2,571 matches
-
făcea să fim și mai mândri de independență noastră și de libertatea noastră de a gândi" (pp. 180-181). În ambele citate (că, de altfel, în toate celelalte care mai pot fi găsite), în discuție este un înțeles hegelian, constructiv, al dialecticii (acela de ciocnire între două contrarii care rezultă într-o afirmație nouă care le cuprinde pe amândouă) și nu marxist (în care negația exclude afirmația). Consecință spiritului critic întemeiat pe rațiune (exprimabil sub forma dialectica) este deosebit de prețioasă, căci Djilas
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
un înțeles hegelian, constructiv, al dialecticii (acela de ciocnire între două contrarii care rezultă într-o afirmație nouă care le cuprinde pe amândouă) și nu marxist (în care negația exclude afirmația). Consecință spiritului critic întemeiat pe rațiune (exprimabil sub forma dialectica) este deosebit de prețioasă, căci Djilas se convinge de multitudinea căilor în comunism al carei corolar este minimalizarea rolului URSS de reper absolut în transformarea comunistă a istoriei. În ceea ce privește spiritul critic întemeiat pe simțire (sau pe inimă), acesta se exprimă cel
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
o atenție deosebită la realitatea interioară și exterioară dintr-o dublă perspectiva morală (separația dintre bine și rău) și cognitivă (separația dintre adevărat și fals). Dovadă că acest lucru se întâmplă este chiar firul narativ al cărții. Așa cum există o dialectica a rațiunii, indiscutabil există și alta a conștiinței (atâta timp cât se păstrează accepțiunea hegeliana, dinamic-constructivă, a dialecticii). Dacă asemănarea este de formă, deosebirea ține de substanță. Așa cum a fost arătat că dialectica rațiunii, în cazul de față, presupune conștientizarea unor opoziții
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
și rău) și cognitivă (separația dintre adevărat și fals). Dovadă că acest lucru se întâmplă este chiar firul narativ al cărții. Așa cum există o dialectica a rațiunii, indiscutabil există și alta a conștiinței (atâta timp cât se păstrează accepțiunea hegeliana, dinamic-constructivă, a dialecticii). Dacă asemănarea este de formă, deosebirea ține de substanță. Așa cum a fost arătat că dialectica rațiunii, în cazul de față, presupune conștientizarea unor opoziții în realitatea exterioară, dialectica conștiinței presupune opoziții în realitatea interioară. Chiar dacă stimulul acestor opoziții interioare vine
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
este chiar firul narativ al cărții. Așa cum există o dialectica a rațiunii, indiscutabil există și alta a conștiinței (atâta timp cât se păstrează accepțiunea hegeliana, dinamic-constructivă, a dialecticii). Dacă asemănarea este de formă, deosebirea ține de substanță. Așa cum a fost arătat că dialectica rațiunii, în cazul de față, presupune conștientizarea unor opoziții în realitatea exterioară, dialectica conștiinței presupune opoziții în realitatea interioară. Chiar dacă stimulul acestor opoziții interioare vine tot din exterior, definitoriu nu este de unde pornesc, ci unde sfârșesc. Astfel, dialectica conștiinței îl
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
există și alta a conștiinței (atâta timp cât se păstrează accepțiunea hegeliana, dinamic-constructivă, a dialecticii). Dacă asemănarea este de formă, deosebirea ține de substanță. Așa cum a fost arătat că dialectica rațiunii, în cazul de față, presupune conștientizarea unor opoziții în realitatea exterioară, dialectica conștiinței presupune opoziții în realitatea interioară. Chiar dacă stimulul acestor opoziții interioare vine tot din exterior, definitoriu nu este de unde pornesc, ci unde sfârșesc. Astfel, dialectica conștiinței îl poartă pe Djilas de la comunism ca soluție la problema râului, la diversitatea căilor
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
