8,428 matches
-
spațiu) de către vorbitor, care realizează în același timp o orientare a interlocutorului prin poziția obiectelor respective. O asemenea raportare la cel care vorbește realizează și unele adverbe (precum aici, acolo, acum, atunci) și multe alte elemente lexicale. La nivel gramatical, vorbitorul își ipostaziază prezența îndeosebi prin modurile și prin timpurile verbale, care îi reflectă atitudinea față de acțiune. De altfel, E. Benveniste include analiza pronumelui per-sonal într-o problematică amplă ce vizează "omul și limba", în care sînt avute în vedere mai
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
altfel, E. Benveniste include analiza pronumelui per-sonal într-o problematică amplă ce vizează "omul și limba", în care sînt avute în vedere mai multe aspecte lexicale și morfologice care indică faptul că limba conține elemente specializate care să-i permită vorbitorului raportarea la sine. Cînd vorbește despre obiecte, el vorbește și despre sine, căci poziționează și apreciază aceste obiecte din perspectiva sa și, prin aceasta, nu este numai un creator în plan lingvistic, ci și un creator în plan ontic, prin
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
și despre sine, căci poziționează și apreciază aceste obiecte din perspectiva sa și, prin aceasta, nu este numai un creator în plan lingvistic, ci și un creator în plan ontic, prin instituirea limbii cu o funcție pragmatică. De obicei, prin vorbitor se înțelege locutorul, individul uman care desfășoară o activitate lingvistică finalizată prin acte de vorbire într-un anumit moment avut în vedere. Acesta este un sens restrîns al termenului, valabil la nivelul vorbirii, căci, la nivelul limbii, vorbitorul este individul
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
obicei, prin vorbitor se înțelege locutorul, individul uman care desfășoară o activitate lingvistică finalizată prin acte de vorbire într-un anumit moment avut în vedere. Acesta este un sens restrîns al termenului, valabil la nivelul vorbirii, căci, la nivelul limbii, vorbitorul este individul uman capabil să desfășoare o activitate lingvistică, într-un mediu lingvistic determinat, indiferent de orice condiționare temporală, spațială, socială sau de altă natură, în virtutea științei, conștiinței și competenței sale lingvistice. Partea a doua : DETERMINĂRILE ȘI RELAȚIILE LIMBII Știința
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
uman capabil să desfășoare o activitate lingvistică, într-un mediu lingvistic determinat, indiferent de orice condiționare temporală, spațială, socială sau de altă natură, în virtutea științei, conștiinței și competenței sale lingvistice. Partea a doua : DETERMINĂRILE ȘI RELAȚIILE LIMBII Știința lingvistică Fiecare vorbitor posedă o cunoaștere a limbii, a sistemu-lui și a normei ei, care se obiectivează în faptul de a ști anumite elemente ale limbii și de a ști cum se folosește limba pentru a realiza activitatea lingvistică ce se concretizează în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
scopuri etc. Știința lingvistică reprezintă suma cunoștințelor care fac posibilă folosirea limbii de către individ, posedarea acestor cunoștințe, în cazul în care privesc limba maternă, repartizînd individul la o anumită comunitate lingvistică (și etnică în cele mai multe cazuri). Ca să poată folosi limba, vorbitorul cunoaște, pe de o parte, anumite fapte și, pe de altă parte, anumite reguli pentru realizarea vorbirii. Prin fapte se are în vedere, desigur, acel érgon pe care îl menționa Wilhelm von H u m b o l d t
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
și, pe de altă parte, anumite reguli pentru realizarea vorbirii. Prin fapte se are în vedere, desigur, acel érgon pe care îl menționa Wilhelm von H u m b o l d t și, ca atare, în știința lingvistică a vorbitorului sînt cuprinse cunoștințe privind valoarea fonologică a sunetelor, cuvintele și sensurile lor (semnele lingvistice), afixele, sensul și regimul lor, regulile sintactice, formulele fixe (discursul repetat) etc., precum și o anumită viziune asupra lumii dată de limbă, antropocosmosul modelat de conștiința colectivă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
comunitate, dau posibilitatea folosirii limbii, a manifestării ei ca enérgeia. Neohegelienii (în mare parte și Eugen Coșeriu) reduc limba la enérgeia, la activitate, și prin aceasta știința lingvistică la cunoașterea regulilor acestei activități, ca și cum aceste reguli (norma), existente în mintea vorbitorului, n-ar trebui aplicate la anumite realități și ar putea produce ceva fără a deveni modul de existență și de manifestare a unor entități determinate și ca și cum faptele rezultate din activitatea lingvistică ar fi consecința simplei situații că această activitate
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în vedere că este orientată asupra unui domeniu al realiilor. (De altfel, este greu de imaginat cum o activitate poate exista în sine, fără a fi orientată asupra a ceva exterior ei). În mod similar, direcția neopozitivistă (cu Wittgenstein) atribuie vorbitorului cunoașterea și folosirea unor reguli pentru a realiza "jocurile de limbaj", fără a insista asupra naturii, structurii, numărului, conținutului etc. "pieselor" cu care se realizează jocurile respective, ca și cum acestea ar fi străine de limbaj și de limbă și ar ajunge
