9,518 matches
-
divinitate decât cea adorata de adepții celorlalte două religii monoteiste. E drept că unii chiar și-au pus serios problema dacă este, de fapt, vorba de aceeasi divinitate 73. Dezbaterea respectivă era strict teologica. Până la urmă este vorba de intenția traducătorului în relație directă cu destinatarii. E firesc că cine își propune să sprijine demersul unor credincioși musulmani care nu posedă suficient limba arabă pentru a accede pe deplin la textul original să mențină numele divinității cu care aceștia sunt familiarizați
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
fără cusur” și, totodată, „Cel care singur asigura izbăvirea” de orice primejdie 87. Contextul limitat înclina balanța semnificației acestui nume fie spre desăvârșire, ca reflex venit de la numele precedent, fie spre izbăvire, împăcare, oferite fapturilor - fiind înțeles astfel de majoritatea traducătorilor. De aceea, numele se regăsește și în câmpul semantic „Vrednic de încredere”88. Semnificații de bază: fără cusur, izbăvitor. 2.1.5.3. (al-)‘Al89: SOI „cel înalt”; ASM „Preaînaltul”; GG „Înaltul”; Marr „sublimus”; RB „l’Auguste”; DM „le
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
Coran, la finalul v. 13, 11: ...wa m" la-hum min dóni-hi min w"lin: SOI „Și afară de el n-au ei scut”; ASM „Și ei nu au în locul lui Allah nici un alt ocrotitor”; GG „Nimeni nu are oblăduitor în afara lui”. Traducătorii i-au perceput aceeași semnificație că a lui Wal. De altfel, este foarte probabil ca aici s-a folosit această formă din motive de rimă111. 2.1.7.6. Œamad: SOI „cel veșnic”; ASM „Stăpânul” (cu notă: „O traducere a
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
le Seul”; DM „l’Impénétrable”; YA „the Eternal, Absolute”; Arb „the Everlasting Refuge”. Apare o singură dată, la v. 112, 2. Sensul lui nu a putut fi stabilit cu certitudine, după cum se poate constata și din varietatea echivalentelor propuse de traducători. Comentatorii, și în special lexicografii, care pornesc de la etimologie, si anume de la verbul œamada, „a se îndrepta spre”, interpretează termenul că „Cel spre care ne îndreptăm, la care recurgem în primejdii”112. Acest sens este cel ales de Arberry. R.
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
Evolver”; Arb „the Maker”. Apare o singură dată, în lista de Nume de la v. 59, 24 între al-‚"liq și al-Muœawwir. Având în vedere contextul, cei mai multi comentatori l-au considerat un simplu echivalent al lui al-‚"liq; la fel si traducătorii, care s-au străduit să găsească un sinonim numelui precedent. Unii însă, pornind de la faptul că primul sens al rădăcinii BR’ nu este „a crea”, ci „a fi ferit de ceva”, „a fi liberat, dezlegat (de o datorie)”, l-au
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
și în lumina expresiei ’a≤kam al-≤"kimn, si ca semnificând „drept”. D. Masson, de pildă, îl traduce astfel în 34 din cele circa 90 de locuri în care apare, în vreme ce R. Blachère îl traduce constant cu „sage”. Între traducătorii români, George Grigore îl traduce diferențiat, alegând varianta „drept” ori de câte ori o admite contextul. Semnificații de bază: drept, înțelept. 2.1.10.3. al-F"ti≤, al-Fatt"≤: SOI „judecător” (7, 87)/„cel ce deschide” (34, 25); ASM „Marele Judecător”; GG „judecător” (7
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
și Ghaz"l spun că All"h dăruiește slujitorilor săi ceea ce voiesc chiar inainte de a fi rugat 150. Acest participiu activ de la verbul ’am"ba nu poate fi tradus în limba română cu vreo formă nominală și de aceea traducătorii nu au avut decât două opțiuni: fie verb la indicativ prezent, fie propoziție. Traducerea ASM a ales a doua variantă în mod vădit pentru a sublinia că e vorba de un nume - pentru aceasta pune majuscula la toate componentele propoziției
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
a dăruit la bătrânețele mele pe Ismael și pe Isaac; Domnul meu doar aude rugăciunile.” (SOI) Într-adevăr, în limbaj religios, a asculta rugăciunea sau a-i răspunde înseamnă același lucru. Fiind vorba de metafore universale, echivalările nu pun probleme traducătorilor. Semnificație de bază: împlinește ruga. 2.1.13.9. Dó șal-țFaðl: SOI „binefăcător(ul)”; ASM „Stăpânul harului (nemărginit)” (2, 105)/„Cel cu hâr (nemărginit)” (3, 74)/ „Dătător de mare indurare” (57, 21)/„mărinimos” (2, 243)/„darnic” (2, 251)/„Dătător de
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
