9,734 matches
-
dezbaterilor din jurul lui Noica, întregul capitol oferă o perspectivă utilă asupra fenomenului. Despre substanța filozofiei lui Noica, vezi Claude Karnoouh, L’Invention du peuple. Chronique de Roumanie, Arcantère, Paris, 1990, mai cu seamă pp. 221-253 (ed. rom.: Românii. Tipologie și mentalități, traducere de Carmen Stoean, Humanitas, București, 1994, pp. 171-185); întreaga carte este un instrument indispensabil pentru interpretarea identității românești și a crizelor sale legate de zăbavnicele începuturi ale modernității în România. Modul în care a fost receptat Jurnalul poate constitui
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
și cauzele conversiunii? În Statele Unite, în diverse universități și colegii, dar și în diverse cluburi, asociații și alte instituții (mai curând modeste, adesea având o dimensiune confesională sau ideologică dominantă, chiar dacă trebuie să adopte câte ceva din verbiajul „multicultural”), întâlnești o mentalitate sectară (de regulă de dreapta, nu fără accente ultraconservatoare, fiindcă stânga e mai bine plasată și instituționalizată) foarte pregnantă, ceea ce te face să nu le poți lua în serios ca alternative la „corectitudinea politică”, fiind ele la fel de lipsite de un
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
civice, scăparea de sub control a grupurilor de interese, prăbușirea consensului moral); partea grea este găsirea unor căi de a restaura consensul social și moral fără a lăsa vreun grup să-și impună poziția (familia trebuie relansată fără o întoarcere la mentalitatea anilor ’50; delincvenții și cei ce conduc sub influența alcoolului trebuie opriți fără a derapa către un stat polițienesc; răspândirea SIDA trebuie stopată fără a afecta viața privată). „Cu alte cuvinte”, continuă programul, „să restaurăm responsabilitățile sociale și un angajament
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
și pe clasicii liberalismului din secolul trecut, „paleoliberalii” (formula a fost folosită de John Gray pentru autori ca Hayek și Mises). Astfel, Schumpeter socotea că „procesul capitalist producea acea atmosferă de ostilitate aproape universală față de propria sa ordine socială”, o „mentalitate critică” (critical frame of mind) autodevoratoare care, „după ce a distrus autoritatea morală a atâtor instituții, se întoarce în final împotriva propriei autorități”; agenții acestui atac împotriva fundamentelor capitalismului sunt intelectualii, deoarece capitalismul, „inevitabil și în virtutea însăși a logicii civilizației sale
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
început. Ambianța culturală se modificase și ea substanțial, în special prin succesul global al subculturii de tineret americane. Până și instrumentele oficiale de propagandă, ca Voice of America și Radio Free Europe/Radio Liberty, luau act de marea mutație de mentalități, începând să difuzeze programe speciale pentru tineret, practic apolitice, mergând până la emisiuni de educație sexuală, modă, jazz și muzică pop. Tinerii est-europeni născuți în lumea comunismului de stat, cei care aveau să devină până la urmă „groparii” ei, mergând în multe
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
doar ideile lor ș...ț; ei i-au dat temperamentul și capriciile lor. Sub ascultarea lor, în absența oricărui alt îndrumător, în mijlocul profundei necunoașteri a practicii în care se trăia, toată națiunea, citindu-i, a sfârșit prin a căpăta instinctele, mentalitatea, gusturile și chiar defectele naturale ale celor ce scriu; astfel încât, când ea a trebuit în fine să acționeze, a transportat în politică toate obișnuințele literaturii ș...ț. Însăși limba politicii a preluat ceva din aceea pe care o vorbeau autorii
