9,734 matches
-
pe care, interiorizându-le și transmițându-le din generație În generație, nu le va mai putea abandona, recunoscându-le În final ca aparținându-i, fără a mai putea renunța la ele. Conduitele sociale se manifestă În două planuri sufletești: În planul mentalității, al gândirii colective, sub forma miturilor sociale, și În planul conduitelor sub forma ritualurilor sociale. Ele sunt profund legate una de cealaltă și se condiționează reciproc, atât din punct de vedere psihologic, cât și cultural, moral și religios. Miturile sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
peste care nu se poate trece, chiar dacă din punct de vedere formal ele au caracter de fabulație simbolică. Ele nu pot fi negate, având o valoare și o funcție deosebit de importante. În sens psihologic și moral, miturile sociale sunt expresia mentalității colective. Ele exprimă idei, reprezentări și aspirații comune tuturor membrilor cetății. În virtutea acestor mituri, care sunt proiecția sublimată a pulsiunilor colective ale membrilor comunității umane, se organizează conduitele colective ale cetățenilor. Ritualurile sociale sunt conduite colective specifice vieții În cetate
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
instabilitate, la incapacitatea de a se putea fixa Într-un loc. Sunt comunitățile de nomazi. Din punct de vedere social, sunt etichetați sub incidența unui anumit „primitivism presocial” de organizare. În fond Însă avem de-a face cu o anumită mentalitate și cu un anumit tip de comportament social. Nomadismul este „refuzul cetății”. El este o formă de manifestare colectivă care ar putea fi eventual asimilată cu „claustrofobia socială”, pe care o impune În cetate. Este gustul, chemarea pentru spațiile deschise
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
dă impresia cuceririi timpului, a unui timp raportat la un spațiu nelimitat. În felul acesta este anulată angoasa existențială, sentimentul morții, prin identificarea cu spațiul cosmic nelimitat. Astfel privită problema, nomadismul este „primitivism” numai din punctul de vedere al unei mentalități citadine. Omul cetății nu-l poate Înțelege pe nomad, la fel după cum, În egală măsură, nomadul Îl refuză pe cetățeanul sedentar care preferă „claustrarea” Între zidurile cetății. Ne aflăm În fața unor atitudini morale și sufletești diferite. Mai mult decât atât
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
după cum, În egală măsură, nomadul Îl refuză pe cetățeanul sedentar care preferă „claustrarea” Între zidurile cetății. Ne aflăm În fața unor atitudini morale și sufletești diferite. Mai mult decât atât, ele sunt și destine diferite, alte modele de viață, o altă mentalitate. Poate că din aceste motive „Întâlnirea”, destul de frecventă dintre cetățeanul cetății și nomad dă naștere la stări de tensiune sau conflicte. Crizele psihomorale ale cetății Viața În cetate este adesea străbătută de situații critice, de crize. Viața omului În cetate
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
apare se suprapune ordinii deja existente. Tradiția Înseamnă stabilitate. Progresul Înseamnă schimbare. O schimbare care solicită omul sufletește, dar și moral, pentru că vizează valorile. Psihologia omului În cetate este dominată de rolul supraeului moral, individual sau colectiv. Ea depinde de mentalitate și de modele, care sunt organizate În norme și Într-un sistem de valori interiorizate și acceptate de toți membrii cetății. Orice schimbare este resimțită ca o răsturnare a ordinii firești. O ruptură, o răsturnare În viața cetății și a
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
de educație a femeii și, mai ales, participarea sa activă pe piața muncii, în aceleași condiții ca și bărbatul, au fost considerate schimbări structurale care vor elimina în mod firesc violența împotriva femeii ca fenomen social. Plasată în categoria sechelelor mentalității societăților anterioare, fără vreun suport structural real în plan cultural și instituțional, violența împotriva femeii a fost considerată o problemă ce poate fi eficient tratată prin mijloace politice, morale, educaționale și administrative. Organizațiile de partid, sindicatele, conducerea întreprinderilor și colectivele
[Corola-publishinghouse/Science/2154_a_3479]
-
avea capacitatea de eliminare a acestui fenomen s-a dovedit pură naivitate/utopie. Modernizarea rapidă a societății, promovată de regimul socialist, a creat speranța că tot mai multe segmente ale comunității vor fi atrase în procesul de schimbare rapidă a mentalității, dar stagnarea economică cronică ce a demarat la sfârșitul anilor ’70 a încetinit procesul de modernizare. Fluxul populației de la sat la oraș, din agricultură în industrie și servicii a fost oprit și chiar inversat. În ultimii ani ai regimului socialist
