9,734 matches
-
greacă și italiană 13. Acolo a pășit pe același teren cu anticii, în leagănul civilizației lor incomparabile. A rămas o europeană până în măduva oaselor, concepută în cuibul limbii franceze și al mentalităților acesteia. Nimic din America nu i-a modificat mentalitatea. Niciodată nu a îndrăgit America și nici America pe ea, indiferent cât de mult i-a îndrăgit pe băștinași fanfaroni precum Jerry Wilson și pe prietenii lui, indiferent cât de multe cântece populare afro-americane a tradus în franceză. Nomadismul mai
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]
-
până la moartea lui Grace, în 1979. Yourcenar nu era o hegeliană înrăită, fidelă unui Geist sau spirit al epocii ea continua să-l critice pe Descartes și să-l preaslăvească pe Buddha, crezând că fiecare epocă era modelată de către o mentalitate sau filosofie universală, comună tuturor în viață la momentul respectiv. În acest sens era un istoric al mentalităților, cu care puțini istorici chiar ai generației ei ar fi împărtășit aceeași părere. S-a bazat pe aceste mentalități ale epocii când
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]
-
epocii ea continua să-l critice pe Descartes și să-l preaslăvească pe Buddha, crezând că fiecare epocă era modelată de către o mentalitate sau filosofie universală, comună tuturor în viață la momentul respectiv. În acest sens era un istoric al mentalităților, cu care puțini istorici chiar ai generației ei ar fi împărtășit aceeași părere. S-a bazat pe aceste mentalități ale epocii când și-a construit protagoniștii istorici: Hadrian, Zenon și confreria lor masculină. Pictorii unei epoci au transmis cel mai
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]
-
modelată de către o mentalitate sau filosofie universală, comună tuturor în viață la momentul respectiv. În acest sens era un istoric al mentalităților, cu care puțini istorici chiar ai generației ei ar fi împărtășit aceeași părere. S-a bazat pe aceste mentalități ale epocii când și-a construit protagoniștii istorici: Hadrian, Zenon și confreria lor masculină. Pictorii unei epoci au transmis cel mai bine acest spirit. Combinația lui Dürer între clasicism și misticism s-a sprijinit pe proporție și perspectivă; tablourile lui
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]
-
numele cărții L'Œuvre au Noir , literal "lucrarea întunericului", tradus liber drept Piatra filozofală combină erudiția cu un stil sobru clasic. Nu e permisă nici o repetiție, nici un cuvânt gratuit. Amalgamul de formă și conținut îi permite să dea glas deplin mentalității eroului pornit în căutarea autocunoașterii, obsesiei lui de a înțelege lumea înșelătoare din jur. Yourcenar demonstrează că Zenon nu poate transcende timpul și locul lui. Este o creatură modelată de alchimie, magie neagră și vrăjitorie, ca și de un repertoriu
by George Rousseau [Corola-publishinghouse/Science/1102_a_2610]
-
Uneori, acest libertinaj acordat copilului mic este menținut de părinți și în etapele următoare ale dezvoltării copilului, astfel încât tot ceea ce „clădește” școala în planul formării conduitei de „obligativitate”, de sentiment al datoriei și al răspunderii, se năruie, copilul rămânând cu mentalitatea formată în familie că are numai drepturi nu și datorii, că i se cuvine totul. Așa cum remarcă V. Pavelcu, „Reacțiile infantile, perseverează așa-ziselor «complexe de frustrație» nu sunt decât stereotipe vechi, refractare normelor sociale acceptate de lumea adultă. Așa
[Corola-publishinghouse/Science/2141_a_3466]
-
poată fi comunicate populației într-o manieră atât de puternică și convingătoare, încât aceasta să fie stimulată să le adopte. Această ultimă speranță a fost rareori împlinită. Un astfel de scop poate fi atins doar printr-o transformare completă a mentalităților, pe care nici chiar organizațiile extinse și active ale partidelor comuniste nu au reușit să o realizeze. În țările din lumea a treia, resursele la dispoziția liderilor nu au fost adecvate. Astfel, experiența celei de-a doua jumătăți a secolului
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
au fost adecvate. Astfel, experiența celei de-a doua jumătăți a secolului XX sugerează că acest efort de mobilizare nu se poate obține. Eșecul revoluției culturale din China conferă o dovadă cel puțin indirectă a incapacității partidelor de a schimba mentalitățile și de a mobiliza întreaga populație. Sistemele cu un singur partid care au avut inițial un astfel de scop au ajuns treptat să redefinească, mai mult sau mai puțin deliberat și mai mult sau mai puțin realist, scopul partidului. Acest
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
și ineficiența economică ale hipercentralizării. Totuși, eforturile de descentralizare au rămas relativ limitate, atât teoretic cât și practic. O mare parte a dificultății constă în prevederile legale ale statului, în filosofia care stă la baza acestora și, în consecință, în mentalitatea administratorilor și cetățenilor. Într-adevăr, natura statului este antagonistă noțiunii de descentralizare, deoarece descentralizarea înseamnă autoguvernarea autorităților la nivel inferior. Statul este o entitate de sine stătătoare toate elementele sale trebuie să fie legate. Aceasta înseamnă că este dificil de
