10,026 matches
-
alte căi de rezolvare, comparare și verificare, combinarea autoreglării cu autoobservarea, stăpânirea artei de generalizare și modelare a procedurii eficiente și apoi întărirea ei, prin transfer în diferite contexte, implicarea atitudinilor și a corelațiilor cognitive sau a raportării la achiziția variatelor valori sau la linii de perspectivă sau la mediul sociocultural interactiv din clasă, grupuri nonformale. Constatăm că autoeducația are în primul rând nevoie de un context conceptual și practic în abordarea sa eficientă, de o schimbare de mentalitate formativă care
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
pp. 262-328; Joița, 2003, pp. 20-33). Tabel 10: Alternanța metodelor de autoeducație Categorii Metode și procedee Metode propriu-zise pentru autoeducație De precizare a conținutului autoeducației • Elaborarea unui program (matrice) al autoeducației de realizare a unui grup de valori, prin acțiuni variate, pe un timp dat, însoțit de reflecții asupra realizării. • Stabilirea unui corp de reguli personale de respectat în diferite situații, ca auxiliar al programului stabilit, cu reflecții asupra rezultatelor aplicării. • Apelul la raționare (glasul rațiunii), ca modalitate de autostimulare, dar
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de tip constructivist, • facilitarea unui context/mediu pedagogic care să stimuleze această învățare activă, • afirmarea procedeelor de ghidare în analiza resurselor și a argumentelor în construcție, • sprijinirea educaților în implicarea în învățarea prin cercetare directă, • abordarea în sistem a instrumentelor variate care să asigure funcționalitatea curriculumului (ca totalitate a experiențelor de învățare), • facilitarea condițiilor pentru exersarea capacităților variate implicate în construcția cunoașterii științifice (concrete, analitice, sintetice, interpretative, critice, reflexive), • formularea și prelucrarea diversificată a sarcinilor necesare construcției înțelegerii, învățării. Însă în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ghidare în analiza resurselor și a argumentelor în construcție, • sprijinirea educaților în implicarea în învățarea prin cercetare directă, • abordarea în sistem a instrumentelor variate care să asigure funcționalitatea curriculumului (ca totalitate a experiențelor de învățare), • facilitarea condițiilor pentru exersarea capacităților variate implicate în construcția cunoașterii științifice (concrete, analitice, sintetice, interpretative, critice, reflexive), • formularea și prelucrarea diversificată a sarcinilor necesare construcției înțelegerii, învățării. Însă în educație, instruire sunt multe situații, obiective de realizat și prin transmitere, deci nu se elimină, ci li
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de înțelegere a unei organizări, • de rezumare a ideilor esențiale, de integrare a ideilor din diverse surse, c) de rezolvare a unor probleme, deosebite de cele de aplicare simplă, dar de transfer a competențelor în noi situații, d) de cercetare variată (de documentare, de aplicare a unor tehnici, de concepere a unor experiențe și experimente ș.a.). 5.1.2. Alegerea strategiilor fond pentru aplicarea metodelor Strategia este corelată cu competențele de proces, metodologice în învățare (Wolfs, 2001, pp. 23-32), prin procedurile
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a lor prin îndeplinirea rolurilor în leadershipul așteptat, de către educator, • formularea în baza reflecțiilor însau postacțiune, chiar de ipoteze de acțiune-cercetare pentru conturarea, de verificare de soluții mai adecvate așteptărilor, condițiilor date ș.a. Literatura problemei oferă exemple și interpretări de variate tipuri de strategii, definitorii pentru abordarea și rezolvarea globală a situațiilor de instruire, dar interesează acum (Joița, 2003, pp. 178-182) cele privitoare la construcția învățării, formarea competențelor, ca activitate dominantă, când educatul le combină în realitate: • prin imitare, • prin repetare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prin receptare, reproducere, • prin cunoaștere concret-intuitivă, • prin algoritmizare, pas cu pas, ► strategie euristică: • prin observare nemijlocită, • prin rezolvare de situații-probleme, • prin experimentare, • prin dezbateri, dialoguri euristice, • prin cercetări în grup, • prin simulare, modelare, aplicații, • prin tehnici de creativitate, • prin combinare variată, ► strategie determinată de tipul de raționament folosit: • inductivă, • deductivă, • transductivă, • analogică, • combinativă, ► strategie determinată de tipul de acțiune implicată: • de comunicare, • de cercetare, • practic-aplicativă, • ameliorativă (de corectare, de recuperare, de compensare, de dezvoltare), • de schimbare prin transfer de procedee, tehnici
