1,814 matches
-
proprietarului absolut), imașuri, fânețe, iazuri, ape, supușii din ocoale, ținuturi și orașele cu locuitorii lor. Numai proprietarii, cu urice, aveau dreptul de a se manifesta juridic, vânzând și cumpărând, dăruind, schimbând moșii și sate, care, după ce s-a încheiat epoca daniilor domnești (sec. XIV - XVI), acumulau, prin cumpărare, satele rămase libere, aducând în stare de dependență - vecinie sau rumânie, pe foștii, până atunci, proprietari liberi sau, prin moșteniri și căsătorii, întinse domenii cu zeci de sate. Satele, care continuau vechile obști
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
ceata boierească, între aceștia fiind și țărani liberi, așezați cu învoială pe moșia boierească, fiind lipsiți de pământ. Pentru țăranii dependenți de mănăstiri nu exista, decât în cazuri foarte rare, obligația de a merge la război, atunci când în actul de danie se prevedea acest lucru, condiționat de participarea domnului la război. Starea de dependență a fost numită la noi vecinie, identică cu aservirea, iar țăranii dependenți s-au numit vecini. Când textele documentelor au fost traduse din slavonă în limba română
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
Moldova, s-a păstrat termenul de vecin, dar, trebuie specificat că, inițial, vecin nu însemna țăran aservit, ci om liber, megieș, membru al obștii, era vecin în același hotar al satului cu ceilalți săteni. Când obștile au fost aservite prin daniile domnești către boieri și mănăstiri, foștii vecini din obște au ajuns vecini cu moșia boierească sau mănăstirească, desemnând starea de dependență personală - vecinia-rumânia față de proprietarii cu acte. Când vecinul, rumânul a fost legat de glie, când nu mai putea să
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
el, organizezi claca pentru diferite munci: ridicarea casei, făcutul fânului, culesul roadelor pământului etc, ajutor reciproc care s-a transformat, după intrarea în stare de dependență, în obligație unidirecțională, către boier, către mănăstire. În cazul în care vecinul provenit din danie sau așezat cu învoială refuza să-și îndeplinească obligațiile - zeciuiala și muncile - urma o cercetare ordonată de domnie, care putea sfârși cu alungarea de pe moșie. Între-un document elaborat de cancelaria domnească a lui Vasile Lupu, din 5 iulie 1643
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
cazmaua și focul au obținut suprafețele de teren de care aveau nevoie. Indiferent prin ce mijloace și eforturi obținea o bucată de pământ pe seama pădurii, țăranul dependent era dator stăpânului cu zeciuiala, pământul rămânând proprietatea stăpânului titular de acte de danie și titluri de proprietate. Numai și numai acest stăpân de beneficii putea înstrăina prin donație, vânzare, moștenire, etc, părți din moșie sau întreaga proprietate cu tot cu vecini, ceea ce făcea obiectul unui alt înscris domnesc, domnul fiind, alături de Dumnezeu, stăpânul întregului pă
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
fie volnici și puternici cu cartea domniei mele a-și ținea și a-și apăra a lor dreaptă ocină și moșie niște curățituri ce easte la sat la Vamă unde este satul sfintei mănă stiri care moșie la iaște lor danie de la răposatul Alexandru Vodă cu uric de danie (documentul acela fals!!- n.a.) iar vecinii mănăstirii de acolo de la Vama au făcut acele curățituri pe moșia mănăstirii ca să se hrănească, iar acum s-au sculat vecinii mănăstirii și au vândut Câmpulungenilor
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
a-și ținea și a-și apăra a lor dreaptă ocină și moșie niște curățituri ce easte la sat la Vamă unde este satul sfintei mănă stiri care moșie la iaște lor danie de la răposatul Alexandru Vodă cu uric de danie (documentul acela fals!!- n.a.) iar vecinii mănăstirii de acolo de la Vama au făcut acele curățituri pe moșia mănăstirii ca să se hrănească, iar acum s-au sculat vecinii mănăstirii și au vândut Câmpulungenilor de și-au făcut case pe moșia mănăstirii
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
în care intra și munca depusă pentru obținerea acelei suprafețe de fânaț. În a doua jumătate a secolului al XVIII-lea, când mănăstirea Moldovița, prin egumenul Benedict, purta procese cu toți vecinii, pentru păstrarea neștirbită a hotarelor, beneficiază de o danie care ridică mai multe semne de întrebare. În actul de danie din 25 iunie 1778, se arată că „Sanda, fiica lui Ion Hasnăș, nepoata de fecior lu Ștefan Hasnăș din Câmpulung împreună cu soțul ei, preotul Vasile din Calafindești, dăruiește mănăstirii
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
