1,248 matches
-
mai multe milenii de la triumful economiei agricole, Weltanschauung-uvânătorului primitiv se va face din nou resimțit în istorie, într-adevăr, invaziile și cuceririle indo-euro-penilor și ale turco-mongolilor vor fi întreprinse sub semnul vânătorului prin excelență, al carnasierului. Membrii confreriilor militare (Mănnerbunde) indo-europene și cavalerii nomazi ai Asiei Centrale se comportau față de populațiile sedentare pe care le atacau asemeni carnasierelor care vânează, sugrumă și devoră erbivorele stepei sau vitele țăranilor. Numeroase triburi indo-europene și turco-mongole aveau ca eponimi animale de pradă (în special
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
semnul vânătorului prin excelență, al carnasierului. Membrii confreriilor militare (Mănnerbunde) indo-europene și cavalerii nomazi ai Asiei Centrale se comportau față de populațiile sedentare pe care le atacau asemeni carnasierelor care vânează, sugrumă și devoră erbivorele stepei sau vitele țăranilor. Numeroase triburi indo-europene și turco-mongole aveau ca eponimi animale de pradă (în special lupul) și se considerau urmașii unui strămoș mitic teriomorf. Inițierile militare ale indo-europenilor comportau o transformare ritualică în lup: războinicul exemplar își însușea comportamentul unui carnasier. Pe de altă parte
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Dar, destul de curând, arianizarea Pcnjabului a declanșat procesul marii sinteze care trebuia sa devină într-o zi hinduismul. Un număr considerabil de elemente harappiene atestate în hinduism nu se pot explica decât printr-un contact, început destul de devreme, între cuceritorii indo-europeni și reprezentanții culturii Indusului. Acești reprezentanți nu erau în mod necesar autorii culturii Indusului ori descendenții lor direcți: ei puteau să fie tributarii, prin iradiație, ai unor forme culturale harappiene, care se păstraseră în regiunile excentrice, cruțate de primele valuri
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
În timpul minoicului mijlociu, cretanii utilizau o scriere hieroglifică, urmată, către ~ 1700, de o scriere lineară (alfabetul linear A); ambele sunt încă nedescifrate, în timpul acestei perioade (între ~ 2000 și ~ 1900), primii greci, minyienii, pătrundeau în Grecia continentală. Ei reprezintă avangarda grupurilor indo-europene care, în valuri succesive, vor veni să se instaleze în Elada, în insule și pe litoralul Asiei Mici. Prima fază a minoicului recent (~ 1580-1450) constituie apogeul civilizației minoice. Este epoca când, în Pelopones, năvălitorii ariofoni clădesc Mycene și întrețin raporturi
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
cetăți sunt prădate și incendiate; Troia către ~ 2300, Beycesultan, Tarsus și vreo trei sute de orașe și aglomerări în Anatolia. Documentele menționează grupuri etnice numite hittiți, luwieni, mitanni. Dar elemente ariofone sunt atestate și în alte valuri de năvălitori. Dispersia popoarelor indo-europene începuse cu câteva secole înainte, și ea s-a prelungit timp de două milenii. Către ~ 1200 arienii pătrunseseră în câmpia indo-gangetică, iranienii erau solid instalați în Persia; Grecia și insulele erau indo-euro-penizate. Câteva secole mai târziu, indo-europenizarea Indiei, a Peninsulei
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
egeeană (Grecia și coastele Anatoliei) și regiunile Mediteranei orientale. După Marija Gimbutas, popoarele care au articulat și vehiculat cultura tumulilor nu pot fi decât proto-indo-europenii, iar în ultimele faze ale dispersiunii, indo-europenii. Oricum ar fi, este sigur că originile culturii indo-europene pornesc din neolitic, poate chiar din mezolitic. Pe de altă parte, este de asemenea sigur că în timpul perioadei sale de formație această cultură a fost influențată de către civilizațiile superioare ale Orientului Apropiat. Utilizarea carului și a metalului 2 a fost
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
