1,860 matches
-
Pe din afară, oamenii ajung în posesia a mai multe sau mai puține idei, în măsura în care lucrurile cu care vin în contact sunt mai mult sau mai puțin schimbătoare; pe dinăuntru, reflectarea mentală depinde de măsura în care obiectele devin prelucrate ideatic". În cursul evoluției individuale, simplele idei senzoriale le devansează pe cele reflexive; atenția este fixată întotdeauna la început pe cele ce privesc lumea externă; ulterior, ea se centrează și pe ce este în interior. Din ideile simple se nasc ulterior
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
a ideilor în toată complexitatea lor. Mai trebuia demonstrat și cum anume se întâmplă acest lucru. Locke vorbește în acest sens de un determinism bivalent ; alături de forțele ce acționează din exterior asupra organismului, sunt admiși și invocați și unii factori ideatici interni ai conștiinței. Pentru zugrăvirea mișcării ideilor, Locke se folosește de un factor complementar: asociația. Cu ajutorul acestuia, o anumită categorie de fenomene trece din sfera acțiunilor spontane în cea a mecanismelor corporale. Toate acestea cu ajutorul spiritelor vieții ai căror pași
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
ca rezultat al influențelor exercitate de diverși agenți stimulatori asupra diverselor părți ale organismului. În interiorul organismului, acțiunile neuropsihologice generatoare de senzații (produse prin vibrații) sunt cele care decid asupra posibilității de împreunare (asociere) sau despărțire a elementelor senzoriale de cele ideatice. Apare formulată aici problema inconștientului, preluat de la Leibniz, ca definitoriu pentru natura psihicului. Or Hartley, atunci când se raportează la acest inconștient, vorbește de ceea ce se întâmplă la nivelul substratului nervos. El a formulat în acest sens o concepție conform căreia
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
o parte întinsă din Europa de Est, care a fundamentat teoretic succesul revoluției populare din viitoarea Rusie Sovietică (și pe urmă din Asia). În respectivele țări, această filosofie s-a impus ca fundament ideologic al unei alte ordini sociale, opusă celei clădite ideatic până atunci de predecesori și congeneri cu mare migală. Succesul răsunător al acestei filosofii s-a realizat prin a-l înălța pe același om concret deasupra naturii, unde, în bună sfidare a Sf. Augustin, acesta i-a luat locul divinității
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
este tot mai realistă, întrucât progresează spiritul critic și cel autocritic. Copilul capătă capacitatea de a distinge între lumea fictivă și cea reală. În aceste condiții, este tot mai evidentă formarea concepției realiste, logice. În gândire, în elaborările conceptuale și ideatice intervine tot mai mult operarea cu principiile logice, cu seturi de reguli. Algoritmii însușiți în perioada alfabetizării au o stabilitate mai mare față de cei însușiți în perioadele următoare. Prin evoluția și dezvoltarea strategiilor de învățare se acumulează rapid informații și
Prevenire, remediere şi înlăturare a dificultăţilor de adaptare şcolară by Paraschiva Butuc, Constantin Butuc () [Corola-publishinghouse/Science/91586_a_93260]
-
studiu, având ca obiectiv evaluarea reprezentării violenței în programele de televiziune (2004, iulie și noiembrie), iar al doilea - analiza comportamentului de consum de programe audiovizuale ale elevilor (7-10 ani; 11-14 ani; 15-18 ani, noiembrie, 2005, contractantul principal CURS-SA). Liantul ideatic al acestor două proiecte - unul evaluând după o metodă semio-discursivă conținuturile violenței din programele de televiziune, iar celălalt analizând audiența și receptarea programelor audiovizuale și impactul acestora asupra modelelor culturale ale elevilor - îl constituie înțelegerea unui fenomen istoric inedit: copiii
[Corola-publishinghouse/Science/2237_a_3562]
-
care integrarea europeană ridică astfel de probleme. Ultimul capitol pe care dorim să-l scoatem în evidență este cel referitor la cultură. Scris, de asemenea, într-o manieră cursivă, unitară, textul seduce prin abilitatea de a trece de la o constelație ideatică la alta, de la un autor la altul sau de la o perspectivă disciplinară la alta (trecând prin sociologie, antropologie, psihologie sau lingvistică). Capitolul începe prin a evidenția multitudinea definițiilor și perspectivelor asupra culturii și prin aducerea în prim-plan a unor
[Corola-publishinghouse/Science/2237_a_3562]
-
imaginii istorice”. Mi-am propus deocamdată o lămurire a lucrurilor (ținând seama de câteva dintre cele mai spectaculoase și utile contribuții din istoria culturii), o schiță teoretică și nu doar atât, din care sper că se vor desluși principalele mișcări ideatice ale omului european în perioada situată între Renaștere și Iluminism. Pentru început, am crezut că ar fi bine să mă apropii și să arăt, prin intermediul unor exemple, relația directă existentă între cele două mari epoci, după cum și posibila paralelă (în
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
