9,905 matches
-
producției sau timpul-marfă, deși se măsoară în special în muncă "alienată", mai păstrează ceva din vechiul ritm al societăților preindustriale; tocmai de aceea Debord îl numește "timp pseudociclic", un timp "al consumului supraviețuirii economice moderne, supraviețuire sporită, în care viața cotidiană rămâne privată de decizie și supusă, nu ordinii naturale ca odinioară, ci pseudonaturii dezvoltate în munca alienată"368. Baudrillard preferă să-l numească "mecanism funcțional", din cauza lipsei momentelor naturale semnificative care să se succeadă într-un ritm ciclic. Acest timp
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
producția și se instituie într-un mod de a fi, o modalitate de a fixa identitatea și prestigiul în societatea contemporană, consumul este într-adevăr localizat cel mai bine în cotidian, care "nu este doar suma faptelor și a gesturilor cotidiene, dimensiunea banalității și a repetiției, ci un sistem de interpretare"375. Acest sistem de interpretare oferă cadrele necesare pentru disocierea unui praxis și organizarea lui într-un cadru privat, iar fenomenologia subiectului în societatea de consum, prezentată de filosoful francez
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
praxis și organizarea lui într-un cadru privat, iar fenomenologia subiectului în societatea de consum, prezentată de filosoful francez, vrea să arate modalitățile în care saturarea cu obiecte și produse de consum a condus către o modificare importantă a vieții cotidiene a omului modern, care trebuie să-și medieze sensul existenței prin intermediul obiectelor care îi alcătuiesc de acum mediul ambiant. Consumul și spectacolul său au efecte asupra subiectivității și valorizării, care sunt supuse constant orientării date de exigențele sale sau ale
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
exigențele sale sau ale comunicării de masă. Începând de la Heidegger încoace, cotidianul a început să capete valența unei probleme filosofice, fiind inventat, reinventat sau perceput din perspectiva sublimului 376. Având în proximitatea sa teoretică reflecțiile profesorului său din Critica vieții cotidiene, Baudrillard nu va face un elogiu cotidianității, ci va încerca să descrie condiția generală a subiectului pe fondul unui cotidian modern, afectat de o serie de schimbări ale societății industriale. Pentru Lefebvre, cotidianul și modernul reprezintă două instanțe care se
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
teoretică reflecțiile profesorului său din Critica vieții cotidiene, Baudrillard nu va face un elogiu cotidianității, ci va încerca să descrie condiția generală a subiectului pe fondul unui cotidian modern, afectat de o serie de schimbări ale societății industriale. Pentru Lefebvre, cotidianul și modernul reprezintă două instanțe care se presupun, se legitimează și se compensează reciproc. Prin faptul că substanța cotidianului este alcătuită din repetiții, rolul obiectelor și al "demografiei" acestora este unul care primează, subiectul fiind din ce în ce mai estompat. De asemenea, Lefebvre
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
substanța cotidianului este alcătuită din repetiții, rolul obiectelor și al "demografiei" acestora este unul care primează, subiectul fiind din ce în ce mai estompat. De asemenea, Lefebvre este interesat de relația dintre conceptul de cotidian și cel de filosofie; prin raportare la filosofie, viața cotidiană îi apare ca fiind non-filosofică, în timp ce în legătură cu viața cotidiană, viața filosofică s-a dorit întotdeauna a fi superioară, detașată și abstractă. Cu toate acestea, Lefebvre accentuează faptul că "termenul de cotidian provine din filosofie și nu poate fi înțeles în lipsa
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
al "demografiei" acestora este unul care primează, subiectul fiind din ce în ce mai estompat. De asemenea, Lefebvre este interesat de relația dintre conceptul de cotidian și cel de filosofie; prin raportare la filosofie, viața cotidiană îi apare ca fiind non-filosofică, în timp ce în legătură cu viața cotidiană, viața filosofică s-a dorit întotdeauna a fi superioară, detașată și abstractă. Cu toate acestea, Lefebvre accentuează faptul că "termenul de cotidian provine din filosofie și nu poate fi înțeles în lipsa ei. El desemnează non-filosoficul pentru și prin filosofie. Iar
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
de autonomizare totală și de reinterpretare a lumii "de uz intern". Aici se situează complicitatea profundă, organică, între sfera cotidianului privat și comunicarea de masă"379. Ceea ce este subliniat și de Lefebvre, și de Baudrillard, este ideea conform căreia viața cotidiană mediază întreaga experiență umană și tocmai de aceea este un loc al fragilității și al precarității, care, în societatea contemporană, devine și un martor al alienării și reificării cauzate de proliferarea consumului. Critica acerbă adusă vieții cotidiene este o constantă
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
conform căreia viața cotidiană mediază întreaga experiență umană și tocmai de aceea este un loc al fragilității și al precarității, care, în societatea contemporană, devine și un martor al alienării și reificării cauzate de proliferarea consumului. Critica acerbă adusă vieții cotidiene este o constantă a situaționiștilor, dintre care se evidențiază Guy Debord și Raoul Vaneigem, pentru care schimbarea vieții de zi cu zi în marile orașe occidentale a fost un obiectiv fundamental. În critica mediului studențesc realizată de către situaționiști se regăsește