făcute din argilă, marmură sau alabastru. Vocabularul comun arată că indo-europenii practicau agricultura, creșteau vite mari (dar și porcul și probabil oaia) și cunoșteau calul sălbatic sau cel domesticit. Deși n-au putut niciodată să renunțe la produsele agricole, popoarele indo-europene au dezvoltat cu precădere o economic pastorală. Nomadismul pastoral, structura patriarhală a familiei, gustul pentru incursiuni și organizarea militară în vederea cuceririlor sunt trăsături caracteristice societăților indo-europene. O diferențiere socială destul de radicală este indicată de contrastul dintre tumuli (morminte construite în
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
sau cel domesticit. Deși n-au putut niciodată să renunțe la produsele agricole, popoarele indo-europene au dezvoltat cu precădere o economic pastorală. Nomadismul pastoral, structura patriarhală a familiei, gustul pentru incursiuni și organizarea militară în vederea cuceririlor sunt trăsături caracteristice societăților indo-europene. O diferențiere socială destul de radicală este indicată de contrastul dintre tumuli (morminte construite în formă de casă și bogat împodobite) și morminte mult mai sărace. Foarte probabil, tumulii (kurgan) erau rezervați rămășițelor pământești ale căpeteniilor. Pentru subiectul nostru e important
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
agricole sedentare. Altfel spus, destul de curând în istoria lor, indo-europenii au trebuit să cunoască tensiunile spirituale provocate de simbioza unor orientări religioase eterogene, ba chiar antitetice. 62. Primul panteon și vocabularul religios comun Se pot reconstitui anumite structuri ale religiei indo-europene comune. Există, mai întâi, indicații sumare dar prețioase, aduse de vocabularul religios. De la începutul studierii problemelor, s-a recunoscut radicalul indo-european (de aci înainte prescurtat: i. - e.) deiwos, "cer", în termenii desemnând noțiunea de zeu (lat. dem, skr. Deva, iran
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
religioase eterogene, ba chiar antitetice. 62. Primul panteon și vocabularul religios comun Se pot reconstitui anumite structuri ale religiei indo-europene comune. Există, mai întâi, indicații sumare dar prețioase, aduse de vocabularul religios. De la începutul studierii problemelor, s-a recunoscut radicalul indo-european (de aci înainte prescurtat: i. - e.) deiwos, "cer", în termenii desemnând noțiunea de zeu (lat. dem, skr. Deva, iran. Dâv, lit. diewas, vechi-germ. Tivar) și în numele principalilor zei: Dyaus, Zeus, Jupiter. Ideea de zeu se vădește solidară cu sacralitatea celestă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Zeus-Pappos3. Deoarece hierofaniile celeste și atmosferice joacă un rol capital, e normal ca un anumit număr de zei să fie desemnați prin substantivul tunet: germ. Donar, Thorr, celt. Taranis (Tanaros), balticul Perkunas, protoslavul Perun etc. Probabil că, deja, în epoca indo-europeană zeul cerului - zeu suprem deoarece e creator al lumii și cosmocrator - ceda pasul în fața zeilor furtunii: fenomenul este destul de frecvent în istoria religiilor. Tot astfel, focul provocat de trăsnet este considerat ca fiind de origine celestă. Cultul focului este un
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
deoarece e creator al lumii și cosmocrator - ceda pasul în fața zeilor furtunii: fenomenul este destul de frecvent în istoria religiilor. Tot astfel, focul provocat de trăsnet este considerat ca fiind de origine celestă. Cultul focului este un element caracteristic al religiilor indo-europene: numele importantului zeu vedic Agni se regăsește în latinul ignis, lituanianul itgnis, paleoslavul ogni4. Se poate presupune de asemenea că zeul solar deținea un loc preponderent încă din protoistorie (cf. vedicul Sâirya, grecul Helios, vechiul germ. saitil, vechiul slav solnce
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
