1,395 matches
-
că înțeleg acum mai bine ce dorea să sugereze, când mă aflu chiar în fața raclei sfântului, o piesă masivă, fabricată din lemn prețios (chiparos ?), având de jur împrejur 12 plăci de metal gravate, din argint, reprezentând scene din viața și martiriul său. Mai există un strat de protecție împrejur, transparent, nu-mi dau prea bine seama despre ce material este vorba, sticlă sau plexiglas, racla fiind parcă închisă într-un acvariu. La prima vedere, ansamblul pare imposibil de urnit și trans
Nevoia de miracol: fenomenul pelerinajelor în România contemporană by Mirel Bănică () [Corola-publishinghouse/Memoirs/606_a_1365]
-
preotul Mihai Radu pentru opera sa de unire spirituală întru biserică a românilor din Danemarca și Suedia. Români de pretutindeni, ajutați-ne, dându ne păstorul, ce prin voia și vicleșugul altora și nu prin voia sa a pornit pe calea martiriului!. Mircea Rițiu, Augsburg, 9 septembrie 1985, difuzată la 18 septembrie 1985 Domnule director, Pentru conducătorii de astăzi ai României libertatea înseamnă, într-o curioasă răsturnare de sens, supunere liber înțeleasă. Că nu tot românul acceptă ideea aceasta o demonstrează numeroase
Ultimul deceniu comunist: scrisori către Radio Europa Liberă by Gabriel Andreescu, Mihnea Berindei (eds) () [Corola-publishinghouse/Memoirs/619_a_1376]
-
este "tendință". Și totuși... / 11 CAPITOLUL 1. Suferință, moarte, ritualizare / 19 Câteva motive pioase de a suferi / 19 Despre buna folosință a morții voluntare / 36 Suferința îmblânzită / 44 Note / 52 CAPITOLUL 2. Fabricarea istoriei de suferință / 55 Viața la umbra martiriului / 60 Este istoria evreilor doar o istorie de nenorociri? / 77 Eroism sau mesianism, alegerea răului mai mic / 89 Istoria în slujba memoriei / 107 Misticismul ca antidot al suferinței / 118 Identitatea evreiască se scrie cu lacrimi... / 122 Note / 149 CAPITOLUL 3
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
sau chiar ca semn al unei apropieri de Dumnezeu. Despre buna folosință a morții voluntare Dar, în iudaism, ca, de altfel, și în alte tradiții religioase, suferința nu este doar un rău suportat. Ea poate fi voluntară, ca în cazul martiriului. Locuțiunea folosită în ebraică pentru a desemna martiriul înseamnă literal "sfințirea Numelui (lui Dumnezeu)"hh. "Sfințirea Numelui" constă mai întâi în a-i proclama sfințenia în rugăciuneii, apoi în a-i manifesta sfințenia în fața coreligionarilor și a ne-evreilor printr-
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
Dumnezeu. Despre buna folosință a morții voluntare Dar, în iudaism, ca, de altfel, și în alte tradiții religioase, suferința nu este doar un rău suportat. Ea poate fi voluntară, ca în cazul martiriului. Locuțiunea folosită în ebraică pentru a desemna martiriul înseamnă literal "sfințirea Numelui (lui Dumnezeu)"hh. "Sfințirea Numelui" constă mai întâi în a-i proclama sfințenia în rugăciuneii, apoi în a-i manifesta sfințenia în fața coreligionarilor și a ne-evreilor printr-o respectare riguroasă a poruncilor și o conduită
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
a-i manifesta sfințenia în fața coreligionarilor și a ne-evreilor printr-o respectare riguroasă a poruncilor și o conduită morală exemplară. Orice încălcare a acestui principiu fundamental ține, invers, de "profanarea Numelui"jj lui Dumnezeu. Forma ultimă a sfințirii este martiriul. Datoria de a sfinți numele lui Dumnezeu este menționată pentru prima oară în Levitickk. Calea cea mai potrivită pentru îndeplinirea ei avea să fie explicitată în Talmud și, mai târziu, în comentarii în relație directă cu experiența istorică a momentului
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
în același timp tragică și izbăvitoare a istoriei. Mai întâi în confruntarea cu Helenismul și în fața persecuției monarhului seleucid Antioh al IV-lea Epifanul, în secolul al II-lea î.Hr., iudaismul credincios Legii își asumă explicit o concepție pozitivă despre martiriu. Structura, forma și inspirația lui religioasă au fost modelate în literatura evreiască și creștină de la Macabei I și II până în Noul Testament, care furnizează baza istorică și narativă a elaborărilor viitoare. Povestirile din Macabei au fost legate teologic și îmbogățite mai
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
și creștină de la Macabei I și II până în Noul Testament, care furnizează baza istorică și narativă a elaborărilor viitoare. Povestirile din Macabei au fost legate teologic și îmbogățite mai ales de motivul sacrificiului lui Isaac și de cartea lui Iov. Modelul martiriului evoluează în timp pe parcursul crizelor. Iar acțiunile glorificate ale martirilor susțin, după moartea lor, credința comunităților pentru care s-au sacrificat. Pertinența acestui model, sub forme mai actuale, continuă să funcționeze în sanctificarea "eroilor" seculari. Cărțile Macabeilor, care n-au
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
