9,734 matches
-
culturale și sociale, spiritul de emulație, noțiunea de promoție și ierarhie se modelează altfel la oraș. Din Europa vine un nou stil de viață (cu aspecte bune, uneori și rele), o nouă concepție socială și economică, un nou orizont cultural. Mentalitatea suferă o transformare profundă, o adevărată mutație. Fenomenul este fundamental, decisiv, de subliniat cu tărie. Nu poate fi însă vorba de a inversa radical raportul social de forțe din România actuală, ci doar de a reechilibra, îmbogăți și întregi statul
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
lipsa societății civile. Este, de fapt, o noțiune cheie în întreg acest proces de recuperare și integrare europeană. Ea constă, în esență, dintr-un ansamblu de instituții, principii și, mai ales, de deprinderi sociale, opuse în mod direct statului și mentalității totalitare. În conștiința europeană, dominantă este ideea de democrație, drepturile omului, regulile societății deschise și nu conștiința etnică sau de clasă. Ceea ce nu este posibil fără îndeplinirea câtorva condiții, toate de inspirație specific europeană. Mai întâi, este vorba de formarea
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
comunist, nu poate asimila ideea unei integrări euroatlantice efective. Ea ar introduce noi principii, valori și ierarhii care le-ar submina, în mod hotărât, poziția dominantă. În al doilea rând, s-ar impune o modificare radicală a spiritului public, părăsirea mentalității izolaționiste, specifiste, tradiționaliste, etniciste, protocroniste etc., cultivate timp de decenii la noi, în România, de către dreapta naționalistă, încă între cele două războaie. Ideologia de tip liberal este și azi în netă minoritate, cum a fost, de fapt, și în trecut
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
indecis. Căci formarea păturii mijlocii este esențial legată de încurajarea proprietății particulare și a întreprinderii private, de orientare capitalistă trebuie spus pe față a economiei românești. Ceea ce politica de esență colectivistă, etatistă, centralizată și de control a regimului actual, de mentalitate comunist marxistă, blochează prin toate mijloacele. Între europenizare și privatizare există o relație directă indisolubilă. Deoarece doar independența economică asigură libertatea efectivă de gândire și a relațiilor culturale. Într-un stat strict centralizat, integrarea europeană este considerată dimpotrivă ca un
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
și teme? Anumite principii? Au făcut apel la un anume sistem de referințe și nu la altul? etc. Mai mult decât atât: de ce n-ar fi studiate și cauzele și stadiile istorice de dezvoltare spirituală ale unor culturi din Est? Mentalitatea științifico-literară europeană actuală este, pe de altă parte, fragmentaristă, strict specializată, pe compartimentări riguroase. Studiem și edităm adesea toată viața doar un singur autor etc. Iar acest specialist (îngust) european, chiar dacă de foarte bun nivel, nu înțelege, nu poate înțelege
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
parizian? Astfel de obstacole își păstrează încă din nefericire întreaga lor actualitate. șirul obstacolelor nu se încheie însă aici. Aparatul cultural extern român (dar situația este specifică tuturor țărilor foste comuniste, într-o măsură oarecare) nu este deloc adecvat, ca mentalitate și metode, integrării europene a valorilor românești. În esență, el nici nu are această preocupare, fiind doar o acoperire pentru cu totul alt gen de activități. Mentalitatea sa birocratică, centralizată, îl face pe de altă parte total inapt adaptării flexibile
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
tuturor țărilor foste comuniste, într-o măsură oarecare) nu este deloc adecvat, ca mentalitate și metode, integrării europene a valorilor românești. În esență, el nici nu are această preocupare, fiind doar o acoperire pentru cu totul alt gen de activități. Mentalitatea sa birocratică, centralizată, îl face pe de altă parte total inapt adaptării flexibile la diversitatea relațiilor literare într-o societate, publicistică și editură europeană liberă. În plus handicap esențial ea este dominată mereu de mentalitatea tipic totalitară. Aceasta urmărește doar
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
totul alt gen de activități. Mentalitatea sa birocratică, centralizată, îl face pe de altă parte total inapt adaptării flexibile la diversitatea relațiilor literare într-o societate, publicistică și editură europeană liberă. În plus handicap esențial ea este dominată mereu de mentalitatea tipic totalitară. Aceasta urmărește doar impunerea valorilor oficiale și a imaginii României pe care și-o construiesc și și-o doresc cercurile oficiale. Spiritul său este de eternă propagandă și ofensivă ideologică, sortit însă eșecului din capul locului. Opinia culturală
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
un receptor. Absolutiștii, dacă ar fi consecvenți, ar închide pe loc cartea în sertar sau într-un safe. Dar dacă o punem în circulație, înseamnă că-i atribuim și o valoare oarecare de circulație, măcar virtuală. Cu o astfel de mentalitate, literatura română fie ea și absolută și universală în conștiința noastră n-ar mai ieși niciodată în lume. Ar aștepta, în zadar, ca cineva, cândva, s-o descopere, din întâmplare, așa cum s-au descoperit frescele preistorice din peștera Altamira. Oricine
