8,373 matches
-
În 1975, sociologul american George Ritzer tipărise Sociology: A Multiple Paradigm Science. Într-o cu totul altă ambianță, iată că ideea plutea și În atmosfera sociologiei românești. Din acest spirit se poate revendica și frumoasa carte a lui Ion Ungureanu, Paradigme ale cunoașterii sociologice, publicată În 1990, a cărei viteză de apariție se explică și așa. E inevitabil, sugeram, să cauți și să găsești În aceste cărți o strategie, fie și implicită, de a infuza În spațiului dezbaterii sociologice postbelice românești
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
modernității Întemeiate pe specificitatea identității culturale și reprezentarea materialist-istorică. Tipul modernității liberal-raționaliste a fost dezvoltat de fondatorii sociologiei românești - generația de la 1848 -, care va impune două idei fundamentale, și anume ideea liberală și ideea democratică (Ilie Bădescu). Se regăsește aici paradigma formulată de H. Spencer, darwiniștii sociali, economiștii clasici a libertății ca autonomie care susține o ,,ordine naturală”, rezultat al reglării automate, spontane a raporturilor dintre indivizi. Ca reacție la caracterul utopic al acestui model a apărut tipul ideal al ,,modernității
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
dovedit o capacitate de adaptare deosebită, folosindu-se din plin de aceste sondaje cu o subtilitate pe care partide cu tradiție din Occident o pot invidia. Ruptură și/sau continuitate teoretico-metodologică Între sociologia antebelică și sociologia din perioada comunistă: statutul paradigmei marxist-leniniste; strategii defensive ale sociologilor Virgil Măgureanu: În România a existat o ruptură În sociologie, cu accente chiar radicale, mai ales În primul și ultimul deceniu ale regimului comunist. Perioada interbelică a fost negată „creator” la Început, apoi a devenit
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
Întemnițat definitiv, oricâte eforturi s-ar face și oricât de vigilentă ar fi o tiranie. Unul dintre cele mai bune exemple ale acestei rezistențe o constituie și faptul că În cercetările sociologice de la noi nu se poate vorbi despre o paradigmă marxist-leninistă. Nimeni nu și-a Însușit serios o asemenea perspectivă, iar cei care au Încercat nu au avut forța intelectuală pentru a o impune, ei fiind niște simpli activiști de partid cu un orizont intelectual limitat și cu mijloace rudimentare
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
interes științific să mai corijeze acest nefericit slogan stalinist care le-a fost „injectat” În timpul școlarizării. Acest aspect explică paradoxul: oameni fără o cultură socială sistematică fac reforma socială a structurilor societății românești! Reluarea/reinventarea/redefinirea sociologiei după 1989: „căderea” paradigmei marxiste sau adaptarea ei la noile condiții socioistorice; pluralism teoretic sau sincretism teoretic; resuscitarea empirismului? Septimiu Chelcea: Evenimentele din decembrie ’89 au deschis și pentru sociologie, ca și pentru alte științe socioumane, calea trecerii de la paradigma marxistă, În varianta ei
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
sociologiei după 1989: „căderea” paradigmei marxiste sau adaptarea ei la noile condiții socioistorice; pluralism teoretic sau sincretism teoretic; resuscitarea empirismului? Septimiu Chelcea: Evenimentele din decembrie ’89 au deschis și pentru sociologie, ca și pentru alte științe socioumane, calea trecerii de la paradigma marxistă, În varianta ei ceaușistă - singura acceptată oficial până la acea dată -, la situația ei „normală”, de „știință multiparadigmatică”. Michel Lallement parcă spunea În Histoire des idées sociologiques, de Parsons aux contemporains (1993), apărută În traducere românească În 1998, că situația
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
