11,725 matches
-
casa regală. Lipsa unor prevederi clare ducea la o concurență pe viață și pe moarte între pretendenți. De obicei, candidatul victorios își datora reușita norocului, puterii militare superioare și intrigilor de la curte. Rivalitatea acerbă dintre frați și alți candidați la tron a dus la un obicei conform căruia sultanul înscăunat își executa rudele potențial periculoase pentru a se apăra. Mehmed al III-lea (1595-1603), de exemplu, a pus să fie uciși cei nouăsprezece frați și masacrate cele peste douăzeci de surori
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Complet izolați de viața țării și trăind într-un mediu de intriganți, femei și eunuci, ei nu puteau fi niciodată siguri de soarta rezervată lor în cele din urmă. Atmosfera de teamă și lipsa de activitate duceau la urcarea pe tron a unor conducători slabi și adesea incompetenți psihic. Cînd a aflat de faptul că va fi sultan, Soliman al II-lea (1687-1691) le-a spus celor veniți să-l scoată din cușcă: Dacă vi s-a ordonat să mă ucideți
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
cîte puțin în fiecare zi. Atîta teamă doar pentru o singură suflare."5 Cu toate că după domnia lui Soliman a fost instituită practica alegerii celui mai în vîrstă dintre candidați, nu a fost niciodată stabilită o regulă precisă. Odată cu urcarea pe tron a sultanilor incapabili să conducă un imperiu atît de vast, puterea a trecut în mîinile celor mai apropiați de pîrghiile statului: membrii casei regale și miniștrii. Mama monarhului care domnea, validé sultan, a devenit o persoană de o importanță considerabilă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
important eveniment a fost apariția unui nou adversar puternic. După cum am văzut, principalul inamic fusese în trecut Imperiul Habsburgic, Franța constituind un sprijin și o aliată. În 1682, la vîrsta de zece ani, Petru cel Mare s-a urcat pe tronul Rusiei. El a domnit la început împreună cu fratele său vitreg, dar în 1696, la moartea acestuia din urmă, Petru a putut iniția pe cont propriu o politică activă, alăturîndu-se Ligii Sfinte și lansînd un atac asupra Azovului. Cu toate că era implicat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Evident, ea nu putea duce la îndeplinire de una singură un plan de o asemenea anvergură, și nici nu era de așteptat ca Frederic cel Mare sau Maria Tereza să-l susțină. În 1780 însă, la moartea mamei sale, pe tronul Austriei s-a urcat Joseph al II-lea. Mai slab decît Maria Tereza în privința relațiilor cu Ecaterina, el s-a lăsat tîrît în hățișurile planurilor acesteia. Împărțirea Imperiului Otoman a fost aranjată într-o serie de scrisori și în cadrul conversațiilor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Primul, format din Moldova și Valahia, trebuia să devină națiunea independentă a Daciei condusă de un prinț rus. Cel de al doilea, un Imperiu Greco-Bizantin reînviat, avea să includă Bulgaria, Macedonia și Grecia. Împăratul acestuia urma să fie Constantin, dar tronul lui nu trebuia să se unească niciodată cu cel al Rusiei. Acest aranjament, prin care cele mai mari avantaje reveneau Rusiei, nu era decît una dintr-o serie de scheme pe care marile puteri aveau să le discute între ele
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
otomane. Pentru statele aflate în plin proces de împărțire a Poloniei, un asemenea plan părea logic. Asigurată de sprijinul Vienei, Ecaterina a declanșat acțiunea împotriva primului ei obiectiv, Crimeea. La început, ocîrmuirea rusă l-a susținut pe un pretendent la tron, dar după ce acesta a dobîndit puterea, iar populația s-a răzvrătit împotriva acestui amestec din afară, trupelor rusești li s-a dat ordin să intre în forță sub pretextul "restabilirii ordinii". Ulterior, teritoriul a fost anexat. Poarta, care nu avea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
creșterea vitelor, producția de cereale devenind dominantă abia în a doua jumătate a secolului următor. Pe lîngă tribut și livrarea de provizii alimentare, Principatele erau supuse și unei lungi liste de plăți, în care intrau darurile trimise la urcarea pe tron a fiecărui nou sultan și bacșișurile date pentru a rămîne în grațiile înaltelor oficialități. Domnitorii trebuiau să achite anumite sune atît la numire, cît și la intervale periodice ale domniei lor. În schimbul acestor contribuții substanțiale, provinciile aveau multe privilegii de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
