11,725 matches
-
Brâncoveanu și din înscrisul care inventaria bijuteriile din dota Bălașei, fiica lui Iordache Cantacuzino (măritată în 1730). Bogăția fetei de boier nu era cu mult mai prejos decât cea a fiicei de Voievod (vezi Dan Horia Mazilu, Voievodul dincolo de sala tronului, Iași, Editura Polirom, 2003, p. 477). 155. Vezi Ștefan D. Grecianu, op. cit., p. 293-294. 156. Vezi, S. B. Dașkov, Dicționar de împărați bizantini, traducere de Viorica Onofrei, și Dorin Onofrei, București, Editura enciclopedică, 1999, p. 104, 179-182, 202-203. 157. Alice-Mary
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
al III-lea. Despre însoțirile între rude (e drept, de grade îndepărtate) produse de căsătoriile brâncovenești - pilde ale dificultăților de care se loveau „grupurile de schimb”, vezi Ștefan S. Gorovei-Mihai Sorin Rădulescu, Constantin Basarab Brâncoveanu. Strămoșii, înrudirile și calea spre tron, extras din „ Anuarul Institutului de Istorie «A. D. Xenopolț”, XXVII, 1990, p. 232-234. 233. Pericolele „amestecului de sânge” (cu toate că pravilele precizau gradele de rudenie admise de însoțiri și zăboveau pe larg asupra „treptelor căsătoriei”) apăreau destul de frecvent - văduvele nefiind excluse - din cauza
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
aflăm și pe Petru, primul său nume -, fiul Anastasiei (lista odraslelor sale, legitime și nelegitime este lungă: Bogdan, Pătru, Constantin, Ștefan, Ionașcu, Mihail, Ilie „Blânarul”, Anghelina, Tudora, Greajna, Teofana, Martina, Trofana, Nastasia; nelegitimii Aron și Petru Cazacul vor ajunge până la tronul Moldovei) o va îngropa la Mănăstirea Râșca (i-a supraviețuit lui - mort în 1517 - Bogdan aproape patruzeci de ani) și va pune să i se sape pe piatra de mormânt o formulă ce o valida ca Doamnă (mamă voievodală și
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Ștefan cel Mare și-a petrecut copilăria prin aceste locuri) căsătorită cu un boier. Nu era „cneaghină”, iar „Doamnă” a ajuns doar prin cinstirea pe care i-a acordat-o fiul ei (l-a născut prin 1438), odată urcat pe tron (tradiția o păstrează ca rezidând în niște Curți domnești), înmormântând-o voievodal (a răposat la 4 noiembrie 1465), lângă Bogdan al II-lea (acesta murise la 15 octombrie 1451), într-unul din lăcașurile cunoscute sub numele de Probota Veche (Sfântul
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
al țării Moldovei) iscălea tot ca „Doamnă” a țării și își imprima pe epistole pecetea cu capul de bour. N-a dus un trai ușor în Moldova cea care își ajutase soțul să facă din manevrele lui de ocupare a tronului (Miron Costin ne lasă a înțelege că jupâneasa Safta a avut o funcție importantă în scenariul complotului, furnizând - printr-o plecare la țară, unde a căzut „boleacă” - pretextul pentru ca uneltitorul - actor de talent în stare să afișeze o „față scornită
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
acestei „trepte” un sens mai înalt decât „țiitoriei”, chiar dacă în DEX între cele două cuvinte - țiitoare și concubină - există o relație de sinonimie - „oficială” a lui Gheorghe Ștefan. Cercheza i-a fost credincioasă moldoveanului care încerca, zadarnic, să-și recâștige tronul cu sprijin „european”, i-a stat alături, înfruntând o mulțime de vicisitudini, până când petrecărețul și iubărețul ei protector (căruia i-a vegheat ultimele clipe), bătrân și bolnav, s-a stins. A socotit, pesemne, Ștefana Mihailovna că anii de conviețuire cu
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
