9,442 matches
-
în 1996, ș.a. Coordonează proiecte colective, de teorie literară și de literatură comparată, printre care Istoria comparată a literaturilor din Europa de Est și Centrală. Literatura română a fost pentru S. un obiect de interes permanent, în special în cadrul unor cursuri despre ficțiunea est- și central-europeană, susținute la centrele interuniversitare de studii avansate de la Dubrovnik (Aspects of Romanian Postmodernist Fiction, 1989, History, Ethnicity and Inner Being: Rebreanu’s Forest of the Hanged, 1990) și Praga (Exile and Utopia in Romanian Fiction, 1991). În
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
capacității sale de a proiecta lumi posibile. De altfel, ipoteza lumilor posibile, cu o străveche tradiție speculativă, este prizată astăzi de discipline diverse, ca filosofia analitică sau logica modală. Semantica lumilor posibile și rolul ei în limpezirea statutului lunecător al ficțiunii au atras atenția și teoreticienilor literaturii. Interesul polemic al lui S. merge însă mai curând spre implicațiile esențialiste atribuite relației real - posibil de filosofia europeană. Și, mai ales, spre evaluarea ei tradițională într-un sistem având ca antipozi centralul și
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
de Mircea Eliade în Maitreyi, prin manipularea tehnicilor narative. Perspectivismul critic al lui Eliade se bizuie pe mandatarea unui narator noncreditabil - Allan, autor al primului jurnal -, de la textul căruia demarează ofensiva relativizantă de lectură-rescriere într-un plan paralel. Nu numai ficțiunea, ci și interpretarea literară este văzută de S. ca o formă ludică și liminală de reprezentare, bazată pe „ca și cum”, un joc cognitiv ipotetic, cunoscut de la Xenofon încoace și botezat de Hans Vaihinger principiul lui als ob. Autorul trece în revistă
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
98-115; Pop, Jocul, 364-382; Grigurcu, Existența, 43-46; Micu, Limbaje, 167-181; Nicolae Manolescu, Proustianism liric, RL, 1986, 37; Eugen Simion, Câteva parabole cu limpezimea lor aparentă, RL, 1987, 7; Cistelecan, Poezie, 22-44; Munteanu, Jurnal, IV, 159-163; Gheorghe Grigurcu, Mircea Ivănescu sau Ficțiunea realului, VR, 1989, 2; Micu, Scurtă ist., II, 424-427; Pop, Pagini, 115-120; Cărtărescu, Postmodernismul, 314-317; Cistelecan, Top ten, 9-11; Sorescu, Lumea, 223-228; Dicț. esențial, 428-430; Dicț. analitic, III, 358-360, IV, 367-369, 373-375; Manolescu, Lista, I, 103-109; Popa, Ist. lit., II
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287650_a_288979]
-
Du Style, 1997 ; ediția a II- a, Polirom, 1998) ; Timp mort (Polirom, 1998) ; Omohom (Polirom, 2000) ; România-abțibild (Polirom, 2000) ; Un cadavru umplut cu ziare (Polirom, 2001) ; Nobelul românesc (Polirom, 2002) ; Sportul minții (Humanitas, 2004) ; Libertatea urii (Polirom, 2004) ; Trigrama Shakespeare. Ficțiuni speculative (Corint, 2005) ; Luxul morții (Polirom, 2007) ; Cuvinte rare (Polirom, 2009). Mulțumiri Această lucrare a beneficiat de sprijinul generos al prof. univ. dr. Manuela Cernat, al prof. univ. dr. Anca Mitran, directorul Arhivei Naționale de Film, al directorului BCU Cluj
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
a Universității București, al cineastului Cristian Nema. Ea nu ar fi putut fi realizată așa cum este fără ajutorul doamnei Roxana Lazăr și al fiului meu, Tudor Dinu Popescu. Argument Scopul lucrării de față este analiza raporturilor dintre filmul românesc de ficțiune și propaganda politică în perioada 1912-1989. Pentru a trasa cadrul de discuție, într-un prim capitol se va formula o definiție a conceptului de propagandă. Apoi vor fi trecute în revistă, cronologic, intersecțiile dintre propagandă și cinematograf din primele decenii
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
trasa cadrul de discuție, într-un prim capitol se va formula o definiție a conceptului de propagandă. Apoi vor fi trecute în revistă, cronologic, intersecțiile dintre propagandă și cinematograf din primele decenii ale secolului XX, cu accent pe cinematograful de ficțiune. Prezentarea evoluției cinematografului sovietic de propagandă între anii 1918 și 1953 se impune întrucât, prin căderea României sub dominația URSS începând cu anul 1944, cinematografia românească va fi puternic marcată de modelul sovietic. Cinematograful de propagandă din România comunistă va
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
au asumat punându- și numele pe generic. Pe cale de consecință, nu vor conta declarații actuale, menite să circumstanțieze realizarea peliculei. Filmele vor depune mărturie despre ele însele. Argument Finalmente, vom încerca să formulăm câteva concluzii în ce privește contribuția filmului românesc de ficțiune la fixarea în conștientul și subconștientul colectiv, în aproape jumătatea de veac totalitară, a formelor de minciună pe care s-a bazat comunismul și care își fac simțite efectele până astăzi. I. Propaganda Originile propagandei sunt situate adânc în preistorie
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