total aristocrația autohtonă. Fanarioții erau nevoiți să acționeze în colaborare cu și prin intermediul acesteia; ei puteau oricînd găsi pe cineva cu care să coopereze. Facțiunile boierilor din cele două provincii țeseau și ele intrigi la Constantinopol împotriva domnitorului aflat pe tron. Cu toate că își pierduse puterea politică, boierul moldav sau valah și-a păstrat statutul privilegiat față de restul populației și, în ciuda reformelor din acest timp, a continuat să dețină controlul asupra pămîntului și a țăranului în mare măsură ca și mai înainte
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ceea ce părea să fie o onoare îndoielnică. Aspectele legate de prestigiu erau firește importante, dar și faptul că postul acesta putea aduce profituri enorme conta foarte mult. O autoritate în domeniu a apreciat că pe la jumătatea secolului al optsprezecelea prețul tronului Moldovei era de 30000, iar cel al Valahiei de 45000 de lire aur. Venitul anual încasat din impozite era însă de 180000 de lire aur în Moldova și de 300000 în Valahia.23 Chiar și după achitarea greului tribut cuvenit
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
o taxă pe vite, oi, porci și pe loturile cultivate cu viță de vie; o taxă pe fumărit (în funcție de hornurile caselor) și pe pivnițe; o taxă pe vînzarea vitelor; o taxă pe pășunat; o "taxă pe steag", la urcarea pe tron a unui nou domnitor și încă una, trei ani mai tîrziu, în caz că era pe tron același domnitor (probabil pentru achitarea datoriilor sub formă de bacșișuri pentru că domnia lui durase atît de mult); o taxă pe săpun și pe toate mărfurile
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
taxă pe fumărit (în funcție de hornurile caselor) și pe pivnițe; o taxă pe vînzarea vitelor; o taxă pe pășunat; o "taxă pe steag", la urcarea pe tron a unui nou domnitor și încă una, trei ani mai tîrziu, în caz că era pe tron același domnitor (probabil pentru achitarea datoriilor sub formă de bacșișuri pentru că domnia lui durase atît de mult); o taxă pe săpun și pe toate mărfurile vîndute pe piață, ca și una pe poduri; o taxă pe sare și o taxă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
Poarta otomană a emis în același an un decret prin care erau fixate sumele pe care trebuiau să le plătească provinciile românești. Acestea erau în continuare obligate să plătească tributul, să trimită anumite daruri și un impozit la urcarea pe tron a fiecărui nou domnitor, dar unele taxe erau desființate. Se stabilea de asemenea ca Poarta să plătească proviziile provenite din Principate la prețul pieței. Oficialii și negustorii turci urmau să intre în țară numai cu permisiune specială și firmane oficiale
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
majoră a instabilității politice, demonstrîndu-și în repetate rînduri capacitatea de a ține sub control sau chiar de a răsturna mai mulți sultani și viziri la rînd. Practic, o rebeliune a ienicerilor la Adrianopol în 1703 a dus la urcarea pe tron a lui Ahmed al III-lea, care avea să se bucure de o domnie relativ lungă, pînă în 1730. Armata lui a avut puterea să-l învingă pe Petru cel Mare în bătălia de pe Prut, dar campaniile sale ulterioare împotriva
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
își exercitau controlul prin metoda obișnuită de menținere a echilibrului de forțe dintre facțiunile rivale și ațîțîndu-i pe indivizii puternici unii împotriva altora. Mituirea, nepotismul și vînzarea funcțiilor au rămas atribute constante ale sistemului. În 1774 s-a urcat pe tron Abdul Hamid I. În același an a fost semnat Tratatul de la Kuciuk Kainargi, care nu numai că a marcat o mare înfrîngere, dar a și desemnat Rusia drept cel mai formidabil adversar străin. Necesitatea absolută a reformei din armată era
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
război Franței. Modelul alianțelor din Orientul Apropiat a suferit în acest moment o modificare radicală. Imperiul Otoman semnase acorduri nu numai cu Marea Britanie, ci și cu vechea lui inamică, Rusia. Ecaterina cea Mare murise în 1796 și fusese urmată la tron de fiul ei Pavel. Adversar declarat al politicii agresive a mamei sale, în special în privința intențiilor ei de împărțire a teritoriului otoman, noul țar voia să aibă relații bune cu Poarta. El s-a implicat și în problemele ordinului religios
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
ruși au revenit în cele două provincii, numai că nu Iașul, ci Bucureștiul a devenit centrul activității rușilor. În anii dinaintea morții ei, survenită în 1796, Ecaterina își manifestase din nou interesul față de anexarea Principatelor. Din momentul urcării lui pe tron, Pavel a preferat însă să ducă o politică de cooperare cu Poarta și de menținere a integrității teritoriale a acesteia. El nu avea totuși deloc intenția să cedeze prioritatea Rusiei în privința influenței ei în Principate. Alexandru I a continuat politica
