpusul de termeni Corpusul de termeni selectați pentru analiză este relativ redus numeric, dată fiind perspectiva contrastivă a cercetării, studiul ocurențelor metaforei sub aspectul relațiilor cu lexicul comun, a portabilității/ traducerii etc. * en. stalk; ro. a
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
sistem logic de comunicare în informatică, în general, în lexicul de Internet, în special. Corpusul de termeni Corpusul de termeni selectați pentru analiză este relativ redus numeric, dată fiind perspectiva contrastivă a cercetării, studiul ocurențelor metaforei sub aspectul relațiilor cu lexicul comun, a portabilității/ traducerii etc. * en. stalk; ro. a urmări stând la pândă; hu. becserkész/ oson/ lopakodik (LC): en. Net stalking/ network stalking; ro. hărțuire pe Internet/ hu. net követés /hálózati követés (LS); * en. warrior; ro. războinic, luptător; hu. harcos
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
orizontală, extinsă a limbajului specializat din diferite limbi istorice. "Transferul" de la limba-sursă la limbile țintă respectă principiul invarianței conceptuale (diferit de principiul invarianței semantice, limitativ în ceea ce privește productivitatea metaforei conceptuale, în general). În sens restrâns - pe axa verticală (privind relația dintre lexicul comun (LC) și lexicul specializat (LS) al fiecărei limbi-țintă) - mecanismele și strategiile de transfer semantic sunt variabile, în funcție de sursa etimologică /de imagine /de tipul de reprezentare semantică/ de tipologia (flexionară/ aglutinantă) a limbilor, chiar dacă referentul desemnat își conservă univocitatea/ caracterul
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
specializat din diferite limbi istorice. "Transferul" de la limba-sursă la limbile țintă respectă principiul invarianței conceptuale (diferit de principiul invarianței semantice, limitativ în ceea ce privește productivitatea metaforei conceptuale, în general). În sens restrâns - pe axa verticală (privind relația dintre lexicul comun (LC) și lexicul specializat (LS) al fiecărei limbi-țintă) - mecanismele și strategiile de transfer semantic sunt variabile, în funcție de sursa etimologică /de imagine /de tipul de reprezentare semantică/ de tipologia (flexionară/ aglutinantă) a limbilor, chiar dacă referentul desemnat își conservă univocitatea/ caracterul monoreferențial. Așa de pildă
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
limbi-țintă) - mecanismele și strategiile de transfer semantic sunt variabile, în funcție de sursa etimologică /de imagine /de tipul de reprezentare semantică/ de tipologia (flexionară/ aglutinantă) a limbilor, chiar dacă referentul desemnat își conservă univocitatea/ caracterul monoreferențial. Așa de pildă, verbul "stalk" are în lexicul comun al limbii engleze numeroase semnificații 14. Tot în limba comună este utili zată expresia idiomatică "stalking horse"15. Preexistența unui nucleu semantic (vb. stalk) și a unui tipar lingvistic sintagmatic (stalking horse) sunt două elemente care au facilitat nu
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
red (ESP); paseo por la red (ESP) mențin sensul specializat metaforic prin prezența ambilor termeni ai metaforei, fenomen pe care îl regăsim și în limbajul de internet al limbii maghiare: hu. net követés/ hálózati követés. Corpusul de metafore terminologice din lexicul de Internet reprezintă o categorie de termeni cu valoare denominativă, referențială, creați printr-un dublu transfer: 1) intern, de la scheme preconceptuale la domeniul-țintă; 2) extern, de la o limbă - sursă la limbile - țintă. Indiferent de domeniul-sursă, metafora informatică este fundamentată pe
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
referențială, creați printr-un dublu transfer: 1) intern, de la scheme preconceptuale la domeniul-țintă; 2) extern, de la o limbă - sursă la limbile - țintă. Indiferent de domeniul-sursă, metafora informatică este fundamentată pe analogie. Procesul de decodare a metaforelor din domeniul HTML, a Lexicului de Internet etc. - în pofida transparenței de semnificație - se poate realiza numai în context. Acest aspect întărește ideea necesității unei interpretări interdependente a metaforei terminologice, din perspectivă semantică și contextuală. Problema contextului în exprimarea metaforei este deosebit de complexă, având în vedere