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
respective, ca și cum acestea ar fi străine de limbaj și de limbă și ar ajunge numai întîmplător în situația de a fi antrenate în aceste jocuri. Asemenea opinii se fundamentează pe faptul că folosirea limbii presupune un permanent act de creație, vorbitorul utilizînd-o de fiecare dată altfel decît ceilalți și decît el însuși mai înainte. Ca atare, ceea ce atrage atenția în primul rînd atunci cînd se fac referiri la limbă este faptul că ea se ceează mereu și, de aceea, aceste reguli
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
cînd se fac referiri la limbă este faptul că ea se ceează mereu și, de aceea, aceste reguli ale creației se relevă ca ținînd de esența ei. Răspunsul dat de gramatica generativă la problema folosirii creatoare a limbii este că vorbitorii pot produce și înțelege noi enunțuri pentru că au însușită o gramatică, adică un dispozitiv care atribuie o reprezentare semantică și una fonetică oricărei propoziții dintr-o limbă dată, formulare ce nu contribuie însă la elucidarea lucrurilor. Indiferent de procentele ce
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
contribuie însă la elucidarea lucrurilor. Indiferent de procentele ce ar fi atribuite limbii sub raportul ei de realitate sau de activitate, investigarea științei lingvistice trebuie să pornească de la origine, de la răspunsul la întrebarea de unde își însușește și cum își formează vorbitorul știința lingvistică. Eugen C o ș e r i u subliniază că "o limbă este o deprindere, un <obicei> care se învață prin imitație"241, iar a ști o limbă înseamnă "a ști să vorbești după tradiția unei comunități"242
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
funcționează limba în comunitatea sa, adică un cuantum de impuneri (de reguli) sociale și culturale specifice comunității respective care-i orientează activitatea lingvistică în limitele fixate prin realizările tradiționale 243. În acest context, individul învață și că activitatea sa ca vorbitor constă în folosirea liberă a unor posibilități ale limbii (sistemul) prin raportarea a anumite reguli (norma), el înscriindu-se sau nu în limitele acestor reguli. Știința lingvistică vizează însă în acest caz în primul rînd norma, știința sistemului, deși nu
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în primul rînd norma, știința sistemului, deși nu-i este străină, rămî-nînd pe un plan mai îndepărtat. De altfel, însăși viața spirituală a comunității se manifestă avînd la bază norma. Această știință (cunoaștere) nu este singura pe care o deține vorbitorul, fiindcă acesta are și o extinsă știință despre alte realități din mediul său natural și social și chiar din alte medii. Știința lingvistică se transformă în vorbire atunci cînd semnele lingvistice sînt dirijate spre obiecte, cînd desemnarea lor potențială devine
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
le concepea Ferdinand de Saussure− unesc o imagine acustică cu imaginea unei clase de obiecte (noțiunea), iar, în vorbire, folosirea concretă a semnului face ca din clasa de obiecte să se selecteze obiectul despre care este vorba și despre care vorbitorul are o cunoaștere actuală (simultană actului de vorbire sau raportată la momentul actului de vorbire)244. Maniera de structurare a faptelor de limbă în vorbire ține însă tot de știința lingvistică a vorbitorului. Se produce astfel o integrare între o
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
despre care este vorba și despre care vorbitorul are o cunoaștere actuală (simultană actului de vorbire sau raportată la momentul actului de vorbire)244. Maniera de structurare a faptelor de limbă în vorbire ține însă tot de știința lingvistică a vorbitorului. Se produce astfel o integrare între o cunoaștere actuală și o știință anterioară posibilă printr-o succesiune de determinări care însoțesc semnul lingvistic, orientîndu-i întrebuințarea, particularizîndu-i referința, concretizîndu-i desemnarea și atribuindu-i un sens. Ca atare, știința lingvistică a vorbitorului
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
vorbitorului. Se produce astfel o integrare între o cunoaștere actuală și o știință anterioară posibilă printr-o succesiune de determinări care însoțesc semnul lingvistic, orientîndu-i întrebuințarea, particularizîndu-i referința, concretizîndu-i desemnarea și atribuindu-i un sens. Ca atare, știința lingvistică a vorbitorului cuprinde sub acest aspect atît regulile de raportare la realitate, cît și regulile determinării, adică ale ambianței în care se folosește semnul respectiv. Pe această știință, care constituie fundamentul vorbirii, se întemeiază competența lingvistică și se structurează conștiința lingvistică. Ca
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