situația ei „normală”, de „știință multiparadigmatică”. Michel Lallement parcă spunea În Histoire des idées sociologiques, de Parsons aux contemporains (1993), apărută În traducere românească În 1998, că situația „normală” a sociologiei nu este cea În care predomină cu autoritate o paradigmă unică. Din punctul meu de vedere, sociologii din România de azi ar trebui nu numai să accepte pluralismul explicativ, ci chiar să-l cultive. Nu Înlocuirea unei paradigme cu autoritate (oficială) cu o alta cu același tip de autoritate ar
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
normală” a sociologiei nu este cea În care predomină cu autoritate o paradigmă unică. Din punctul meu de vedere, sociologii din România de azi ar trebui nu numai să accepte pluralismul explicativ, ci chiar să-l cultive. Nu Înlocuirea unei paradigme cu autoritate (oficială) cu o alta cu același tip de autoritate ar fi soluția depășirii „crizei epistemologice” În care se găsește sociologia postdecembristă de la noi, ci afirmarea deschisă a valabilității epistemologice a pluralismului paradigmatic. Analogia dintre teorie și caleidoscop (o
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
foarte lămuritoare pentru discuția noastră. Când răsucești tubul și privești prin lentila caleidoscopului, formele și culorile vizibile la capăt se schimbă. Pe măsură ce răsucești tubul, diferite lentile intră În joc, iar combinațiile de culori și forme se schimbă. Similar, putem considera paradigmele ca poziții ale caleidoscopului. Există numeroase poziții ale caleidoscopului. Ele se numesc: Émile Durkheim, Karl Marx, Max Weber, Sigmund Freud, George H. Mead, George Homans, Peter Blau, Talcott Parsons, Robert K. Merton ș.a. Schimbând paradigma, lumea investigată oferă o altă
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
se schimbă. Similar, putem considera paradigmele ca poziții ale caleidoscopului. Există numeroase poziții ale caleidoscopului. Ele se numesc: Émile Durkheim, Karl Marx, Max Weber, Sigmund Freud, George H. Mead, George Homans, Peter Blau, Talcott Parsons, Robert K. Merton ș.a. Schimbând paradigma, lumea investigată oferă o altă imagine. Afirmându-ne deschis atașamentul față de o imagine fundamentală generată de caleidoscop nu Înseamnă să le respingem ab initio pe celelalte. Nimic nu ne dă dreptul să-i excludem din comunitatea științifică pe adepții unei
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
lumea investigată oferă o altă imagine. Afirmându-ne deschis atașamentul față de o imagine fundamentală generată de caleidoscop nu Înseamnă să le respingem ab initio pe celelalte. Nimic nu ne dă dreptul să-i excludem din comunitatea științifică pe adepții unei paradigme de care noi nu ne simțim atrași, să-i considerăm ,,nostalgici” etc. A declara azi ritos-oficial ce este sociologie și ce nu e sociologie mi se pare anacronic. În ceea ce mă privește, sunt de acord cu punctul de vedere exprimat
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
sunt de acord cu punctul de vedere exprimat de George Ritzer În studiul ,,Sociology: A multiple paradigm science” inclus În volumul Explorations in Social Theory: From Metatheorizing to Rationalization (Londra, Sage, 2001), potrivit căruia ar trebui să restrângem Înțelesul termenului paradigmă, operație ce ar conduce la identificarea În sociologie a numai trei paradigme, denumite ,,faptul social”, ,,definiția socialului” și ,,comportamentul social”. Cu riscul de a-i scandaliza pe ,,sociologii puriști”, recunosc afinitatea mea cu paradigma sociologică a ,,comportamentului social”, ceea ce presupune
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
studiul ,,Sociology: A multiple paradigm science” inclus În volumul Explorations in Social Theory: From Metatheorizing to Rationalization (Londra, Sage, 2001), potrivit căruia ar trebui să restrângem Înțelesul termenului paradigmă, operație ce ar conduce la identificarea În sociologie a numai trei paradigme, denumite ,,faptul social”, ,,definiția socialului” și ,,comportamentul social”. Cu riscul de a-i scandaliza pe ,,sociologii puriști”, recunosc afinitatea mea cu paradigma sociologică a ,,comportamentului social”, ceea ce presupune focalizarea interesului de cercetare pe relația dintre individ și mediul său de