[Corola-publishinghouse/Science/2154_a_3479]
-
cazurilor de hărțuire sexuală, cel mai frecvent inițiate de pacienți. Medicii specialiști în gerontologie au evidențiat probleme deosebite legate de violența împotriva femeilor vârstnice. Menționând câteva dintre sursele violenței domestice în societatea românească actuală, ele se referă la: a) Perpetuarea mentalității tradiționale cu privire la statutul superior al bărbatului în familie și legitimitatea folosirii violenței, în baza superiorității sale. Acest pattern se identifică din ce în ce mai frecvent în mediile rurale, caracterizate de o continuitate accentuată a formelor tradiționale de organizare socială. Modelul tradițional a fost
[Corola-publishinghouse/Science/2154_a_3479]
-
de izolarea socială, pe care o generează ca efect imediat al instalării unor comportamente violente în interiorul familiei. Pe de o parte, prin însăși definirea conceptelor, violența este redusă la un spațiu izolat, domestic, privat, de familie. Pe de altă parte, mentalitatea operantă accentuează izolarea faptului violent prin negarea problemei, din cauza restrângerii ei la acest spațiu privat. Dualitatea public/privat reprezintă o pârghie de analiză deosebit de semnificativă în înțelegerea fenomenului violenței domestice și în definirea sa, astfel încât să permită demararea unor acțiuni
[Corola-publishinghouse/Science/2154_a_3479]
-
secolului al XIX-lea, „secol de progres și industrie”, cum îl definea, sarcastic, Macedonski. Scris sau rostit, el apare din ce în ce mai mult ca un termen negativ, virulent, acuzator, propriu îndeosebi celor revoltați, prin care se exprimă nemulțumirea, ostilitatea, disprețul atît față de mentalitățile și moravurile învechite, cît și de cele contemporane, cînd sînt exagerate. Orice ineleganță, orice revendicare sau tendință excesivă, orice vine în contrast cu „normalul” e taxat de „barbar”. Arghezi depista „barbaria” în „pornirea [modernă, brutală n. m.] de a deprecia prin analiză
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
Tudor Arghezi - „a împins (și la noi - n. m.) lumea într-o singură parte” și a făcut din „beția cîștigului mare, unică problemă și unică însuflețire”.9) în creștere rapidă, egoismul burghez - ne spune în felul său pamfletarul - a denaturat mentalitatea tradițională. „Poporul (adică elementul țărănesc - n. m.) s-a infectat de pehlivănia zeflemistă a elementului orășenesc”, luat ca model, constatau Petre Pandrea și Mihai Ralea.10) Legenda pozitivă a epocii interbelice, de perioadă fericită, e - trebuie să adaug - creația unei
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
am să dau curînd la cap”. Teoria violenței proletare era în vogă. Intărîtat, el îi întoarce „burghezului” porecla: „O, dormi în noaptea infinită,/ Burghez cu aer triumfal,/ Dar preistoric animal/ în rațiunea aurită”. Conflictul dintre ei e un conflict între mentalități, între nepăsare și nemulțumire. Satisfăcut de sine, mediocru intelectual („rațiunea aurită” nu-i altceva decît o traducere liberă, accentuat peiorativă, a formulei horațiene „aurea mediocritas”), „burghezul” e, de fapt, din perspectiva omului modern, adevăratul „monstru”, „preistoric animal”, retardat, purtat de
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
din Letopiseț, despre țiitoarea unui domnitor din secolul al XVII lea, „o fată de rachieriță”, cît și de Prințul de Ligne, la sfîrșitul secolului următor, însă acest gen de artificiu nu era privit cu simpatie. Chiar și în epoca modernă mentalitatea locală e refractară oricărui „elogiu al machiajului”, de felul celui făcut de Baudelaire. Deși instruit în Franța și contemporan cu autorul Florilor răului, un C.A. Rosetti nu suferă femeia fardată: „O femeie frumoasă cînd se va sulimeni, în ochii
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
după aceea la grație. Eminescu ne-a avertizat: „Cînd, cochetă, de-al tău umăr ți se razimă copila,/ Dac-ai inimă și minte, te gîndește la Dalila”.2) De altfel, mai tîrziu „cochetă și frivolă”, devin de nedespărțit. însă conform mentalității timpului, tot ce e cochet aparține orașului, civilizației: „Dați-mi, dați-mi strada-ngustă/ Unde gustă/ Omul viața mai din plin,/ Cu trăsuri, femei cochete/ Și cu fete/ încălțate cel puțin!”, reclama, zîmbitor, Topîrceanu, parodiind „Vara la țară”, de Al.