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
care se evidențiază Guy Debord și Raoul Vaneigem, pentru care schimbarea vieții de zi cu zi în marile orașe occidentale a fost un obiectiv fundamental. În critica mediului studențesc realizată de către situaționiști se regăsește și atitudinea dominantă în legătură cu critica vieții cotidiene: "Mizeria cotidiană își găsește compensația imediată, fantastică, în principalul său opiu: marfa culturală. În spectacolul cultural, studentul își regăsește în mod firesc locul de discipol respectuos. [...] El confirmă pe deplin analizele cele mai banale ale sociologiei americane referitoare la marketing
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
evidențiază Guy Debord și Raoul Vaneigem, pentru care schimbarea vieții de zi cu zi în marile orașe occidentale a fost un obiectiv fundamental. În critica mediului studențesc realizată de către situaționiști se regăsește și atitudinea dominantă în legătură cu critica vieții cotidiene: "Mizeria cotidiană își găsește compensația imediată, fantastică, în principalul său opiu: marfa culturală. În spectacolul cultural, studentul își regăsește în mod firesc locul de discipol respectuos. [...] El confirmă pe deplin analizele cele mai banale ale sociologiei americane referitoare la marketing: consum ostentativ
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
simptome colective ale societăților postindustriale. "Eroii consumului sunt obosiți"383, într-o societate care a devenit propriul său mit, astfel încât următorul stadiu prefigurat de către Baudrillard este acela al metaconsumului, al "consumului consumului", în care este consumată reflectarea consumului în discursul cotidian, sau ideea de consum. Faptul că expresii precum "societate de consum" sau "societatea spectacolului" au devenit un fel de sigle preferate ale societății contemporane îndreptățește într-o anumită măsură această ultimă idee a gânditorului francez. Societatea de consum este astfel
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
la perspectiva consumului oferită de Baudrillard reiese din textele lui Michel de Certeau, care prezintă mai detaliat modalitățile în care consumatorul își formează propriile stiluri, practici în legătură cu obiectele, modurile prin care își personalizează și particularizează atât consumul, cât și viața cotidiană. Dacă de Certeau caută să observe performanțele pe care subiectul le construiește în raport cu repertoriul obiectelor, la Baudrillard avem de-a face cu fascinația care începe să crească față de lumea obiectelor și față de ceea ce Mike Gane numește "logica exponențială a obiectelor
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
atât, cultura a fost, în genere, separată de economie și politică, care au fost investite cu puterea de schimbare socială. În acest context, Baudrillard va reintroduce analiza culturală din primele sale lucrări, analiză pe care o va aplica și vieții cotidiene. Chiar din prima sa lucrare, autorul francez accentuează importanța semnificațiilor culturale în cercetarea sistemului obiectelor, deoarece "fiecare dintre obiectele noastre practice e legat de unul sau mai multe elemente structurale, însă într-un anume fel aceste obiecte își abandonează continuu
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
de respingere a neglijării rolului și locului culturii, ce poate fi regăsită cu ușurință la o serie de gânditori precum Walter Benjamin, Roland Barthes, Sartre sau la teoreticienii Școlii de la Frankfurt, astfel încât "a făcut din rolul sferei culturale în viața cotidiană obiectivul principal atât al operei sale timpurii, cât și al celei târzii. Primele sale trei cărți se concentrează pe direcțiile în care cultura, ideologia și semnele funcționează în viața cotidiană, în timp ce opera târzie continuă incursiunile în deconstruirea fundamentelor vieții semnelor
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
Frankfurt, astfel încât "a făcut din rolul sferei culturale în viața cotidiană obiectivul principal atât al operei sale timpurii, cât și al celei târzii. Primele sale trei cărți se concentrează pe direcțiile în care cultura, ideologia și semnele funcționează în viața cotidiană, în timp ce opera târzie continuă incursiunile în deconstruirea fundamentelor vieții semnelor în societate"421. Diferența abordării acestui subiect față de cele ale teoriilor marxiste rezidă chiar și în modalitatea în care este conceput consumul; Baudrillard se opune împărțirii între specialiști ai producției
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
este la această dată (în Le Miroir de la production) fascinat de radicalitatea discursului acestor grupuri minoritare, care își afirmă propriile trebuințe și valori împotriva normelor dominante ale societății, astfel încât va susține politicile de margine, micropoliticile care se concentrează pe practicile cotidiene și pe schimbările importante din domeniul discursului, comunicării, stilului de viață, modificări ce pot antrena adevărate revoluții sociale și culturale. Prin localizarea schimbării politice în microsferele societății și în viața cotidiană, Baudrillard se distanțează încă o dată de soluțiile marxiste ale
