10,026 matches
-
nu este numai de cunoaștere și influențare prin metodologie specifică a fiecăruia dintre elementele sistemului de format, ci mai ales este influențarea lor la nivel superior, integrarea acestora, în noi sisteme-competențe, după criterii de mobilizare, de transfer a lor în variate combinații, date de practica vieții reale ulterioare etapei de formare. Acest sens al paradigmei formării competențelor ar trebui acceptat în curriculum și verificat în rezolvarea de situații problematice, critice, complexe, iar nu cel simplist al învățării cunoștințelor procedurale, al abilităților
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de învățare pentru a permite elevilor participarea, integrarea cunoștințelor în realizarea de proiecte (integrarea didactică), • integrarea cunoștințelor în structuri cognitive (acomodarea lor), • integrarea grupului de profesori, • articularea diferitelor moduri de abordare pentru o activitate (psihologică, economică, filosofică), • corelarea interdisciplinară, • mobilizarea variatelor capacități din diferite discipline pentru o activitate interși transdisciplinară. Integrarea cunoștințelor, a capacităților, a conceptelor, a procedurilor este un mod de învățare atunci, de construire a înțelegerii, de participare centrală a educatului, de mobilizare în situații complexe. Iar pedagogia integrării
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
sau de motivare profesională sau de afirmare a unor deprinderi de conduită și relaționare, ci toate la un loc. Așadar este nevoie de introdus în curriculum: scopuri și obiective cu o astfel de combinare, conținuturi de corelare, exersare în situații variate și complexe, o altă metodologie de formare și evaluare a nivelului integrării achizițiilor, o altă utilizare a metacogniției. Competența este un concept încă în curs de definire, de precizare și a nuanțare a notelor sale caracteristice, pentru a găsi cel
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
este utilă, funcțională, are un scop, finalitate, sub forma unei sarcini. • Ansambluri de cunoștințe, capacități de acțiune și comportamente structurate în funcție de un scop și un tip de situații date, cu referire Criterii Note definitorii la sarcini de rezolvat, în circumstanțe variate. • Au caracter ipotetic, se observă doar în activitate, fiind finalizate în rezolvarea de sarcini complexe. Afirmarea în situații complexe • Capacitatea de a fi eficace într-un anume tip de situații, când folosește, mobilizează cunoștințele și alte resurse mentale și instrumentale
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Aptitudinea de a pune în operă un ansamblu organizat de cunoștințe, proceduri, atitudini pentru a rezolva un număr de sarcini. • Este eterogenă prin elementele componente, dar omogenă prin fina Criterii Note definitorii litățile socio-profesionale. • Mobilizează un ansamblu de resurse (cunoștințe variate, experiențe asimilate, scheme, automatisme, capacități, cunoștințe procedurale, atitudini). Un sistem, o organizare structurată care asociază, combină diferite elemente (cunoștințe, capacități, atitudini profesionale), la un nivel individual de combinare, pentru a obține eficiență, eficacitate. Mobilizarea elementelor • Elementele pe care subiectul le
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
reintegrare a diferitelor capacități și experiențe. • Se raportează la normele, regulile activității ce trebuie respectate, dar apare stilul personal de afirmare. • Valoarea lor crește pe măsura afirmării în timp și odată cu intrarea în viața reală complexă, cu nivelul exersării în variate ocazii în timpul formării. • Arată că ansamblul rezultatelor nu permite singur tratarea situației cu succes, dacă acestea nu sunt social acceptate, deci să aibă și dimensiune etică. • Caracter finalist, ca purtătoare de sens și semnificații pentru o viitoare activitate. • Face legătura
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
mobiliza diverse resurse (cognitive, în principal) pentru explicarea, analiza, rezolvarea unei situații complexe, practice, dar și alte resurse interne, formate ale personalității (Perrenoud, Roegiers, De Ketele). Atunci competența apare ca un construct, un rezultat al construirii de combinații pertinente a variatelor resurse interne și externe, după cerințele contextului, performanței așteptate. Ea este un rezultat al acestei mobilizări, care se demonstrează în acțiune (oricare, nu numai strict profesională), pe baza cunoașterii acesteia, a stabilirii valorii ei și a reacțiilor necesare, a luării
