87,696 matches
-
scurt aveau apară mai multe lipsuri și deficiențe În aprovizionare, Întrucât toată lumea s-ar fi complăcut În activități regionale și chiar Într-o economie de schimb locală. Pe de altă parte, o „piață” nu putea fi pur și simplu decretată. Simplul termen prezenta serioase riscuri politice Într-o societate În care „capitalismul” fusese În mod oficial condamnat și detestat timp de decenii (Însuși Gorbaciov a evitat orice mențiune a economiei de piață până târziu, În 1987, chiar și după aceea referindu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
că n-am reușit să păstrez perestroika În limitele intențiilor mele”. Însă intențiile și limitele intențiilor erau incompatibile. Fără reazemul oferit de cenzură, control și represiune, esența sistemului sovietic - economia planificată, retorica publică, monopolul partidului - s-a prăbușit pur și simplu. Gorbaciov nu și-a atins obiectivul - un comunism reformat și eficient, curățat de disfuncții. Ba chiar a eșuat spectaculos. Cu toate acestea, realizările lui sunt impresionante. În URSS nu existau instituții independente sau măcar semiautonome pe care criticii și reformiștii
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Adunării Generale a ONU. După ce a anunțat reducerea unilaterală a forțelor armate sovietice convenționale din Europa, Gorbaciov a Împărtășit audienței opinia că „Libertatea de a alege este un principiu universal. Nu trebuie să existe excepții”. Era mai mult decât o simplă renunțare la „doctrina Brejnev”: era o declarație că Moscova nu va recurge la forță pentru a impune țărilor Înfrățite „socialismul” ei. Gorbaciov admitea - și exact așa a fost Înțeles - că În statele-satelit cetățenii aveau de-acum libertatea să-și urmeze
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
la Timișoara și București a curs mult mai puțin sânge decât era de așteptat. Era și acesta, În parte, un efect al televiziunii. Cum toată populația - nemaivorbind de restul lumii - putea să le observe fiecare mișcare, regimurile comuniste erau blocate. Simplul fapt că se aflau astfel sub lupă reprezenta o breșă În autoritate și limita drastic opțiunile puterii 31. Sigur, astfel de considerații nu Împiedicaseră autoritățile comuniste din China să Împuște sute de demonstranți pașnici În piața Tiananmen pe 4 iunie
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
capitalism”, ei nu puteau să ofere nimic pe post de „Europa” - pentru că aceasta nu era o alternativă ideologică, ci pur și simplu norma politică. Uneori era sinonimă cu „economia de piață”, alteori cu „societatea civilă”: În orice caz, „Europa” reprezenta, simplu și inechivoc, normalitatea și traiul modern. Comunismul nu mai era viitorul - atu pe care Îl fluturase timp de 60 de ani -, ci trecutul. Firește, existau diferențe. Naționaliștii și unii conservatori politici și religioși - mulți dintre ei activi și influenți În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
public cu Frederic cel Mare și să ridice În slăvi tot ce era german la RDG. În anii de declin ai republicilor populare, patriotismul a reapărut ca un substitut util al socialismului. Tocmai din acest motiv, era și cea mai simplă și mai puțin periculoasă formă de opoziție politică. În Rusia sau În RDG, ca și În Ungaria, erau persecutați criticii intelectuali, dar manifestările naționaliste În surdină nu erau neapărat reprimate sau descurajate - ele puteau fi canalizate În folosul autorităților. În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Îl deposeda pe Gorbaciov de autoritate și a instituit „starea de urgență” pe șase luni. Dar, deși Gorbaciov era neajutorat, practic prizonier În vila sa de la Marea Neagră, În sudul extrem al Crimeei, complotiștii nu o duceau nici ei mai bine. Simplul fapt că fuseseră nevoiți să declare starea de urgență și să anunțe instituirea legii marțiale doar pentru a Înlocui un lider comunist cu altul demonstra cât de mult se destrămaseră structurile tradiționale ale Uniunii Sovietice. Complotiștii nu aveau nici sprijinul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În ample negocieri și conversații cu liderii mondiali - care i-au oferit toți sprijinul lor neprecupețit și s-au abținut cu grijă să le acorde orice fel de recunoaștere conspiratorilor, ce erau din ce În ce mai izolați 17. Rezistența nu a fost o simplă formalitate: În noaptea de 20 spre 21 august, trei demonstranți au murit În ciocnirile cu armata. Dar protagoniștii loviturii de stat - pierzând inițiativa publică - Începeau să-și piardă curajul. Nu aveau susținerea armatei, indispensabilă pentru controlarea țării, și, pe măsură ce confruntarea
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