lui, era legată de stăpânitorii din Bucov și Mănești (C. Gane). Să adăugăm și zestrea primită de Neacșa, nevasta lui Neagoe (sau Neagoi ori Negoiță) postelnicul, din partea rudelor ei, boierii din Merișani și Bucșani. Când bunicul ei se afla pe tronul țării Românești, Domnița Marica, trăitoare la Curte, era în floarea vârstei (Ștefan D. Grecianu), iar doi ani mai târziu devenea soția (s-o socotim răspunzătoare pentru această alegere pe Stanca Brâncoveanu-Cantacuzino) lui Constantin Brâncoveanu. „Blândă și milostivă” (Ștefan D. Grecianu
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
pe care le-a înălțat împreună cu fratele ei, Pană Negoescu (Biserica Dintr-o zi și Biserica Ienei din București, Biserica bolniței de la Mânăstirea Bistrița, Mănăstirea Surpatele), a dăruit bogat alte mănăstiri. L-a însoțit pe soțul ei care își pierduse tronul (Brâncoveanu a fost ridicat „dimpreună cu toată casa lui”) pe drumul către moarte, la Stanbul. A stat închisă, împreună cu femeile, întâi în sinistra temniță a Celor Șapte Turnuri, apoi în palatul Domnilor țării Românești, din nou la Ediculè, până în ziua
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
roabe, turcii sperând într-o bogată răscumpărare -, apoi - vreme de aproape șapte luni - la Bostangibașa, închisoarea datornicilor. Câteva zeci de pungi cu bani condiționară scoaterea lor din temniță, dar nu izbutiră să obțină și libertatea. Manevrele Cantacuzinilor, ale celui de pe tron, Ștefan, mai ales, își făcură efectul (au fost mai eficiente decât încercările văduvei de a obține, prin chezășia a doi greci, promisiunea unei eliberări; cei doi garanți au fost băgați și ei în temniță) și toți cei care îl însoțiră
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
fi consunat cu ale celorlalți) la domnie „pre Iliaș, fiiu-său cel mai mare” (despre care Iorga presupunea că fusese chiar asociat la domnie cu tatăl său). După cum nu vor pleca de la Curte nici fiica ei, Ruxandra, care îl vedea pe tron pe Bogdan al IV-lea, fiul ei (Alexandru Lăpușneanu impusese această succesiune încă din 9 martie 1568, înainte chiar de a se călugări), sau, mai târziu, Ecaterina Salvaressi, ocrotitoare a primei domnii a lui Mihnea (fiul pe care Alexandru al
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
veritabil proprietar al țării (avea dominium eminens asupra teritoriului) - de o autoritate absolută. El deținea puterea executivă, legiuitoare și judecătorească (referindu-se la mijlocul veacului al XVII-lea, un catolic, Marco Bandini, arăta că „Domnul, când face judecată, șade pe un tron înalt, cu mitropolitul stând și el de față”), judeca - la început - după „obiceiul pământului” („legea țării”, „legea veche”, „legea dreaptă”, „legea și obiceiul țării”, „legea românilor”, „după dreptate și după lege”) și îndrumat de codicele de legi în slavonă (legile
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
mare vornic de țara-de-Sus, om al Movileștilor; la fel, Vasile Lupu l-a omorât [tardiv, fără rost] pe serdarul Ștefan - căsătorit cu Dafina-Ecaterina, fosta nevastă a marelui vistier Dumitru Buhuș -, căci aflase că „acest câne neertat” uneltea pentru aducerea pe tron a lui Gheorghe Ștefan; nici Ion Neculce, pribeag cu Cantemir în Rusia, n-a scăpat de o asemenea pedeapsă) ori de descoperirea unor periculoase „visuri de domnie” (Despot Vodă l-a omorât pe marele stolnic Andreica, fiindcă „se arăta că
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
făcut cu o posadnică”, adică țiitoare) și a „casei” coagulate în jurul ei, nu putea lăsa nereabilitată memoria soțului ei (era îndatorirea ei de văduvă). Ca urmare, pentru repararea acestui prestigiu, Cantacuzinii exploatează toate circumstanțele favorabile și, în clipa când pe tron urcă un Voievod care le era obedient, Antonie Vodă din Popești, ei deschid un proces (ideea de „judecată dreaptă” este primordială) contra celor vinovați de uciderea postelnicului Constantin Cantacuzino. „Hrisovul de îndreptățire”, emis ulterior de cancelaria voievodală - un soi de