înțelege numele divin al-‘Afuww ca fiind sinonim cu al-Wahh"b, „Cel Darnic”. Asocierea cu ghafór și contextul citat ne determină să înclinam însă pentru cea dintâi semnificație. Este deci practic sinonim cu ghafór, cu același grad de intensitate. Pentru traducător se pune problema alegerii unor sinonime când trebuie să traducă cele două nume alăturate. Soluția lui Isopescul ni se pare interesantă: el traduce ‘afuww ghafór cu „iartă foarte multe”. Este mai exactă decât „iertător, îngăduitor” (GG), dar nu permite să
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
existente până acum în limba română. Prima, cea a lui Silviu Octavian Isopescul (1912), a fost până de curând singură. Manifestând preocupare pentru fidelitate și adecvare stilistica, realizată prin apropierea de stilul traducerilor biblice din perioada în care a lucrat traducătorul, astăzi e resimțită că prea arhaizanta. Apoi, în 1997, a apărut o a doua: Coranul cel Sfânt, Traducerea sensurilor și comentarii, publicată de Asociația Studenților Musulmani din România. După cum o arată și titlul și cum era de așteptat de la convingerile
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
astăzi e resimțită că prea arhaizanta. Apoi, în 1997, a apărut o a doua: Coranul cel Sfânt, Traducerea sensurilor și comentarii, publicată de Asociația Studenților Musulmani din România. După cum o arată și titlul și cum era de așteptat de la convingerile traducătorilor, lucrarea nu este propriu-zis o traducere, ci își propune doar să redea cât mai fidel sensurile referențiale, preocuparea pentru valorile stilistice fiind minimă, si se adresează fie musulmanilor, pentru care doar textul arab este cel autentic, fie celor care se
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
care se interesează de islam în vederea aderării la această religie. De aceea, textul este însoțit de ample introduceri și comentarii ce se constituie într-o adevărată cateheza. Traducerea realizată de George Grigore (2000) este rodul practic al preocupărilor îndelungate ale traducătorului, care a mai publicat în 1997 o carte despre problematică traducerii Coranului în limba română 163, carte foarte utilă celui care incearca traducerea sau evaluarea traducerii unui pasaj coranic. Autorul evocă în ea problemele complexe ale oricărei traduceri literare și
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
nu întuneca însă claritatea sensului, strădania permanentă spre elegantă și frumusețe, întrucât acestea conferă pregnanta mesajului cărții, preocupare pentru păstrarea polisemiei unor cuvinte spre a nu spulberă misterul versetelor ce le conțin. Scurtă introducere pare să-l arate pe acest traducător foarte exigent și realist ca fiind oarecum sceptic cu privire la reușită întreprinderii sale. E vorba, credem, de insatisfacția oricărui traducător onest care s-a luptat cu textul precum Iacob cu îngerul și l-a biruit, dar a rămas șchiopătând (cf. Geneză
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
păstrarea polisemiei unor cuvinte spre a nu spulberă misterul versetelor ce le conțin. Scurtă introducere pare să-l arate pe acest traducător foarte exigent și realist ca fiind oarecum sceptic cu privire la reușită întreprinderii sale. E vorba, credem, de insatisfacția oricărui traducător onest care s-a luptat cu textul precum Iacob cu îngerul și l-a biruit, dar a rămas șchiopătând (cf. Geneză 32, 24-32). Fiind vorba de o carte sacra ce a fost scrisă și îndelung comentată într-o limbă și
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
context coranic: recunoscător este cineva care a primit o binefacere de care avea nevoie; or, All"h nu are nevoie de nimic, este ghan. La fel, echivalarea lui al-′aqq cu „Adevărul” - și am văzut, în exemplele noastre, ca toți traducătorii, cu excepția lui Yusuf Ali („the Real”), o fac - nu reda semnificația de „real, existent” pe care o percep exegeții musulmani. „Adevărul” este un termen prea vag, peste care cititorul riscă să alunece asemenea lui Pilat în Evanghelia după Ioan, ori
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
perfectă: ‘All"m, ‘Alm, ‚abr, apoi ‚"liq, Bar’, F"tir, Bad‘, ori F"ti≤, F"œil, ori Q"dir, Qahh"r, ‘Azz, labb"r, sau Ra’óf, La” f, Barr, ′alm - si exemplele ar putea continua. Traducătorul nu are încotro și le echivalează cu un singur termen, sau cel mult cu doi în loc de patru (de exemplu, „Creator”, „Făcător”). Uneori, acest lucru nu deranjează. Cei care vor ca cititorii lor să sesizeze prezenta și diversitatea numelor divine trimit
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
r, tradus cu „Stăpânul Atotputernic”, gradarea intensității nu este redata. „Nebiruitul” ar fi, poate, mai potrivit pentru cel de-al doilea. f. Unele nume, cum sunt Œ"diq sau K"f, nu pot fi redate decât prin parafraze. În sfârșit, traducătorii încearcă să redea ceva din frumusețea stilistica a originalului. Însă acesta este cel mai greu pariu pe care și l-ar putea asuma cineva, bineînțeles fără a trădă sensurile - cel puțin pe cele denotative principale. Capitolul 3tc " Capitolul 3" Numele