și al mamei par să fi fost elaborate mai degrabă în a doua jumătate a secolului I d.Hr. și ar fi deci contemporane cu primele scrieri neo-testamentare. S-a putut pune astfel întrebarea dacă ele nu sunt anterioare noțiunii de martiriu așa cum avea ea să fie elaborată mai târziu de creștini, mai ales că prima apariție a cuvântului "martiriu" însuși pentru desemna moartea în mâinile laicilor ostili apare în povestirea lui Policarp, care asociază cuvântul faptei, în Asia Mică, în jurul anului
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
și ar fi deci contemporane cu primele scrieri neo-testamentare. S-a putut pune astfel întrebarea dacă ele nu sunt anterioare noțiunii de martiriu așa cum avea ea să fie elaborată mai târziu de creștini, mai ales că prima apariție a cuvântului "martiriu" însuși pentru desemna moartea în mâinile laicilor ostili apare în povestirea lui Policarp, care asociază cuvântul faptei, în Asia Mică, în jurul anului 150pp. În Evanghelii și, îndeosebi, în Faptele Apostolilor, termenul grec martus (din care derivă "martir") se întâlnește cu
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
fapt, să ne surprindă. Cadrul politic și spiritual al Imperiului Roman le făcea posibile, iar iudaismului și creștinismului le-a luat, istoric vorbind, cel puțin două secole ca să-și consume divorțul. Oricum ar fi, fără tradiția romană care preamărea sinuciderea, martiriul n-ar fi putut cunoaște o asemenea dezvoltare în iudaismul și creștinismul secolelor al II-lea și al III-lea, deoarece tradițiile greacă și evreiască nu-l încurajau, chiar dacă ideea evreiască a profetului-martir ocupă un loc important în sursele evreiești
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
măsură încât în lumea creștină abia odată cu Augustin, în secolul al IV-lea, Biserica a început să se opună viguros suicidului. Căci acela care se ucide nu ucide altceva decât un om", scria el în De civitate Dei16. Mai târziu, martiriul ca mărturie se va regăsi în tradiția musulmană. Cuvântul grec care înseamnă "martor" va fi redat prin arabul shahid. Așa vor fi numiți martirii musulmani morți în lupta împotriva necredincioșilor și susceptibili de a fi răsplătiți în lumea de dincolo
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
se ucide nu ucide altceva decât un om", scria el în De civitate Dei16. Mai târziu, martiriul ca mărturie se va regăsi în tradiția musulmană. Cuvântul grec care înseamnă "martor" va fi redat prin arabul shahid. Așa vor fi numiți martirii musulmani morți în lupta împotriva necredincioșilor și susceptibili de a fi răsplătiți în lumea de dincolo pentru aceste fapte meritorii. Totuși, în arabă, acest cuvânt ține de o formă gramaticală pasivă, însemnând mai degrabă "mărturisit". Ceea ce a dat loc la
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
bun, ci mai degrabă faptul că respectarea poruncilor însăși devine cauză de suferință și moarte. O moarte la care, după unele surse midrashice târzii, Roma ar fi trimis zece personalități eminente ale iudaismului antic, printre care Rabbi Akibaqq. Când vestea martiriului acestuia ajunge la discipolii săi, aceștia își încing mijlocul cu pânză de sac și își sfâșie hainele în semn de doliu, considerând execuția un simbol. Învățătura lui Akiba constă în acceptarea suferinței cu iubire, ca scopul cel mai înalt al
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
de sac și își sfâșie hainele în semn de doliu, considerând execuția un simbol. Învățătura lui Akiba constă în acceptarea suferinței cu iubire, ca scopul cel mai înalt al robului lui Dumnezeu, care îndeplinește poruncile chiar dacă plătește cu viața. În martiriu înțelege Akiba sensul poruncii "Să iubești pe Domnul Dumnezeul tău cu toată inima ta", pe care o interpretează ca însemnând până la sacrificarea propriei viețirr. Moartea lui trimite cu gândul la cea a lui Socrate, chiar dacă procesul execuției este diferit 17
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
chiar dacă procesul execuției este diferit 17. Doctrina grecească a virtuții pătrunsese în idealurile evreiești și creștine din epocă. Nu este o întâmplare că iudaismul și creștinismul au fost numite religii de martiri, impregnate cum erau de acest fel de stoicism. Martiriul capătă aura unui ideal popular, exprimând o dorință arzătoare de sacrificiu din partea credincioșilor evrei și creștini. Cursul evenimentelor consacră modelul profetului-martir, care se cristalizează după perioada macabeeană. Insistența midrashică pe figura profetului care suferă pentru credință și este persecutat de
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
ca Ieremia, Urie, Daniel și adepții săi18. Fiecare profet suferea sau murea, iar fiecare martir se găsea astfel în posesia unor puteri profetice, și unul, și celălalt fiind ridicați la rangul de figuri angelice. Creștinismul a adoptat modelul evreiesc, idealul martiriului creștin exprimând aspirația către o imitatio Christi. Pietatea populară, care atribuia martirului caracteristicile figurilor divine, eroilor și îngerilor, a influențat cele două religii. La fel și tradiția greco-romană, care a dat tonul martirologiilor evreiască și creștină. Acestea nu încearcă numai