4 în Iran, numele divinității focului este Îtar; dar există indicații că, într-o terminologie mai veche a cultului, focul se chema + agni și nu ătar: vezi Stig Wikander, De r arische Mărmerbund, pp. 77 sq. instabilă la diferitele popoare indo-europene, mai ales după contactul cu religiile din Orientul Apropiat 5, în ce privește Glia (+GH'EM), ea era considerată o energie vitală opusă Cerului; dar ideea religioasă a Mamei-Pământ e de dată mai recentă la indo-europcni și se întâlnește într-o zonă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
incintă consacrată, sub cerul liber. O altă trăsătură caracteristică: transmisia orală a tradiției și, în timpul întâlnirii cu civilizațiile din Orientul Apropiat, interzicerea de a folosi scrisul. Dar, cum era de așteptat, având în vedere numeroasele secole care separă primele migrații indo-europene (hittiți, indo-iranieni, greci, italici) de ultimii (germani, balto-slavi), moștenirea comună nu este întotdeauna recognoscibilă în vocabular, nici în teologiile și mitologiile epocii istorice. Trebuie ținut cont, pe de o parte, de diferitele contacte culturale realizate în cursul mi grațiilor; nu
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
avea să dispară în fața expansiunii monoteismului iudeo-creștin. 6 Adăugăm că, mai târziu, omul, ca făptură terestră (GHCMON), se opune în Occident ființelor celeste, în vreme ce în Orient găsim o concepție despre om ca făptură rațională, (MCNU), opusă animalelor; cf. Devota, Origini indo-europene, pp. 264 sq. 7 E. Benveniste, Le vocabulaire des institutions indo-europeennes, II, p, 179. Cât privește religia, "neconcepând această realitate omniprezentă ca o instituție separată, indo-europenii nu aveau termen pentru aodesemna", ib/J., p. 265. Georges Dumezil a analizat în
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
E. Benveniste, Le vocabulaire des institutions indo-europeennes, II, p, 179. Cât privește religia, "neconcepând această realitate omniprezentă ca o instituție separată, indo-europenii nu aveau termen pentru aodesemna", ib/J., p. 265. Georges Dumezil a analizat în mai multe rânduri vocabularul indo-european al sacrului; vezi, ultima, La religion romaine archaiqiie (ediția a 2-a, 1974), pp. 131-146. 8 Ibid., p. 223. Eric Hamp totuși a reconstituit de curând termenul comun pentru "sacrificiu"; cf. JIES, I, 1973, pp.320-322. Religia indo-europenilor. Zeii vedici
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
2-a, 1974), pp. 131-146. 8 Ibid., p. 223. Eric Hamp totuși a reconstituit de curând termenul comun pentru "sacrificiu"; cf. JIES, I, 1973, pp.320-322. Religia indo-europenilor. Zeii vedici diferite 9. Pe scurt, încă din protoistoria comună, diversele popoare indo-europene marcau o tendință continuă în a reinterpreta tradițiile religioase. Acest proces s-a intensificat în cursul migrațiilor. 63. Ideologia tripartită indo-europeană Fragmentele diferitelor mitologii indo-europene constituie o sursă importantă. Desigur, aceste fragmente sunt de vârste diferite și ne-au fost
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
JIES, I, 1973, pp.320-322. Religia indo-europenilor. Zeii vedici diferite 9. Pe scurt, încă din protoistoria comună, diversele popoare indo-europene marcau o tendință continuă în a reinterpreta tradițiile religioase. Acest proces s-a intensificat în cursul migrațiilor. 63. Ideologia tripartită indo-europeană Fragmentele diferitelor mitologii indo-europene constituie o sursă importantă. Desigur, aceste fragmente sunt de vârste diferite și ne-au fost transmise prin documente eterogene și de valoare inegală: imnuri, texte rituale, poezie epică, comentarii teologice, legende populare, istoriografii, tradiții tardive înregistrate
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
320-322. Religia indo-europenilor. Zeii vedici diferite 9. Pe scurt, încă din protoistoria comună, diversele popoare indo-europene marcau o tendință continuă în a reinterpreta tradițiile religioase. Acest proces s-a intensificat în cursul migrațiilor. 63. Ideologia tripartită indo-europeană Fragmentele diferitelor mitologii indo-europene constituie o sursă importantă. Desigur, aceste fragmente sunt de vârste diferite și ne-au fost transmise prin documente eterogene și de valoare inegală: imnuri, texte rituale, poezie epică, comentarii teologice, legende populare, istoriografii, tradiții tardive înregistrate de autorii creștini, după