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
ar trebui să restrângem Înțelesul termenului paradigmă, operație ce ar conduce la identificarea În sociologie a numai trei paradigme, denumite ,,faptul social”, ,,definiția socialului” și ,,comportamentul social”. Cu riscul de a-i scandaliza pe ,,sociologii puriști”, recunosc afinitatea mea cu paradigma sociologică a ,,comportamentului social”, ceea ce presupune focalizarea interesului de cercetare pe relația dintre individ și mediul său de viață, Încercarea de explicare a comportamentelor apelând, În primul rând, la ,,teoria schimbului social” și privilegierea experimentului și a tehnicilor de anchetă
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
construcția primelor strategii ale tranziției postcomuniste. Așteptările publice față de sociologie vizau, În chip indistinct, promisiuni vagi de furnizor autorizat de informații empirice esențiale cu privire la starea societății românești, la direcția ei de evoluție, paralel cu o presiune puternică În direcția schimbării paradigmei. Cea mai semnificativă și mai radicală schimbare a fizionomiei disciplinei, din 1989 Încoace, este ruptura ,,peste noapte” cu marxism-leninismul. Despărțirea de marxism a fost atât de bruscă și de vizibilă, Încât se poate spune că dispariția regimului Ceaușescu a coincis
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
semnificativă și mai radicală schimbare a fizionomiei disciplinei, din 1989 Încoace, este ruptura ,,peste noapte” cu marxism-leninismul. Despărțirea de marxism a fost atât de bruscă și de vizibilă, Încât se poate spune că dispariția regimului Ceaușescu a coincis cu căderea paradigmei oficiale, printr-un consens general, fără rezistențe manifeste și Încercări de apărare a fostei doctrine oficiale. Respingerea a fost atât de categorică, Încât nici după zece ani nu se constată vreo revenire semnificativă, oficială la marxism. Rapiditatea cu care s-
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
renunțat la spectrul marxism-leninismului a pus comunitatea sociologilor În fața unei probleme de mare dificultate privind definirea noilor abordări teoretice. Soluția a fost găsită În caracterul multiparadigmatic al disciplinei și În afinitățile mai vechi ale sociologilor față de diferitele orientări teoretice. În locul paradigmei marxist-leniniste, care a dominat scena sociologiei peste cinci decenii, au apărut o multitudine de paradigme sociologice. Absența formală a perspectivei marxiste din sociologia ultimului deceniu nu coincide, desigur, cu dispariția sa totală. Din punct de vedere informal, perspectiva marxistă se
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
definirea noilor abordări teoretice. Soluția a fost găsită În caracterul multiparadigmatic al disciplinei și În afinitățile mai vechi ale sociologilor față de diferitele orientări teoretice. În locul paradigmei marxist-leniniste, care a dominat scena sociologiei peste cinci decenii, au apărut o multitudine de paradigme sociologice. Absența formală a perspectivei marxiste din sociologia ultimului deceniu nu coincide, desigur, cu dispariția sa totală. Din punct de vedere informal, perspectiva marxistă se va resimți În analiza fenomenelor sociale, mai ales În combinație cu alte perspective teoretice, după cum
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
marxistă se va resimți În analiza fenomenelor sociale, mai ales În combinație cu alte perspective teoretice, după cum va rezulta din investigația unor domenii tematice („societate de supraviețuire”, ,,subeconomii redistributive”, capitalism parazitar, probleme sociale etc.). Atunci când nu e omisă cu desăvârșire, paradigma marxistă este Însă relativizată, fiind tratată ca o orientare alături de și printre celelalte orientări teoretice, Îndeosebi În unele manuale editate, majoritatea autorilor evitând de-a dreptul menționarea marxism-leninismului. Nevoia presantă a unei alternative teoretice la marxism a fost satisfăcută, În