azi o cerință politică, și nu numai pentru Germania” - scria savantul ținând seama de cursul evenimentelor la care asista. El susține că organismele culturale europene trebuie privite și analizate ca unul singur. Și tot el afirmă că reconsiderarea marilor sisteme ideatice va scoate în relief tendințele particulare ale diferitelor grupări intelectuale subordonate unei mișcări generale. Este tocmai ceea ce în accepțiunea lui Frobenius privitoare la zonele de cultură se definește a fi paideuma ca suflet supraindividual al popoarelor. O asemenea lucrare ocupă
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
veacurile al XIV-lea și al XV-lea. Discursul filosofului ne interesează în măsura în care el regândește o epocă, oamenii și instituțiile sale, societățile, religiile și metodele de guvernare a vieții social-politice; în măsura în care ne atrage atenția asupra genezei renașterii formelor culturale și ideatice din Antichitatea clasică, stăruind asupra rolului nu doar cultual, ci și cultural al religiei. Fără îndoială, o privire critică, din care rezultă, pe de o parte, că Biserica a format punctul luminos “în jurul căruia s-au adunat, încet și greu
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
și viabile. Conștient sau nu, lumea începe să trăiască între două epoci: între medieval și modern. Prima etapă a genezei organismului spiritual european o vom descoperi ca fiind așezată sub semnul raporturilor Est-Vest, în care se afirmă preeminența de natură ideatică a Bizanțului, credința în „imperium romanum”, mozaicul prelungind moștenirea greco-romano-orientală față în față cu sistemul de vasalități și suveranități medievale; a doua perioadă, o vom percepe ca fiind marcată de relațiile Sud-Nord, în care, in abstracto privind, lumina apolinică a
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
de asemenea teorii va crea, la rândul ei, forme particulare de manifestare în plan pedagogic, psihologic, juridic, teologic etc. Isihasmul (isihie = liniște) va exercita o influență relativ puternică, determinând o serie de acțiuni ce aveau să domine, să direcționeze viața ideatică, respectiv conștiința oamenilor. De pildă: mutarea accentului, în sânul Bisericii, pe organizarea slujbelor religioase și a procesiunilor pompoase, pe cultivarea cântărilor religioase și aplicarea unui program rigid de cult, constând în rugăciuni de zi și de noapte rostite la anumite
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
care adevărurile, deja formulate, sunt supuse arbitrajului rațiunii, morala întemeindu-se pe înțelegerea mai îngăduitoare a omului. Să spunem că mulțimea confluențelor cu Orientul, cu tradițiile acestuia, dar și receptarea influențelor venite dinspre Italia renascentistă și postrenascentistă, confruntarea cu sistemul ideatic promovat de scolastica medievală ori de Reforma premodernă creează un echilibru de care vom încerca să ținem seama în înțelegerea cât mai temeinică a mișcării ideilor din această parte a continentului. Același lucru l-am avut în vedere și atunci când
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
Constantinopol, dincolo de granițele Imperiului Otoman, având să fie cunoscută în răsăritul slav, în Europa Centrală, ca și în orașele Italiei septentrionale. Redeșteptarea în sudul Balcanilor se datorează unui număr impresionant de intelectuali, oameni politici, scriitori. Nu doar Corydaleu sau orientarea ideatică imprimată de el sunt promotoare ale unui dinamism în gândire. Dacă ar fi să-i invoc acum doar pe greci, ar trebui să amintesc numele lui Chiril Lucaris, organizatorul învățământului modern, patriarhul constantinopolitan care stimulează luminarea prin cultură a credincioșilor
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
că cei 22 de ani petrecuți la Constantinopol îi prilejuiesc lui Cantemir o înțelegere matură a istoriei creșterii și descreșterii Imperiului turcesc, dar mai ales îi deschid posibilitatea de a medita îndelung asupra epocii trăite, în care descoperea importanța dialogului ideatic, cultural în genere, al tuturor europenilor. „Cantemir” - scrie unul dintre editorii și exegeții operei sale - „se încadrează în limitele unei ortodoxii formale, capabilă să combată purgatoriul catolic (cum face în Divanul...), dar despărțită de idealurile eshatologice ale doctrinei tradiționale. Această
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
instaurarea unora dintre domnii greci din Fanarul Constantinopolului, în Transilvania, Ungaria și, nu mult mai târziu, în Banat, Oltenia și Serbia prin schimbarea dominației turce cu aceea habsburgică. Evident că ritmul imprimat de aceste metamorfoze în plan politic și, desigur, ideatic, este diferit de la o regiune la alta. Oricum însă, forma statală de tip centralist francez câștigă teren, și Boemia, Austria, Ungaria, Serbia, Banatul, Transilvania sunt exemple cât se poate de edificatoare. Unele detalii sunt absolut necesare și o abordare paralelă
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
edificatoare. Unele detalii sunt absolut necesare și o abordare paralelă, chiar și schematică, ne-ar învedera o realitate mai complexă. O voi face din interior, apelând la exemplele oferite de acele regiuni ce înmănunchează o sumedenie de convergențe la nivel ideatic, ce relevă comparații utile, pe de o parte cu Europa Centrală, pe de alta cu aceea Sud-Orientală; și ele sunt străbătute de convulsii, de crize ale conștiinței, de speranțe și resemnări, formele instituționale de tip modern ori legislațiile vehiculate la
