9,734 matches
-
la cale fapte ce schimba viața unor oameni. E o viață înșelătoare, comparabilă cu starea călătorilor aflați pe un vapor ce stă să se scufunde și pentru că, sub ploile nesfârșite, orașul pare o insulă. Lupta dintre nou și vechi, dintre mentalități ireconciliabile ar constitui esență românului, iar ploaia fără sfârșit ar putea fi singurul răspuns la această criză: în ultimele clipe de viața lui Gabriel i se năzărește „în locul Iașului, mărginit de dealuri, un lac imens și pe oglindă lui, ici
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290121_a_291450]
-
e decât istoria introducerii culturii apusene în țările române și a asimilării ei de către români - cu mici împiedicări în vremea fanariotismului și a rusismului. E o naivitate aerul mânios cu care conservatorii doctrinari privesc așa-numitele "forme noi" și "pervertirea" mentalității românești de către cugetarea străină. Când se ridică numai împotriva generației de la 1848, nu sunt compleți, căci ar trebui să se ridice mai întîi împotriva influenței slavo-bulgare, care, ea cea dintâi, a adus forme noi, o mentalitate nouă, ba și o
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
forme noi" și "pervertirea" mentalității românești de către cugetarea străină. Când se ridică numai împotriva generației de la 1848, nu sunt compleți, căci ar trebui să se ridice mai întîi împotriva influenței slavo-bulgare, care, ea cea dintâi, a adus forme noi, o mentalitate nouă, ba și o limbă oficială nouă. Ar trebui apoi să se ridice împotriva influenței husite 1, care în veacul al XV-lea a introdus la români o "noutate": traduceri de cărți bisericești. Împotriva influenței luterane, căreia îi datorim atâtea
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
spiritului românesc, va insista foarte puțin asupra curentului poporan și aproape deloc asupra celui istoric, va lupta mai mult pentru triumful bunului-gust în literatură și a respectării adevărului în știință, sau a formei științei. Aceste deosebiri se explică și prin mentalitatea acestor critici, prin deosebirea de temperamente și de cultură. Analiza temperamentelor și a culturii lor ne va explica și ea ceea ce ne-a explicat analiza împrejurărilor istorice și sociale. Vom vedea că criticii aceștia au avut întocmai temperamentul și cultura
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
În tipurile în care el a ridiculizat tendințele sociale, a ridiculizat totodată și pe stricătorii de limbă. Și nici nu se putea altmintrelea, pentru că, încă o dată, felul vorbirii, admiterea unui jargon artificial ori împestrițarea cu străinisme sunt strâns legate cu mentalitatea omului, cu apucăturile sale, cu modul său de a se comporta cu împrejurările. Acel care disprețuia starea din acea vreme și voia să reformeze totul trebuia să reformeze și limba. Franțuzitul trebuia să fie democrat și democratul franțuzit. Latinistul trebuia
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
în opera lui Caragiale, ca tipul extrem al "revoluționarului": Conu Leonida e pur și simplu "republican" și, dacă ar avea și el un "Galibardi", cu "o mie de volintiri", ar schimba România în republică. În această comedie, Caragiale ridiculizează și "mentalitatea" republicană ploieșteană 1 . Comedia cea mai bună, pentru că este o satiră mai 1 Despre semnificația ei mai profundă, vezi "Viața romînească", 1922, nr. 5. ă Articolul Conu Leonida față cu reacțiunea, p. 249-257.î adâncă a unui fenomen social mai
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
am putea să aducem ca mărturie oamenii vii, din viața reală. Există asemenea oameni, numai răi, cum ni-i zugrăvește Caragiale? Să amintim de bucata dlui Brătescu Întâmplare, în care un Mitică, un tip de-al lui Caragiale, cu aceeași mentalitate și stil, se arată un om cu sentimente atât de adânci și adevărat omenești, încît, cu un erou caragialian, schița dlui Brătescu stoarce lacrimi cititorilor. Tot așa Un om etc. Dar dl Brătescu are alt temperament, și deci altă viziune
Spiritul critic în cultura românească by Garabet Ibrăileanu [Corola-publishinghouse/Science/295597_a_296926]
-
celor două lucrări trebuia interpretată în lumina hristologiei chiriliene, pentru a elibera definiția de la Calcedon de acuza de nestorianis.”. Printre cei dintâi care au sesizat pericolul ca definiția de la Calcedon să fie interpretată într-un sens din care nu dispăruse mentalitatea nestoriană au fost călugării sciți sau daco-romani. Pentru a combate această tendință, precum și a celei monofizite, ei s-au servit de formula: „Unul din Treime a pătimit pentru noi cu trupul”. Este de știut faptul că, la acea vreme circulau
Misionari şi teologi de vocaţie ecumenică de la Dunăre şi mare din primele şase secole creştine by Nechita Runcan () [Corola-publishinghouse/Science/1595_a_3161]
-
arareori pătrunde în presa noastră și care înlesnește înviorarea rămășițelor ideologiei grupărilor anti-leniniste zdrobite. Iată de ce nu se poate spune că lupta s-a sfârșit și că nu mai este nevoie de politica de ofensivă a socialismului (Stalin: 1952b, 368-369). Mentalitățile "contrarevoluționare", impulsionate de forțele imperialiste, exercită o influență negativă asupra populației sovietice și, implicit, asupra unor membri de partid. Astfel, porțile "marii terori" au fost larg deschise. Dar, mai important este faptul că au fost deschise prin mijloace și pentru