intrarea în portul Havana. De astă dată, contrafacerea era și mai grosolană : „Castelul Morro” nu era decât o pictură pe carton în fața căreia fâlfâia bucățica de cârpă. Și totuși, imaginea a făcut furori în America. III. Propaganda și filmul de ficțiune În deceniul 1900-1910, odată cu cristalizarea conceptului de film de ficțiune, cu actori, scenariu, decoruri, modalitaea documentarului „înscenat” cu intenția de a păcăli publiul cade în desuetudine. Între spectator și film se stabilește un contract de ficțiune, de natura celui pe
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
mai grosolană : „Castelul Morro” nu era decât o pictură pe carton în fața căreia fâlfâia bucățica de cârpă. Și totuși, imaginea a făcut furori în America. III. Propaganda și filmul de ficțiune În deceniul 1900-1910, odată cu cristalizarea conceptului de film de ficțiune, cu actori, scenariu, decoruri, modalitaea documentarului „înscenat” cu intenția de a păcăli publiul cade în desuetudine. Între spectator și film se stabilește un contract de ficțiune, de natura celui pe care îl acceptă spectatorul de teatru, dar nu atât de
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
Propaganda și filmul de ficțiune În deceniul 1900-1910, odată cu cristalizarea conceptului de film de ficțiune, cu actori, scenariu, decoruri, modalitaea documentarului „înscenat” cu intenția de a păcăli publiul cade în desuetudine. Între spectator și film se stabilește un contract de ficțiune, de natura celui pe care îl acceptă spectatorul de teatru, dar nu atât de solicitant. Spectatorul de film își suspendă voluntar incredulitatea, asimilând convenția cu care laureatul Nobel pentru fizică Niels Bohr, la ieșirea din sala de cinema, potrivit unei
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
jnepenișul depinde de prea multe probabilități condiționate, apropiate de zero, dar, mă rog... Dar să se afle concomitent pe acolo și un operator care să filmeze totul, asta e imposibil ! Totuși, după ani de „reconstructed news”, tendința de a lua ficțiunea de pe ecran drept realitate documentară dispare greu. Este una dintre explicațiile succesului ieșit din comun al primului lungmetraj de propagandă din istorie, Nașterea unei națiuni, de D.W. Griffith (1915), dacă nu punem la socoteală Independența României (1912). Fiu al
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
de către puterile beligerante a rolului de armă propagandistică și manipulatorie pe care îl poate juca cinematograful. Este primul război al imaginilor, primul conflict de mari propor ții mediatizat. Se folosesc în scop propagandistic reportajul cinematografic, filmul de actualități, didactic, de ficțiune. În Franța, în primă instanță, autoritățile au interzis filmările în zonele de front. Apoi, marii producători ai momentului, Léon Gaumont și Charles Pathé, mânați de interese pur comerciale, intuind că imaginile de pe front se vor vinde foarte bine publicului, au
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
puterile combatante, provoacă schimbări majore în cinema. Un obiectiv esențial, convingerea populației să finanțeze efortul de război prin cumpărarea de bonuri de tezaur ale Apărării Naționale, dă naștere unui film complex, Pour la Victoire (1916), în care sunt mixate documentarul, ficțiunea, desenul animat, postere, gravuri, discursuri oficiale. E limpede că realizatorii conștientizează dezideratul atingerii unor categorii cât mai largi de populație. Nemții recurg la mitologia națională (Jung Siegfried), la teama de invazie (Der Heimat Schuken Gras), amestec de documentar cu ficțiune
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
ficțiunea, desenul animat, postere, gravuri, discursuri oficiale. E limpede că realizatorii conștientizează dezideratul atingerii unor categorii cât mai largi de populație. Nemții recurg la mitologia națională (Jung Siegfried), la teama de invazie (Der Heimat Schuken Gras), amestec de documentar cu ficțiune (narează devastarea unui sat german de la frontiera estică de către trupele rusești), ba chiar și la comedie - Rentner Kulikes Flug zur Front (Rentierul Kulikes zboară pe front) are ca erou un rentier hapsân care nu vrea să bage un ban în
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
nu este interesată atât de francezi, cât de ruși : sunt evocate cinematografic masacrele comise de trupele țarului, iar în Das Tagebuch des Dr. Hart, de Paul Leni, violențele comise de cazaci împotriva populației civile. Până la începutul anului 1916, filmul de ficțiune euro pean inspirat de război exaltă valorile civismului, onoarei, datoriei patriotice. În Franța, cinematograful mitologizează războiul așa cum o fac teatrul, literatura, presa scrisă. „Les notres” se năpustesc mereu cu elan asupra pozițiilor inamice, pe care le cuceresc, fără ca măcelurile produse
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
război. Odată însă cu bătăliile tot mai sângeroase, cu numărul imens de morți, care nu mai putea fi mușamalizat, adevăratele imagini ale războiului încep să- și facă loc pe pânză, mai întâi în jurnalele de actualități, apoi în filmele de ficțiune. Un efect impresionant asupra publicului și cineaștilor europeni îl au filmele americane Civilization (1916) de Thomas H. Ince și Hearts of the World (1918) de D.W. Griffith. E vorba de superproducții realizate cu sprijinul statului, în care mulțimile de