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Literary History” ș.a. S. este un interpret pe cât de erudit, pe atât de sagace al discursului intelectual, pe toate palierele sale - onto-epistemologic, psihosocial, lingvistic, artistic, politic. Într-un ciclu de patru lucrări el examinează locul literaturii în dinamica istorică a mentalității occidentale. Literature, Mimesis, and Play (1982) inaugurează seria în care jocul este un concept-cheie al sistemului de repere considerat de S. relevant pentru devenirea discursului intelectual european (științific, filosofic, artistic). Îi urmează două cărți plasate programatic sub semnul lui Dionysos
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
atrage atenția asupra itinerarului semnificativ parcurs de autor. Drumul conduce de la literatură către aderențele sale multiple în sfera culturală și, mai departe, spre proximitățile ei epistemice, într-un sistem de referință unde o serie de opțiuni valorice eterogene definesc o mentalitate. Dionysos, zeul lunecător cu mai multe înfățișări și nume, patronează două părți ale acestui proiect ambițios, căruia S. i se consacră începând din anii ’80 ai secolului trecut. Scrise aproape paralel - deși publicate succesiv -, cărțile au ca obiect dinamica mentalității
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
mentalitate. Dionysos, zeul lunecător cu mai multe înfățișări și nume, patronează două părți ale acestui proiect ambițios, căruia S. i se consacră începând din anii ’80 ai secolului trecut. Scrise aproape paralel - deși publicate succesiv -, cărțile au ca obiect dinamica mentalității occidentale și, în orizontul ei de referință, articularea discursurilor intelectuale (științific, politic, religios, artistic) conform unor reguli, mereu schimbătoare, ale jocului, abordat de teoretician ca un concept-test, un veritabil dispozitiv de diagnoză. În Dionysus Reborn ludicul este vizorul prin care
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
intelectuale (științific, politic, religios, artistic) conform unor reguli, mereu schimbătoare, ale jocului, abordat de teoretician ca un concept-test, un veritabil dispozitiv de diagnoză. În Dionysus Reborn ludicul este vizorul prin care se citesc, într-o masă eteroclită de texte, oscilațiile mentalității occidentale între valori polare numite raționale și preraționale. Mentalitatea prerațională implică devenirea cosmică neîndiguită, generatoare de conflicte violente și mizând pe interacțiunea liberă a șansei și a hazardului. Cea de tip rațional tinde mai curând spre temperanță și abstractizare, dând
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
schimbătoare, ale jocului, abordat de teoretician ca un concept-test, un veritabil dispozitiv de diagnoză. În Dionysus Reborn ludicul este vizorul prin care se citesc, într-o masă eteroclită de texte, oscilațiile mentalității occidentale între valori polare numite raționale și preraționale. Mentalitatea prerațională implică devenirea cosmică neîndiguită, generatoare de conflicte violente și mizând pe interacțiunea liberă a șansei și a hazardului. Cea de tip rațional tinde mai curând spre temperanță și abstractizare, dând prioritate necesității în fața șansei și punând accentul pe norme
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
și gravitând în jurul unor termeni-pivot: puterea, jocul, mimesis-ul, poezia ș.a.m.d. Datorită tensiunilor inevitabile dintre variante, astfel de configurații se transformă în veritabile câmpuri de forță. Conform lui S., responsabilă pentru o asemenea stare etern-conflictuală de lucruri este natura mentalității occidentale, oscilând între alternative polare și antrenând revizuiri periodice ale opțiunilor valorice sau modificarea modurilor consacrate de expresie și de creație. În Dionysus Reborn se insistă asupra acelor momente ale modernității în care jocul și iluzia lipsită de constrângeri, anterior
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