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
311. Pe Stanca marele postelnic Constantin Cantacuzino i-a dat-o lui Papa Brâncoveanu, fiul marelui ban Preda Brâncoveanu (probabil că nu doar interese materiale - Preda Brâncoveanu a fost ctitor al multor lăcașe de închinăciune, bogat peste măsură, dorit pe tron de o partidă boierească și ucis în 1658, de Mihnea al III-lea Radu - i-au dictat lui Constantin Cantacuzino aranjarea acestei căsătorii; Preda Brâncoveanu, care îi devenea cuscru, era nepot al lui Matei Basarab și acest lucru a primat
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
fost culeasă din șoaptele ei de Brâncoveanu ...”338. O văduvă își mărită fetele Despina Milița din neamul Brankovicilor a rămas văduvă în anul 1521. Neagoe Basarab murise, probabil de tuberculoză (lungoare), la 15 septembrie. După câteva luni de ședere pe tron (un tron prezervat de unchiul său, marele ban Pârvu Craiovescu: „după moartea lui Băsărab vodă s-au înălțat domn Preda, fratele lui Băsărab voevod, ca să țiie domniia lui Theodosie, nepotă-său”) s-a stins și Theodosie, cel născut în 1505, aflat
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
din șoaptele ei de Brâncoveanu ...”338. O văduvă își mărită fetele Despina Milița din neamul Brankovicilor a rămas văduvă în anul 1521. Neagoe Basarab murise, probabil de tuberculoză (lungoare), la 15 septembrie. După câteva luni de ședere pe tron (un tron prezervat de unchiul său, marele ban Pârvu Craiovescu: „după moartea lui Băsărab vodă s-au înălțat domn Preda, fratele lui Băsărab voevod, ca să țiie domniia lui Theodosie, nepotă-său”) s-a stins și Theodosie, cel născut în 1505, aflat atunci dincolo de
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Neacșa. Căsătoria aceasta - realizată cu învoiala Voievodului Transilvaniei, aliat atunci cu Radu de la Afumați și protector al rudelor lui Neagoe Basarab - reprezenta și o decizie politică, fiindcă astfel Radu de la Afumați, coborâtor din Drăculești, încerca (la a doua suire pe tron) să-și facă aliați din membrii puternicului neam al Craioveștilor. Registrul de socoteli al Sibiului nota, la 15 ianuarie 1526, că „s-a dat un vas cu vin, 20 de boi grași și opt măsuri de lemne la nunta fetei
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
-i fie feciorii rămași săraci și muiarea lui văduo...”) cu o lungă existență. Găsim acest formular în actul (Blăstăm sobornicesc i-au zis editorii moderni) dat, în 1752, de soborul Moldovei în frunte cu mitropolitul Iacov „pentru neprimirea străinilor la tronurile Mitropoliei și a Episcopiilor Moldovei”: Să fie blăstămați de Dumnezeu Domnul Atotputernicul și de a sa Preacurată Maică și pururea Fecioară Mariea, de slăviții 12 Apostoli și de acele a toată lumea sfinte șepte soboare și de toți sfinții. Ferul, petrele
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
la 30 ianuarie 1554, la Sibiu (un loc ce i-a asigurat un confort monastic întrerupt doar de procesul din 1524, cu argintarul incorect, de măritișul fetelor și de cele două tentative de a se întorce în țară, când pe tron se aflau, în succesiune, ginerii ei, soții Ruxandrei, Radu de la Afumați și Radu Paisie), Despina Milița, văduva lui Neagoe Basarab, monahia Platonida acum (semnificativ, între călugărițele de la Mănăstirea Ostrov din Călimănești este încă vie tradiția, potrivit căreia Platonida ar fi
