1,248 matches
-
diferitelor popoare ariofonc, în decursul istoriei, în fapt, ceea ce putem surprinde e numai structura generală a ideologiei indo-europene, nu gândirea și practicile religioase ale comunității originare. Dar această structură ne informează cu privire la tipul de experiență și de speculație religioasă propriu indo-europenilor. Ea ne permite, în plus, să apreciem creativitatea specifică a fiecăruia dintre popoarele ariofone. Cum era de prevăzut, cea mai mare diversificare morfologică este atestată la nivelul celei de a treia funcții, căci expresiile religioase în legătură cu abundența, pacea, fecunditatea sunt
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Serviux el la Fortune, pp. 190-192. 12 Aceste trei păcate se comit în legătură cu cele trei funcțiuni, situându-se, într-adevăr, în domeniile de ordin religios, al idealului războinic, al fertilității - ceea ce confirmă ipoteza trifuncțională. Să adăugăm că identificarea unui motiv indo-european comun, în mitologia lui Herakles, este semnificativă, căci, în Grecia, ideologia tripartită a fost foarte curând dezarticulată ca rezultat al simbiozei cu cultura egeeană. Religia indo-europenilor. Zeii vedici indo-europeană. Dar este important să constatăm că ele s-au păstrat la
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
fertilității - ceea ce confirmă ipoteza trifuncțională. Să adăugăm că identificarea unui motiv indo-european comun, în mitologia lui Herakles, este semnificativă, căci, în Grecia, ideologia tripartită a fost foarte curând dezarticulată ca rezultat al simbiozei cu cultura egeeană. Religia indo-europenilor. Zeii vedici indo-europeană. Dar este important să constatăm că ele s-au păstrat la cele două extreme ale dispersiei, în India și Irlanda. Atât cât se poate judeca, ideologia tripartită constituia un sistem coerent dar flexibil, completat în chip divers de o multitudine
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Cerului, creator, suveran și Tată. Deposedarea lui Dyauspitar în folosul lui Varuna, ale cărei urme se găsesc în Rig Veda, pare să reflecte, sau să prelungească, un proces mult mai vechi. 64. Arienii în India în perioada lor comună, triburile indo-europene se desemnau printr-un termen semnificând "(om) nobil", airya în avestică, ărya în sanscrită. Arienii începuseră să pătrundă în India de nord-vest la începutul mileniului al II-lea; patru sau cinci secole mai târziu ocupau regiunea celor "Șapte Râuri", săptă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Dăsa este lăudat pentru că îi ocrotește pe brahmani (RV, VIU, 46,32). Căsătoriile cu femei autohtone lasă urme în limbă. Sanscrita vedică posedă o serie de foneme, în special consoanele cerebrale, pe care nu le găsim în nici un alt idiom indo-european, nici chiar în iraniană. E foarte verosimil că aceste consoane oglindesc pronunția aborigenilor în efortul lor de a învăța limba stăpânitorilor lor. Tot așa, vocabularul vedic păstrează un mare număr de cuvinte anariene. În plus, anumite mituri sunt de origine
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
și culturală a Indiei a fost rezultatul unui lung șir de sinteze, înfăptuite sub semnul poețiior-filosofi și al ritualiștilor epocii vedice. 65. Varuna, divinitate primordială: Devii și Asurii Imnurile nu prezintă cea mai veche formă a religiei vedice. Dyaus, zeul indo-european al cerului, dispăruse deja din cult. Numele său a ajuns, în epoca Vedelor, să însemne "Cerul" sau "ziua". Vocabula indicând personificarea sacralității uraniene a sfârșit prin a desemna un fenomen natural. Este vorba de un proces destul de frecvent în evoluția
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
fie, în același timp, strâns legat de măyă. Legătura este totuși ușor de înțeles dacă ținem cont de faptul că creativitatea cosmică 21 M. Eliade, Images et symboles, pp. 124 sq. H. Petersson i-a explicat numele pornind de la rădăcina indo-europeană uer, a lega. 22 "Când vezi locul eminent pe care îl ocupă aceeași noțiune, aproape același cuvânt, atât la paraindienii din Mesopotamia și din Siria, ca și la iranienii de toate nuanțele, ai dovada că ea constituia deja fondul reflecțiilor
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
va utiliza acest mit ca o ilustrare a bi-unitații divine și, prin urmare, ca exemplu al unei hermeneutici vizând dezvăluirea realității ultime. 69. Agili, preotul Zeilor: foc sacrificiul, lumină, inteligență Rolul cultual al focului domestic era important încă în epoca indo-europeană. E vorba, desigur, de un obicei preistoric, amplu atestat de altfel în numeroase societăți primitive, în Veda, zeul Agni reprezintă prin excelență sacralitatea focului, dar el nu se lasă circumscris de aceste hierofanii cosmice și rituale. El este fiul lui
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
