9,734 matches
-
mai ales, nedrept. Ea are de depășit, totuși, două handicapuri esențiale. O spunem cu cele mai bune intenții din lume. Unul, perfect explicabil pentru generația care a făcut o lungă detenție, constă în supremația criteriului moral asupra celui ideologico politic. Mentalitate care face, între altele, ca ea să se preocupe, în primul rând, să spunem, doar de dosare și informatori și prea puțin sau deloc de sistemul care a făcut posibil fenomenul dosarelor și turnătoriilor. Cu alte cuvinte, revenind mereu asupra
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
toate aceste noțiuni esențiale. Chiar și opoziția cea mai liberală le folosește rar. Neoliberalismul lui Ștefan Zeletin n-a avut, din păcate, nici un ecou. Ceea ce spune foarte mult și despre un anumit climat ideologic și, mai ales, despre o anumită mentalitate socială și politică actuală. Deci, încă o temă de politologie românească a viitorului: să înțelegem bine nu numai de ce ideile și vocabularul politic liberal (nu suntem membru al acestui partid-partide) a ieșit din circulație, dar și de ce ele nu pot
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
multe aspecte, catastrofalul mit) vin americanii n-a atras încă, se pare, nici un analist politic român. Și totuși, alături de alte două-trei (al situației reversibile între altele, pe care-l compensa într-un fel), el a constituit o componentă esențială a mentalității românești, ca să nu spunem a întregii Europe de Est, sub dominație sovietică. Este chiar de mirare că aceste realități profunde nu s-au bucurat încă de atenție din partea observatorilor socio-politici. Scrise cu distincție intelectuală, textele lui Nicolae Manolescu interesează politologia
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
integritate morală. Nu este deloc, în treacăt fie spus, puțin lucru. Aceleași calități apar, din plin, și în Bonjour, popor !, al cărui titlu sarcastic nici nu mai trebuie subliniat. Este vorba, bineînțeles de... poporul român. Mai precis de o anumită mentalitate (congenitală?, alterată? și una și alta?). în același timp profund timorată și terorizată de represiunea totalitară și defensiv-adaptabilă. La dosarul politologiei românești scriitorul adaugă, în orice caz, o pagină moralistă de parcurs cu atenție. Este chiar caracteristică reflexiei politologice actuale
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
formulă valabilă, și încă în parte, doar în Occident , incapacitatea de a determina sectorul social specific, segmentul electoral de bază sunt semnele cele mai grave ale acestei pseudo183Politică și cultură -strategii profund negative. Dacă va persevera într-o astfel de mentalitate ideologico-socială, blocajul opoziției riscă să devină permanent. Analiza duce, în mod logic, la un program economic de esență liberală. Ce se întâmplă la noi în realitate? Clasa de mijloc este împiedicată, sistematic, să se dezvolte. Dintre condițiile dezvoltării ei amintim
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
esențială: Occident/Orient, tradiționalism/europeism, naționalism/internaționalism, popor/elită occidentalizată. Două Românii, într-adevăr, mai mult decât evidente. Dar nu sunt singure. Atenția se cere îndreptată și spre noile stratificări și ierarhii sociale urmate de modificări radicale și profunde ale mentalității colective. Ne aflăm, efectiv, în fața unei Românii dedublate, polarizate, aproape schizoide. Ceea ce nu se putea încă vedea foarte bine și mai ales spune înainte de 1989, devine pe deplin posibil în 1995. Progresul este considerabil. Mai întâi, o mică mărturisire personală
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
toate evenimentele politice importante de după 1989, precum și întreaga politică, esențial de clasă, actuală: contra consolidării proprietății particulare și, în primul rând, țărănești, a formării unei pături mijlocii, a unui capital românesc etc. în acest cadru, s-a format și noua mentalitate socială, lipsită de toate criteriile vechii societăți, care nu mai acceptă să i se spună burgheză. Libertatea rămâne pentru ea o noțiune pur abstractă și, în orice caz, mult mai puțin importantă decât condițiile materiale imediate de viață. Este egalitaristă
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
fel, de care s-a vorbit ca de o imensă virtute națională între cele două războaie. Deși era vorba de o subistorie, de o catastrofală chiar antiistorie. Că este vorba, efectiv, de două Românii, o dovedesc și profundele transformări ale mentalității colective. România nouă nu se mai recunoaște în cea veche. Este izolată și ruptă de propriul său trecut (p. 128). Memoria României vechi, istorice a dispărut. Perioada de referință pentru această populație este doar cea comunistă și orice schimbare este
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