culturală. Cea de-a doua carte, God of Many Names, coboară în timp până la matca gândirii grecești, la sursele culturii europene canonice. Scrutând trecutul din orizontul revelator al prezentului, S. aduce probe în favoarea unei ipoteze abia schițate anterior. Anume că mentalitatea occidentală este dominată, în ultimă instanță, de ideea de putere. Dincolo de modul specific în care Occidentul și-a conceput mijloacele ființării, gândirii sau creației, un principiu dominant al puterii își lasă amprenta asupra destinului unor concepte precum jocul, educația, reprezentarea
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
În vizor intră în special prozatori moderni: F. M. Dostoievski și André Gide, Vladimir Nabokov, George Orwell și Malcolm Lowry, Liviu Rebreanu și Mircea Eliade. La nivel semantic, literatura ca fenomen liminal pune în cauză și amendează în spirit irenic valorile mentalității și culturii dominante, deschizându-le spre alternative fictiv-imaginative. În Pădurea spânzuraților, de pildă, protagonistul e victima sistemului de referințe agonic, în care se definesc conceptele socioculturale de identitate etnică și rasială. O dialectică a identității și a diferenței, transgresând conflictele
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
deschizându-le spre alternative fictiv-imaginative. În Pădurea spânzuraților, de pildă, protagonistul e victima sistemului de referințe agonic, în care se definesc conceptele socioculturale de identitate etnică și rasială. O dialectică a identității și a diferenței, transgresând conflictele de sex, rasă, mentalitate, este înscenată și de Mircea Eliade în Maitreyi, prin manipularea tehnicilor narative. Perspectivismul critic al lui Eliade se bizuie pe mandatarea unui narator noncreditabil - Allan, autor al primului jurnal -, de la textul căruia demarează ofensiva relativizantă de lectură-rescriere într-un plan
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
sale sunt produsul unui drum à rebours, citind trecutul cu ochii prezentului și căutând la sursă determinările genetice ale modernității. De altfel, în tot ce scrie, ca poetician, comparatist, istoric al spiritului european, el se știe circumscris de o anume mentalitate, a cărei protoistorie o caută, asumându-și această condiție și evaluându-i cu obiectivitate urmările. SCRIERI: Panciatantra (povestită de ...), București, 1970; Literature, Mimesis, and Play, Tübingen, 1982; Dionysus Reborn. Play and the Aesthetic Dimension in Modern Philosophical and Scientific Discourse
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289809_a_291138]
-
va fi interpretată în spirit de partid, relevându-se biruința noului în luptă cu vechiul și rolul determinant al factorului uman pozitiv. În centrul operelor literare și artistice se preconizează a sta eroul ce incarnează virtuțile „omului nou”, etica și mentalitatea comunismului. Se precizează că acesta nu trebuie idealizat, zugrăvit fără defecte, ci înfățișat în complexitatea lui, în mediul căruia îi aparține, sub a cărui influență benefică se autodepășește. O asemenea situare a creației exclude obiectivismul, apolitismul; arta socialistă e incompatibilă
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289155_a_290484]
-
gândim !”. Dacă e vorba de absolvenți de facultate, atunci singura opțiune este îndepărtarea de orașul artificial, fals, corupt și afundarea într- un sat „folcloric”, uitat de lume, unde inginerul, agronomul, profesorul, medicul tânăr vor aduce lumină și vor lupta cu mentalitățile învechite. Anticitadinismul cinematografic, inaugurat în 1961 cu Poveste sentimentală, ia proporții doctrinare, cu consecințe în viața reală. Spre sfârșitul deceniului, orașele mari sunt interzise absolvenților prin decret, toată lumea primește repartiție „la țară”, unde, eventual, poate să râdă la filmul Toamna
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
din ecran. De ce nu a fost interzis acest film, cu mult mai explicit antiregim decât Faleze de nisip sau decât Glissando, al aceluiași Daneliuc ? O explicație poate fi supapa montată în monologul zbierat al directorului împotriva lui Proca : „Asta-i mentalitate din anii ’50 ! O spun cu toată responsabilitatea, e mentalitate din anii ’50 ! Dacă ești depășit, du-te acasă !”. Personajul lui Albani are spre 60 de ani, acțiunea filmului e situată la începutul anilor ’80, deci el poate fi un
