983 matches
-
adev]rate sau false în mod obiectiv și c] putem afla ce principii morale sunr corecte într-o anumit] situație prin intermediului unui tip de intuiție sau cunoaștere legate de însușirile lor morale. Naturalismul CHARLES R. PIGDEN Că și intuiționiștii, naturaliștii consider] c] judec]țile morale pot fi adev]rate sau false și c] pot fi cunoscute. Spre deosebire de intuiționiști ins], ei nu cred c] exist] fapte sau însușiri morale speciale care s] fie cunoscute prin intuiție. Ei afirm] c] însușirea de
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
r]u poate fi identificat] sau redus] la o alt] proprietate (fericirea, poate, sau voința lui Dumnezeu, pentru a da dou] exemple foarte diferite). Susținându-și opiniile, naturaliștii trebuie s] țin] seama de afirmația conform c]reia este eronat (eroarea naturalist]) s] se derive valori din fapte. Subiectivismul JAMES RACHELS Exist] în acest moment un punct de vedere acceptat pe scar] larg], deși uneori f]r] o reflecție prealabil], conform c]ruia morală este „subiectiv]”. Ceea ce vor oamenii s] spun] prin
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
fapt duce la elaborarea unor îndatoriri diferențiate și a unor coduri morale pentru grupuri diferite din cadrul unui complex social mai dezvoltat. Diferențierea se impune asupra unit]ții organice a naturii și asupra indivizilor. Deci ceea ce numim etic], deși în aparent] naturalist], este în mare m]sur] normativ]; justificarea rezult] din ordonarea „divin]” a lucrurilor, existând o tendinț] de absolutizare a legii morale. Totuși, nu se poate spune c] nu apar o serie de probleme esențiale, preocup]ri și paradoxuri cu relevant
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
o teorie foarte raționalist], Sfanțul Toma a trasat o c]rare între dou] grupuri de filosofi contemporani: averroiștii latini și voluntariștii franciscani. Primul grup, din care cel mai important a fost Siger din Brabant (1240-1284), a p]strat o versiune naturalist] nepotrivit] a eudemonismului aristotelian. Cel de-al doilea a ap]rât ideea c] legea divin] este un „manual de instrucțiuni” pentru viața omeneasc] și au susținut faptul c] aceasta este o surs] independent] de obligații generate de voință legislativ] a
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
de scriitori și specialiști în științe naturale, localizați în și în zona Padovei, i-au considerat pe averroiștii latini din urm] cu dou] sute de ani, mergând pan] la Aristotel, ca reprezentând surse pentru o teorie etic] cu des]vârșire naturalist], în consonant] cu perspectivă lor global] extrem de științific]. Cel mai cunoscut din acest grup, de altfel puțin renumit, a fost Pietro Pomponazzi (1462-1525), care, ținând cont de materialismul s]u filosofic, de epistemologia să sceptic] și teoria etic] cvasiutilitarist], ar
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
creștin], completând virtuțile fundamentale cu virtuți creștine, cum ar fi credință, n]dejdea și milostenia. Str]vechii etici grecești i se aduce astfel o justificare din perspectiva teologiei. Teoria propus] de c]tre Toma din Aquino se situeaz] între viziunea naturalist] a vechilor greci și ostilitatea lui Kant fâț] de naturalism. În epoca Iluminismului, Kant a încercat s] fac] din moral] un derivat al rațiunii pure. Deși Sfanțul Toma din Aquino susținea ideea c] anumite adev]ruri privind morală pot fi
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
științ]? Ar fi ușor de r]spuns la aceast] întrebare dac] am putea identifica faptele morale cu faptele naturale. Naturalismul este concepția potrivit c]reia faptele morale sunt doar fapte naturale (vezi capitolul 37, „Naturalismul”). De exemplu, unii utilitariști sunt naturaliști, susținând faptul c] aceast] acțiune produce mai puțin] fericire decât vreo alternativ] disponibil] este același lucru cu faptul c] este greșit. Dac] ar fi adev]rât, nu ar mai fi o problem] așa de mare în a g]și loc
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
în faptul c] ea conduce la pl]cere.) Exist] și naturaliști aristotelieni care prefer] faptele legate de natură uman] și de progresul uman. (Prietenia este bun] deoarece este în consonant] cu nevoile umane sau cu natura uman].) Exist] pan] și naturaliști teologi care cred c] acest caracter bun al prieteniei deriv] din faptul c] ea este sfințit] de Dumnezeu. Pe scurt, naturaliștii recurg la tot felul de fapte - sociale, psihologice, științifice, chiar si metafizice și teologice - presupuse, atât timp cât nu revin la
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