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
și mă grăbesc să precizez nu poate fi suficientă. Intervine, în primul rând, inerția și birocrația oricărui serviciu cultural guvernamental din lume. În cazul românesc în speță, aparatul cultural extern care în esență a rămas neschimbat după 1989 are o mentalitate pur propagandistică și de permanentă improvizație, în spirit centralizat și de comandă. și lipsa de fonduri constituie un mare handicap. Dar cel mai mare obstacol este spiritul antioccidental, antiliberal și antipluralist al acestui aparat, ce respinge orice grefă înnoitoare reală
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
dar pur și simplu naiv-fanatici antieuropeni. Ne oprim însă aici pentru că nu dorim să orientăm discuția într-o direcție pur politică. Mult mai interesant și mai edificator din punctul nostru de vedere, este să observăm cu oarecare atenție izvoarele acestei mentalități ciudate. și mai ales să ne întrebăm ce i se poate opune în mod efectiv și constructiv în domeniul cultural. Este, de altfel, și preocuparea noastră de bază la acest colocviu. Între complexul occidental și oriental Confruntată între Vest și
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
acum în cauzele sale profunde. Spunem doar atât: o enormă vină au atât guvernele dinainte de 22 decembrie, cât și cele de după... 22 decembrie. Ca să nu mai nominalizăm cunoscuți oameni politici. A fi român și european în același timp În fața acestei mentalități precare, adesea copleșitoare, în orice caz dominante, singura formulă culturală recomandabilă este după noi a fi, a voi să fii, a acționa să fii și să rămâi repetăm de o sută de ori român și european în același timp. Altfel
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
chiar hotărâtoare dimensiune politico-socială ce nu poate fi evitată. De unde încă o concluzie, o idee și ea foarte simplă. poate fi formulată, în același mod, în puține cuvinte. Mai presus de orice, adeziunea la ideea europeană este o chestiune de mentalitate, expresie directă a unei pături sociale și intelectuale citadine. Europa este o concepție cu origini, tradiții și forme de manifestare specific citadine. Satul nu poate fi european pentru că orizontul și mentalitatea sa profundă, spirituală, este fundamental localistă, etnicistă, izolaționistă, cu
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
orice, adeziunea la ideea europeană este o chestiune de mentalitate, expresie directă a unei pături sociale și intelectuale citadine. Europa este o concepție cu origini, tradiții și forme de manifestare specific citadine. Satul nu poate fi european pentru că orizontul și mentalitatea sa profundă, spirituală, este fundamental localistă, etnicistă, izolaționistă, cu tendințe inevitabil naționaliste. Cât timp rămânem (pentru a relua o expresie a lui E.M. Cioran) sătenii eterni ai istoriei, europenizarea nu se poate produce. Doar orașul este, în mod organic, receptiv
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
valori specific europene: ideea de proprietate și de economie liberă de piață. Cu tot ceea ce implică ea: concurență, inițiativă, muncă organizată, spirit de întreprindere, investiție, risc, nivel de civilizație, forme incipiente de capitalizare. Toate acestea presupun un tip specific de mentalitate: respectul contractelor și angajamentelor, legalitatea, punctualitatea, precizia, respingerea improvizației și a fușerelii. Dumnezeu se ascunde în detalii este o vorbă specific occidentală-europeană. poate părea azi o butadă (dar, de fapt, nu este) și o altă vorbă, a lui Guizot, din
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
să recunoaștem, o operație deloc simplă. pentru a ne menține la acest stadiu al evidențelor elementare, formulate cât mai limpede posibil, nu pot fi omise, în nici un caz, nici imensele obstacole în calea europenizării. Ele țin, în același timp, de mentalitate și de context geopolitic și influențe externe. Marele adversar al europenizării este, mai ales, în ordinea reacțiilor imediate colective: naționalismul, etnicismul, izolaționismul. Expresia sa, ideologico-politică, este național comunismul. Chiar dacă el nu se mai poate exprima deschis, formele sale de manifestare
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
Conflictul izbucnește cu violență mai ales atunci când el se prezintă sub forma noilor organizări statale europene: federalizarea și comunitatea europeană, cu pierderea inevitabilă a unor atribute ale suveranității naționale, sau ale statului național unitar, închis, centralizat etc. Este evident că mentalitatea autoritară, mai mult chiar: totalitară, nu poate apăra decât principiul statului național centralizat, controlat, autarhic. Drept urmare: conflictul naționalism/europeism se dublează (și de fapt el se confundă) cu conflictul: democrație/ totalitarism, libertate/opresiune, federalizare/suveranitate națională. Tot ce este european
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