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Opțiunea pentru schimbare a paradigmei în favoarea competențelor nu poate să elimine însă limitele conceptuale și metodologice care sunt inerente: • conceptul este încă destul de ambiguu clarificat, • se referă la un sistem de diferite resurse ale personalității aflate în curs de formare variată, • tratează situațiile de criză ca o problemă normală de rezolvare științifică, • se constată caracterul contestabil al situației complexe și inedite, din familiile situațiilor, • formularea familiilor sarcinilor este neutră epistemologic, competențele neputând indica o disciplină, algoritm propriu, • competențele transversale sunt importante
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
terminal" (în sensul precizării distincte a elementelor educației, utilizabile astfel în diferite situații normale de aplicare), acum se referă la situații complexe, dinamice de integrare, cât mai aproape de realitatea ulterioară, pe care să le rezolve în final, apelând la competențe variate, dar mai ales transversale (interși transdisciplinare). Acestea vor deveni principalele "obiective terminale ale integrării" (Roegiers și De Ketele, 2001, pp. 82-96), ca macrocompetențe, care se manifestă în situații complexe, rezolvabile doar dacă toate achizițiile necesare sunt integrate, structurate. Sunt și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
complexe competențele. 2.5. Educatorul și educatul în fața competențelor noi roluri Schimbarea de paradigmă în temă arată că metodologia de transmitere și însușire nu mai este eficientă în formarea competențelor, precum în cazul cunoștințelor, căci ele se construiesc prin exersare variată, sunt activate în rezolvarea de situații critice complexe, se transferă, aparțin acțiunii și practicii efective, mobilizează un sistem de achiziții variate. Cum este evident că de aici decurg noi roluri pentru educator, paradigma formării competențelor implicând chiar schimbarea și în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
și însușire nu mai este eficientă în formarea competențelor, precum în cazul cunoștințelor, căci ele se construiesc prin exersare variată, sunt activate în rezolvarea de situații critice complexe, se transferă, aparțin acțiunii și practicii efective, mobilizează un sistem de achiziții variate. Cum este evident că de aici decurg noi roluri pentru educator, paradigma formării competențelor implicând chiar schimbarea și în formarea acestora, atât în etapa formării inițiale, cât și în cea a dezvoltării lor profesionale. Este necesară completarea profilului de competență
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
fi conturată și verificată ipoteza unui profil dezirabil de competență pedagogică a educatorului constructivist (Joița, 2008, pp. 70-85). Acum îl prezentăm doar sintetic, pe principalele dimensiuni conceptuale (roluri, competențe generale de bază, din care vor deriva apoi roluri specifice și variate subcompetențe), încât să fie susținută apoi alegerea, precizarea metodologiei de realizare, utilizare și evaluare a lor în activitatea efectivă specifică: ► Roluri și competențe generale și specifice, care asigură reușita profesională și abordarea instruirii în clasă: competență științifică generală și pedagogică
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
rezolvarea problemelor educative, etice în clasa constructivistă: competența de a dezvolta dimensiunea motivațional-atitudinală, competența de a interacționa cu elevii în procesul construirii învățării, competența de a respecta aspectele etice și de deontologie profesională, competența de a provoca, a susține comunicarea variată. ► Roluri și competențe implicate în activitatea de reflecție în acțiunea-cercetare educațională: competența de a formula reflecții și a le utiliza, competența de a organiza, desfășura și valorifica acțiuni-cercetare în asupra ameliorării proceselor educaționale. Acest profil dezirabil al educatorului practician, ca