fi fost planta folosită în primele secole de către indo-arieni, este sigur că mai târziu ea a fost înlocuită de alte specii botanice. Soma/haoma este formula indo-iraniană a băuturii "ne-morții" (amrtă); după toate probabilitățile ea s-a substituit - băuturii indo-europene madhu, "hidromelul". Toate virtuțile somei sunt solidare cu experiența extatică provocată de absorbția ei. Am băut soma, citim într-un imn celebru (VIII, 48), am devenit nemuritori; am ajuns la lumină, i-am aflat pe Zei. Cu ce ne poate
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
a numeroase mituri și legende care le-au asigurat un loc preponderent în literatura posterioară; Măruții, fiii lui Rudra, ceată de "tineri" (marya), pe care Stig Wikander i-a interpretat ca modelul mitic al unei "asociații de bărbați" de tip indo-european. A doua categorie este reprezentată de Rudra-Siva și Vișnu. Ei ocupă un loc modest în textele vedice, dar în epoca clasică ei devin Mari Zei. În Rig Vecia, Vișnu apare ca o zeitate binevoitoare față de oameni (I, 186, 10), prieten
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
sunt tăiați în bucăți. A treia zi cuprinde alte ritualuri, și în cele din urmă se împart onorariile (dăksina) la preoți; pe deasupra aceștia primesc în dar pe cele patru regine cu slujnicele lor. Sacrificiul calului este cu siguranță de origine indo-europeană. Urme ale sale se găsesc la germani, iranieni, greci, latini, armeni, masageți, dalmați. Dar numai în India acest scenariu mitico-ritual a câștigat un loc atât de considerabil în viața religioasă și în speculația teologică. E posibil ca asvamedha să fi
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
6 Cf. James L. Sauve, "The Divine Victim", care citează toate pasajele pertinente din izvoarele germanice și sanscrite care se referă la sacrificii umane. la fiecare nouă ani prin spânzurarea a nouă oameni și prin alte victime animale. Această paralelă indo-europeană face plauzibilă ipoteza că purusamedha se săvârșea efectiv. Dar în India, unde practica și teoria sacrificiului au fost continuu reinterpretate, aducerea de jertfe umane a sfârșit prin a ilustra o metafizică de tip soteriologic. 74. Structura inițiatică a ritualurilor: consacrarea
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Pământul, împovărat de o masă umană care ar fi amenințat astfel să se reverse în ocean (VI, 52-54; XII, 256-58). Unele dintre aceste mituri privind nașterea zeilor și a oamenilor, pierderea ori câștigarea imortalității se întâlnesc și la alte popoare indo-europene. De altfel, mituri analoage sunt atestate în numeroase culturi tradiționale. Totuși, doar în India aceste mituri au suscitat tehnici sacrificiale, metode contemplative și speculații atât de decisive pentru trezirea unei noi conștiințe religioase. 76. Doctrina Sacrificiului în textele Brahmana Purusasukta
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
yogică. Această dialectică susceptibilă de a descoperi nenumărate omologii, asimilări și corespondențe dintre diverse planuri ale experienței umane (fiziologie, psihologie, activitate ritualăf simbolizare, "experimentare mistică" etc.) era activă încă din epoca vedică, dacă nu încă mal de mult, din protoistoria indo-europeană. Dar ea va fi chemată să joace un rol considerabil 27 într-adevăr, "atâta vreme cât vorbește, omul nu poate respira; și își jertfește atunci respirația sa cuvântului; atâta vreme cât respiră, el nu poate vorbi, și își jertfește atunci cuvântul respirației. Acestea sunt
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Este totuși devoțiunea pentru Siva; cf. M. Eliade, Le Yoga, pp. 127-128. Capitolul X ZEUS și RELIGIA GREACĂ 83. Teogonie și lupte între generații divine însuși numele lui Zeus îi proclamă natura sa: el este. Prin excelență, un zeu celest indo-european (cf. § 62). Teocrit (IV, 43) putea încă să scrie că Zeus câteodată strălucește și câteodată coboară cu ploaia. După Homer, "partea pe care a primit-o Zeus este cerul imens, cu limpezimea și cu norii săi" (IIiada, 15, 192). Multe
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
personificare a cerului ca fenomen cosmic. Caracterul său uranian este confirmat prin suveranitatea sa și prin nenumăratele sale hierogamii cu diferite zeițe chtonicne. Totuși, exceptând numele și suveranitatea (cucerită, de altfel, prin lupte dure), Zeus nu seamănă cu vechii zei indo-europeni ai cerului, de pildă, Dyaus vedic. Nu numai că nu e creatorul Universului, dar el nu aparține nici măcar grupului de divinități grecești primordiale. Într-adevăr, după Hesiod, la început nu exista decât Chaos (Hăul), din care au apărut Gaia (Pământul
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
le remarcăm, de exemplu, în statuile înfățișând un zeu tânăr și imberb. Dar e vorba de supraviețuiri tolerate, dacă nu încurajate de vastul și inepuizabilul proces al sincretismului 1]. Căci la Homer deja, Zeus cumulează prestigiile unui adevărat zeu suveran indo-european. El este mai mult decât zeul "cerului nesfârșit", el este "părintele zeilor și al oamenilor" (Iliada, 1,544). Într-un fragment din Heliadele sale (fr. 70, Nauck), Eschil proclamă: "Zeus este eterul, Zeus este pământul, Zeus este cerul. Da, Zeus