arătat că dialectica rațiunii, în cazul de față, presupune conștientizarea unor opoziții în realitatea exterioară, dialectica conștiinței presupune opoziții în realitatea interioară. Chiar dacă stimulul acestor opoziții interioare vine tot din exterior, definitoriu nu este de unde pornesc, ci unde sfârșesc. Astfel, dialectica conștiinței îl poartă pe Djilas de la comunism ca soluție la problema râului, la diversitatea căilor în comunism și, în cele din urmă, la dezicerea de comunism. Având în vedere că soluțiile exhaustive, dar concurente la problema râului nu pot fi
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
de mai largă amploare, toate acestea m-au ajutat să înțeleg mai târziu că nu există un singur ideal și ca pe acest pământ se află nenumărate sisteme umane interrelaționate" (p. 31). Aceasta este formularea-cheie pentru ceea ce s-a numit dialectica conștiinței. Comunismul a fost asumat de unii din frică (cu precădere în cazul statelor ocupate de Armată Roșie), de altii din interes, dar puțini au fost cei care au făcut-o din convingere, mai ales ca soluție la omniprezentă și
[Corola-publishinghouse/Science/84981_a_85766]
-
de clasă, insistând exclusiv asupra caracterului său de instrument al dominației sociale. Un rezumat al demersului de până acum, cu privire la cele trei forme ale imaginarului social aflate în discuție, ne oferă următoarea perspectivă: mitul este o componentă a ideologiei, iar dialectica relației dintre ideologie și utopie opune un prezent asupra căruia reprezentările sunt deformate și un viitor posibil care să-l înlocuiască, dar ale cărui condiții se nasc în prezentul ca atare. Această înțelegere pare să priveze ideologia de posibilitatea de
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
le manifestă la nivelul imaginarului social, iar acest lucru poate fi realizat în măsura în care ne concentrăm asupra identității grupului social 283. Într-adevăr, Ricoeur consideră că aceasta e singura alternativă prin care cercul se poate transforma într-o "spirală", asigurând prezervarea dialecticii ideologie-utopie și, prin aceasta, a unei înțelegeri progresive a imaginarului social: "Este prea simplu ca răspuns, așadar, să spui că dialectica trebuie să funcționeze mai departe. Ultima mea soluție este aceea că trebuie să ne lăsăm atrași în cerc și
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
adevăr, Ricoeur consideră că aceasta e singura alternativă prin care cercul se poate transforma într-o "spirală", asigurând prezervarea dialecticii ideologie-utopie și, prin aceasta, a unei înțelegeri progresive a imaginarului social: "Este prea simplu ca răspuns, așadar, să spui că dialectica trebuie să funcționeze mai departe. Ultima mea soluție este aceea că trebuie să ne lăsăm atrași în cerc și apoi să încercăm să-l transformăm într-o spirală. Nu putem elimina din etica socială elementul riscului. Ne orientăm asupra unui
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
scăpa de asta. Oricine pretinde că acționează într-o modalitate liberă de valori nu va găsi nimic"284. Astfel, încă un pas înainte spre pozitivarea ideologiei pare risipit, din moment ce suntem prizonieri ai cercului ce promite să "închidă" imaginarul social în dialectica dintre ideologie și utopie. Mai departe, asta face ca, din punct de vedere moral-politic, riscul ca elementele "patologice" ale ideologiei și utopiei să reapară în diferite momente și ipostaze istorice să fie în continuare prezent. Poate tocmai de aceea, încercarea
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
încercarea de a depăși limitarea indicată de gânditorul francez se anunță ca o reală provocare intelectuală. Este, prin urmare, momentul să enunț întrebarea pe care această provocare o conține implicit: cum putem "rupe" cercul simbolic al imaginarului social, cel al dialecticii ideologie-utopie, ceea ce ar atrage după sine, la nivel normativ, desigur, eliminarea riscului amintit mai sus? Potrivit lui Ricoeur, este imposibil, și de aceea el optează pentru menținerea "spiralei" dialectice, generatoare de progres al gândirii. Din punctul meu de vedere, putem depăși
