10,026 matches
-
generale (nu numai în instruire, învățare, cunoaștere, formare) și a cercetării ei (analize contextuale, studii comparative sau analize calitative ș.a.). Aceasta tocmai pentru a identifica și a interpreta problematica utilizării lor în realitatea practicii educației, mai ales că există astăzi variate paradigme în abordarea esenței educației, ca studiu teoretic al pedagogiei (Joița, 2009). Într-un proiect real de formare-dezvoltare a educaților (cu accent pe instruire sau pe educare sau combinat), din perspectiva diferitelor finalități și așteptări, găsim că sunt articulate într-
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a fi necesară găsirea, precizarea și a altei categorii de paradigme complementare, aparținând practicii. Aceasta, pentru că este de făcut distincția între cercetarea despre educație (ca probleme care definesc identitatea științei ei pedagogia) și cercetarea pentru realizarea efectivă a educației, în variatele contexte reale și mai ales identificând evoluția schimbărilor de sens ale acestora, cu importante repercursiuni în practică. Paradigmele abordate anterior ale științei educației-pedagogia (câteva dintre cele mai importante: a complexității, a integrativității, a construcției cunoașterii, a modernității, a postmodernității, a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
mai generale, nu oferă abordări argumentate, generalizabile, facilitatoare de transfer pentru alte rezolvări practice eficiente. Reținem că ulterior și alți autori subliniază valoarea paradigmelor specifice în construirea unei anumite viziuni despre realitatea practicii educative, în abordarea cunoașterii ei, a metodologiei variate de rezolvare a situațiilor practice, generate de o problemă dificilă, evidențiind și noi note caracteristice (Fourez și Larochelle, 2004, pp. 14-18; Waren și Wake, 2000, pp. 1-8): ► Exprimă chintesența soluționării, pentru că aceste soluții apar în orice context și definesc stilul
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
specifice, cu trecerea de la idiografic (particular, fapte semnificative, acțiuni), la nomotetic (general, paradigme, metateorie). Ele ne-au evidențiat un aspect relevant: dacă analiza dificultăților care stau în fața eficienței și eficacității practicii educației nu este urmărită în timp, în contexte reale, variate și nu este însoțită de reflecții critice, nu pot fi sesizate, atunci nu sunt clare nici nevoia și sensul, posibilitatea, emergența schimbării paradigmelor implicate anterior. Tocmai, pentru că a trebuit să ne raportăm la aceste condiții esențiale, așa cum va rezulta din
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
și intuiție. ► Nu se aplică identic în toate situațiile, de unde analize comparative ale contextelor necesare unei probleme de rezolvat, cu formularea de ipoteze, alternative de formulare generalizată și apoi decizii de adaptare la real. ► Demersul s-a confruntat și cu variate erori: ignorarea sau minimalizarea incertitudinii în definirea schimbării unei paradigme, utilizarea de criterii insuficient cunoscute pentru generalizare, neefectuarea completă a analizei în raport cu toate elementele contextului, incompleta sau inadecvata formulare a problemelor noii paradigme, concentrarea pe anumite detalii de aplicare cu
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
introducere în etica vieții, • schimbare a paradigmei instruirii cu cea a priorității educației, • eliberare ca ființă și manifestare a libertății, • influențare a echilibrului uman, • micșorare a influenței negative a sistemelor școlare nereformate. Atunci, constatăm că acțiunea educativă tinde să acopere variatele sensuri ale acestei dezvoltări umane, rezultând și diferite categorii de acțiuni: de socializare, de câștigare a moralității, de profesionalizare, de culturalizare, de autocunoaștere și autoeducație, de spiritualizare, de autodezvoltare continuă. La care se poate adăuga și îndeplinirea dorinței de libertate
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
îndeplinească mai eficient rolurile de educator potrivit noii paradigme constructiviste. Sens în care poate să-și adapteze strategia, stilul de a vedea și a rezolva probleme ale acțiunilor, ale practicii în mod oportun, să facă comparații între soluții la rezolvări variate, să-și perfecționeze stilul de proiectare ș.a. Așa considerăm că este o cale eficientă de autodezvoltare a competențelor formative, prin dublarea acțiunii, cu reflecția asupra practicii lor, cu cercetarea ameliorativă și nu numai în formă instituționalizată. Aceste paradigme și modele
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
faze esențiale ale acestuia pregătirea, realizarea, evaluarea, reglarea. Pot fi accesate atunci ca acțiuni: deja formate și devenite rutiniere, de cunoaștere concretă și abstractă, de relaționare cu ceilalți, finalizabile după un timp dat, noi de învățat, de corelare cu experiențe variate formale și nonformale, rezultate din îndeplinirea unor roluri date, realizabile la nivel de grup, organizate în sistem pentru o problemă complexă, de creare variată, pentru diferitele dimensiuni ale educației concretizate în obiective și sarcini în activitatea proiectată. ► Să stabilească categorii
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de relaționare cu ceilalți, finalizabile după un timp dat, noi de învățat, de corelare cu experiențe variate formale și nonformale, rezultate din îndeplinirea unor roluri date, realizabile la nivel de grup, organizate în sistem pentru o problemă complexă, de creare variată, pentru diferitele dimensiuni ale educației concretizate în obiective și sarcini în activitatea proiectată. ► Să stabilească categorii de obiective și sarcini concrete pentru fiecare scop, să identifice și alte obiective corelate cu scopul sau subiective (individuale, de grup, externe, temporare). Iar