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
exprimarea metaforei este deosebit de complexă, având în vedere caracterul abstract, puternic conceptualizat al textului specializat, gradele diferite de fixare contextuală, modalitățile de expresie etc. Surse de creativiate în limbajul de Internet: Transferul din LC în LS Transferul unui cuvânt din lexicul comun în lexicul specializat - pe care l-am numit transfer intern- este una dintre sursele principale de creativitate terminologică, fie că avem în vedere perspectiva sincronică, fie că metafora este rezultatul evoluției diacronice. În urma cercetării corpusului metaforelor de Internet se
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
deosebit de complexă, având în vedere caracterul abstract, puternic conceptualizat al textului specializat, gradele diferite de fixare contextuală, modalitățile de expresie etc. Surse de creativiate în limbajul de Internet: Transferul din LC în LS Transferul unui cuvânt din lexicul comun în lexicul specializat - pe care l-am numit transfer intern- este una dintre sursele principale de creativitate terminologică, fie că avem în vedere perspectiva sincronică, fie că metafora este rezultatul evoluției diacronice. În urma cercetării corpusului metaforelor de Internet se remarcă și o
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
metaforei de Internet. Rolul de războinic, luptător permite crearea metaforei "information warrior" - în limba engleză. Trăsătura "rol/ funcție" este menținută, cu excepțiile necesare, în toate limbile-țintă, printr-un algoritm specific. În limba franceză, echivalența este realizată printr-un cuvânt aparținând lexicului general - fr. "guerrier" - căruia i se atribuie, după modelul limbii-sursă, sensul specializat al domeniului - "guerrier de l'information". Se produce astfel, o refacere a traseului metaforic în limba-țintă, în baza trăsăturii "rol/ funcție". Pe aceeași caracteristică se bazează traducerea metaforei
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
metafora este ușor modificată sub aspectul tiparului semantic, prin utilizarea cuvântului "miliziano" în termenul "cibermiliziano". Aceeași analogie de funcție permite traducerea metaforei în limba maghiară, prin hu. "információharcos". Utilizarea lexemului "harcos" asigură limbajului maghiar de Internet, o transparență deosebită. În lexicul comun al limbii maghiare, harcos - utilizat ca adjectiv (harcos, -ak, -at, -an) și ca substantiv (harcos, -ok, -t, -a) desemnează noțiunile de "1 combatant/ă; luptător/ luptătoare etc." (Magyar román szótár, 2005: 336) fiind deosebit de productiv din perspectiva caracteristicii "metaforic
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
traducerea/ echivalarea are o triplă determinare: conceptuală, lingvistică și cognitivă. Dincolo de echivalențele conceptuale, de preocuparea traducătorului pentru aspectul univoc, monoreferențial al metaforei conceptuale, dincolo de operația lingvistică există operații mentale de mare subtilitate. Sunt operații ce includ o bună cunoaștere a lexicului comun, a vechimii cuvintelor și/ sau a etimonului din limba-sursă și din limba-țintă. Dacă vom compara metafora en. "information warrior"cu echivalentul conceptual din limba italiană "cibermiliziano" vom observa că ambele metafore respectă imperativul univocității unui termen specializat, ambele metafore
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
descriptiv-semasiologice nu putem pune semnul egalității absolute între metafora din limba-sursă și metafora din limba-țintă; 2) echivalența conceptuală în traducerea metaforelor polilexicale rămâne în cele din urmă, expresia demersului hermeneutic al traducătorului. Într-o altă ordine de idei, cuvintele aparținând lexicului comun al unei limbi sunt productive în grade diferite, sub aspect conceptual și sub aspectul capacității de a dezvolta sensuri specializate, prin analogie. Așa de pildă, "bridge" realizează prin transfer direct, în lexicul de Internet, o singură metaforă polilexicală, cu
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