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
se număra printre țările în care invenția fraților Lumière nu era foarte populară. Între 1900 și 1910, după consumarea interesului publicului pentru „vederile” inaugurate în mai 1896, cinematograful devine o distracție de „fundul curții” în bâlciuri. Primul film românesc de ficțiune, Amor fatal, datează din 1911. Nu existau regizori și operatori profesioniști, actorii erau cu toții împrumutați din teatru, publicul de cinema era redus numeric și lipsit de experiență. Și, poate lucrul cel mai important, cinematograful nu reprezenta în România acelui an
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
valoare cinematografică, dar propagandizat prin intervenția directă a conducerii de stat, Independența României anticipează situația pe care o va traversa cinema tograful românesc în anii ’50, sub dictatura comunistă. Până la instaurarea comunismului în România, mai putem consemna două pelicule de ficțiune cu caracter de propagandă politică : Datorie și sacrificiu (1925), în regia lui Ion Șahighian, produs de Serviciul foto-cinematografic al Armatei Române, și Cătușe roșii (Odessa in fiamme) (1942), coproducție italo-română, cu participarea Ministerului român al Propagandei. Datorie și sacrificiu marchează
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
vulnerabili la stângism, ci oameni în jur de 60 de ani, trecuți prin toate ciururile și dârmoanele. Aveau în spate opere monumentale de apărat. Și totuși s- au înscris în propaganda noului regim, fiind răsplătiți pe măsură. Filmul românesc de ficțiune, în schimb, nu însemna mai nimic în 1950. Puținii regizori, scenariști și actori nu aveau ce apăra în fața „obuzelor” estetice ale lui Jdanov. Nici pe plan mondial filmul încă nu avea un statut clar ca mijloc de manifestare a libertății
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
Securitatea are aparate de ascultat și văzut peste tot, oamenii ei pot fi sub acoperire în orice meserie sau categorie socială, prin urmare, vedeți- vă de treabă, tovarăși, nu umblați cu prostii, suntem cu ochii și urechile pe toată lumea. Categoria ficțiunilor despre lupta comuniștilor în ilegalitate se îmbogățește cu Furtuna (1960), A fost prietenul meu (1961), Străzile au amintiri (1962), Vară romantică (1962), Lupeni ’29 (1962), Cerul n‑are gratii (1963), Străinul (1964), La patru pași de infinit (1964), Runda 6
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
doi ani înainte de sângerosul sfârșit al regimului. Studii de caz Ediție specială (1978), Probă de microfon (1980), Croaziera (1981), Glissando (1984) sau Ilegalism, realism, metaforită Mircea Daneliuc e un caz cu totul special în raport cu propaganda regimului comunist în cinematograful de ficțiune. Al doilea lungmetraj al său, Ediție specială (1978), se înscrie în aria de subiect propagandistic, clasicizat deja în 1980, al luptei comuniștilor ilegaliști cu sistemul capitalist, cu dictatura antonesciană, cu legionarii și naziștii. Schema inaugurată prin cuplul Liviu Ciulei - Irina
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
în sacou alb Realismul socialist în cinema este un generator de lumi artificiale, având slabe legături cu realitatea. Problema lui etico- estetică este că pretinde, spre deosebire de fantastic sau SF, alte generatoare de universuri artificiale, a reprezenta zisa realitate. Contractul de ficțiune încheiat corect între creatorul și consumatorul de film sună așa : „Ceea ce vei vedea nu este realitatea lumii de zi cu zi în care trăiești. Este o închipuire ; intră în ea, dacă vrei, și poate vei găsi lucruri în care să
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
dogmatic ca fond și formă. Acest tip de cinema a fost „Biblia” cineaștilor români în anii ’50. Cu excepția superproducției Independența României (1912), regimurile politice din România primei jumătăți de secol XX nu au fost interesate aproape deloc de cinematograful de ficțiune ca instrument de propagandă. Nu putem vorbi nici de un cinema de ficțiune constituit - în afară de O noapte furtunoasă (1943) și Manasse (1925), nu s-au produs decât scheciuri și melodrame rudimentare. Utilizarea lui politică sistematică începe cu 1950. Odată cu instalarea
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
români în anii ’50. Cu excepția superproducției Independența României (1912), regimurile politice din România primei jumătăți de secol XX nu au fost interesate aproape deloc de cinematograful de ficțiune ca instrument de propagandă. Nu putem vorbi nici de un cinema de ficțiune constituit - în afară de O noapte furtunoasă (1943) și Manasse (1925), nu s-au produs decât scheciuri și melodrame rudimentare. Utilizarea lui politică sistematică începe cu 1950. Odată cu instalarea puterii populare, statul preia controlul total și finanțează cinematografia în scopul vehiculării ideologiei
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]