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
fi ridicate. Avem de a face cu o formă de putere latentă care structurează societatea și care poate fi chiar adevăratul motiv al apariției consensului (Lukes, 1974: 27; Ham și Hill, 1993: 70-1). (362-363) În timp ce societatea structurează fără îndoială atât mentalitățile membrilor săi (socializarea) cât și activitățile lor (non-deciziile), pare extrem de nerealistă adoptarea unei poziții deterministe extreme care să sugereze că structurile domină în întregime acțiunea indivizilor. Mai realist este să încercăm să determinăm în ce măsură există un câmp pentru acțiunea independentă
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
principal în Africa Neagră și în unele părți din Asia. Totuși, puterea acestor partide asupra populației este de obicei mai mult aparentă decât reală, așa cum am văzut. Nici măcar partidele comuniste dezvoltate nu par să fi avut un efect profund asupra "mentalităților"; partidele unice alcătuite în țările africane sunt de obicei atât de limitate ca dimensiuni încât ating doar o mică parte a populației (care este în principal rurală). Astfel, doar în unele țări, mai ales în Commonwealth, modelul partidului mobilizator a
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
sărbătorilor comuniste; Sorin Șerban, Ilegaliștii; Cristina Petrescu, Vizitele de lucru, un ritual al "epocii de aur". Titlurile sînt elocvente pentru tiparele strimte între care au fost strivite existențele cîtorva generații, dar și pentru evaluarea reziduurilor care vor polua în continuare mentalitățile, destul timp de-acum încolo. Le-am selectat în primul rînd pe cele care aparțin "fondului principal" de mituri ale comunismului, introduse o dată cu regimul de ocupație sovietic, în prima fază, cea a comunismului internaționalist. La ele nu s-a renunțat
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
fost vizibile mai ales mitologiile naționaliste: dar, de pildă, planurile editoriale care se pregăteau în toamna anului 1989 se suprapuneau în bună măsură pe inventarul de teme enumerat mai sus (minus, bineînțeles, "lumina vine de la răsărit"). Un viitor studiu al mentalităților ar putea lua în atenție poluarea celor mai libere minți cu reziduuri ale mitologiilor comuniste, cu atît mai ușor de făcut, cu cît pe domenii întregi ale științelor contemporane (sociologie, psihiatrie, genetică, filosofie, management, marketing) informația minimală era absentă. N-
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
și din spațiul fostei Uniuni Sovietice. Reîntorcîndu-ne însă la cartea lui Raoul Girardet, trebuie de la început menționat că "profitul" pe termen lung al lecturii stă mai ales în sugestiile nebănuite pe care ea le oferă pentru înțelegerea societății, pentru istoria mentalităților, pentru istoria civilizației. Aș vrea să subliniez ambivalența stilistică, exactitatea și sugestia, prin care sînt definite miturile politice, aceste construcții fluide și polimorfe ce exprimă mediat adîncul neliniștilor sociale. Astfel încît, în urma lecturii, cititorul rămîne cu întrebări care pot sau
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
scheme conducătoare, în jurul acelorași arhetipuri, din aceleași imagini și din aceleași simboluri. Există și un ultim demers, cînd se va pune problema interpretărilor. Atunci, se pare, trebuie chemată și repusă în toate drepturile sale istoria istoria faptelor sociale și a mentalităților colective. De asemenea, ea trebuie chemată, cel puțin așa credem noi, să furnizeze un element nou de înțelegere, să lumineze în alt chip lucrurile, fapt mult timp și deseori neglijat. Nu putem totuși ignora faptul că această intervenție riscă, prin
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
în ce privește acest eseu -fiind, de altfel, conștienți de limitele competenței noastre -, credem că el a ținut întru totul seama de această prudență, reducînd cîmpul observațiilor la ultimele două secole din istoria ideilor: ele pot în mod firesc să apară istoricului mentalităților și al sensibilității politice drept un fel de prag, sau un palier cultural, realizînd în alt mod o unitate cronologică, cu frontierele bine definite, căreia avem dreptul să-i evidențiem coerența și continuitatea, în rest, pe un plan mai general
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
cît studiul imaginarului mitologic este, într-adevăr, prea des închis în formularea unei tematici abstracte, scutită de orice apreciere referitoare la circumstanță și loc. Aceste mari puseuri de efervescență onirică, care, în ultimele două secole, au marcat atît de frecvent mentalitățile politice, țin în mod cert de vocația istoricului de a le plasa în evoluția generală a unei societăți sau a unei civilizații. Lui îi revine misiunea să le pună în relație cu un fenomen sau altul, de ruptură sau de