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
de Titus Livius, de epopeea irlandeză sau de Snorri Sturluson, sunt, din punct de vedere cronologic, considerabil mai tinere. Dar dacă astfel de tradiții sunt în deplin acord cu mitul vedic, este greu să ne îndoim de caracterul lor comun indo-european, mai ales dacă o astfel de verificare a mărturiilor nu este izolată, ci poate fi articulată într-un sistem. Este ceea ce a demonstrat Georges Dumezil într-o serie de lucrări care au înnoit radical studiul comparat al mitologiilor și religiilor
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
mai ales dacă o astfel de verificare a mărturiilor nu este izolată, ci poate fi articulată într-un sistem. Este ceea ce a demonstrat Georges Dumezil într-o serie de lucrări care au înnoit radical studiul comparat al mitologiilor și religiilor indo-europene. Nu este cazul să le rezumăm aici. E de ajuns să spunem că cercetările savantului francez au degajat o structură fundamentală a societății și ideologiei indo-europene. Diviziunii societății în trei clase - preoți, războinici, agricultori-crescători de vite - îi corespundea o ideologie
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
o serie de lucrări care au înnoit radical studiul comparat al mitologiilor și religiilor indo-europene. Nu este cazul să le rezumăm aici. E de ajuns să spunem că cercetările savantului francez au degajat o structură fundamentală a societății și ideologiei indo-europene. Diviziunii societății în trei clase - preoți, războinici, agricultori-crescători de vite - îi corespundea o ideologie trifuncțională: funcția suveranității magice și juridice, funcția zeilor forței războinice și, în sfârșit, aceea a divinităților fecundității și prosperității economice. La indo-iranieni sesizăm mai bine această
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
parte, ea corespunde în toate privințele polarității Varuna-Mitra. Analizând cele două aspecte ale suveranității divine la indieni și la romani, Georges Dumezil a subliniat cu pertinență deosebirile, în India vedică, la fel ca și la Roma, se recunoaște aceeași structură indo-europeană, dar cele două "câmpuri ideologice" nu sunt omogene. "Romanii gândesc istoric, în vreme ce indienii gândesc fabulos. Romanii gândesc național, indienii cosmic'. Gândirii empirice, relativiste, politice, juridice a romanilor i se opune gândirea filosofică, absoluta, dogmatică, morală și mitică a indienilor 11
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
indienii gândesc fabulos. Romanii gândesc național, indienii cosmic'. Gândirii empirice, relativiste, politice, juridice a romanilor i se opune gândirea filosofică, absoluta, dogmatică, morală și mitică a indienilor 11. Se pot discerne diferențe asemănătoare în "câmpurile ideologice" și la alte popoare indo-europene. Așa cum am spus, documentele de care dispunem constituie expresiile specifice ale diferitelor popoare ariofonc, în decursul istoriei, în fapt, ceea ce putem surprinde e numai structura generală a ideologiei indo-europene, nu gândirea și practicile religioase ale comunității originare. Dar această structură
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
pot discerne diferențe asemănătoare în "câmpurile ideologice" și la alte popoare indo-europene. Așa cum am spus, documentele de care dispunem constituie expresiile specifice ale diferitelor popoare ariofonc, în decursul istoriei, în fapt, ceea ce putem surprinde e numai structura generală a ideologiei indo-europene, nu gândirea și practicile religioase ale comunității originare. Dar această structură ne informează cu privire la tipul de experiență și de speculație religioasă propriu indo-europenilor. Ea ne permite, în plus, să apreciem creativitatea specifică a fiecăruia dintre popoarele ariofone. Cum era de
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]