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Iorga presupune că trebuie să aparțină soției „nenorocitului de Ștefan Lăcustă, ucis de boieri”. Gestul lui Petru Rareș, care o înmormântează pe văduvă (Ștefan Lăcustă murise în preajma zilei de 20 decembrie 1540), deși soțul ei fusese cel care îi luase tronul în 1638592, ține de aceeași „solidaritate”. Jupâneasa Elina, văduva marelui postelnic Constantin Cantacuzino (Stoica Ludescu - am văzut - îi zice din când în când „Doamna”), a cerut cu limbă de moarte să fie îngropată lângă soțul ei, la Mărgineni (ne amintim
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
București, fond. Mănăstirea Bogdana, VII /2, nr. 11 (trimitere a lui Nicolae Stoicescu). 37. Șarolta Solcan, Femeile din Moldova, Transilvania și țara Românească în Evul Mediu, p. 47. 38. Ștefan D. Grecianu, op. cit., pp. 285-289; Dan Horia Mazilu, Voievodul dincolo de sala tronului, p. 476. 39. Dan Horia Mazilu, op. cit., p. 477. Vezi și exemplele prezentate de Șarolta Solcan, op. cit., pp. 40-41. 40. Op. cit., p. 41 (după Catalogul documentelor țării Românești, vol. V, editat de M.D. Ciucă, București, 1985, p. 252, nr. 558
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Rezachevici, op. cit., vol. I, p. 616. 63. Nu la Slatina, cum dintr-o scăpare (spun „scăpare”, fiindcă în altă parte, în aceeași carte, locul înhumării este corect prezentat) am scris într-o carte acum câțiva ani (vezi Voievodul dincolo de sala tronului, p. 406). 64. Vezi Nicolae Iorga, Inscripții din bisericile României; fasc. I, Editura Minerva, București, 1905, p. 54, nr. 117. 65. Vezi Constantin Rezachevici, Cronologia..., vol. I, p. 535. 66. Vezi Constantin Rezachevici, op. cit., vol. I, pp. 513-514; Leon Șimanschi
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
286-287, 276-277). 69. Ștefan S. Gorovei și Maria Magdalena Székely nu pot preciza dacă erau frați dinspre mamă ori dinspre tată (loc. cit.). 70. Vezi Constantin Rezachevici, op. cit., vol. I, p. 535; Idem, „Familia lui Ștefan cel Mare. împrejurările ocupării tronului”, în Revista arhivelor, LIX, 1982, nr. 2, pp. 122 și urm. 71. Constantin Rezachevici, op. cit., vol. I, p. 520. 72. Vezi Nicolae Stoicescu, Dicționar..., p. 41, care trimite la o lucrare, în manuscris, a lui D. Pleșia și G.D. Florescu
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
pribeagului Gheorghe Ștefan, voievodul Moldovei”, în Anuarul Institutului de Istorie Națională, III, Cluj, 1924-1925, p. 190, nota 2. 74. Vezi Constantin C. Giurescu, Istoria Românilor, vol III, Fundația pentru Literatură și Artă, București, 1940, p. 100. 75. Voievodul dincolo de sala tronului, p. 499. 76. Ștefan S. Gorovei, Mihai Sorin Rădulescu, „Constantin Basarab Brâncoveanu. Strămoșii, înrudirile și calea spre tron”, extras din Anuarul Institutului de Istorie A.D. Xenopol, XXVII, 1990, pp. 223, 232. 77. Despre „politica matrimonială” a lui Constantin Brâncoveanu vezi
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
74. Vezi Constantin C. Giurescu, Istoria Românilor, vol III, Fundația pentru Literatură și Artă, București, 1940, p. 100. 75. Voievodul dincolo de sala tronului, p. 499. 76. Ștefan S. Gorovei, Mihai Sorin Rădulescu, „Constantin Basarab Brâncoveanu. Strămoșii, înrudirile și calea spre tron”, extras din Anuarul Institutului de Istorie A.D. Xenopol, XXVII, 1990, pp. 223, 232. 77. Despre „politica matrimonială” a lui Constantin Brâncoveanu vezi Dan Berindei, „Urmașii lui Constantin Brâncoveanu și locul lor în societatea românească. Genealogie și istorie”, în vol. Constantin
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]