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
politicile de margine, micropoliticile care se concentrează pe practicile cotidiene și pe schimbările importante din domeniul discursului, comunicării, stilului de viață, modificări ce pot antrena adevărate revoluții sociale și culturale. Prin localizarea schimbării politice în microsferele societății și în viața cotidiană, Baudrillard se distanțează încă o dată de soluțiile marxiste ale emancipării, care se găseau în lupta de clasă sau erau localizate la nivelul locului de muncă sau al statului. Deplasarea de la macroputere și macropolitici către micropolitici sau politicile de margine contestă
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
care îl contestă, dar îl și atestă, intensificându-l prin intermediul imaginarului, în timp ce "hiperrealismul" consideră depășită contradicția real imaginar, postulând o situare "dincolo de punctul de dispariție a artei". Dacă sloganul stadiului suprarealist era "realitatea depășește ficțiunea", în stadiul hiperrealist toată realitatea cotidiană, politică, socială, a trecut în jocul realității, transformându-se în metamorfozarea sa statică. Pentru noul stadiu, irealitatea este cea a halucinației date de asemănarea realului cu sine însuși. Pentru a ieși din criza reprezentării, trebuie să introducem realul în repetiție
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
în timp ce realul este "ceva căruia este posibil să-i procuri o reproducere echivalentă"447). Mass-media pare a conduce în mod inevitabil la transformarea realității în semne lipsite de conținut, simulacrul mediatic oferind mai multă credibilitate decât faptele și experiențele obișnuite, cotidiene. Realitatea și reproducerea ei prin mijloace tehnice se confundă, ducând la apogeul retoricii (nu mai există distincția original/copie). Prin afirmarea instantaneității virtuale a mesajelor și a informațiilor, realitatea apare ca o excrescență. Folosindu-se de acest mecanism explicativ, autorul
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
al unei estetici perfecte a similarității dintre model și reprezentare sunt indicii ale pericolului televiziunii ea tinde să fie o reprezentare care pretinde să fie realitatea însăși. În această etapă, se poate vorbi despre o ambiguitate generală prezintă televiziunea viața cotidiană a familiei Loud, sau se prezintă, de fapt, pe sine însăși, în ceea ce filosoful francez numește matricea și codul său interne? Baudrillard argumentează în favoarea celei de-a doua variante, mai ales că în lipsa unui "spațiu obiectiv", televiziunea nu-și poate
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
performanțele sale cunoscute. După cum interpretează unii exegeți, însuși universul postmodern propus de către scriitorul francez este unul hiperreal, în care, de exemplu, modelele, codurile și experiențele oferite de către mijloacele de comunicare în masă sunt mult mai intense decât cele ale vieții cotidiene. Mai mult decât atât, scrierile lui Baudrillard au fost alăturate textelor reprezentanților curentului cyberpunk: "atât Baudrillard, cât și reprezentanții curentului cyberpunk au făcut să dispară granițele dintre filosofie, teorie socială, literatură și cultura media, oferind texte care să surprindă vicisitudinile
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
București, 1999. SCOTT, Joan W., "Deconstructing equality-versus-difference: Or, the uses of poststructuralist theory for feminism", în Steven Seidman (ed.), The New Postmodern Turn. New Perspectives on Social Theory, Cambridge University Press, Cambridge, 1994, pp. 282-298. SILVERSTONE, Roger, Televiziunea în vața cotidiană, trad. de Claudia Morar, Editura Polirom, Iași, 1999. SIM, Stuart (ed.), The Routledge Critical Dictionary of Postmodern Thought, Routledge, New York, 1999. SIMONSEN, Kirsten, "Planning on "Postmodern" Conditions", în Acta Sociologica, Sage Publications, London, Thousand Oaks and New Delhi, vol. 33
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
modernitatea este concepută drept o calitate a vieții moderne, ce introduce sentimentul discontinuității timpului, al noutății și sensibilității față de efemera și contingenta natură a prezentului (sens asociat concepției baudelairene asupra modernului), în timp ce postmodernitatea trimite la experimentarea actualelor practici ale vieții cotidiene (sensibilitatea postmodernă construindu-se în special în jurul mass-media). 104 David Harvey, op. cit., p. 210. 105 Daniel Bell, The Coming of Post-Industrial Society. A Venture in Social Forecasting, Basic Books, Inc., Publishers, New York, 1973, p. 487. 106 Yves Boisvert, Le monde
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
sa refuză concluzia conform căreia "nici o povestire nu mai este credibilă. Prin metapovestire sau mare povestire, înțeleg în mod precis narațiuni cu funcție legitimatoare. Declinul lor nu împiedică miliardele de istorii, mici și mari, să continue să urzească țesutul vieții cotidiene" (Postmodernul pe înțelesul copiilor. Corespondență 1982-1985, p. 25). A doua exagerare ar fi aceea ca deconstruirea metapovestirilor să devină ea însăși o metapovestire, intrând într-un cerc vicios fundamental: "Marile povestiri au devenit puțin credibile. Suntem atunci tentați să acredităm
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]