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
determinată de tipul de acțiune implicată: • de comunicare, • de cercetare, • practic-aplicativă, • ameliorativă (de corectare, de recuperare, de compensare, de dezvoltare), • de schimbare prin transfer de procedee, tehnici, modele, exemple, algoritmi, ► strategie determinată de combinare a elementelor sale componente: • cu utilizarea variată a tipurilor de mijloace de învățământ ca auxiliare, fie după caracteristicile lor constructive, fie după suportul de prezentare, fie după rolul dominant în activitate (în comunicare, în învățarea prin cercetare, în raționalizarea timpului), fie prin combinare variată, ► strategie determinată de
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
componente: • cu utilizarea variată a tipurilor de mijloace de învățământ ca auxiliare, fie după caracteristicile lor constructive, fie după suportul de prezentare, fie după rolul dominant în activitate (în comunicare, în învățarea prin cercetare, în raționalizarea timpului), fie prin combinare variată, ► strategie determinată de combinarea formelor de organizare a activității educaților: • frontală, • independentă individuală, • independentă prin cooperare în grup omogen sau eterogen, • prin pregătire anticipată pentru lecție, • prin rezolvare în afara clasei sau a școlii. Este evident că nu doar educatorul diversifică
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Joița, 2006, pp. 125-129, 195-197) că nu este posibilă o exagerare a utilizării metodologiei constructiviste, ci o îmbinare alternativă cu alte soluții, pe fondul diferitelor stategii de învățare, chiar clasice, căci tocmai realismul cunoașterii ar fi afectat sau al rezolvării variatelor probleme ale vieții. Or, conceptul de strategie tocmai la această abordare situațională se referă, la modul managerial de a o concepe, organiza, decide, gestiona, coordona, evalua, regla, exprimând o manieră, o opțiune procedurală combinativă necesară construcției în rezolvarea optimă a
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
construirea înțelegerii, a explicației adevărului implică o metodologie de esență științifică, care să respecte rigorile ei, pentru formularea și apoi verificarea de ipoteze: logică, obiectivism, argumentare, identificare și interpretare de date/informații, semnificații, procesări mentale și practice, confruntare în contexte variate, comunicare, colaborare. Metodologia constructivistă arată cum se ajunge la clădirea înțelegerii de sensuri, semnificații, adevăruri științifice generale și particulare, indică proceduri, căi, utilizabile și de către novici, precum educații, iar nu numai cercetătorii, experții. Dacă novicii trebuie și pot să fie
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
și cooperare sau tehnicile metacognitive. Tabel 11: Construirea cunoașterii științifice metode specifice Metode inductive Procedee, tehnici, instrumente Metode pentru tratare inițială: • Experiența directă, • Observația, • Studiul independent, • Exercițiile de procesare primară • Prin sesizare, identificare, detectare, distingere. • Prin observare directă, în condiții variate, globală sau criterială, după un plan sau secvențial. • Prin orientare, recunoaștere, explorare, căutare independentă, individuală. • Prin analiză, descompunere, segmentare, extragere. • Prin comparare, completare, discriminare, evidențiere, eliminare. • Prin ordonare, grupare, relaționare, combinare. • Prin relatare, apreciere, descriere, măsurare, interpretare primară, prezentare. • Prin
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
întrebări, redefinire, reorganizare, restructurare, reîncadrare, reformulare, reinterpretare, integrare în noi structuri, schimbare a perspectivei, introducerea și rezolvarea perturbațiilor, identificare de noi probleme sau experiențe, recombinare. • Prin exprimare proprie, argumentare, exemplificare, interpretare proprie, transformare, clarificare, ilustrare, extrapolare, prevedere de consecințe, explicare variată. • Prin redare verbală a construcțiilor sau în scris sau prin scheme, modele, rețele cognitive, exemple, texte redactate propriu, desene, experiențe, simboluri. Metode pentru generalizări, conceptualizări în mod propriu: • Experiențe mentale • Conceptualizarea în trepte, • Modelarea, • Exerciții mentale de construcție, • Problematizarea • Prin