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
temporare). Iar apoi să detalieze elementele fiecărei acțiuni incluse și relațiile între ele, pentru a face ca sistemul lor să funcționeze în practica activității. Altfel se ridică probleme particulare ale acestei practici globale pentru scopul dat, privind: obiectivele, realizatorii, resursele variate implicate, informațiile, metodele, instrumentele, timpul, contextul, criterii de evaluare, oportunități și dificultăți așteptate. ► Să precizeze particularitățile, experiențele acționale ale realizatorilor (educatori, educați, alți factori) implicați în practica realizării acțiunilor proiectate și rolurile lor pe acțiuni, ca și interactivitatea, parteneriatul la
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prin identificarea și alegerea rațională de strategii, metode, instrumente, resurse, timp, condiții ale contextului/mediului pedagogic practic, alternative de funcționare a ansamblului pentru scop și obiective/sarcini, soluții de prevenire sau corecție, soluții de abordare diferențiată sau individualizată, soluții de variate corelații între elemente. ► Să precizeze criteriile de evaluare, pentru a completa latura rațională a abordării acțiunilor, a practicii prin raportare la scop și obiective, a estima ce posibilități de realizare sunt, cum pot fi eficientizate acțiunile în parte și în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
regulile, baza psihopedagogică a practicii și a acțiunilor, documentarea asupra situațiilor și a celor implicați, exerciții de adaptare la diferite situații și interlocutori, exersarea de tipuri de dialog, formularea de ipoteze și interpretări, conceperea și aplicarea de modele în situații variate, studierea și cercetarea explicită a tipurilor de erori, verificarea tehnicilor de autoreglare a praxisului educațional. 1.4. Pentru schimbări de paradigme și în metodologia educației Complexitatea realității vieții sociale, a mediului, a evoluției personale generează o cerere pe măsură a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
adeziune la noile principii, credințe (Kuhn precizează că tocmai aici este revoluția științifică). Dar atunci ea trebuie să fie suficient de stabilă pentru practici acceptabile și destul de suplă pentru adaptare la evoluția ideilor, a modificărilor practice care se produc în variate contexte pedagogice sau sociale. De aici, pot fi remarcate și efectele ei pozitive: poate stabili un limbaj comun între teoreticienii și practicienii educației, poate preciza principii, reguli, convenții pentru acțiunea practică și interpretarea ei sau poate permite ameliorarea muncii, a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prezintă cum este descrisă această cunoaștere (simbolistica, limbajul, discursul). Fiind dificil de îndeplinit concomitent cele patru caracteristici, iar cercetarea pedagogică neacordându-le încă o atenție explicită suficientă, macroparadigmele educative nu întrunesc încă o sistematizare. De unde se manifestă și prezența unor variate criterii de raportare, aprofundare a studiului doar a unora, mai ales sub influența "științelor educației". Este utilă atunci o încercare de identificare și sistematizare a lor, a celor cu valoare metodologică prioritară, ceea ce se constituie într-un obiectiv al acestui
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
familii, rase, diferențe de gen), • în determinările economice (pentru formarea competențelor, a pregătirii pentru viața profesională), • în nevoia realizării interculturale a dezvoltării (în înțelegerea și promovarea tradițiilor culturale variate), • în sprijinirea dezvoltării spirituale (educația confesională diversificată), • în conceperea managementului (soluții variate administrative, organizatorice, proiective, metodologice), • în problematica politicii educaționale (rezolvarea așteptărilor diferitelor grupuri sociale, culturale), • în respectarea principiilor ecologice, ale dezvoltării durabile ale mediului, • în diversificarea instituțiilor educative, alături de cele oficiale (clasicul sens al alternativelor educaționale). Paradigma alternativelor educaționale a rezultat
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
noi de abordare a educației, ca reacție față de cea din școala standard, ca soluții conceptuale și metodologice. Procesul mai arată că, plecând de la căutarea eficienței practicii, de la analiza critică a problemelor ei conturate în aplicarea vechilor paradigme, se pot verifica variate ipoteze conturate, se pot construi modele aplicabile în noi condiții, programe. Alternanța metodologică curentă, nu numai cea instituțională, este cerută și de realitatea pregătirii pentru exercitarea unei profesiuni sau de integrare socială, ca o competență esențială, pe lângă cele de bază
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a independenței în acțiune. De fapt, dacă acesta acționează în spiritul altei paradigme alternative postmodernismul, el va promova gândirea divergentă, critică, reflexivă, va formula ipoteze alternative de soluționare a limitelor educației școlare curente, va proceda la deconstrucții și reconstrucții în variate contexte sau la descentralizarea unor strategii generale, recomandate metodic. Nevoia de a lucra cu paradigme alternative în practica educațională nu este o problemă nouă, ci a devenit actuală, când s-au maturizat specific condițiile contextului. Concret, așa poate fi reamintită