fânaț. În a doua jumătate a secolului al XVIII-lea, când mănăstirea Moldovița, prin egumenul Benedict, purta procese cu toți vecinii, pentru păstrarea neștirbită a hotarelor, beneficiază de o danie care ridică mai multe semne de întrebare. În actul de danie din 25 iunie 1778, se arată că „Sanda, fiica lui Ion Hasnăș, nepoata de fecior lu Ștefan Hasnăș din Câmpulung împreună cu soțul ei, preotul Vasile din Calafindești, dăruiește mănăstirii Moldovița fânațurile Miculile și Sălătrucu de pe moșia Vama, cumpărată cu zapis
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
Câmpulung împreună cu soțul ei, preotul Vasile din Calafindești, dăruiește mănăstirii Moldovița fânațurile Miculile și Sălătrucu de pe moșia Vama, cumpărată cu zapis de moșul său de la niște oameni din Vama, vecini ai mănăstirii Moldovița, pentru pomenirea lor și a moșului lor” . Dania s-a făcut cu martori, înalte fețe bisericești: Macarie, egumen de Voroneț, Meftodie, egumen de Solca, Dosoftei, egumen de Umor, Ioasef, egumen de Putna și adeverit de Dosoftei, episcop de Rădăuți De la prima vedere se desprinde ideea că mănăstirea Moldovița
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
și lipsit de cultură orășenească, putem accepta că oastea lui Ștefan cel Mare era formată și din țărani. Rămâne de văzut ce fel de țărani participau, alături de domn, de oastea domnească, la ră zboaiele de apărare. Din documentele domnești, de danie către mănăstiri, date chiar de Ștefan cel Mare, reiese că țăranii dăruiți cu moșia nu vor merge la oaste, decât în cazuri excepționale, rămânând cu obligația de a sluji mănăstirii . Chiar în cazuri de excepție ță ranii vecini, fără nici un
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
167,180 D Dacia Aureliană, 128 Dacia Mediteraneană, 99 Dacia Ripensis, 99, 129, 132 Dacia Traiană, 10, 11, 77, 105,129, 133, 155 Dacia Decebaliană, 13, 21, 100, 101, 155 Dacia de Vest, 172 Daicoviciu, Hadrian, 31, 42 Danemarca, 21 Dania, 21, 178 Daniel, Constantin, 29, 42, 52 Dardania, 99, 135 David, 48, 191 Dealul Muntenilor, 202 Decebal, 21, 22, 32, 33, 35, 38, 39, 84, 99, 101 Deceneu, 27, 29, 30, 31, 32, 38, 39 Decei, Aurel, 19, 97, 125
Momente din Istoria României Orientale by Ion Cernat () [Corola-publishinghouse/Science/91880_a_92359]
-
cuprind în ele primele pagini ale viețuirii noastre de stat" (Surete și izvoade). După ce sub Ștefan cel Mare s-a realizat Cetatea și Târgul Vasluiului, cu ocolul domnesc, mai târziu, pe măsura întăririi boierimii, ocoalele domnești au devenit moșie pentru danii și miluire a slujbașilor cu ascensiune la treptele boierești. Domnul și boierii țării Trebuie să spunem din capul locului că la noi domnii au fost ajutați în ocârmuirea țării de către boieri din cele mai vechi timpuri, boierii fiind socotiți cea
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
în Divan de boieri, pe care Domnul îi consultă pentru aparență, pedeapsa, hotărârea sa este lege, fără a ține seama de părerile... colaboratorilor. Legea sunt eu - se va spune mult mai târziu. După întemeierea principatului, domnii au prins a face danii de sate și moșii, mărind numărul boierilor pe care își rezema scaunul. În „Descrierea Moldovei", Dimitrie Cantemir explică astfel boieria în Moldova: „Mai de mult la Moldoveni era un obicei care prin lungimea vremii devenise lege, că boieriile nu se
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
Că este așa, ne-o spun documentele. În vechime nu întâlnim boierii ca purtători de titluri dregătorești, ci doar purtători ai apelativului jupân, iar mai târziu era acela de pan. Iată un document emis în 1392 de Roman-Vodă, care făcând danie trei sate lui Ionaș viteazul scrie: „.. drept care credința mea și credința fiilor mei, credința jupânului Iuga fiu Giurgii, credința jupânului Stetco cu frații săi, credința lui Brat Netedul, credința lui Stanislau, credința Panului Dragoe, credința lui Andrieș și a Panului
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
sine, devine primă atestare documentară a existenței localității ca târg. Sub denumirea de târg, Vasluiul, cu ocolul său, ascultător de conducerea târgului, apare alături de alte centre vechi ale Moldovei, cum ar fi Bârladul sau Chilia. La 1438, în actul de danie de la 6 iulie, emis în Vaslui de Iliaș și Ștefan lui Mihail Oțel, este trecut pentru prima dată denumirea de „târgul Vasluiului", semn al importanței ce o avea așezarea, încă de pe atunci. Moldova, împărțită între cei doi frați, face ca
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
a paharnicului Negrilă și a stolnicului Alexa, ca semn al înfrângerii opoziției boierimii care se opunea politicii Domnitorului. De altfel, încă de la 1464 Ștefan cel Mare a locuit la Vaslui între 5 și 11 iunie și a emis acte de danie; va reveni în martie 1465, în iunie și august nu numai cu curtea sa, ci și cu Maria de Mangop, soția sa, cu Alexandru și Elena, fiul și fiica sa. În 1475 - unde la 10 ianuarie avea să devină marele