aeriană, menite să limiteze capacitatea Iugoslaviei de a amenința civilii sau de a Încălca sancțiunile impuse de ONU. Mai importantă pe termen lung, poate, a fost crearea la Haga În mai 1993 a unui Tribunal Internațional pentru Crime de Război. Simpla existență a unei astfel de curți confirma ceea ce era deja evident: la numai câteva zeci de kilometri la sud de Viena se comiteau crime de război. Dar, cum cei mai mulți dintre prezumtivii criminali, inclusiv Mladiæ și Radovan Karadžiæ (președintele Republicii Srpska
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
zeci de kilometri la sud de Viena se comiteau crime de război. Dar, cum cei mai mulți dintre prezumtivii criminali, inclusiv Mladiæ și Radovan Karadžiæ (președintele Republicii Srpska), ucideau În continuare fără a fi pedepsiți, Tribunalul rămânea deocamdată fantomatic și irelevant: o simplă curiozitate. Situația a Început să se schimbe abia În 1995. Până atunci, toate propunerile de intervenție străină se loviseră de teoria (susținută energic de ofițerii francezi și britanici din forțele ONU și din afara lor) că sârbii bosniaci erau puternici, hotărâți
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În mâinile câtorva oameni care au devenit extraordinar de bogați: până În anul 2004, 36 de miliardari ruși („oligarhi”) acumulaseră 110 miliarde de dolari - un sfert din Întregul produs intern brut al țării. Distincția dintre privatizare, abuzul venal de putere și simplul furt a dispărut aproape complet: era atât de mult de furat - petrol, gaze naturale, resurse minerale, metale prețioase, conducte - și nu exista nimeni și nimic care să pună stavilă jafului. Bunurile și instituțiile publice au fost dezmembrate și redistribuite Între
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
din anul 2003, la puțin timp după ce Îi succedase lui Havel ca președinte al Cehiei, Václav Klaus spunea lucrurilor pe nume: „Semăn puțin cu voi toți. Nu sunt nici un fost comunist, nici un fost disident; nici un torționar, nici un moralist a cărui simplă prezență pe scenă v-ar aminti de curajul pe care nu l-ați avut: conștiința voastră vinovată”. Aluziile la culpabilitate ridicau o problemă spinoasă: răsplata - ce făcuseră oamenii În trecutul comunist și ce ar fi trebuit (dacă trebuia) să li
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și informatori varia ca magnitudine de la o țară la alta, Însă era omniprezentă. Suspiciunea plana asupra Întregii societăți - cine nu lucrase pentru poliție sau regim la un moment dat, chiar și numai din neatenție? -, iar distincția Între colaborare venală și simplă lașitate sau dorința de a proteja o familie era greu de făcut. Refuzul de a colabora cu Stasi Îi putea costa pe copiii tăi viitorul. Vălul cenușiu al ambiguității morale plana peste multe alegeri personale ale indivizilor lipsiți de apărare
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Provizorii păreau, ca și obsesiile imperialiste și unioniste ale Ordinului de Orania la Londra, relicve bizare dintr-o altă epocă. Dacă ne gândim la istoria anterioară a marilor state din vestul Europei, noua politică a particularismelor subnaționale poate părea o simplă revenire la matcă după secolul precedent, o paranteză centralizatoare. Remarcabila excepție contemporană de la regulă nu face decât să o confirme: În cel mai mare stat european situat la vest de Uniunea Sovietică nu s-a produs un reviriment separatist comparabil
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
intrat (Liège, să spunem, sau West-Vlaanderen) și În nici un caz panoul (În olandeză sau franceză, dar nu În ambele limbi) care Îl anunța că se află În Flandra sau Valonia. Rânduielile convenționale păreau inversate: granițele internaționale ale țării erau o simplă formalitate, iar frontierele interne erau impunătoare și cât se poate de reale. Cum se face atunci că Belgia nu s-a destrămat? Trei factori explică supraviețuirea ei improbabilă și trăinicia statelor vest-europene În general. În primul rând, de-a lungul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
care Își cheltuise toată energia birocratică. Nu mai exista nici o scuză pentru amânarea spinoasei probleme a extinderii. Unii șefi de stat și mulți dintre Înalții funcționari ai Comisiei Europene ar fi preferat să restrângă negocierile de aderare la câteva cazuri „simple”: țări mici precum Slovenia și Ungaria, aflate chiar la granițele Uniunii și ale căror economii relativ modernizate nu puneau probleme bugetului sau cadrului instituțional al UE. Dar curând s-a dovedit că aceasta era o imprudență (lăsate pe dinafară, România
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
ilustrate elocvent de tribulațiile euro. Inconvenientul monedei comune nu era Înlocuirea tehnică a diferitelor monede naționale cu o singură unitate de referință (acest proces Începuse deja cu mult Înainte de abolirea francului, lirei sau drahmei și s-a dovedit surprinzător de simplu și nedureros 8), ci armonizarea preliminară a politicilor economice naționale. Împotriva pericolului moral și a riscului practic de parazitism, Bonnul a propus, așa cum am văzut, ceea ce s-a numit mai târziu „pactul de creștere și stabilitate”. țările care doreau să