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
2., facem următoarea observație: traducerea acestei expresii este un caz ce ilustrează felul în care servituțile unei limbi care se interpune între original și traducere pot săraci sensul atât denotativ, cât și conotativ al unui cuvânt sau text. Poate că traducătorii Septuagintei nu au voit neapărat să transforme expresia într-o definiție ontologica a dumnezeirii; pur și simplu limba greacă nu le permitea altă opțiune. Multe limbi însă pot traduce literal expresia ebraica păstrându-i toată polisemia și conotația de mister
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
Dieu de gloire” „le roi de gloire” (BJ); „the God of glory”, „the King of glory”. Aceste două nume, formate din substantive în anexiune, din care al doilea termen este k">Ä:, cu articol hotărât, constituie o mare provocare pentru traducători, tocmai din pricina acestui de-al doilea termen, care implică nu atât strălucire exterioară, cât greutate, importanța. Deja grecescul dóxa are conotații puternice de „strălucire, faima”. Or, ka>Ä: desemnează o prezență ce se impune prin consistentă, prin valoare reală, prin
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
Ql moša‘: „Cu adevarat, Tu ești un dumnezeu care te ascunzi, Dumnezeul lui Israel, mântuitor.” (t.n.) Varianta Septuagintei este mult diferită: „Tu esti dumnezeu și noi n-am știut” - nu știm ce varianta ebraica va fi avut în fața traducătorul. De remarcat e că acest nume reprezintă primul membru al unei serii de trei atribute: ’Ql misetattQr, ‘ElohQy Yiœer"’Ql și moša‘, tot atâtea trepte în care este percepută divinitatea: de neatins, de nepătruns și totodată simțită că apropiată
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
avut relativ târziu, iar referirea la Dumnezeu că la „regele” lor s-a făcut prin analogie cu realitatea popoarelor din jur, stăpânite de regi. La primele traduceri în limba română însă, realizate după Septuaginta, cultura bizantina i-a determinat pe traducători să facă analogia cu împăratul de la Constantinopol. De aceea, pretutindeni, basileús este tradus în bibliile mai vechi cu „împărat”, chiar când e vorba de regii neînsemnați din Canaan, care domneau peste o cetate și câteva sate. Revizuirile ulterioare au ținut
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
ElohQy hašš"mayim we’lohQy ha’"reț (Gen 24,3): „YHWH este Dumnezeul cerurilor și Dumnezeul pământului”. Expresia ’ElohQy h"róƒoÖ le-kol b"œ"r (Num 27,16) ilustrează faptul că traducerea poate fi puternic influențată de formația filosofica a traducătorului. Traducerile care pornesc de la textul masoretic au: „Dumnezeul duhurilor oricărui trup” (C); „Deus spirituum omnis cârniș” (Vg); „Dieu des esprits qui animent toute chair” (BJ); „God of the spirits of all flesh” (RSV). Este o expresie frusta, pe care Septuaginta
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
Dt 32,4) - v. primul exemplu de la 3.1.11.1. Y"š"r este un adjectiv sinonim cu țaddq în contextele citate și alăturarea celor două în ultimul exemplu este o modalitate de a exprima un superlativ absolut. Traducătorii sunt puși în situația să găsească un sinonim al lui „drept” pentru a transfera expresia; soluția traducerii lui y"š"r cu „adevărat” nu ni se pare potrivită, fiindcă acest termen este prea general. Y"š"r are trăsătură semantica
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
prezent al verbului d"raš, care are ca prim sens „a căuta”, dar în context înseamnă „a cere”215 și substantivul d"mm („sânge” - un plurale tantum). Expresia semnifică „cel care cere socoteală pentru sângele vărsat” și de aceea traducătorii au transferat-o prin „răzbunător/cel ce răzbuna”. Iată și unicul context în care apare: K :orQš d"mm ’ÄÖ"m z"k"r / lo’ š"kaƒ ta‘aqaÖ ‘"n"ym (Ps 9,13): „Că cel ce răzbuna
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]
-
numele generic ’Pl sau ’Elohm în anexiune cu un substantiv derivat de la rădăcina ’MN, a cărei sfera de semnificații pornește de la sprijin, fermitate, si de aici ajunge la siguranța, fiabilitate. Fermitate și fidelitate sunt sensurile substantivului ’emón"h, iar traducătorii sunt unanimi în soluția lor pentru ’Pl ’emón"h, „Dumnezeu credincios”. EmeÖ este unul dintre cuvintele-cheie ale Bibliei, care se întâlnește la tot pasul, mai cu seamă în oracolele profeților și în rugăciunea psalmilor. Este sinonim cu ’emón"h216. Septuaginta
[Corola-publishinghouse/Science/2091_a_3416]