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
și de a simți. Pentru a-i face mai sigură fidelitatea și docilitatea, nu se va evita, în unele cazuri, o acțiune deliberată de disoluție morală. "Agenții" plasați în apropierea sa, slugile, guvernantele, perceptorii îl vor incita să nu accepte mentalitățile obișnuite despre bine și rău: îi vor cultiva viciile, îi vor inculca alte vicii, îl vor împinge spre acel "dezmăț precoce" pe care îl recomandă pentru fiii celor ce nu suit evrei, primul Protocol (în marea dezbatere din secolul trecut
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
biserică, o forță ce pare irezistibilă pune stăpînire pe el, chipul i se schimonosește, mîna i se crispează, barba i se zbîrlește, "urlă ca un animal sălbatic". Sînt noi mărturii, la urma urmelor, ale acestei prezențe diabolice permanente în străfundul mentalităților colective din secolul trecut, chiar din anii în care ne-am obișnuit să vedem triumfînd oficial Gîndirea raționalistă și Ideea scientistă, în conformitate cu trăsăturile sale tradiționale, avînd alături legiunile servitorilor săi din lumea de pucioasă a Infernului, Prințul întunericului rămîne el
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
la locul important pe care 1-au obținut în conștiința francezilor din ultimul secol principiul stabilității monetare, imaginea mult timp netulburată a "francului germinativ", perturbările produse de primele sale devalorizări. .Ne gîndim de asemenea la principiile etice pe care o mentalitate țărănească și burgheză le asocia însuși capitalului, văzut ca rod al răbdării, al efortului perseverent, al rigorii, al sacrificiului cotidian pe care-1 faci tu însuți. Formula lui Zola despre "rolul civilizator al Banului" caracterizează o întreagă mentalitate, larg dominantă, ce
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
pe care o mentalitate țărănească și burgheză le asocia însuși capitalului, văzut ca rod al răbdării, al efortului perseverent, al rigorii, al sacrificiului cotidian pe care-1 faci tu însuți. Formula lui Zola despre "rolul civilizator al Banului" caracterizează o întreagă mentalitate, larg dominantă, ce ține de morala individuală și de progresul social. Antiteza nu este artificială: tocmai în și prin refuzul brutal, vehement, exasperat al acestor valori se definește personajul lui Claudel din Cap de aur. În viața unei cetăți aparent
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
dacă n-ar fi păstrat în memoria ei statura impunătoare, inflexiunile ironice ale vocii, exprimarea, butadele, felul insolent de a vorbi al generalului? Și încă o observație cu caracter mai general și cu semnificații fără îndoială mai importante pentru istoricul mentalităților: deși păstrează în mod inevitabil amprenta personajului în jurul căruia a fost construit, deși, sacralizîndu-1, tinde să-i conserve în timp trăsăturile specifice, cum ar fi cele ale chipului, mitul ține inevitabil, prin formă și conținut, de circumstanțele istorice în care
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
rănit, a chemării la luptă și la acțiune. Marcat, condiționat de contextul evenimențial în care se manifestă, mitul poate apărea, chiar într-un mod mai sugestiv, drept un revelator ideologic, drept reflexul unui sistem de valori sau al unei anumite mentalități. E suficient să urmărim destinul postum al legendei napoleoniene, pentru a vedea în Napoleon în cel al romanticilor, al pașoptiștilor și al scriitorilor tineri de la sfîrșitul secolului una dintre imaginile privilegiate, în jurul căreia se cristalizează, prin diversitate și contradicții, ambițiile
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
care i se supun, fie că sînt conștienți sau nu, puterea presupune întotdeauna o anumită formă de angajare sau de participare personală, un minimum de disponibilitate, de încredere, de respect, de supunere voluntară. Rupturile decisive se produc în profun-/.imea mentalităților și a sufletelor. Regulile considerate pînă la un anumit moment indicii ale normalității civice sînt contestate în interiorul conștiințelor, astfel încît suspiciunea, îndoiala sau disprețul se substituie identificării, supunerii față de ordinea instituțională stabilită. În acest caz, dacă privim lucrurile dintr-o
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
ieșite din uz, devin obiecte de cercetare și de admirație pioasă, își află locul în acest muzeu imens și multiform pe care un fel de religiozitate îl menține și azi, opunîndu-1 la ceea ce este imediat și efemer. În paralel, istoricul mentalităților ar trebui, poate, să acorde o atenție mai mare decît obișnuiește s-o facă acestor reveniri periodice (fenomen devenit capital în societatea contemporană) la o epocă, la o "frumoasă epocă", care, cu puțin timp înainte, era luată în derîdere sau
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]