această știință, care constituie fundamentul vorbirii, se întemeiază competența lingvistică și se structurează conștiința lingvistică. Ca orice cunoaștere, adică avînd aspect procesual, știința lingvistică este o realitate care evoluează, se schimbă, pe măsură ce evoluează celelalte tipuri de cunoaștere care caracterizează pe vorbitor și pe măsură ce relația vorbitorului cu limba sa se modifică printr-o mai profundă pătrundere în tainele ei. Dar, știința lingvistică se poate îmbogăți și prin performanța vorbitorului de a-și însuși, alături de limba maternă și o altă limbă sau alte
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
fundamentul vorbirii, se întemeiază competența lingvistică și se structurează conștiința lingvistică. Ca orice cunoaștere, adică avînd aspect procesual, știința lingvistică este o realitate care evoluează, se schimbă, pe măsură ce evoluează celelalte tipuri de cunoaștere care caracterizează pe vorbitor și pe măsură ce relația vorbitorului cu limba sa se modifică printr-o mai profundă pătrundere în tainele ei. Dar, știința lingvistică se poate îmbogăți și prin performanța vorbitorului de a-și însuși, alături de limba maternă și o altă limbă sau alte limbi. Conștiința lingvistică Știința
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
care evoluează, se schimbă, pe măsură ce evoluează celelalte tipuri de cunoaștere care caracterizează pe vorbitor și pe măsură ce relația vorbitorului cu limba sa se modifică printr-o mai profundă pătrundere în tainele ei. Dar, știința lingvistică se poate îmbogăți și prin performanța vorbitorului de a-și însuși, alături de limba maternă și o altă limbă sau alte limbi. Conștiința lingvistică Știința lingvistică fundamentează o structurare interioară, spirituală a vorbitorului, devine deci un fapt de conștiință cu caracter formativ, constitutiv și distinctiv. Conștiința lingvistică se
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
mai profundă pătrundere în tainele ei. Dar, știința lingvistică se poate îmbogăți și prin performanța vorbitorului de a-și însuși, alături de limba maternă și o altă limbă sau alte limbi. Conștiința lingvistică Știința lingvistică fundamentează o structurare interioară, spirituală a vorbitorului, devine deci un fapt de conștiință cu caracter formativ, constitutiv și distinctiv. Conștiința lingvistică se formează treptat, fără a putea fi impusă 245 și dă vorbitorului identitate în raport cu cei care folosesc alte limbi și sentimentul comuniunii cu ceilalți vorbitori ai
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
limbă sau alte limbi. Conștiința lingvistică Știința lingvistică fundamentează o structurare interioară, spirituală a vorbitorului, devine deci un fapt de conștiință cu caracter formativ, constitutiv și distinctiv. Conștiința lingvistică se formează treptat, fără a putea fi impusă 245 și dă vorbitorului identitate în raport cu cei care folosesc alte limbi și sentimentul comuniunii cu ceilalți vorbitori ai limbii sale. Conștiința, în general, este facultatea omului de a cunoaște și de a aprecia propria sa realitate, integrînd aspecte ale cunoașterii (reprezentării), evaluării (sentimentului) și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
a vorbitorului, devine deci un fapt de conștiință cu caracter formativ, constitutiv și distinctiv. Conștiința lingvistică se formează treptat, fără a putea fi impusă 245 și dă vorbitorului identitate în raport cu cei care folosesc alte limbi și sentimentul comuniunii cu ceilalți vorbitori ai limbii sale. Conștiința, în general, este facultatea omului de a cunoaște și de a aprecia propria sa realitate, integrînd aspecte ale cunoașterii (reprezentării), evaluării (sentimentului) și acțiunii (voinței)246. Considerată de Henri E y247 ca fiind o organizare a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
francez conștiinței, ca urmare a identificării unui statut ontologic specific, își desăvîrșește latura obiectivă prin limbă, căci obiectivitatea la nivel social este dată de trecerea subiectivului afară de sine, în primul rînd de comunicarea prin limbă, de modelarea reciprocă a conștiințelor vorbitorilor. În ultimă instanță și în sensul etimologic al cuvîntului latin con-sciencia, conștiința este o cunoaștere de sine, iar întrucît sinele cuprinde cunoașterea despre lume, conștiința este luarea la cunoștință despre ceea ce este știut că există, este deci o știință interpretată
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ale ei (conștiința națională, socială, politică, religioasă, artistică). În linii generale, modalitățile de structurare ale conștiinței lingvistice se bazează pe două dintre funcțiile de bază ale limbii: nominația și comunicarea. Prin nominație, se realizează relația plurivalentă dintre eu și realitate; vorbitorul, însușindu-și tradiția lingvistică a comunității sale, își desă-vîrșește nu numai știința lingvistică, ci integrează în conștiința sa o concepție, o ideologie în virtutea căreia realizează numirea obiectelor și, uneori, o anumită apreciere și o atitudine în legătură cu realitățile și cu numele
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]