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
comunist, având un ton naționalist care probează că, pe măsură ce PMR adopta o postură tot mai autonomă în plan extern, în plan intern recurgea la tușe naționaliste pentru a câștiga legitimitate. Pe de altă parte, când Vasile Luca învinovățea, în 1944, "mentalitatea otrăvită a poporului", profund indignat de cât "de adânc a intrat fascismul și mai ales agitația aceasta fascistă" în mentalul colectiv și avertizând în privința eforturilor colosale necesare pentru a elimina "fascismul din mințile oamenilor", a obținut aprobarea tuturor celorlalți lideri
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
contestării de către aceasta a regimului însuși. O revenire la capitalism, cu alte cuvinte. Hrușciov va reintroduce deci, deși într-o măsură relativ limitată, practicile economice ale predecesorului său. În plus, între cei doi lideri politici sovietici existau notabile diferențe de mentalitate, temperament și comportament. În timp ce Malenkov era timid, nesigur, ezitant și retractil, Hrușciov era dinamic, expansiv și intruziv, dând dovadă de fermitate și de o "bolșevică" siguranță de sine (Medvedev: 1983, 158; Brzezinski: 1971, 158). Eliminarea primului din cursa pentru putere
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
ideologice ale centrului, păstrând în același timp cadrul leninismului post-revoluționar în ciuda existenței unor importante curente pro-reformiste regimurile din Polonia și mai ales din Ungaria nu au mai găsit resursele necesare pentru a face față cu succes instabilității interne și asaltului mentalității "mic-burgheze", dominantă în societățile pe care încercau să le conducă înspre viitorul comunist. În continuare vom vedea cum au reușit comuniștii români să "simuleze" leninismul europenizat, menținându-se în același timp cu fermitate pe poziții leniniste post-revoluționare. 4.4. Pe
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
partidului. Lipsa unei reglementări stricte a compoziției sociale a partidului și a organelor de partid, nesocotirea sarcinii de a forma un sâmbure proletar puternic al partidului, din rândurile căruia să fie promovate cadrele de conducere ale acestuia, au făcut ca mentalitatea și stările de spirit mic-burgheze să exercite o influență copleșitoare în organele și organizațiile de partid. La aceasta mai trebuie adăugat faptul că vechea conducere s-a izolat, s-a rupt de mase, de membrii partidului, s-a îngâmfat, folosea
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
prin comunism. Nicolae Ceaușescu a reprezentat desigur principala sursă ideologică a leninismului romantic. Formarea sa intelectuală devine astfel un instrument indispensabil înțelegerii felului în care a gândit și a condus România timp de un sfert de secol. În linii mari, mentalitatea sa era deja închegată înaintea începerii celui de-al Doilea Război Mondial, fiind structurată de două coordonate majore: "cultura politică română, cu dorința sa frustrată de unitate națională, independență și dezvoltare industrială, și tradiția revoluționară a Partidului Comunist Român, cu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
fără echivoc Michel Hamelet, un jurnalist francez, autor al unei elogioase biografii a dictatorului: "Președintele Ceaușescu este [...] continuatorul patrioților și, în același timp al revoluționarilor din secolele trecute" (Hamelet: 1971, 88). Pe de altă parte, Ceaușescu nu a avut nici o mentalitate urbană închegată, după cum se poate afirma că nici mentalitatea rurală nu l-a caracterizat complet. Gândind ca un "lumpen- proletar" (Gilberg: 1990, 67), o combinație eșuată între o ruralitate nedepășită și un urbanism neasumat, Ceaușescu a putut iniția fără regrete
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
unei elogioase biografii a dictatorului: "Președintele Ceaușescu este [...] continuatorul patrioților și, în același timp al revoluționarilor din secolele trecute" (Hamelet: 1971, 88). Pe de altă parte, Ceaușescu nu a avut nici o mentalitate urbană închegată, după cum se poate afirma că nici mentalitatea rurală nu l-a caracterizat complet. Gândind ca un "lumpen- proletar" (Gilberg: 1990, 67), o combinație eșuată între o ruralitate nedepășită și un urbanism neasumat, Ceaușescu a putut iniția fără regrete procesul de redefinire arhitecturală a orașelor și de "sistematizare
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
de către elitele politice est-europene în a doua jumătate a secolului XX. Însă, așa cum am văzut, relația dintre cele două părți nu a fost deloc asimetrică: mai ales în ceea ce privește România, naționalismul s-a dovedit a fi și o ideologie formatoare pentru mentalitatea liderilor comuniști. Mai mult, Fischer-Galați confundă, la fel ca cei care au atacat visceral moștenirea intelectuală a lui Karl Marx după 1989, marxismul cu leninismul sau cu ceea ce Herbert Marcuse numește ""marxism sovietic"" iar Jürgen Habermas ""marxism răsăritean"" (Marga: 2006