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
chiar cadrul delimitat de acest proces. Totodată, ele arată că, dacă globalizarea avansează în timp ca un proces prin excelență economic, acestuia i se "opun", mutual, procese culturale și politice. Într-adevăr, se pare că globalizarea este caracterizată de o dialectică internă. Înțelegerea acesteia este posibilă, după cum am amintit deja, în termenii contingenței consencvențiale, adică prin raportare la consecințele unor evenimente din diferite părți ale globului, aflate totuși în relație de interdependență. Ce se poate spune, în acest punct, este că
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
și individual pare a fi afectată în contemporaneitate permite o explicație adecvată atâta vreme cât deținem înțelegerea necesară. Dar, înțelegerea conceptuală a globalizării ca proces socio-istoric observabil în toate domeniile vieții cotidiene pare să reafirme o teză dragă filosofiei idealiste germane, anume dialectica. Într-adevăr, teoriile postmoderne ale globalizării, fie că vin din spațiul sociologiei, din cel al științei politice sau chiar din cel al geografiei, sunt marcate de accentul dialectic al înțelegerii proceselor istorice și sociale 509. Istoria însăși pare să favorizeze
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
confundată cu o "unitate morală" (ontologică)518. În plus, se pare că epoca prezentă este martora unei proliferări a statelor-națiune, iar nu a transcenderii acestora. Cum se explică însă această tendință în cadrul procesului globalizării? Globalizării politice i se opun, în conformitate cu dialectica internă universalism-particularism, de care am amintit la început, alte forțe, care par să întărească poziția statului-națiune. Între acestea, cele mai influente par să fie existența, în potență, a naționalismului, monopolul statului asupra puterii militare, precum și cooperarea internațională dintre state, care
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
și politic, întrucât, din ceea ce știm până în prezent, nu există o memorie a lumii care ar putea uni, din perspectivă istoric-temporală, uma-nitatea544. Proiectul de a construi o cultură și, pe baza acesteia, o identitate globală readuce în atenție dinamica internă (dialectică) a procesului socio-istoric al globalizării. Comunitățile cele mai diferite, fie acestea state-națiune sau grupuri etnice, reacționează prompt la tendința de diseminare ideologică a unei culturi și identități globale. Spiritul identitar particular rămâne activ la nivelul celor mai multe dintre acestea, atât în
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
liberale), astfel de abordări se colorează utopic, în condițiile în care ideologia rămâne să se manifeste la nivelul comunităților particulare. Dacă unele dintre acestea admit desfășurarea istoriei sociale prezente, în baza căreia o proiectează pe cea viitoare, în forma unei dialectici între tendințele "globalizatoare" și cele "localizatoare"550, altele privesc în continuare cu încredere spre un viitor al condiției umane globale. Fără a privilegia "globalul" atunci când îl raportează la "local", abordările utopice din prima categorie propun cosmopolitismul ca perspectivă culturală, acesta
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
242, 247, 312 cultură, 119, 123, 131, 166, 188, 236, 281, 298, 301 cultură globală, 277, 281, 289, 295 cultură politică, 234 cunoaștere conjunctivă, 60, 61 D democratizare, 214, 281 democrație, 106, 135, 137, 164, 231, 234, 235 dialectic, 206 dialectică, 10, 64, 129, 172, 246, 275, 282, 283, 285, 287, 296, 300, 303 dictatură, 15, 142, 146 dogmatism, 42 dominație, 13, 36, 48, 49, 52, 55, 68, 74, 102, 126, 137, 147, 189, 190, 196, 201, 203, 204, 212, 232
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