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
modele. Căutarea de date în mai multe surse, compară, interpretează. • Motivarea educaților prin propunerea de scopuri, avantaje. • Valorificarea curiozității epistemice, a așteptărilor cognitive. • Stimularea verbalizării modului de argumentare logică. • Prezentarea de sarcini ca situații problematice pentru explorare și rezolvare directă, variată. • Valorificarea experienței anterioare pentru noi achiziții. • Dezbaterea de idei, soluții, procedee, aplicații găsite. Stimulează, angajează • Antrenarea în cunoașterea directă, independentă, în grup. Emiterea întrebări, soluții, ipoteze, interpretări, argumente. Găsirea de limite, avantaje ale învățării prin explorare. • Afirmarea autonomiei, inițiativei, opiniilor
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de caz, aprofundarea perspectivei inovațiilor tehnologice sau studiul realităților din clasa reală, la care să adăugăm și noile paradigme privind esența educației. În fața acestor așteptări specifice societății cunoașterii, curriculumul școlar nu trebuie decât să creeze oportunități prin situații reale, contexte variate, pentru orice educat (Whity, 2004, pp. 2-6; Stanley, 2008) pentru a învăța constructivist, a-i stimula progresul, interesele și experiențele, pentru a-i forma capacități (de comunicare, colaborare, cunoaștere interși transdisciplinară, independență, diferențiere, raționalitate, înțelegere, reflecție critică, responsabilitate, apreciere umanistă
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
curriculumului este una de descoperire a semnificațiilor sale pentru practica educațională (Short, 1991, pp. 1-2) și nu face decât să descifreze traducerea așteptărilor educației în școală și să clarifice: • conceptele centrale utilizate, • modurile de organizare și metodele de realizare, • rolul variaților factori interni și externi, • condițiile de succes în practică, • descrierea restricțiilor, • precizarea procedurilor de implementare, • stabilirea problemelor de evaluare cu procedurile adecvate, • găsirea de interrelații între aceste elemente, • apoi moduri de concretizare în programe și alte documente curriculare, • prevederea căilor
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
problematicii sale tot mai complexe, mai ales din perspectivă practică. ► Postmodernismul determină schimbarea paradigmelor anterioare privind curriculumul, păstrând însă elementele lor pozitive și consolidate în practică, în primul rând prin chiar trăsăturile lui specifice (Slattery, 2006, pp. 6-9): • eclectismul actual (variate stiluri, multiplicitate, interdisciplinaritate), • raportarea la context, la mediul real, dezechilibrul în evoluția continuă, • evocarea a multiple abordări și cercetări pentru diferite teme ale realității, • utilizarea complexității, a incertitudinii, a valorilor mobilizatoare, a valorilor estetice variate, a valorilor date de perspectivele
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
2006, pp. 6-9): • eclectismul actual (variate stiluri, multiplicitate, interdisciplinaritate), • raportarea la context, la mediul real, dezechilibrul în evoluția continuă, • evocarea a multiple abordări și cercetări pentru diferite teme ale realității, • utilizarea complexității, a incertitudinii, a valorilor mobilizatoare, a valorilor estetice variate, a valorilor date de perspectivele așteptate, a modurilor de participare și angajare, • cuprinderea varietății experiențelor existențiale în situații și contexte reale, • recursul la formele vizuale de expresivitate, • urmărirea evoluțiilor și a proceselor de deconstrucție și reconstrucție, • introducerea de procese experimentale
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ca un profil-referință de competențe de bază, apoi diversificate, echilibrate, diferențiate, concretizate de-a lungul formării. Și constatăm că multe dintre reformele educaționale din ultimii ani reflectă această abordare, recunoscută prin importanța ei actuală și de perspectivă, găsindu-și și variate aplicații, după contextele specifice. Astfel, că această concretizare a putut deveni reală (Glanz, 2000) când: • s-a determinat care sunt categoriile de competențe de bază și specifice, conform profilului așteptat, necesare conceperii, înțelegerii, abordării, rezolvării diferitelor situații și contexte, • s-