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Dacă ar fi auzit că "autoritatea" partidului trebuie câștigată în ochii populației, Lenin probabil că ar fi zâmbit. Pentru el, autoritatea partidului trebuia impusă atât cu forța, cât și prin măsuri persuasive, unei societăți inamice în esență, structurată de o mentalitate "mic-burgheză". Treptat, și procesul era unul de lungă durată, pe măsură ce societatea ar fi dezvoltat o conștiință normativ-leninistă și ar fi devenit imună la asaltul propagandistic "imperialist" și total impenetrabilă în raport cu ethosul "burghez" de abia atunci partidul ar fi putut fi
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
în primul rând legislația în vigoare. Construită după tipare leniniste, aceasta ar fi constituit un indispensabil ghid de acțiune al combatantului. "Socialismul nu se poate construi prin nesocotirea legilor, prin încălcarea lor, prin anarhie!" declara răspicat Ceaușescu. "Aceasta reprezintă o mentalitate și un spirit burghez, mic-burghez, străin concepției revoluționare, străin clasei muncitoare, care, prin esența ei, este clasă disciplinată, revoluționară!" (Ceaușescu apud. În sprijinul activității...: 1986, 109. subl. în orig.). De altfel, disciplina, alături de rezistență, era considerată cea mai importantă calitate
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
de a "construi socialismul" în conformitate cu propriile norme și metode, detașându-se astfel de centrul moscovit, leninismul romantic reliefează inamicul împotriva căruia "tezele din iulie" au fost orientate. Este vorba de membrii societății care nu îi acceptau primatul ideologic și de mentalitatea "mic-burgheză", care încă deținea o pondere socială amenințător de mare pentru viziunea leninismului romantic asupra dezvoltării "societății socialiste și a avansării spre comunism". Următorul citat provine tot dintr-un discurs al lui Ceaușescu ținut în 1968, dar redă perfect atitudinea
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
ocazia plenarei CC al PCR din octombrie 1968: În cadrul societății noastre pot exista persoane ostile socialismului, elemente pe care obsesia privilegiilor pierdute le-a împiedicat să înțeleagă mersul dezvoltării sociale. De asemenea, în conștiința unor oameni mai dăinuie reziduuri ale mentalităților burgheze, ale unor teorii și principii idealiste, retrograde, moștenite de la vechea societate. Continuă să pătrundă totodată, într-o formă sau alta, influențe ideologice din afară, din lumea capitalistă. Ceea ce caracterizează însă societatea noastră este adeziunea deplină a milioanelor de oameni
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
75-76). Observăm aici o trăsătură tipică tuturor regimurilor leniniste: proiectarea normativului (leninist) asupra existențialului ("burghez" sau "mic-burghez") (vezi Friedrich, Brzezinski: 1957). De fapt, pericolul pe care îl bagateliza Ceaușescu era real, tocmai de aceea își făcuse loc în discursul său: mentalitatea "burgheză" se va încăpățâna să reziste în fața atacurilor leninismului romantic, subminând progresiv dezideratul acestuia de creare a unei "conștiințe socialiste". La fel, "voința de fier a poporului" nu reflecta decât absența acesteia, în planul realității "burgheze", respectiv necesitatea construirii ei
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
izoprenic produsă de ei. Totul este produs de noi, ne-au spus, nu vrem să importăm; când vorbim de forțele proprii, vrem să facem pe oameni să înțeleagă că ei pot și trebuie să facă totul; înainte se crease o mentalitate că așteptau totul din străinătate. Am vizitat un șantier naval. Aveau cinci submarine mari în construcție și alte cinci vase făcute de ei, nu importate. I-am spus tovarășului Avram nu-ți mai dau nimic la import" (Istrățescu în Rusan
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
îi era subsumat. După părerea mea", afirma Ceaușescu, "aici au făcut o cotitură revoluționară și într-adevăr se poate vorbi de revoluție culturală. Au dat la o parte poate prea brusc, dar după părerea mea au făcut bine toate acele mentalități mic-burgheze și au luat-o de la capăt" (Istrățescu în Rusan: 2001, 840; subl. m.). Mai mult, dovedind cu prisosință influența majoră a leninismului asianizat asupra leninismului romantic, "Toată activitatea lor culturală, de balet, de teatru, a fost pusă pe baze
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
baze revoluționare". Mi-a plăcut foarte mult", se destăinuie secretarul general al PCR, care nu va ezita să pună în practică rapid ideile dobândite în China. O tematică foarte bună privind transformarea omului. În general, se pune față în față mentalitatea imperialismului cu relațiile noi, ceea ce noi nu facem. Noi am împânzit cinematografia cu filme de aventuri, iar teatrul cu piese occidentale. Am scos piesele revoluționare și am introdus piesele fără conținut. La fel facem și la televiziune, unde tot discutăm
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]