obișnuit al cuvântului (fapte despre lumea natural]), ne putem întreba cum este posibil ca un asemenea grup de teorii morale disparate s] poarte aceeași etichet]. R]spunsul vine din istorie. Potrivit lui G.E. Moore, toate aceste teorii sunt victimei ale erorii naturaliste (despre care vom discuta mai tarziu). El a denumit naturalist] aceast] (presupus]) eroare pentru c] era mai des întâlnit] la filosofii care cochetau foarte putin cu naturalismul - aceia care doreau s] fundamenteze morală pe tipurile de fapte care puteau fi
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
nici un trebuie - nu deriv] din - este” și e venerat că „Legea lui Hume”. Se consider] c] face minuni - indic] distincția fundamental] dintre fapte și valori, demonstreaz] noncognitivismul și (mai ales) respinge naturalismul. (Ultima presupunere este una ciudat], deoarece Hume era naturalist.) De fapt, aceast] Lege nu face nimic din cele de mai sus, deoarece Hume insist] asupra unei chestiuni logice simple. O concluzie care conține un trebuie s] nu poate (logic) s] derive din premise care nu conțin un alt trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
De autonomia logic] ne-am ocupat deja. Autonomia semantic] (deoarece are leg]tur] cu înțelesurile) este teza potrivit c]reia cuvintele morale nu au același înțeles că oricare altele și, mai mult, ele nu pot fi parafrazate într-o expresie naturalist] (sau imoral]). Autonomia ontologic] este teza potrivit c]reia pentru că judec]țile morale s] fie adev]rate ele trebuie s] r]spund] unui ț]ram al faptelor morale și propriet]ților sui-generis. (Am denumit-o autonomie ontologic] pentru c] are
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
are competența de a decide asupra adev]rului sau falsit]ții definițiilor (vezi Pigden, 1989). Dar atunci este adev]rât] autonomia semantic]? Și dac] este, determin] ea autonomia ontologic] și deci falsitatea naturalismului? Aceasta ne duce înapoi la: iii. Eroarea naturalist] În celebra să oper] Principia Ethica, G.E. Moore susținea c] cei mai multi moraliști au fost naturaliști și c] toți naturaliștii sunt victima unei erori comune. Ei au confundat caracterul bun cu lucrurile care au acel caracter sau cu un alt caracter
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
c] cei mai multi moraliști au fost naturaliști și c] toți naturaliștii sunt victima unei erori comune. Ei au confundat caracterul bun cu lucrurile care au acel caracter sau cu un alt caracter pe care il au lucrurile bune. Aceasta este eroarea naturalist]; o confuzie între dou] lucruri distincte. Pentru a-și susține punctul de vedere, Moore are dou] argumente: 1) S] presupunem c] acest caracter bun ar fi identic cu un alt caracter cum ar fi cel pl]cut. (Sintagma pe care
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
caracterul bun și cel pl]cut sunt distincte. La fel se întâmpl] și în cazul celorlalte propriet]ți cu care caracterul bun este identificat. Un argument asem]n]tor (de pe vremea dialogului Euthyphros al lui Platon) a fost expus împotriva naturaliștilor teologi. „X are dreptate” înseamn] c] „lui X îi poruncește Dumnezeu?” Deci: „Ceea ce poruncește Dumnezeu este bine” înseamn]: „Ceea ce poruncește Dumnezeu este ceea ce poruncește Dumnezeu”; laudă moral] a lui Dumnezeu degenereaz] într-o suit] de tautologii. Dar: „Ceea ce poruncește Dumnezeu
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
îi poruncește Dumnezeu?” Deci: „Ceea ce poruncește Dumnezeu este bine” înseamn]: „Ceea ce poruncește Dumnezeu este ceea ce poruncește Dumnezeu”; laudă moral] a lui Dumnezeu degenereaz] într-o suit] de tautologii. Dar: „Ceea ce poruncește Dumnezeu este bine” nu este o tautologie. Deci, definiția naturalist] este fals]. 2) Dac] „bine” înseamn] „pl]cut”, atunci a spune: „Ceea ce este pl]cut e bine” nu ne-ar oferi vreun motiv suplimentar pentru a promova st]ri pl]cute de lucruri. (Aceasta ar duce la tautologia c] ceea ce
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
deschis] (pe care un vorbitor competent ar putea s] o formuleze) chiar dac] X a expus înțelesul cuvântului „bine”. Aceasta pune sub semnul întreb]rii autonomia semantic]. Argumentul (2) sprijin], de asemenea, concluzia c] „bine” nu are sinonime sau parafraze naturaliste (amorale). Dar aceasta este autonomie semantic] și nu autonomie ontologic] care contrazice naturalismul. În plus, argumentul este suspect. El se bazeaz] pe ideea c] noțiunea de „bine” transmite o cerinț]. Dac] cineva gândește ceva bun, de obicei, lucrul acesta îl
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
nici un trebuie nu deriv] din este) poate fi demonstrat] într-o form] amendat], f]r] a pune în pericol naturalismul. Autonomia semantic] poate fi și ea adev]rât]. Probabil, cuvântului „bun” și celorlalte cuvinte morale le lipsesc sinonimele sau parafrazele naturaliste sau amorale - cel puțin sinonime sau parafraze cu care ele sunt strict sinonime. Este demontat astfel naturalismul semantic, celelalte tipuri de naturalism r]mân intacte. Deci, naturalismul ar putea avea dreptate, în ciuda teoriilor lui Hume și G.E. Moore. Astfel, nu