Doru Tompea, Provocarea postmodernă. Noi orientări în teoria socială, Editura Polirom, Iași, 2001, pp. 90-101. În aceeași idee, Anthony Giddens argumentează că "tendințele globalizatoare ale modernității sunt simultan extensionale și intensionale ele conectează indivizii cu sistemele pe scară largă în cadrul dialecticii complexe a schimbării atât la nivel local, cât și la nivel global" (în op. cit., p. 165). 551 Ulf Hannerz, "Cosmopolitans and locals in world culture", în Mike Featherstone (ed.), op. cit., p. 239. 552 John Tomlinson, op. cit., p. 272. 553 Un
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1033_a_2541]
-
ale trecutului: „Voi merge Încet, poate grav, spre vîrsta mea nouă, voi privi atent la formele inedite, Îmi voi umple sacul cu obșteștile Încîntări - scrie el tot aici. Dar și: „voi sta să ascult alături de discipoli Învățăturile bătrînilor maeștri”. În dialectica specifică avangardei, atari afirmații ilustrează totuși acel moment de „cumințire” și „clasicizare”, dacă nu chiar de „Îmbătrînire”, ce urmează inevitabil fazei de maximă efervescență a revoltei anticonvenționale 2. Coroborate Însă cu amintita preferință pentru scris și cu neabandonatul interes pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2021_a_3346]
-
vieții și a comodității de judecată contemporană, fie că se situează tradițional, fie că se reclamă de la spiritul de neliniște postbelic, soluționat prin misticitate sau surogate teologice; criteriu estetic, opus cu vioiciune și tinerețe multiplelor confuzii ale valorilor; în sfârșit, dialectică sprintenă, combativă, de spadasin, căruia nu îi este necunoscută nici o dibăcie a duelului polemic, iar superioritatea numerică a adversarilor, un stimulent și o voluptate. ȘERBAN CIOCULESCU Paul Zarifopol este un spirit individualist și critic, un estet care nu dă altă
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290712_a_292041]
-
Se lămurise, și lămurirea aceasta se făcuse contra modei, într-un admirabil comerț cu clasicii, cu filologia, cu tehnica controversei. Paul Zarifopol, fără nici o exagerare, ajunsese un om perfect. Poate singurul cap perfect al generației sale. Gust sigur, gând clar, dialectică precisă. De câte ori eforturile lui s-au îndreptat asupra formelor de cultură moarte, adică realizate, depășite (clasicismul, romantismul, Renan, Maupassant etc.), au dat rezultate admirabile. Rezultate pe care tinerii ar fi trebuit să le admită neîntârziat. Și totuși, Zarifopol a întâmpinat
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290712_a_292041]
-
este un „botanist” riguros și pertinent și ar fi plin de învățăminte un eseu asupra modului în care el receptează și valorifică opera scriitorilor de plan secund sau de fundal. Se poate vorbi în mai toate cazurile de o veritabilă dialectică a receptării critice, de o strategie 1 Vladimir Streinu interpretat de ...., antologie, studiu introductiv, tabel cronologic și bibliografie de Emil Vasilescu, Bucuresti, Editura Eminescu, 1984, p.140 18 a asumării simpatetice a operei literare. Exemplul Arghezi - la îndemână - este caracteristic
Un senior al spiritului VLADIMIR STREINU Eseu critic by TEODOR PRACSIU, DANIELA OATU () [Corola-publishinghouse/Science/91676_a_92909]
-
se vede - un tir precis și eficace. Am fixat succint mai sus câteva dominante ale demersului critic al lui Vladimir Streinu: „vocea distinctă”, ideatic și stilistic, „transparența” în filiație maioresciană, obiectivitatea, exercitată consecvent, pe deasupra conjuncturilor și servituților epocii interbelice, subtila dialectică a receptării și valorizării critice, fermitatea judecății, spiritul și stilul polemic. Ele sunt definitorii pentru întreaga creație a autorului Paginilor de critică literară. 1 Pagini de critică literară, vol. II, București, E.P.L., 1968, p. 40 2 idem, p. 409 3
Un senior al spiritului VLADIMIR STREINU Eseu critic by TEODOR PRACSIU, DANIELA OATU () [Corola-publishinghouse/Science/91676_a_92909]