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
mult mai explicit antiregim decât Faleze de nisip sau decât Glissando, al aceluiași Daneliuc ? O explicație poate fi supapa montată în monologul zbierat al directorului împotriva lui Proca : „Asta-i mentalitate din anii ’50 ! O spun cu toată responsabilitatea, e mentalitate din anii ’50 ! Dacă ești depășit, du-te acasă !”. Personajul lui Albani are spre 60 de ani, acțiunea filmului e situată la începutul anilor ’80, deci el poate fi un produs al epocii Dej. Ieșirile lui furioase la adresa ideii de
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
Marea Neagră. Acești "nomenclaturiști", transformați în elite autoproclamate, au traversat liniștiți tranziția care s-a dovedit cât se poate de benefică pentru cariera lor. Da, "liniște", calm cere populația cuprinsă de frica fracturilor violente. Suferințele din anii 1950 au marcat profund mentalitățile. Revoluția s-a terminat, acum trăim tranziția. Cei care aspiră să clarifice lucrurile, să judece și să pedepsească sunt foarte puțini. Adesea, aceștia sunt foști deținuți politici din anii 1956-1964, care au trăit o violență politică extremă pe care nu
by Catherine Durandin şi Zoe Petre [Corola-publishinghouse/Science/1044_a_2552]
-
descendent al unei familii de evrei internaționaliști. De nenumărate ori, străinii veniți la București au putut auzi de la șoferii de taxi această întrebare angoasată și sinceră: "Ați venit să ne cumpărați țara?" În această atmosferă de rezistență alimentată de suferința mentalităților derutate, apare teama de străinul occidental decadent, purtător potențial al tuturor viciilor și vinovat pentru degradarea moravurilor, pentru intensificarea epidemiei de SIDA... SIDA, pornografia, prostituția: tot atâtea nenorociri care par a fi apărut odată cu deschiderea țării spre Occident. Cei care
by Catherine Durandin şi Zoe Petre [Corola-publishinghouse/Science/1044_a_2552]
-
o largă majoritate prin referendum și revizuită în 2003. O fractură gravă și periculoasă, ce ar putea conduce la o instrumentare a legii în funcție de interesele de partid, care sunt în mare măsură interese clientelare. Având în vedere acest tip de mentalități ale clasei politice la putere, v-aș întreba dacă un schimb de generații ar putea instaura o nouă relație între opinie și politică. Dacă nu cumva, plictisită de gesticulația reglărilor de conturi și de manipulările vizibile din PSD în 2006-2007
by Catherine Durandin şi Zoe Petre [Corola-publishinghouse/Science/1044_a_2552]
-
înainte de 1989. Instaurarea regimului comunist a însemnat pentru condiția femeii o cotitură mai ambiguă decât se consideră de obicei: trebuie să se spună că femeile au cucerit piața muncii, sau că această piață și le-a aservit? Pe fondul unei mentalități încă patriarhale, apariția bruscă a modelelor de promovare feminină masculinizată de pildă femeile conducătoare, ca Ana Pauker, dar și femeile stahanoviste, tractoriste sau de alte meserii este foarte vizibilă. Și ce să mai spunem despre "burghezele" mici și mari, obligate
by Catherine Durandin şi Zoe Petre [Corola-publishinghouse/Science/1044_a_2552]
-
ani, în timp ce comportamentele, prioritățile nu au fost chiar atât de perturbate. Materialismul și individualismul societății de dinainte de 1989 s-au accentuat! Atunci, n-ar trebui să tragem concluzia din acest tablou cu două volete ce apar ca fiind disjuncte în mentalitățile colective, că România, deși având instituții democratice, o economie de piață funcțională, nu s-a democratizat încă? Reprezentarea contractului politic rămâne rezervat unei elite. O astfel de stare de lucruri conduce spre două scenarii contrare. Optimismul poate întreține credința că
by Catherine Durandin şi Zoe Petre [Corola-publishinghouse/Science/1044_a_2552]