comparatiste și literare. A vorbi, de pildă, într-o revistă comparatistă, de existența literaturii coloniale, chiar și după lichidarea imperiilor coloniale, este doar un singur exemplu. Imaginea restrictivă, manipulată, tendențioasă, a Orientului pusă în circulație de unii occidentali, aparține aceleiași mentalități anacronice. Refuzul literaturilor nonoccidentale și absența schimburilor culturale constituie vestigii imperialiste, denunțate energic și în studii comparatiste foarte recente. 2. proclamarea explicită sau implicită a superiorității indiscutabile a modelului literar vest european, urmată de ierarhizarea întregii literaturi mondiale în funcție de criteriile
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
lumii au un singur centru, un singur izvor, un singur model, vestic de inspirație (anglo saxon, francez, german etc.). Studiile și bibliografiile comparatiste grupate pe capitole: influențe franceze, engleze, germane etc. asupra tuturor celorlalte literaturi sunt un reflex al acestei mentalități restrictive, unilaterale, chiar dacă inocente, mai totdeauna de bună credință. Experiența, dacă nu convingerea european-universalistă, dovedește totuși că nu o singură literatură poate fi centrul sau motorul tuturor celorlalte, că nu succesul parizian sau londonez este unicul criteriu de consacrare și
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
competență universală (utopică) specializarea și lucrul pe echipe rămân mereu tot mai necesare ci doar de a gândi în mod constant literatura toată literatura, fără nici o discriminare sub specia universalității. Ceea ce se impune este în primul rând o schimbare de mentalitate, de paradigmă și unghi de recepție. Ierarhizarea și clasificarea tradițională a literaturilor în majore și minore, centrale și marginale, devine atunci fără sens. Astfel de scheme trebuie în orice caz abandonate. Vechiul vis universalist al cetății literelor, Republica litteraria, pe
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
vest-europene. Definiția literaturii comparate care circulă și, mai ales, spiritul său istoricizant și de extremă specializare, de negare a posibilității sintezei, de refuz al categoriilor generale aplicabile tuturor literaturilor (vezi problema constantelor, a invariantelor literaturii), este un produs tipic al mentalității neopozitiviste occidentale. Ea încetează totuși să mai fie canonică pentru ansamblul studiilor comparatiste de pretutindeni; 3. Existența unui proces literar european poate fi nu numai postulată, dar și studiată cu condiția definirii cât mai precis posibil a noțiunii de european
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
în orice limbă, în orice literatură. Marele erou literar este homo archetypus. pe scurt, noua perspectivă comparatistă propune un nou umanism fără frontiere, în perspectiva unității de atitudini, preocupări și idei, care va fi cu certitudine specifică secolului XXI. Noua mentalitate umanistă se întemeiază pe recunoașterea priorității și superiorității tuturor valorilor și intereselor umane universale. Lumea de mâine nu va fi cosmopolită, ci universală în acest sens plin al cuvântului. III. Cultura europeană cultura de centru 1. Cultură de stânga, de
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
fundamentale cele mai generale ale spiritului românesc pe întreaga durată a perioadei iluministe. Veac luminat vrea să spună, în diferite alte variante, și veac al științei. Noua accepție apare pentru prima dată în cultura română în această epocă, semn că mentalitatea medieval-teologică începe să slăbească. Lumina veacului este produsul laicizării, al spiritului critic în plină expansiune, concepție pe care despotismul luminat o oficializează. În lupta sa împotriva ignoranței, prejudecăților și superstițiilor, jozefinismul transmite intelectualilor români următorul mesaj: Orice patriot cu gând
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
de Râmnic, în Mineiul pe luna mai din 1780: auritul veacul nostru ce curge, în noul său înțeles cultural și ideologic. Explicația este simplă: unul nu citise decât cărți bisericești, celălalt consultase și citase și Enciclopedia franceză. Două culturi, două mentalități, două stiluri de a gândi. Una este să răsfoiești Viețile sfinților și alta să citești traducerea manuscrisă a lui Oxenstiern, unde există și un paragraf pentru haractirul veacului nostru. Cât privește pe Gh. Lazăr, acesta avea în biblioteca sa cărți
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]
-
pentru întâia dată prestigiu și valoare în ideologia românească. Acest istorism trăit și gândit autentic dovedește limpede că bazele Iluminismului românesc nu sunt abstract-metafizice, ci grefate organic pe ideea de devenire istorică. Faptul constituie o nouă rupere de nivel, de mentalitatea teologică în care prefacerea este negată, fixism specific oricărei culturi medievale. Veacul actual introduce, dimpotrivă, o realitate nouă, dinamică, dominantă, numită progres și autoritatea sa este invocată de iluminiștii români cu toată fervoarea: Veacul al 19-lea constată în 1838
Pentru Europa: integrarea României: aspecte ideologice şi culturale by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/872_a_1583]