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
se va vedea în planul cunoașterii și recunoașterii europene a unei națiuni. Să subliniem că întreaga sa acțiune are loc înaintea pătrunderii marelui val de idei iluministe, și că ea pregătește viitoarea știință istorică, geneza unei importante școli culturale și ideatice în perimetrul central și sud-est european: Școala Ardeleană. Prin urmare, un fapt ce vorbește cât se poate de răspicat despre dorința de emancipare, despre racordarea gândirii intelectuale la aceea a Europei timpului, despre elementele moderne, propunând alte structuri sociale, alte
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
din partea unei elite intelectuale (și nu doar a ei) sunt rezultatul instruirii prin școli și universități, prin biblioteci și cărturari, prin preoți și învățători, prin profesori și scriitori, prin biserici și societăți. Să luăm spre analiză câteva dintre aspectele orientării ideatice ce declanșează interferențe. În evoluția gândirii, Iluminismul, spre deosebire de Clasicism, este primul curent care dobândește un caracter european, este epoca în care istorismul joacă un rol primordial în formarea conștiinței naționale. Cu toate diferențele existente, specifice fiecărei regiuni, literații, istoricii, filosofii
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
politic și mai puțin, sau deloc, ca un teolog. Universalismul său, comparabil cu al lui Leibniz în spațiul german, pedagogia sa, le regăsim la fel de mult în De l'ésprit des lois, ca în opera de reconstituire a trecutului (la nivel ideatic, bineînțeles), Considérations sur les causes de la grandeur des romains el de leur décadence. „Atunci când legile unui stat - subliniază Montesquieu - cred că e cazul să tolereze mai multe religii, trebuie să le oblige, de asemenea, să se accepte unele pe altele
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
de ilustrul său profesor (ale cărui cursuri le urmase în anii 1762-1764), Herder cultivă toate domeniile de studiu ale timpului: filosofia istoriei, istoria culturii și a umanismului, evoluția marilor culturi antice și renascentisto-moderne, istoria vechilor limbi. El va propaga revoluția ideatică. „Simțământul pentru măreție” - spune filosoful - „este așadar orientarea sufletului meu; după ea se îndreaptă dragostea, ura, admirația mea, visul meu de fericire și nefericire, intenția mea de a trăi în lume, expresia, stilul, ținuta, fizionomia mea, conversația, ocupația mea, totul
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
homo novus. Cercetând în câteva dintre vechile biblioteci ale Transilvaniei, Banatului, Ungariei și Serbiei, am căutat să înțeleg sistemul de legături cu Europa Occidentală, să identific interferențele datorate cărții. Am scrutat ceea ce mi s-a părut revelator în aprofundarea fenomenelor ideatice, în decriptarea mecanismului interior existent la nivel aulic, cu atât mai mult cu cât cartea selectată, cumpărată, citită, - o știm prea bine - simbolizează sfera de interese spre care se îndreaptă, în cazul nostru, Aufklärer-ul. În Transilvania și Banat, bibliotecile devin
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
sale deplasări la Viena, strânsele relații întreținute cu întreaga curte vieneză, dar îndeosebi cu Maria Tereza, împărăteasa care l-a apreciat și l-a susținut în mod cu totul aparte, motivează și șansa de a-și pune în aplicare proiectele ideatice și cărturărești. Dincolo de sfera politicului - de care nu se poate despărți întru totul nici o interpretare privitoare la comportamentul acestui iluminist - sfera culturală l-a atras stăruitor din anii tinereții și până în ultimele zile de viață, convins că exemplul său poate
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
momentul apariției praxis-ului politic - și, de ce să nu arătăm, el este prezent de-acum încolo din ce în ce mai des în cărțile ce pregătesc istorismul veacului al XIX-lea - direcțiile se separă. Coexistența celor două aspecte, științific și politic, nu exclude convergențele ideatice și metodologice. Înseși programele politice naționale, românesc, maghiar, săsesc, apelează la surse de informare și interpretare comune, la domenii care le asigură suportul afirmațiilor teoretice. De pildă, la dreptul natural, la filosofia Luminilor și dreptul istoric. Nu este nimic uimitor
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
El nu a înțeles valoarea catolicismului baroc, coordonarea sa perfectă cu cunoașterea culturii tradiționale a satelor. Pentru a folosi această bogăție trebuia mai întâi să înțelegi și să iubești”. Ritmul se schimbă, într-adevăr, lectura se diversifică, se multiplică, impactul ideatic se petrece pe palierul unde se află elitele. Va mai trece o vreme până când și infrastructurile se vor pune în mișcare. Putem vorbi de Luther în bibliotecile Transilvaniei iluministe pe măsură ce constatăm cât anume din naționalismul și liberalismul de sorginte religioasă
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]