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
suferință drepților din lumea aceasta ca ei să poată primi o moștenire în lumea ce va să vie"tt. Individul și comunitatea sunt una și suferă știind că-i așteaptă o lume mai bună. Până în ajunul primei Cruciade, din 1096, martiriul este asociat câștigurilor pe care le trage din el națiunea. Chiar și când perioada persecuțiilor ia sfârșit, exemplul eroic al lui Akiba, care îndeamnă la moarte pentru sfințirea Numelui divin, continuă să marcheze generațiile viitoare. Moartea spectaculoasă a martirului garantează
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
și înțelepții care refuză să sufere, diversitatea comportamentelor este mare. Și, fără îndoială, trebuie să vedem aici o voință de a tempera zelul care ar fi putut înflăcăra unele spirite în perioade propice unor asemenea vehemențe. S-a spus că "martiriul așa cum a fost inventat și cum este înțeles în zilele noastre este o forță la fel de puternică în Biserica care l-a creat ca și în islam, deși, evident, într-un mod diferit"21. În iudaism, astăzi, trebuie să constatăm că
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
Paris din ordinul regelui, Rabbi Meir din Rothenburg scrie o elegie care-și găsește repede locul printre cântecele funebre de la 9 av, data de comemorare a distrugerii Templelor. Aceste rugăciuni de penitență amestecă într-un singur ansamblu sacrificiul lui Isaac, martiriul Celor Zece și supliciul bărbaților, femeilor și copiilor în timpul Cruciadelor. Această poezie este transistorică. Combinând dezastrele cele mai recente cu modelele arhetipale, ea prezintă poporul evreu ca un organism unic. Iar acest discurs al suferinței se transformă în instrument educativ
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
acest fapt iudaismul, care se poate clătina în fața încercărilor noi1. Acestor producții li se adaugă "cărțile amintirii"fff, frecvente în epoca medievală, mai ales în lumea așkenază, care consemnează, pe lângă numele rabinilor și conducătorilor faimoși ai comunității, listele persecuțiilor și martiriilor suferite, liste citite cu voce tare în sinagogi la ceremoniile aniversare ale defuncților. Adesea, aceste cărți ale amintirii evocau trecutul comunității în care apăruseră. Altele aveau un orizont mai larg. Astfel, cea de la Nürnberg relata persecuțiile și martirologiul evreilor din
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
rugăciuni de penitență ce aminteau de lunga durată a tribulațiilor îndurate. Astfel s-a întâmplat la comemorarea calomniei de omor ritual de la Blois, caz care s-a încheiat cu execuția a treizeci și opt de evrei care preferaseră moartea botezului. Martiriul de la Blois, din 26 mai 1171, a lăsat o impresie atât de puternică asupra evreilor, încât, pe lângă povestirile și rugăciunile de penitență compuse pentru această ocazie, Rabbi Jacob Tam, celebră autoritate religioasă din această perioadă, a instituit data ca zi
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
ca niciodată după genocid și care tinde să impună o lectură a trecutului exclusiv prin prisma suferinței, interzicând prezentului și viitorului o speranță hrănită altădată de credință, întotdeauna fragilă, desigur, dar omniprezentă în viața evreilor de ieri? Viața la umbra martiriului Pentru cei care considerau fiecare perioadă istorică drept o nouă verigă într-un lanț nesfârșit de suferințe, Cruciadele căpătau valoarea primei verigi 4. În ochii lor, evenimentele din 1096 și cele care au urmat constituiau eterna temelie a acestei istorii
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
genera, aflat la originea unui nou tip de erou evreu, cel al martirului care se sacrifică pentru a scăpa de apostazie, evenimentele din 1096 vor fi descrise amănunțit, accentul fiind pus pe actele cele mai excesive 6. Din acel moment, martiriul devine emblematic pentru lumea așkenază. Și înainte, și după 1096, supliciile auto-provocate de la Mainz și din alte comunități renane rămân acte fără echivalent. Legea biblică, totuși, condamnă sinuciderea. Fideli afirmării de către Pentateuh a valorii fundamentale a vieții, înțelepții Talmudului incluseseră
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
lui Titus însuși, nu unei autorități evreiești. Asta nu înseamnă că nu a existat cu adevărat un ideal al morții voluntare, aparținând mediilor sacerdotale, în măsură să alimenteze ideologia rezistenței împotriva Romei. Acestea fiind spuse, se cuvine să distingem între martiriul ca acceptare voluntară a morții și martiriul ca sinucidere și ca omucidere. Dacă a muri în Numele lui Dumnezeu este, în anumite circumstanțe, o obligație, actul sinuciderii și a fortiori omuciderea rituală nu sunt deloc încurajate, nici cerute în literatura rabinică
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]