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
Conceptualizarea în trepte, • Modelarea, • Exerciții mentale de construcție, • Problematizarea • Prin identificare de relații, comparare, evidențiere de note comune, esențializare, sintetizare, atribuire la o clasă, grupare de elemente similare, asociere de imagini mentale, ordonare și reordonare, structurare și restructurare, comparare, combinare variată. Prin argumentare, interpretare critică proprie, completare de concepte anterioare, codificare, recunoaștere și rezolvare, redefinire în contexte noi. • Prin definire logică, numire, redare proprie, tipizare, concluzionare, explicare de caracteristici comune și în contrast, arbore de derivare noțională, matrice a conceptelor, grafuri
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a conceptelor, grafuri conceptuale, prototipuri pentru clase de note esențiale, profile-robot, scale criteriale, liste de cuvinte-cheie sau idei esențiale, planuri tematice, exemple tipice, modele, concluzii formulate, reguli conturate, rețele de caracteristici, mape tematice, variante de structuri construite și reconstruite, redări variate ale notelor comune (colorare, încercuire, relaționare, simbolizare). Metode de organizare a experienței cognitive, a infor • Prin codificare sau raportare a noilor date la coduri specifice, exerciții de interiorizare și fixare, stocare, păstrare, reactualizare, reamintire, recunoaștere. Metode inductive Procedee, tehnici, instrumente
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
abordări, explorări • Prin echilibrare, combinare a sistemelor mnezice: memorie senzorio-perceptivă, memorie de scurtă durată (de lucru), memorie semantică (conceptuală), memorie procedurală, memorie de lungă durată. • Prin organizare și procesare mentală a celor stocate: atribuiri de note esențiale, formulare de propoziții variate, constituire de rețele cognitive și semantice între acestea, alcătuire de scheme mentale, rețele interactive, scenarii cognitive. • Prin regrupare, resistematizare, reinterpretare, modelare și remodelare reorganizare, restructurare, reconstruire, reproiectare, recodificare. •Cuvinte-cheie, tabele criteriale de structurare (comparare descriere, enumerare, explicare, ordonate), experiențe de
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
liste de alternative, modelări, analiza SWOT. Prin acțiuni de prevenire a insuccesului, a perturbării, a erorilor în rezolvare. Condiții în înțelegerea creativă Procedee, tehnici, instrumente • De respectare a condițiilor necesare climatului creativ: încurajarea independenței, limitarea constrângerilor, încurajarea comunicării, stimularea intereselor variate, acceptarea unor riscuri. • De eliminare a atitudinilor de blocaj: descurajare a ideilor, hipercriticism, sarcasm, rigiditate, lipsă de entuziasm, prețuire a memoriei, interese înguste, competență redusă, neacordare a sprijinului, conformism, autoritate, accent pe competiție, complacere în soluții mediocre, prioritate a rațiunii
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
selecționare a problemelor, selecționare a surselor, fixare a datelor utile, alcătuire de liste de atribute sau sarcini, analiză morfologică, analiză după criterii, imaginare a ideilor posibile, notarea imediată a ideilor, imaginare a mijloacelor necesare, evaluare a consecințelor, găsire a utilizărilor variate, căutare a analogiilor, căutare a altor întrebuințări, efectuare de modificări variate, multiplicare, diminuare, substituire totală sau parțială, rearanjare a obiectelor, inversare a poziției sau a ordinii, combinare variată, schematizare, tipizare, interpretare nouă, analiză a erorilor, imaginare a unor situații, rezolvare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de liste de atribute sau sarcini, analiză morfologică, analiză după criterii, imaginare a ideilor posibile, notarea imediată a ideilor, imaginare a mijloacelor necesare, evaluare a consecințelor, găsire a utilizărilor variate, căutare a analogiilor, căutare a altor întrebuințări, efectuare de modificări variate, multiplicare, diminuare, substituire totală sau parțială, rearanjare a obiectelor, inversare a poziției sau a ordinii, combinare variată, schematizare, tipizare, interpretare