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
relației predare-învățare, a centrării pe educat, • afirmarea dorinței de menținere a autonomiei profesorului și la ce nivel, cu noile sale roluri, • raportarea la mărimea claselor, pentru a permite centrarea pe educat, pe crearea oportunităților de exersare a competențelor în situații variate, cu mijloace de compensare, • cunoașterea nivelului general al educaților, pentru alegerea contextelor și urmărirea progresului pe etape, • accesibilizarea și înțelegerea rațiunii, a modului de elaborare și aplicare a curriculumului pentru profesori, în găsirea soluțiilor metodologice adecvate. ► La fel de importantă este și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
și asimilate potrivit contextului aplicativ, de potențialul educatorilor și a celorlalți parteneri în acceptarea și implementarea lui. Pe acest fond pregătitor, M. Miled face o precizare importantă de natură constructivistă: curriculumul centrat pe competențe, pe experiențe de rezolvare facilitate în variate contexte reale, nu înseamnă doar acest aspect. Este necesară și corelarea lui strânsă cu alte două dimensiuni inițiale, eficient și logic pregătite: precizarea conținuturilor structurate pe conceptele esențiale ale domeniului și a obiectivelor terminale, generale și specifice, echilibrate pe dezvoltarea
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de curricula integrale, prin dezvoltare sau optimizare complexă (prin centrare pe sarcini de dezvoltare sau centrare pe taxonomii ale obiectivelor pedagogice sau centrare pe cercetarea nevoilor de cunoaștere sau prin centrare transdisciplinară sau prin centrare pe competențe și capacități), prin variate moduri de structurare, prin alternarea sau convergența tipurilor conturate. Care este corespondența între noua paradigmă a curriculumului și implementarea, punerea sa în practică, relația cu practica reală a educatorilor, ca să-i hotărască eficiența, calitatea conform principiilor după care a fost
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
integrare: ca mobilizare a diferitelor dimensiuni formate și devenite resurse ale acțiunilor eficiente ulterioare cunoștințe, abilități, capacități, competențe, motivații, atitudini, prin intermediul diferitelor discipline, pe baza învățării constructiviste, cu situarea cunoașterii în experiența reală, cu explicarea și apropierea formării în contexte variat create prin oportunități stimulante. Acestei abordări îi corespunde paradigma educației pentru mediu, cu un curriculum reconstructiv, cu predominarea științelor sociale, a centrării învățării pe rezolvarea de probleme și cercetare, cu aducerea în prim plan a valorilor, atitudinilor, competențelor cunoașterii, implicarea
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
putea echilibra rolurile și pertinența ei în: • precizarea obiectivelor învățării constructiviste în termeni de capacități, competențe (formulare, selectare, ponderare, extindere, combinare), • precizarea temelor (raportarea la așteptările profesionalizării didactice, la nevoile cerute de rezolvarea situațiilor reale predominante, la posibilitatea aprofundării lor variate, la includerea unora legate de practica educațională și la eliminarea/diminuarea altora), • includerea opțiunilor constructiviste asupra strategiilor de învățare și de înțelegere a rezolvării diferitelor situații, probleme ale practicii educaționale, • stabilirea și aplicarea criteriilor de evaluare continuă a progresului în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Astfel cere extinderea, redefinirea cunoștințelor și a cunoașterii în dinamica ei, cere o atenție sporită pentru noile obiective de natură formativă (capacități, competențe, atitudini), corespunzător cu crearea mediului, contextului pedagogic favorabil acestor activități, mai ales acum și diferențiate. Cercetări pedagogice variate completează mereu paleta avantajelor adecvării la realitatea situațiilor educaționale a noii paradigme, chiar pornind cu clarificarea mediului, contextului specific. Acesta (Kovalchick și Dawson, 2004, pp. 401-402) poate susține o învățare focalizată pe angajarea educatului cât mai complexă, pentru a înțelege
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]