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
în desuetudine, cei din urmă nu mai cumpără pământ de la răzeși - deoarece neamurile lor aveau dreptul să și-l răscumpere și să anuleze zapisul de vânzare făcut - ci chiar dacă cumpără, nu mai fac act de vânzare ci un act de danie, iar prin acest act, devenind răzeș în localitate, puteau să cumpere alte și alte pământuri fără ca răzeșii ori neamurile lor să poată exercita dreptul de protimisis. Chiar dacă hrisovul din octombrie 1785 al lui Alexandru Mavrocordat se ridică împotriva „zapiselor viclene
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
să cumpere alte și alte pământuri fără ca răzeșii ori neamurile lor să poată exercita dreptul de protimisis. Chiar dacă hrisovul din octombrie 1785 al lui Alexandru Mavrocordat se ridică împotriva „zapiselor viclene", întărește dreptul de protimisis și stabilește reguli pentru eventualele danii, boierii, interesați, își întind răzășiile în dauna răzeșilor. Din veacul al XVIII-lea și până la domnia fanarioților vornicii și logofeții din România adună sat peste sat. Lista satelor unor demnitari precum Costea Bucioc, Nicoară Prăjescu, Dumitru Buhuș, Ursache, Miron Costin
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
în categoriile sociale l-au ocupat țiganii, foarte numeroși mai ales în așezările din Moldova. Robi ai domniei, ai mânăstirilor și boierilor până la eliberarea lor, în perioada 1855 - 1856 ei apar ca simple obiecte ale unor tranzacții - vânzări și cumpărări, danii și chiar moșteniri. Spre deosebire de sclavii de altă dată, ei nu puteau fi uciși fără judecată, dar puteau fi vânduți individual, cu sau fără copiii lor. Obiectiv al revoluției din 1848, ei au fost dezrobiți încă din 1844, dar eliberați treptat
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
cărți gospod", dovezi și patente speciale. Unii dintre ei obțineau scutiri și reduceri ale dajdiei și pentru vin, porci, stupi, produse. Se subînțelege că în locul impozitelor directe și indirecte pe care le plăteau locuitorii satelor, odată cu Regulamentul Organic se introduce dania unică, numită și capitația, adică cei 30 lei pe cap de familie. La 7 ani interval, când se organiza recensământul tuturor locuitorilor, întocmindu-se lista sau tăblița cu dajnicii, odată numărul bijnicilor stabiliți prin catagrafie, se putea înmulți numărul lor
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
Huși avea sarcina să vegheze asupra viilor. După ce Matei Ghica, la 1756, hărăzește Episcopiei dijma Hușilor, paharnicul era însărcinat cu adunarea dijmei din producția de vin, care făcuse parte dintre veniturile domniei. Domnitorul Scarlat Ghica în anul 1757 întărind aceeași danie - a vinăritului, zicea: „iar paharnicul al doilea ce era obișnuit a strânge el dijma Domnească, să nu se amestece"... Paharnicul avea ca ajutor în îndeplinirea funcției sale pe Pivnicer („Stratulat Pivnicerul", „Gheorghe Pivnicerul" în cartea de hotărnicie a Plopenilor de la
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
la țară: a cerceta o pagubă cășunată cuiva de vitele străine și a hotărî despăgubirea cuvenită", își continuă argumentarea cercetătorul. „Iacov Izbașa, de Ciortesci" se zice într-un zapis din anul 1665, iar într-altul unde e vorba de o danie a unei răzășii din Căbicesci și Bunesci, din anul 1660, sunt menționați ca martori 5 persoane cu titlul de „izbașă". Aprodul era funcționarul despre care Domnul Cantemir spune că pe vremea lui erau 50 la număr la Divan și ei
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
desfăceau acolo pricinile cele mici, pedepseau curvele etc., se scrie în Descrierea Moldovei (f. 168). Patru vornici de poartă: „Dlui Vetreș - vornicul de poartă și Giorgie, vornicul de poartă, și German tij, și Dumitrașco tij" sunt martori întrun zapis de danie din anul 1664, făcut la Iași. Domnul Constantin Racoviță, în anul 1756, rânduiește pe „credinciosul boierul Mihalache Cehan biv vel Medelniceru și pe Grigorașu Agariciu vornici de poartă" să hotărnicească niște părți de moșie ale Episcopiei. Cepari și bourari. În
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]
-
ușur). La 25 septembrie 1755, la Iași, în Divanul domnesc, Ion Matei Ghica, Domnul, unde iau parte și arhiereii, se hotărăște „a nu se mai lua pe seama Domniei ușurul (dijma) de la tătarii care închiriau pământul de hrană pe moșiile Moldovei". Dania aceasta produsese foarte multe nemulțumiri deoarece ușurgiii, amploiații domnești, care o strângeau de la tătari, nu se opreau numai la domeniile statului, ci dijmuiau și ogoarele ocupate de tătari pe moșiile particularilor. Matei Ghica pune capăt unor asemenea abuzuri. De vreme ce aceste
VASLUI. TRADIŢIONALISM… Oameni și întâmplări by ION N. OPREA () [Corola-publishinghouse/Science/91666_a_92808]