nouă, analiză a erorilor, imaginare a unor situații, rezolvare variată, reprezentare grafică, compunere variată. • Prin alternare a formelor de organizare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a ideilor, imaginare a mijloacelor necesare, evaluare a consecințelor, găsire a utilizărilor variate, căutare a analogiilor, căutare a altor întrebuințări, efectuare de modificări variate, multiplicare, diminuare, substituire totală sau parțială, rearanjare a obiectelor, inversare a poziției sau a ordinii, combinare variată, schematizare, tipizare, interpretare nouă, analiză a erorilor, imaginare a unor situații, rezolvare variată, reprezentare grafică, compunere variată. • Prin alternare a formelor de organizare: centrate pe educat, de studiu individual, cu ritmuri diferențiate, de inițiere, de dezvoltare, de aprofundare. • Prin stimulare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
căutare a analogiilor, căutare a altor întrebuințări, efectuare de modificări variate, multiplicare, diminuare, substituire totală sau parțială, rearanjare a obiectelor, inversare a poziției sau a ordinii, combinare variată, schematizare, tipizare, interpretare nouă, analiză a erorilor, imaginare a unor situații, rezolvare variată, reprezentare grafică, compunere variată. • Prin alternare a formelor de organizare: centrate pe educat, de studiu individual, cu ritmuri diferențiate, de inițiere, de dezvoltare, de aprofundare. • Prin stimulare a creativității în grup prin brainstorming (asaltul de idei): enunțare spontană a cât
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a altor întrebuințări, efectuare de modificări variate, multiplicare, diminuare, substituire totală sau parțială, rearanjare a obiectelor, inversare a poziției sau a ordinii, combinare variată, schematizare, tipizare, interpretare nouă, analiză a erorilor, imaginare a unor situații, rezolvare variată, reprezentare grafică, compunere variată. • Prin alternare a formelor de organizare: centrate pe educat, de studiu individual, cu ritmuri diferențiate, de inițiere, de dezvoltare, de aprofundare. • Prin stimulare a creativității în grup prin brainstorming (asaltul de idei): enunțare spontană a cât mai multor idei pentru
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
în practica reală, curentă Ipoteze. Soluții. Reflecții informare nesistematizată, detalii, insuficienta argumentare, neprecizarea punctelor cheie, nesolicitarea prelucrărilor proprii și a reflecțiilor, neorganizarea finală a datelor, evitarea problemelor-conflict și a erorilor, limitarea la manual. utilizarea instrumentelor de organizare mentală euristică, interpretările variate, formularea de întrebări și ipoteze, efectuarea de structurări și restructurări, reflecția personală, cooperarea în grup. 5.2.2. Metode clasice cu valențe constructiviste În activitățile concrete de centrare pe învățarea educatului, dar și pe scopuri și obiective specifice (nu operaționale
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
valențele formative ale fiecăreia la momentul oportun, a găsi și a alterna procedeele cele mai eficiente. Astfel este mai util să îmbinăm esența fiecărei metode implicate în construcția învățării cu posibilitățile efective de practicare aici, prin intermediul procedeelor, rezultând atunci și variate situații de implicare, suporturi pentru diversificarea experiențelor de învățare sau sugestii de ordonare în raport cu formele, etapele învățării. Atunci propunem o prezentare a unora dintre principalele metode clasice, care permit mutarea accentului pe procesele implicate, pentru formarea respectivelor competențe. Ele îl
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
cu sprijin, cuprinzătoare. • Răspunsurile: argumentate, logice, corecte științific, formulate independent, expresiv exprimate, cu contribuții proprii, critice. • De evitat: insuficienta sistematizare, prezentarea fragmentară, ocolirea esențialului, favorizarea reproducerii formale. • Posibil de utilizat în toate etapele învățării. • De rezolvare a unor obiective cognitive variate: definire, analiză critică, descriere, identificare, relatare, opinare, clasificare, comparare, explicare, deducere, demonstrare, înțelegere, aplicare, creare, apreciere. • De introducere în cunoaștere, de clarificare, prin dialog euristic. • De utilizare variată a întrebărilor: directe, inverse, în lanț, de controversă, de revenire, deschise, cu
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]