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
În lupta care a urmat, Selim al III-lea a fost ucis, dar nepotul lui, Mahmud al II-lea, a reușit să fugă și s-a alăturat rebelilor. După ce Mustafa a preluat controlul asupra orașului, Mahmud s-a urcat pe tron. Ca mare vizir al noului regim, Mustafa a încercat să întărească puterea administrației centrale, să-i țină sub control pe notabilii nesupuși și să readucă în actualitate reforma militară. Opoziția a fost încă o dată prea puternică. Ienicerii și prietenii lor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
pierdută, dar teritoriul acesta făcuse parte din Moldova, aflată deja sub influența Rusiei. În plus, sfîrșitul războiului i-a permis ocîrmuirii otomane să-și îndrepte atenția către Serbia și să înăbușe revolta de acolo. Cu toate acestea, în ciuda urcării pe tron a unui conducător capabil, situația din cadrul imperiului, mai ales menținerea relativei slăbiciuni a ocîrmuirii centrale, a pregătit scena pentru revoltele naționale ale secolului. Administrația imperială avea să se confrunte cu dificultăți tot mai mari în păstrarea controlului asupra provinciilor și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
că puterile europene erau angajate pînă peste cap în două războaie majore, războiul succesiunii Austriei (1740-1748) și Războiul de Șapte Ani (1756-1763). Ambele conflicte implicau problema stăpînirii unor teritorii austriece, mai ales a Sileziei. În 1711, după urcarea sa pe tron, Carol al VI-lea s-a confruntat cu dificultatea creată de faptul că nu avea un moștenitor de sex masculin. În 1713, ca să mențină unitatea ținuturilor imperiului și să apere interesele familiei habsburgice, el a promulgat Sancțiunea Pragmatică, care prevedea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
În 1713, ca să mențină unitatea ținuturilor imperiului și să apere interesele familiei habsburgice, el a promulgat Sancțiunea Pragmatică, care prevedea ca succesiunea să continuie pe linie feminină pentru ca integritatea teritorială a imperiului să fie păstrată. Această modificare a regulilor moștenirii tronului avea nevoie de aprobarea mai multor diete și de sprijinul principalelor puteri străine. Făcînd concesii în alte privințe, Carol al VI-lea a reușit să atragă de partea lui dietele și să obțină acordul puterilor învecinate, al Franței, Spaniei, Saxoniei
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
partea lui dietele și să obțină acordul puterilor învecinate, al Franței, Spaniei, Saxoniei și Prusiei. Guvernele acestea s-au consultat totuși asupra modului cum să profite cel mai mult de situație. Maria Tereza, fiica lui Carol, s-a urcat pe tron în 1740. Ea s-a confruntat imediat cu necesitatea de a-și apăra moștenirea în momentul în care Frederic cel Mare a ocupat Silezia. În războiul general european care a urmat, Austria a fost sprijinită de Marea Britanie, care și-a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
aliate contra Prusiei, care era sprijinită de Marea Britanie și de o serie de principate germane. Cu toate că poziția Prusiei a fost în mai multe rînduri primejduită, Frederic a fost ajutat imens de moartea țarinei Elisabeta a Rusiei și de urcarea pe tron a lui Petru al III-lea. Noul țar era un admirator al regelui prusac, așa că pur și simplu a răsturnat situația, alăturîndu-i-se lui Frederic. În privința Imperiului Habsburgic, Tratatul de la Hubertusberg semnat în 1763 nu a făcut decît să confirme pierderea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
mînăstirilor. Acestea erau desigur măsuri foarte importante a căror transpunere în viață a avut o influență esențială asupra popoarelor balcanice din cadrul imperiului. Joseph a murit curînd după ce fusese nevoit să dea înapoi în alte privințe. În 1790, la urcarea pe tron, Leopold al II-lea, fratele lui Joseph, nu și-a putut concentra întreaga atenție asupra reformei interne. Începuse Revoluția Franceză, războiul cu Imperiul Otoman era în plină desfășurare, iar în interiorul imperiului, atît Ungaria cît și Olanda se revoltaseră împotriva inovațiilor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]
-
pînă în ultimul deceniu al secolului al optsprezecelea. După o perioadă de nehotărîre, bănățenii au decis ca regiunea lor să devină parte a Ungariei, dar ca provincie distinctă, rămînînd ulterior sub control maghiar. REVOLUȚIA FRANCEZĂ ȘI NAPOLEON De la urcarea pe tron a lui Leopold al II-lea în 1790 pînă la Congresul de la Viena din 1815, ocîrmuirea habsburgică a fost preocupat în primul rînd de relațiile lui cu Franța. Armatele lui Leopold aveau să fie curînd zdrobite de forțele militare, ale
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/961_a_2469]