pentru această Românie profund modificată și alterată rămâne o noțiune fără sens. Despărțirea definitivă de dictatură încă nu s-a produs în conștiința sa. Scurte observații tot în acest sens făcuse anterior același Adrian Dinu Rachieru. Această schimbare enormă de mentalitate trebuie deci avută, în primul rând, în vedere, ori de câte ori evaluăm raportul actual de forțe dintre cele două Românii. Firește, el nu este definitiv. Dar pentru a fi modificat este nevoie de o altă politică. Iar pentru a o face, este
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
realizezi efectiv când dominantă, hotărâtoare, a rămas toleranța oamenilor față de propria lor lașitate și conformitate, care a făcut ca mesajul culpabilizator și justițiar să găsească atât de puțini adepți și atât de mulți adversari (p. 65) ? O schimbare radicală de mentalitate nu este deci posibilă decât într-un alt tip de societate. Bazată pe proprietatea particulară și pe individ, cu responsabilități legale precise, administrate de o justiție separată efectiv de executiv. Adică exact ceea ce nu există încă în sistemul politic actual
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
sale. Democrația era slabă, puțin consolidată, necombativă. La Consiliul de Coroană din 1940 a predominat capitularea. Carol II fragmentase partidele politice, le slăbise considerabil atât cadrele cât și prestigiul. Regimul parlamentar nu mai exista, de fapt, din 1937. în plus, mentalitatea dominantă a clasei conducătoare, în 1944-1947 (la începutul ocupației sovietice și instaurării regimului comunist), era, din nefericire, lamentabilă: o foarte slabă conștiință civică, o lipsă de convingeri democratice profunde și mai ales militante. O conștiință de tip liberal nu exista
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
spiritul general, de instituții și ierarhii, de formația, statutul și tendințele personalului cultural, îndeosebi al culturii oficiale. Prăbușirea politică a vechiului regim n-a produs încă schimbări decisive în ordinea culturală. Modificarea bazelor sale economice n-a antrenat și schimbarea mentalităților. Apariția unor noi publicații n-a înclinat în mod hotărâtor balanța în favoarea lor și a noului spirit în care sunt scrise. Vechile cadre culturale ale regimului ocupă sau reocupă, una după alta, vechile poziții. Clasa conducătoare, nomenclaturistă, păstrează în continuare
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
camufla foarte bine în mândrie și tradiție națională, în apărarea independenței și suveranității naționale. Orice aliniere, impusă prin convenții, la standardele internaționale poate fi denunțată ca amestec în afacerile interne. întreg spiritul totalitar al comunismului este negat, în esență, de mentalitatea și politica supranațională a organismelor internaționale existente. De întreg spiritul de deschidere și liberă circulație al ideilor și persoanelor, de întreaga ideologie anticolectivistă, anticomunistă, antitotalitară, predominantă în vest și care pătrunde și la noi. Național comunismul (respectiv festivismul patriotard și
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
încă ecou în masele rurale, etniciste și structural izolaționiste, în păturile rurale proaspăt urbanizate, în rândurile foștilor activiști de partid regrupați în partide neocomuniste și naționaliste. Opoziția, practic decimată timp de decenii de regimul represiv comunist, este încă destul de slabă. Mentalitatea democratică, pluralistă, nu este încă dominantă în România postceaușistă. Ea nu are deocamdată suficientă greutate și energie pentru a răsturna actualul raport de forțe ideologice și politice de esență neocomunistă. 3. Rolul instituțiilor culturale continuă să rămână, în viziunea oficială
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
de revanșă. Situația de la Ministerul Culturii, încadrat numai cu foști activiști și culturnici ceaușiști, este deosebit de elocventă în această privință. 4. Foarte semnificativă este și poziția omului de cultură în general, a scriitorului în special. Se confruntă din ce în ce mai precis două mentalități radical contradictorii. Dominantă este, încă, deocamdată, mentalitatea scriitorului oficial, dar semnele unui început de declin sunt tot mai evidente. Acest scriitor oficial are în continuare psihologia tipică funcționarului de stat, conformistă, birocratică, adesea de sinecurist. Preocuparea sa esențială este doar
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
numai cu foști activiști și culturnici ceaușiști, este deosebit de elocventă în această privință. 4. Foarte semnificativă este și poziția omului de cultură în general, a scriitorului în special. Se confruntă din ce în ce mai precis două mentalități radical contradictorii. Dominantă este, încă, deocamdată, mentalitatea scriitorului oficial, dar semnele unui început de declin sunt tot mai evidente. Acest scriitor oficial are în continuare psihologia tipică funcționarului de stat, conformistă, birocratică, adesea de sinecurist. Preocuparea sa esențială este doar de a avea și de a-și
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