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
pp. 87-101; Leroy, 1974), pentru alternarea sa metodologică în: • a aborda diferite puncte de vedere formulate în înțelegerea cunoașterii, • a surprinde diferite elemente ale ei, • a analiza diferite caracteristici și relații, • a exprima nivelul cultural al problemei, • a contura consecințe variate, • a evidenția metodologii variate de construcție a cunoașterii, proceduri, procese, dificultăți, • a surprinde experiențe și concepții pluraliste, • a se adapta la specificul domeniului abordat, • a se adapta la prioritățile educației urmărite, obiective, • a nu se abate de la norme etice ale
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de evaluare și critica nivelului atins față de standardele date, • a dezbate diferite modele oferite de practică, • a reduce rezistența în participarea la un dialog și luarea de măsuri specifice. Sau cercetarea psihologică (Reigeluth și Squire, 1998) explică importanța diversității aplicării variatelor teorii ale învățării, ca principiu aplicat la paradigma centrării pe învățare (pe educat), devenită acum prioritară, unde sunt incluse și efectele asupra domeniului afectiv, a metacogniției. Astfel două ar fi consecințele majore asupra proiectării: în stabilirea obiectivelor și în alegerea
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
comunicare, luarea subiectivă a deciziei, substituirea unor etape, formularea de multe soluții mai puțin raționale, posibilitatea extinderii deciziilor și la alte paradigme insuficient studiate, verificate. 1.6.3. Formarea educatorului și pentru alternanță metodologică Practic, în rezolvarea curriculumului dat în variatele contexte reale, se pune totuși problema educatorului eficace, eficient, or soluția reală este tocmai afirmarea responsabilă a competenței de a înțelege, a alege și a aplica sau combina elemente din mai multe concepții, experiențe, modele, ca semn al profesionalizării și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
sunt deosebit de multe astfel de programe de instruire, construite pe diferite abordări ale educației, inclusiv programe-master pentru formarea și perfecționarea educatorilor). Modele alternative, la care să adere sau să le dezvolte însuși educatorul, în conceperea și realizarea educației, pot rezulta variat prin juxtapunerea, prin asocierea, prin combinarea rațională, elementară sau întâmplătoare sau reversibilă a altor soluții cunoscute experiențial sau prin studiu sau prin cercetare metodologică. Ca orice altă paradigmă în abordarea educației și aceasta poate genera modele proprii de autoformare și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
schimbării metodologiei formării, diversificării însăși a competențelor sale: modelul behaviorist, modelul umanist, modelul tradiționalist (personalist), modelul orientat spre succes/performanță, modelul bazat pe competențe, modelul tehnicist, modelul profesorului reflexiv-orientat spre cercetare, modelul constructivist ș.a. sau combinarea între ele, pe elemente variate. Este de combătut limitarea la doar alternativele instituționale impuse administrativ (Școala Waldorf, Step by Step, Pedagogia Montessori ș.a.), căci paradigma alternanței trebuie aplicată chiar în interiorul unei școli, ca măsuri de modernizare, dezvoltare profesională: alternative de obiective dincolo de cele oficiale, de
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
o formare de calitate a profesorilor trebuie să fie o formare în alternanță proiectivă, organizatorică, metodologică, ca articulare a formării teoretice și a celei profesionale, a celei inițiale și a celei continue, în diferite stagii propuse și cu participarea a variate grupuri interdisciplinare de formatori. Alternanța și cea cognitivă, cea metodologică și cea organizatorică ridică progresiv nivelul calitativ al calificării, dacă se articulează cu practica, la fel de variată, într-o marcantă articulare de forme, pentru verificarea sau dezvoltarea componentelor profilului de competență
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
celei inițiale și a celei continue, în diferite stagii propuse și cu participarea a variate grupuri interdisciplinare de formatori. Alternanța și cea cognitivă, cea metodologică și cea organizatorică ridică progresiv nivelul calitativ al calificării, dacă se articulează cu practica, la fel de variată, într-o marcantă articulare de forme, pentru verificarea sau dezvoltarea componentelor profilului de competență așteptat. De aici rolul formativ al alternanței și al articulării teorie-practică, care poate fi abordat chiar ca paradigmă a noii concepții de pregătire a profesorilor (teoria
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de competențe: Întâi este deosebirea de conceptul de capacitate, aceasta arătând puterea, abilitatea, aptitudinea de a face un lucru, afirmată într-o activitate, dar care are drept caracteristici: • transversalitatea, • mobilizarea în mai multe activități, • evolutivitatea, • posibilitatea de a fi formată variat (prin diferite moduri, experiențe în timp, prin conținuturi și în mod individualizat), • transformarea ei în timp, după felul în care a fost exersată (în ce contexte, situații, cuplarea cu altele), • nu poate fi evaluată precis, măsurabilă exact, ci apreciată prin
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]