o altă ordine de idei, cuvintele aparținând lexicului comun al unei limbi sunt productive în grade diferite, sub aspect conceptual și sub aspectul capacității de a dezvolta sensuri specializate, prin analogie. Așa de pildă, "bridge" realizează prin transfer direct, în lexicul de Internet, o singură metaforă polilexicală, cu variante terminologice în limba engleză: bridge router, brouter, bridge-router, b-router (LS); la fel și en. "wallet", spre deosebire de "cell", care se individualizează prin statutul interdisciplinar/ transdisciplinar. Necesitatea ca metafora să-și păstreze transparența în
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
es. puente enrutador (ARG), es. canalizador puente (ESP), es. direcciondar puente (ESP), es. entutador puente (ESP), trazador puente (ESP); cat. pont adreçador, cat. pont encaminador; it. ponte-instradatore, it. brouter/ ro. punte de rutare, bridge router, ro. bridge/ glg. ponte direccionadora (Lexic panlatin de Internet, idem, 1999), hu. hídútválasztó [Iványi, Antal (ed.) 2006] sunt, în linii mari, termeni formați în baza trunchiului conceptual comun dat de en. "bridge". Termenii din limbile catalană și portugheză din Portugalia [cat. și/ sau pt. "brouter" (POR
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
inferență se bazează pe elementele asemănătoare, analogice dintre două sau mai multe obiecte. Cercetarea metaforei conceptuale/ terminologice din sfera științei se realizează în cadrul general al unor relații logice de echivalență, de implicație reciprocă a modelului preconceptual (ca domeniu-sursă) și a lexicului specializat (ca domeniu-țintă). Proprietatea pe care echivalența o conferă terminologiei este tranzitivitatea. Situată pe fundamententele generale ale relației de echivalență, metafora specializată se dezvoltă, în particular, pe raționamente/ judecăți analogice, ce permit procesul de abstractizare conceptuală, la nivel științific. Metafora
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
conceptuale, semantice etc.), cu atât mai mult cu cât gradul de fiabilitate al analogiei nu este ilustrat de corespondența referenților. IV.1.1. Analogia conceptuală. Tipare logice Este de presupus că omul de știință cunoaște o listă de cuvinte din lexicul comun, care îi vor permite transferul logic în domeniul știintei, stăpânește un ansamblu de tipare logice, de reguli de formare a cuvintelor, dar și un ansamblu de informații lingvistice și culturale privind fiecare cuvânt. Aceasta, dat fiind faptul că cele
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
M.T. Cabré, 1998: 73; A. Bidu-Vrănceanu, 2011: 33-40) sunt de părere că transferul "de domeniu" este insuficient. Este imperios necesar ca acesta să fie completat cu direcția din care se face transferul. Interesează la nivel lingvistic, dacă "transferul este din lexicul comun spre cel specializat sau dacă, mai ales, se face între domenii diferite ale lexicului specializat" (A. Bidu-Vrănceanu, 2011: 35). Așa de pildă, aceeași rădăcină lexico-semantică poate cunoaște dezvoltări multidisciplinare și/ sau interdisciplinare. Cuvântul gr. ăκαρι, -εως (s.n.) avea în
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
este insuficient. Este imperios necesar ca acesta să fie completat cu direcția din care se face transferul. Interesează la nivel lingvistic, dacă "transferul este din lexicul comun spre cel specializat sau dacă, mai ales, se face între domenii diferite ale lexicului specializat" (A. Bidu-Vrănceanu, 2011: 35). Așa de pildă, aceeași rădăcină lexico-semantică poate cunoaște dezvoltări multidisciplinare și/ sau interdisciplinare. Cuvântul gr. ăκαρι, -εως (s.n.) avea în limba greacă înțelesul de "păianjen, căpușă". În terminologia medicală, metafora "acarid, acaridan" (fr. acarien, s.
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]
-
căpușă". În terminologia medicală, metafora "acarid, acaridan" (fr. acarien, s.m; ro. acarian, s.m.) desemnează "parazitul râiei"; în limbajul biologiei, termenul "acarieni" desemnează "ordinul artropodelor din clasa arahnidelor". Și alte rădăcini grecești și latine realizează transferul între domenii diferite ale lexicului specializat. Media semantică a cuvântului celulă este transferată și în alte domenii decât terminologia medicală. În limba română, transferul se realizează interdisciplinar, în celulă de familie (limbajul sociologiei). Un transfer similar se produce în limbajul politic, prin metaforele celulă de
[Corola-publishinghouse/Science/84964_a_85749]