în slăbirea interesului public pentru valorile culturale în special și în confuzia generală a valorilor. Vom reveni imediat asupra acestui aspect. Să reținem, deocamdată, încă un nou fenomen, pentru moment incipient, dar de mare viitor: apariția scriitorului liber-profesionist, a cărui mentalitate se aseamănă cu a liberului profesionist în general. Capabil deci de riscuri și inițiative și care încearcă într-o formă sau alta să se întrețină în total sau în parte prin scris. Deja câteva reviste ideolo O nou cultură română
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
pretutindeni: în primul rând o afacere particulară, o problemă de inițiativă și realizare personală, cu avantajele și riscurile tipice activităților societății deschise, pluraliste și ale economiei de piață. De unde și transformarea psihologiei și concepției despre literatură. în timp ce scriitorul oficial cultivă mentalitatea egalitaristă la care nu renunță (toți scriitorii sunt scriitori, deoarece toți sunt membri egali ai Uniunii Scriitorilor, cu carnet în regulă), scriitorul, așa zicând particular este partizanul selecției libere de valori și al ierarhiei corespunzătoare. El respinge din instinct nivelarea
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
momentul de faț ă, criza financiară și morală a culturii române se manifestă în neputința noastră de a concretiza și finaliza mari proiecte culturale. Ba, mai grav, chiar în neputința de a gândi proiecte culturale majore, din cauza unei bine înrădăcinate mentalități liliputane. Trăim de azi pe mâine, scufundați într-un cotidian haotic, avem senzația că suntem activi și eroici și, prinși de măreția noastră imediată, nici nu ne mai gândim să schițăm structura operelor de referință care lipsesc din cultura română
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
și mai grav, ea nu este încă pătrunsă de ideea că trebuie să le producă măcar într-un viitor mai mult sau mai puțin apropiat. Să facă deci eforturi și investiții organizate în acest scop. Să-și schimbe, mai ales, mentalitatea, dacă se decide, în sfârșit, să le dea lumină. Este chiar miezul problemei noastre. Să-i analizăm, pe scurt, elementele esențiale. Pentru a nu ne limita la abstracțiuni și generalități, reținem mai întâi, tot după Ion Vartic, lista marilor titluri
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
avem o Istorie a Transilvaniei, Istoria filozofiei moderne și contemporane, Istoria filozofiei românești, Lexicon de filozofi români, nu avem nici o ediție completă etc., etc. Care să fie cauzele? Criza este, pentru a rămâne la esențial și fundamental, de structură și mentalitate culturală, de organizare și instituțională, pentru a nu mai vorbi de cea financiară. Cultura spunem o mare banalitate costă în primul rând bani. Mulți, foarte mulți bani. Care deocamdată O nou cultură română lipsesc. în orice caz lipsesc pentru cultură
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
A-ți bate joc de X, de Y că sunt sau ar fi mașini de făcut fișe, când numai cu fișe se poate scrie Istoria Românilor, a Transilvaniei, a literaturii române este mai mult decât o inepție: un document de mentalitate primară, profund anticulturală, subdezvoltată. N-am fost încă învățați, în genere vorbind, să muncim ani întregi în tăcere, închiși în bibliotecă, în izolare, nu în căutarea succesului imediat și cu orice preț, ci de perspectivă. Recunoaștem, pe de altă parte
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
reprezentanții unor culturi care îmbrățișează umanitățile, erudiția și marile in-folii de sute și sute de ani. Ceea ce nu este cazul din nefericire încă la noi. Un al doilea handicap cultural esențial, alături de fragmentarism cauză și efect în același timp , este mentalitatea pur publicistică, actualistă, improvizată. Adesea inevitabil superficială prin rapiditate necesară, preocupată obsesiv, obligator într-un fel, de a fi mereu la zi, idee care domină în general în cultura română. Că avem nevoie și de o astfel de publicistică rapidă
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
critica literară nu se reduce doar la cronica literară despre ultimele apariții, adesea întâmplătoare. Ea include multe alte operații. întreaga reflexie, teoretizare, analiză și valorificare literară clasică sau modernă este, de fapt, tot critică. Atât și nimic mai mult. Această mentalitate strict actualistă a fost (să zicem că a fost) întreținută și chiar intens cultivată de scriitorii care au deținut importante poziții culturale și editoriale sub vechiul regim. Ce trebuia să scrie cronicarul literar? Despre ei. în primul rând despre ei
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
Istorie. Să mai dăm nume și de alți președinți ai Uniunii Scriitorilor? De șefi de secții ai C.C.? De mari șefi de la C.C.E.S.? Am precizat că, în această ordine de idei, nu ne atrage polemica personală. Prețul unei astfel de mentalități, care subminează, depreciază, bagatelizează în mod sistematic sinteza, studiul abstras de bibliotecă, neimplicat în mod direct în actualitatea literară imediată, însă ne interesează. Pe toți. Fiindcă prețul la scadență și ea vine implacabil cu regularitate îl plătim cu toții. Și îl
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]