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
s] pariem pe naturalismul sintetizant, date fiind obiecțiile noastre la teoria lui Moore. „Binele” (și același lucru e valabil și pentru celelalte cuvinte morale) nu are același înțeles cu orice „X” naturalist. Totuși, exist] (sau ar putea exista) un predicat naturalist „X” care desemneaz] aceeași proprietate. (Așa cum „ap]” și „HH2” nu sunt același lucru, chiar dac] reprezint] același lucru.) Identitatea dintre caracterul bun și caracterul X nu ar fi analitic], în virtutea înțelesurilor cuvintelor, ci sintetic], o chestiune de fapt (empiric?). Folosind
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
Așa cum „ap]” și „HH2” nu sunt același lucru, chiar dac] reprezint] același lucru.) Identitatea dintre caracterul bun și caracterul X nu ar fi analitic], în virtutea înțelesurilor cuvintelor, ci sintetic], o chestiune de fapt (empiric?). Folosind aceast] idee, R.M. Adams, un naturalist teolog încearc] s] reabiliteze teoria Poruncii Divine în etic] (Adams, 1981). A spune c] „X are dreptate” nu înseamn] c] Dumnezeu poruncește așa. Deci, „ceea ce Dumnezeu poruncește este bine” nu este o tautologie. Totuși, binele și faptul de a-ți
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
fi resimțit (cel putin uneori) de c]tre ființele umane. (În caz contrar, cercetarea empiric] nu ar putea determina dac] acest caracter bun și caracterul X se aplic] acelorași lucruri.) Dar aceasta presupune c] „binele” poate fi supus unei analize naturaliste, c] într-un anume sens înseamn] același lucru cu o fraz] care îl leag] de evidentă senzorial]. Altfel spus, înseamn] c] Moore se înșeal] și c] „binele” trebuie s] fie analizabil - chiar dac] nu trebuie neap]rât s] fie sinonim
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
reduse la inclinațiile și acțiunile umane. Nu exist] și altceva legat de datoria mea; nici un ț]ram nenatural special al faptelor-datorii - doar acțiuni umane în contextul instituțiilor umane care sunt ele însele dependente de acțiunea uman] conținu]. Astfel, potrivit ipotezei naturaliste, unele judec]ți morale („Nu ai procedat bine spunând acea minciun]”) se aseam]n] cu: „Îi datorez bani vânz]torului” - adev]rate pe baza acțiunilor umane individuale în contextul instituțiilor sociale sau al limbii. Alte judec]ți mai generale („În
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
30 de ani de eforturi, acest program nu a progresat foarte mult. Scrierile lui Geach, Midgley și ale celorlalți sunt „sugestive”, dar nu mai mult decât atât. În primul rând, nu este deloc evident c] poate fi formulat] o teorie naturalist] a „omului bun” f]r] a c]dea în capcana naturalismului sociologic discutat mai sus. În al doilea rând, m] îndoiesc c] noțiunea aristotelian] de funcție poate fi readus] la viat] în cadrul biologiei moderne, mai ales în cazul unei ființe
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
persuasive; și (iii) credibile din punct de vedere moral. Pan] acum, nu au fost formulate astfel de cerințe. Inc] sper]m. (Michael Ruse analizeaz] relația dintre biologie și etic] în capitolul 44, „Semnificația evoluției”.) Aici se încheie prezentarea principalelor curente naturaliste. Ele nu greșesc, în principiu, dar sunt deficiențe în ceea ce privește detaliile. Așa cum am v]zut, nu exist] nici un argument suprem care s] condamne demersul naturalist. El nu poate fi respins nici pe baze formale. Totuși, variantele existente las] mult de dorit
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
relația dintre biologie și etic] în capitolul 44, „Semnificația evoluției”.) Aici se încheie prezentarea principalelor curente naturaliste. Ele nu greșesc, în principiu, dar sunt deficiențe în ceea ce privește detaliile. Așa cum am v]zut, nu exist] nici un argument suprem care s] condamne demersul naturalist. El nu poate fi respins nici pe baze formale. Totuși, variantele existente las] mult de dorit. Aceasta nu înseamn] c] naturalismul trebuie respins în întregime, de vreme ce ar putea fi formulate și alte variante. Naturalismul conținu] s] fie o preocupare pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
judec]ți morale din fapte nemorale). Date fiind aceste tr]s]turi ale judec]ților morale, e ușor de înțeles de ce oamenii ar fi crezut c] acestea deriv] din judec]ți descriptive nemorale, fie în mod deductiv cu ajutorul unei definiții naturaliste, fie apelând la un principiu moral a priori sintetic adoptat prin intuiție. C]ci, cum ar putea spune cineva din Arabia Saudit], este evident c] dac] o soție nu își ascult] soțul (fapt) face ceea ce nu se cuvine (judecat] moral
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]