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
a întregului Bacău. Ca să îndrepte lucrurile, „în interesul higienei”, Primăria emite nu o dată „Ordonanțe”, amenințîndu-i pe recalcitranți cu „rigorile 1egii”. Aceste „ordonanțe” sînt instructive întrucît semnalează indolențe, neglijențe, lipsă de educație în materie de salubritate și igienă, fenomene subsumabile unei mentalități retrograde, provinciale. Cea din 10 martie 1928, de pildă, insista pe obligativitatea de a face curățenie în gospodării (curățatul pomilor de omizi, greblatul curților și grădinilor), după care zicea: „Orașul fiind curățit se interzice locuitorilor de a arunca pe străzi
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
aparate de radio și fabricantul de casînci; insul umblat și sedentarul; simpaticul saloanelor și solitarul; omul de cultură și indiferentul față de emoțiile artei. Unii o lăudau, alții, mai numeroși, o criticau. Criticile vizau în primul rînd ineficiența administrațiilor, dar și mentalitatea colectivă ce se manifesta prin „concepții înapoiate de negativism în orice întreprindere spre și mai bine”5) și lipsa de reacție în fața urîtului. Tema principală de discuție o constituia anarhia edilitară, proliferarea odată cu micul comerț a barăcilor, chioșcurilor, șandramalelor. „Edilii
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
apărea într un sat, Palanca, apoi la Bacău, și avea majoritatea colaboratorilor, ca și celelalte, format din institutori animați de ideea apostolatului. Aceștia cunoșteau bine ,, Romînia profundă’’ și, întrucît țara trecuse printr-o dureroasă criză, militau pentru o schimbare de mentalitate (cea veche fiind vinovată de multiple rele), care trebuia începută chiar din domeniul lor. Ca temperament, orientare, peocupări, N. I. Bibiri seamănă cu celălalt elev al său, Grigore Tabacaru, nu cu Bacovia. De pildă, în 1905, cînd poetul a publicat „Balet
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
susținut de Lamarck, Geoffroy Saint-Hilaire, Darwin, Thomas Huxley 2), Haeckel și Hugo de Vries. într-un cuvînt evoluționismul! în primele decenii ale secolului XX, „transformism” ajunsese să definească atît mutațiile produse în evoluția speciilor, cît și pe cele din domeniul mentalităților. Mai mult, din cauza întrebuințării lui abuzive, căpătase și o nuanță ironică: cine își schimba des maniera, sentimentele, atitudinile și moravurile era numit „transformist”. Astfel, într-un roman apărut la începutul perioadei interbelice se poate citi: „- Ce repede se metamorfozează un
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
și, odată, ar merita stăruit asupra lui. De la Elenca „politeistului” Conachi (al cărui „repertoriu” cuprindea 13 nume de femei) pînă la Ileana celor citați e nu numai o distanță de două generații, ci și de numeroase prefaceri sociale și de mentalitate. în Bacovia e, în măsuri aproape egale, și proletarul intelectual, și aristocratul, acesta din urmă stimulat de influența lui Al. Macedonski. în chip clar, ideea propriei superiorități poetul o formulează însă abia spre sfîrșitul vieții, într-una din „divagări”: „Eu
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
nici de simpatii, nici de antipatii personale. Inși care să-l ridice pe Bacovia s-au găsit și în timpul său, dar care să-l tragă în jos, în afară de unul sau de doi, nu! Afiliat la cercul simboliștilor, Bacovia n are „mentalitatea detestabilă” a unora dintre ei, care ripostau dur oricăror critici și se manifestau orgolios, ostentativ, ca niște răsfățați, în toate situațiile. într-un comentariu la „Vieața nouă” (nr. 1, 1914), Ibrăileanu amintește cîteva din aceste atitudini: „N-am văzut oare
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
și tăcuți. „Prin asta ești celebră-n Orient”. Versul lui Bacovia din „Cu voi...” rezumă o lungă serie de dezbateri politice interne în care antiteza Orient-Occident era intens exploatată. Orientul evoca tradiții și deprinderi „asiatice”, rămîneri în urmă pe planul mentalităților și al civilizației. Dimpotrivă, Occidentul însemna modernitate și seriozitate. Ambele cuvinte aveau o valoare bine marcată în conștiințe: în aluziile la „Orient” se concentra sarcasmul față de inerții și imposturi, în cele la “Occident” - nevoia de a da conținuturi veritabile formelor
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
l-a învins. Intrigat, poate că o să-l și citească!... Provincia se dă singură în vileag ori de cîte ori se face un pas înainte în cultură și în civilizație. Ea este suma a tot ce e rămas în urmă (mentalități, lucruri, deprinderi), nu locul geografic. în consecință, poate exista și în buricul Capitalei, nu doar în afara ei. Cultura anulează oriunde condiția de provincial. Trebuie însă ca fiecare să creadă în asta. Și înainte de căsătoria cu Bacovia, dar mai ales după
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
volumul următor de Noi contribuții documentare, aducînd iar vorba despre iubita de la Ipotești, autorul scrie: "Tot la Ipotești rămîne de așezat întîia iubire a poetului, entuziasm platonic pentru țărăncuța Ileana, fata morarului de la Cucorăni, apropiată lui în vîrstă și ca mentalitate" (pag. 59) și care Ileana "trăiește biografic în aparatul faptic al poemei Mortua est!" (pag. 61). Va să zică, soția pădurarului de la Ipotești a devenit iar fata morarului de la Cucorăni! Se impune o întrebare: presupusa iubită pe care o susține Augustin Z
[Corola-publishinghouse/Science/1521_a_2819]
-
două războaie mondiale pe care a numit-o perioada greacă și italiană 13. Acolo a pășit pe același teren cu anticii, în leagănul civilizației lor incomparabile. A rămas o europeană până în măduva oaselor, concepută în cuibul limbii franceze și al mentalităților acesteia. Nimic din America nu i-a modificat mentalitatea. Niciodată nu a îndrăgit America și nici America pe ea, indiferent cât de mult i-a îndrăgit pe băștinași fanfaroni precum Jerry Wilson și pe prietenii lui, indiferent cât de multe
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]