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
tot mai pregnant nuclee puternice de cercetare ce utilizează teorii sociologice sprijinite pe baze de date construite În chip riguros. Ștefan Buzărnescu: După 1989, datorită Îndelungatului său concubinaj epistemic cu toate segmentele spațiului social românesc și subordonării experimentului politic comunist, paradigma marxistă a fost excomunicată nu doar din practica politică, ci și din sfera de reflexie teoretico-metodologică. Culpabilizarea, latentă sau manifestă, a celor care au participat, ca universitari, la „Întemeierea teoretică” sau la „diseminarea” imperativelor „dezvoltării multilaterale” este o tristă răfuială
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
sau manifestă, a celor care au participat, ca universitari, la „Întemeierea teoretică” sau la „diseminarea” imperativelor „dezvoltării multilaterale” este o tristă răfuială politicianistă de sorginte stalinistă ce dă un ton contraproductiv tinerei generații. Cel puțin pentru prezent, este clar că paradigma marxistă aparține istoriei României și viitorul apropiat nu o poate resuscita deoarece studiul ei se găsește sub embargou moral, iar cel puțin două generații o vor percepe ca sursă teoretică a unui faliment istoric. Comunitatea sociologilor (și a celor care
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
cotele metodologice ale științelor sociale aplicate din lumea contemporană. Virgil Măgureanu: După 1989, deși cu oarecare ezitări, cercetarea sociologică din România s-a integrat firesc În câmpul normal al disciplinei, contactele imediate și diversificate cu Occidentul având un rol important. Paradigma marxistă a fost abandonată - de altfel, recursul la această paradigmă nu a fost niciodată complet și niciodată fertil. Ea a fost impusă, iar Încercările interbelice - singurele autentice - au fost repudiate. Nu putem vorbi În România de sociologi marxiști importanți, iar
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
Măgureanu: După 1989, deși cu oarecare ezitări, cercetarea sociologică din România s-a integrat firesc În câmpul normal al disciplinei, contactele imediate și diversificate cu Occidentul având un rol important. Paradigma marxistă a fost abandonată - de altfel, recursul la această paradigmă nu a fost niciodată complet și niciodată fertil. Ea a fost impusă, iar Încercările interbelice - singurele autentice - au fost repudiate. Nu putem vorbi În România de sociologi marxiști importanți, iar cercetările „marxiste” au fost mai mult mimate decât abordate serios
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
sociale: teoria societății de supraviețuire (V. Pasti, M. Miroiu, C. Codiță); teorii asupra sărăciei, excluziunii sociale și politicilor sociale (C. Zamfir și colectiv; M. Preda și colab.; C.M. Teșliuc, L. Pop, E.D. Teșliuc; I. Bădescu; M.S. Stănculescu și I. Berevoescu); paradigma calității vieții (I. Mărginean); modele ale intervenției sociale În comunități defavorizate (C. Rughiniș); costurile sociale ale dezvoltării (M. Larionescu, S. Rădulescu, C. Rughiniș); - teorii de nivel mediu asupra moștenirii culturale și dezvoltării (M. Cernea și colectiv; O. Cucu-Oancea; V. Grigoraș
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]
-
București Articolul realizează o analiză sociologico-epistemologică a sociologiei românești din perioada comunistă (1944-1989), cu statut de ipoteze de cercetare. Sociologia românească În perioada comunistă s-a constituit de la Început ca o reacție de depărtare de sociologia marxistă și asimilare a paradigmei sociologice nemarxiste, antebelice românești și a celei occidentale. Relansarea sociologiei În România a fost dominată de o triplă provocare: să fie acceptată ideologic și politic de regimul comunist ca legitimă și utilă, dar și să evite să fie Înghițită de
[Corola-publishinghouse/Science/2158_a_3483]