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
numită de guvernele naționale, și Consiliului de Miniștri, format din reprezentanții acelorași guverne. Prin urmare, cruciale sunt opțiunile de la scrutinul național. De ce să pierzi timp selectând maimuța, când trebuie să alegi cu grijă flașnetarul?* De asemenea, chiar și cel mai simplu cetățean Începea să priceapă că oamenii „fără chip” din Bruxelles dispuneau de puteri reale. De la forma castraveților până la textul și culoarea pașapoartelor, totul se hotăra acum la Bruxelles. „Bruxelles-ul” putea să-ți dea (lapte subvenționat sau burse școlare) și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
coercitive: nici perceptori europeni, nici polițiști europeni. Uniunea Europeană reprezintă așadar un compromis neobișnuit: o guvernanță internațională Întreprinsă de guverne naționale. În sfârșit, deși Uniunea Europeană nu are nici mijloacele, nici mecanismele necesare pentru a Împiedica statele membre să intre În conflict, simpla ei existență face ca ideea unei asemenea posibilități să fie absurdă. Războiul este un preț prea mare pentru avantajele politice sau teritoriale obținute: această lecție a fost Înțeleasă de Învingători Încă de la prima conflagrație mondială, deși a mai trebuit un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mai veche a politicii de extremă dreaptă (În tinerețe Îi sprijinise pe poujadiști, aderase la organizațiile subversive de extremă dreaptă În timpul războiului algerian și susținuse cu prudență pentru Vichy și cauza pétainistă), mișcarea sa nu poate fi catalogată drept o simplă regurgitare atavică și nostalgică a trecutului fascist al Europei. Fortuyn sau Kjærsgaard În nici un caz nu puteau fi categorisiți ca atare. Amândoi menționau scrupulos că luptă pentru conservarea tradiționalei toleranțe din țările lor - amenințată, susțineau ei, de fanatismul religios și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
agențiile internaționale avertizau de ceva vreme că reapăruse tuberculoza, iar țara era În pragul unei epidemii de SIDA), dar aceasta era În primul rând grija rușilor. Pentru viitorul apropiat, Rusia era evident absorbită de propriile probleme. Pe termen mai lung, simpla proximitate a Rusiei, cu dimensiunile ei gigantice și rezervele-i inegalate de combustibil, umbrește viitorul unui continent european sărac În energie. Deja În 2004 jumătate din gazul natural al Poloniei și 95% din petrolul său proveneau din Rusia. Dar, deocamdată
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
politica americană nu s-a schimbat radical după alegerea președintelui Bush În 2000; prăpastia atlantică Începuse să se deschidă cu mult Înainte. Dar tonul inflexibil al noii administrații le-a confirmat comentatorilor europeni o bănuială mai veche: acestea nu erau simple dezacorduri În câteva probleme concrete. Constituiau dovada imposibil de ignorat a unui antagonism cultural fundamental. Ideea că, din punct de vedere cultural, America este diferită - sau inferioară ori periculoasă - nu era deloc originală. În 1983, ministrul francez al Culturii, Jack
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
era Însă decât o afacere strict pragmatică. În Europa de Est, ea reprezenta o condiție necesară pentru intrarea În UE: Bruxelles-ul critica aspru subvențiile de stat care distorsionau piața. În Franța sau Italia, vânzarea bunurilor din proprietatea statului a fost un simplu expedient contabil pentru reducerea deficitului anual și respectarea parametrilor din zona euro. Chiar și proiectele lui Tony Blair - privatizarea parțială a metroului londonez, de pildă, sau introducerea „concurenței” În serviciile medicale - au fost adoptate ca niște calcule de eficientizare cu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
ai Olandei chiar au refuzat să contribuie la proiectul unui monument internațional la Auschwitz, respingându-l drept „propagandă comunistă”. În Europa de Est, desigur, nici nu s-a pus realmente problema ca suferința evreilor să fie recunoscută și În nici un caz compensată. Simpla supraviețuire era preocuparea de căpătâi a evreilor În anii de după război. Witold Kula, un polonez ne-evreu, relata În august 1946 o călătorie cu trenul de la £ódŸ la Wroc³aw, În cursul căreia a asistat la umilirea unei familii de evrei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Hannah Arendt remarca În 1950, În cursul unei vizite În Germania: „Peste tot se poate observa lipsa de reacție față de tot ce s-a Întâmplat, dar e greu de spus dacă este un refuz deliberat de a jeli sau o simplă incapacitate emoțională”. În 1955, un tribunal din Frankfurt Îl achita pe un oarecare dr. Peters, director general al unei companii furnizoare de gaz Zyklon-B pentru SS, pe considerentul că nu existau „suficiente dovezi” că gazul fusese folosit la uciderea deportaților
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]