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
La început "torsul" era efectuat fie de către "zei" (Odiseea, 20, 196 etc.) sau de "daimon" (Odiseea, 16, 64), fie de către moira (Iliada, 24, 209) sau aisa (Iliada, 20, 128). Dar, în cele din urmă, la fel ca în alte tradiții indo-europene (dar și orientale), "torsul" destinelor a devenit atributul Torcătoarelor (Klothele) sau MoiraiCf. Volospa, str. 20; Eliade, Trăite, p. 58. "A toarce" soarta cuiva echivalează cu a-1 lega, altfel zis, a-1 imobiliza într-o "situație" imposibil de schimbat. 31
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
pământul". După Hesiod, el se însoară cu Medusa, ea însăși o veche zeiță a Terrei. O altă tradiție ne spune că Antaios a ieșit din unirea lui Poseidon cu Geea. Raporturile sale cu calul indică importanța acestui animal pentru năvălitorii indo-europeni. Poseidon este văzut drept creatorul, tatăl sau dătătorul cailor. Or, calul are legătură cu lumea infernului, ceea ce evidențiază încă o dată caracterul de "stăpân al Pământului" al zeului. Puterea sa primordială este indicată și de formele gigantice sau monstruoase ale copiilor
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
zeului. Puterea sa primordială este indicată și de formele gigantice sau monstruoase ale copiilor lui: Orion, Polifem, Triton, Antaios, harpiile etc. În calitatea sa de Posis Das, spiritul masculin al fertilității locuind pământul, cum îl concepea Willamowitz, zeul adus de indo-europeni putea fi comparat cu zeii suverani și fecundatori, "stăpâni ai Pământului", ai religiilor mediteraneene și orientale 3. Devenind în exclusivitate un zeu marin, Poseidon n-a putut să-și păstreze dintre atributele 1 La Pylos, în epoca aheană, Poseidon se
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
izvorul și sprijinul în "stăpânirea focului", prestigiu împărtășit de șamani și magicieni, înainte de a deveni "secretul" olarilor, metalurgiștilor și fierarilor. Nu se cunosc "originile" lui Hefaistos. Nu s-a reușit să fie explicat nici prin moștenirea preelenică, nici prin tradițiile indo-europene. Structura sa arhaică este evidentă. Mai mult decât un zeu al focului, el a trebuit să fie un zeu patron al muncilor care presupuneau "stăpânirea focului", altfel spus, o formă specifică și mai rară, de magie. 89. Apollon: contradicțiile reîmpăcate
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
concluzia că profetul trăise în răsăritul Iranului, probabil în Korasmia sau în Bactriana 2. După tradiție, el era zaotar (Yast 33: 16), adică preot sacrificator și cântăreț (cf. sanscritul hotar), și găthăs ale sale se înscriu într-o veche tradiție, indo-europeană, a poeziei sacre. El aparținea clanului Spitama ("cei străluciți în atac"), crescători de cai; tatăl său se numea Pourusaspa ("cel cu calul pag"). Zarathustra era căsătorit și se cunosc numele a doi copii ai săi, între care fiica, numită Pourucistă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
înzecește forța magico-religioasă a destinatarului. Ceea ce reiese din imnuri este mai ales importanța excepțională a sacrificiului, concepție, desigur, indo-iraniană, dar care se dezvoltă mai ales în Brahmana, și care va deveni tot mai centrală în mazdeism. Ca și la alți indo-europeni, focul ritual joacă rolul capital. Yasna "este esențial mente un sacrificiu haoma îndeplinit înaintea focului" (Duchesne-Guillemin, p. 71). Întreținerea, purificarea și întemeierea focurilor sacre au luat, în mazdeism, proporții necunoscute altundeva. Pentru orice rege mazdean, actul religios prin excelență constă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
care va salva pe oamenii cei mai buni și prăsila tuturor speciilor de animale. Vara a fost imaginată drept un lăcaș subteran, căci nici soarele, nici luna, nici stelele nu strălucesc acolo 65. E vorba de o eshatologie arhaică, poate indo-europeană (cf. iama Fimbul, în tradiția germanică), dar care nu corespunde deloc viziunii zoroastriene. Se înțelege totuși de ce s-a introdus Yima în acest scenariu mitologic despre sfârșitul lumii: el era regele fabulos al Vârstei de Aur, și în vara erau
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
lumea, radical și complet reînnoită, reprezintă, în fond, o nouă Creație care nu va mai fi alterată de asaltul demonilor; învierea morților, recrearea efectivă a trupurilor, echivalează cu o cosmogonie, în virtutea paralelismului microcosm-ma-crocosm, concepție arhaică comună la mai multe popoare indo-europene, dar care a cunoscut o dezvoltare considerabilă în India și în Iran. Așa cum am văzut (cf. § 104), înnoirea finală, prefigurată deja în liturghia celebrată de Zarathustra, este anticipată în ritualurile de Anul Nou (Nawroz). Tradiția a sfârșit prin a situa
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]